/IFBIk/l IvSCB»; (MIRMT.
voor liet crrondiS'
seieiit Hertzee.
J
1874. No. 90. Zaterdag 14 November. 77ste jaargang,
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
HET 1NLANDSCH ONDERWIJS.
A T CHIN.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 eent. H u w e 1 ij k s -G e b o o r t e -
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 1oregels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag' voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKENMAN.
Wij kozen dezen vreemdkliukenden titel om
dat we waarlijk niet zonder een lange omschrij
ving wisten uit te drukken wat we bedoelen.
Br wonen in Nederl. Indië tweederlei menscben
eigenlijk, zoo deze onderscheiding bestaanbaar
is, tweeeneenhalfderlei menscben, n.l.Europe
anen, daarmede gelijkgesteldeu, en Inlanders.
Natuurlijk zijn deze eigenlijk allen menseben
van gelijke bewegingen als wij en zou men ze
dus ook wel eenerlei kunnen noemen, doch
alleen in algemeenen zinwant in de werke
lijkheid stuit men toch op zekere eigenaardig
heden, die een onderscheiding als de boven
genoemde alleszins wettigen.
Er zijn dan in de eerste plaats in Ned.
Indië Europeanen. De kinderen van deze moeten
natuurlijk op zijn Europeaanseh onderwezen
worden. Dit heeft groote bezwaren in. Er is
moeielijk genoegzaam personeel te vinden en
wat men voor den Indischen onderwijsdienst kan
aanwerven is niet altoos van 't beste gehalte,
de goeden niet te na gesproken. De carrière
van onderwijzer in Nederlandsch Indië is ook
niet bijzonder schitterend. De cijfers vergeleken
bij de minimnm-cijfers hier te lande zijn wel
bedriegelijk, maar dan ook niet veel meer dan
bedriegelijk. Hierbij komt dat het klimaat zijn
invloed op 't Europeesch gestel doet gelden,
zoodat de Nederlaudsche jeugd in Indië, naar
men zegt, niet bijzonder leerlustig en ook niet
zeer lehrf&hig is. Over de waarheid hiervan,
voor zoover men dit kan nagaan uit de erva
ring met de naar Nederland ter opleiding
gezonden kinderen van Europeanen, wordt nog
getwistwe onthouden ons dus van een bepaalde
uitspraak.
Maar, alles samengenomen, kunnen we wel
zeggen, zonder groote vergissingen te begaan,
dat het onderwijs, door het in Indië geboren
Nederlaudsche geslacht genoten, veel te wensohen
overlaat.
Het is goed, ook zelfs bij deze min aangenamen
staat van zaken, bedaard te blijven en zich niet
op te winden. Yooral mag men de woorden
liberaal, conservatief, anti-revolutionair of welk
koloniaal regeeringsbeleid ook, aanvankelijk
wel buiten spel laten als men niet op de een
of andere wijze aan het doorslaan wil geraken.
Men zou mogen vragenwat doen de Hol
landers in Indië? Nederland ligt hier, niet
daar binnen dien gordel van smaragd om den
evenaar geslingerd. Is Jan Companie voor
circa drie eeuwen naar Insulinde getogen, hij
deed dat niet om daar op een instituut te gaan,
of om voor zijn kinderen goede scholen te
zoeken. Hij ging om de dubbeltjes en daarom
alleen. Dat hij nu en dan ook met den bijbel
onder den arm liep, heeft nooit veel ernstigs
te beduiden gehad.
Eenmaal dus naar Indië gegaan heeft Jan
Companie en zijn kroost de baten en lasten
ook moeten dragen. De geschiedenis weet te
vertellen hoe zeer dit in allen deele is bewaar
heid en onder die lasten behoort ook verwaar-
loozing en nog al ernstige verwaarloozing der
Nederlandsche jeugd in Indië.
De „daarmee gelijkgestelden" zijn een zeer
natuurlijk gevolg van Jan Companie's gewich-
tigen stap om naar Indië te gaan tot het
winnen van dubbeltjes. Er zijn nog al veel
van die „daarmee gelijkgestelden" en het is
een aardig volkje. Wie o. a. de schetsen van
van Rees gelezen heeft, kan dat van zeer nabij
weten.
Met de verstandelijke ontwikkeling dier over
gangsklasse van het Nederlaudsche tot het
Iulandscke element, hoe jammer dat we dit
niet andersom zetten kunnen van het Inlandscke
tot het Nederlandsche! met die ontwikkeling
dan, is 't nog droeviger gesteld dan met die
van de volbloed-Europeescke jeugd.
De „daarmee gelijkgestelden" denken op zijn
Hollandsch met Maleische gedaehtenvormen,
of zij denken op zijn Inlandsch met krom-
Hollandsche woorden. Vrage: hoe zal liet met
hun verstandelijke ontwikkeling gesteld zijn?
Eindelijk komt dan het, wat de kwantiteit
betreft, verreweg overkeerschende Inlandscke
element. Men weet dat wij in Indië hebben
meer dan 20 millioen Inlanders tegen eenige
duizenden Nederlanders of leden der overgangs
klasse.
De Inlandscke jeugd moet natuurlijk ook
onderwezen worden en het onderwijs dat zij
ontvangen moet kan natuurlijk niet anders zijn
dan Inlandsch onderwijs. Hierom nu schreven
we boven dit stukje Inlandsch Onderwijs.
