Zeetijding van Zierikzee.
SCHUTTERSRAAD.
ADVERTENTIES
hoofd van den staat is dan koning al draagt hij ook
dien naam niet. Van zulk eèn vermomde monarchie
tot de openlijk gehuldigde is de overgang zeer ge-
gemakkfiijk. Hel zal er dan nog maar op aankomen
wie tic. Kiau zal wezen en nu voorzien wij uit allerlei
teeker.eii des lijds dat dit Napoleon IV zal wezen. Mae-
Maliqii en Thiers zijn te oud Gambetta heeft zich
te veel gecompromitteerd eu 't laat zich niet aanzien
dat uit een overwinnend Fransch leger een nieuwen
Cesar zal komen opduiken. Aan de jeugd is de toe
komst en 't zullen de saraenloopende omstandigheden
zijn die den zoon van den man van Sedan faute de
tnieux, zullen verheffen op den troon der Tuileriecn.
De groote verwarring in de constitueerende werk
zaamheden der Nationale Vergadering is een gevolg
van de zoo zeer uiteenlöopende berekeningen der
verschillende partijen om, gebruik makende van een
gunstige gelegenheid, eigen zin door te zetten. Daarom
geeft raeti zich ook geen rekenschap van den feitelijken
tooiand des lands. Ieder wroet in het duister en
terwijl de partijen allen zich beroepen op de souve-
reiniteit der Nationale, doet elk zijn best om de
Nationale te verschalken.
Zeer eigenaardig werd die dubbelzinnige toestand
dezer dagen geschetst in een samengestelden zin, waar
van men meent dal Dufaure de steller is.
//De Commissie van dertigen heeft een sub-commissie
van drie leden benoemd, belast met uitbrengen van
een rapport over de wijze waarop het mogelijk zou
zijn, een middel op te sporen, ge&chikt om een weg
te vinden tot het uitdenken van een formule met
welker behulp men kon beproeven aan de Vergadering
voor te stellen er toe te geraken om aandezaken zoodanige
wending te geven als zou kunnen doen veronderstellen dat
men er in geslaagd was een combinatie te vinden be
stemd om het publiek te overtuigen dat inen geslaagd
was in de vaststelling van besluiten in den vorm van
een project opgemaakt, geschikt om de gelukkigste
uitwerkselen le waarborgen, zonder dat men iets heeft
uitgevoerd."
En zob is 'teven onuitlegbaar als deze zin is ook
de binnenlandsche politieke toestand van Frankrijk.
"Wij noemden daar straks het legitimische blad V Union
wij kunnen er bijvoegen dat dit blad, volgens een
telegram van Zaterdag, geschorst is. Niet alleen had
liet driestweg den zin van Mac-Mahon's proclamatie
tegengesprokenmaar het heeft boveudieu, als een
uiilartend antwoord daarop, een manifest openbaar
gemaakt van den graaf de Chambord, 't welk door de
regeering als een strafbare aanranding van de waar
digheid des gezags in den persoon van den president
is beschouwd.
//Langen tijd, zegt de graaf van Chambord, heb ik
gezwegen, wijl ik de regêering niet dwarsboomen wilde
van den doorluchtigen soldaat, wiens zwaard ulieden
beschermt. Maar thans is het plicht geworden, den
dam van vooroordeelen omver te werpen. De Chris
telijke Fransche monarchie is een gematigde monarchie
met twee kamers de eene door den vorst, de andere
door de natie gekozen, Frankrijk wil, als ik, deze
traditioneele monarchie. Deze alleen kan tot allianties
leiden. Ik wil, voor controle, vertegenwoordigers van
de natie, als helpers. Geen dorre parlementaire debatten
wil ik. Een fictie is het dat de koning zou moeten
regeeren en niet besturen. En wat ik wil, dat wil
ook de overgroote meerderheid des Franschen volks.
Heden, als gisteren, ben ik bereid om Frankrijk en
mijn huis oprechtelijk met elkander te verzoenen.
Schaart u daar rondom."
De schorsing der Union zal veertien dagen duren.
De heer Brun heeft in de Nationale Vergadering
gevraagd om de regeering over deze zaak te interpel-
leeren.
Het is nu uit omstandige berichten uit Spanje
gebleken dat de slag bij Estella wel degelijk een groote
nederlaag is geweest voor de republikeinen en dat
de dood van Concha niet is geweest een op zich zelf
staand noodlottig toeval, zooals sommigen aanvankelijk
uit de Madridsche telegrammen meenden te mogen
afleiden. De rechtervleugel van het leger van Concha,
aangevoerd door Martinez Campos en voor een groot
deel uit jonge soldaten bestaande, is door de Carlisten
die onder generaal Mendiri woedende aanvallen met
de bajonet deden, aan het wijken gebracht en daarna
in wanorde op de vlucht geslagen. Mendiri vervolgde
den rechtervleugel niet, maar greep nu het centrum
aan en hier veroorzaakte de nederlaag van den rech
tervleugel een paniek, zoodat ook het centrum aan
't wijken ging. Om de orde te herstellen, en een to
tale déroute te voorkomen wierp de maarschalk Concha
zich nu zelf aan het hoofd van de kavallerie en eeuige
infanterie op den doordringenden vijand en hoewel
zijn doel bereikt en een goede aftocht bewerkt werd,
geschiedde dit ten koste van zijn leven. Zijn lijk is
naar Madrid gevoerd en met groote praal begraven
het is echter niet vooraf tentoongesteld geweest.
Voor 't oogenblik schijnt het ontredderde leger der
regeering niet veel te zuilen uitvoeren. Gelukkig werd
al het materieel behouden, doch de zedelijke nederlaag
zal het leger niet zoo spoedig herstellen. Toch hebben
de legerhoofden der republiek goeden moed en hopen
zij spoedig weder aanvallend te werk te kunnen gaan