„NatuurlijkInlandsch onderwijs moet de
Inlandscke jeugd hebben," zeiden wij. Inderdaad
schijnt dit toch zoo natuurlijk en ontwijfelbaar
niet te wezen. Immers beeft dezer dagen een
zeer belangrijke discussie in onze Tweede Ka
mer juist over deze kwestie geloopen De
heer Saaymans Vader is het geheel niet met
ons eens dat de Inlander Inlandsch onderwijs
moet hebben. Volgens hem moet hij Christelijk
onderwijs hebben en dat wel Christelijk zooals
de heer Vader dat bedoelt en daar moet ons
gouvernement voor zorgen. De heer Vader wil
dus Jan Companie den bijbel weer ouder den
arm steken, dien hij sinds eenigen tijd had
neergelegd of liever overgegeven aan corporatiën
die wij niet met Jan Companie kunnen gelijk
stellen omdat zij niet naar Indië zijn gegaan
om lrunszelfs wil, maar tot heil dergenen die
„Inlanders" zijn.
Jan Companie ging oorspronkelijk naar Indië
om de dubbeltjes die daar als 't ware maar
voor 't grijpen lagen, 't Is waar en de
heer Kuyper herinnerde er ons Woensdag in
zijn rede nog aan wel hebben de Staten-
Generaal in 1624 bij resolutie bepaald „dat
de voordeelen die de vrije koophandel opleverde,
zouden worden besteed tot oprichting van een
koogesckool tot oefenplaats van alle wetenschap,"
maar die lieeren hebben wel meer resolutiën
genomen met verhevene inspiraties er in en
waarvan het effect toch nihil is geweest. Sedert
Jan Companie, vóór bijna drie eeuwen, naar
Indië ging om dubbeltjes te winnen in peper
en kruidnagelen, later vooral ook in koffie en
suiker, is er veel geschied, en allerminst hebben
de erven van Jan Companie er ernstig aan ge
dacht om in Indië kweekplaatsen te stichten
tot oefening in alle wetenschap. Hun eenige
wetenschap was, geslachten door, niets anders
dan duitenplaterij.
Wordt vervolgd).
Aan de Indiër wordt het volgende ontleend.
//In Atchin wordt tegenwoordig door de onzen niet
minder met het houweel dan met het zwaard gewerkt.
Generaal van Swieten had de noorder- en westerfronten
van den Kraton versterkt en scheen van meening,
dat het moeras en de verdere natuurlijke hindernissen
aan de andere face 11 voldoende waren, hetgeen natuurlijk
samenging met zijn optimistische verwachting omtrent
de spoedige onderwerping des lands. De vijand zet
den oorlog intusschen met dezelfde hardnekkigheid
voort en doet nu en dan niet alleen aanvallen op
onze posten, maar beschiet voortdurend de ooster
en zuiderfronten van den Kraton, zoodat men daar
binnen niet veilig is. Kolonel Fel heeft dan ook
nieuwe batterijen laten aanleggen en de troepen moeten
het terrein openkappen, van waar de vijand ons on
gemerkt kon naderen. Deze betwist 011s voet voor
voet het terrein en de zware arbeid van het opwerpen
van bentiugs, alsmede het openkappen in den meestal
moerassigen grond kan niet gunstig op den gezond
heidstoestand werken."
Bij den arbeid tot opruiming der belemmeringen
in den omtrek van den Kraton werden de onzen
aanhoudend door den vijand lastig gevallen. Zij kregen
27 gewonden, waaronder een officier.
Den 18 Sept. werd door den vijand een nachtelijke
aanval beproefd op Lam ara, doch hij werd afgeslagen.
Den 28 Sept. werden de vijandelijke versterkingen
te Langkroek genomen en bezet met verlies van slechts
twee gewonden daar de vijand op de vlucht ging.
In het geheel werden in Langkroek en Lampoeloe
door de detachementen onder den overste Wigand 8
ben tings genomen en 11 vuurmonden veroverd. De
vijand verloor 4 dooden en een gewonde. Na dit
behaalde voordeel is de sleutel der drie moekims in
ons bezit.
De cholera is weder toegenomen; den 18 Sept.
werden vijf gevallen vermeld, waarvan vier doodelijk
in de laatste week van Sept. kwamen twaalf gevallen
voor, waarvan negen doodelijk.
Aan de berichten uit Indië ontleenen we het vol
gende
Het regeeringsblad bevatte een paar mededeelingen
en besluiten, die de aandacht verdienen. In het nummer
van 2 October komt een verslag voor hetgeen ten
opzichte van de conversie van communaal in indivi
dueel grondbezit in onderscheiden residenties plaats
vindt. Dit verslag draagt zoowel de blijken van de
ernstige zucht van de regeering om de conversie te
bevorderen, als van de meeste openheid omtrent de
resultaten van het onderzoek door den algemeenen
secretaris ingesteld. Een aantal dessa's in de residentiën
Samarang, Bagelen, Kadoe, Japara en Rembang ver
klaarden zich eenstemmig ten gunste von conversie.
I11 het algemeen schijnt de bevolking van een paar
afdeelingen van Japara en Rembang en ook die van
de residentie Soerabaja nog afkeerig van den maatregel.
Wij zouden het ten stelligste afkeuren, indien de
regeering door pressie de zaak doordreef. Het is reeds
een uiterst gunstig verschijnsel, wanneer bijna overal
een begin met deze hervorming wordt gemaakt, en
de aanvankelijk verkregen resultaten overtreffen de
verwachting. De tijd zal het overige doen. Natuurlijk
gaan de tegenstanders van de conversie voort de han
delingen van den alg. secretaris en van de ambtenaren,
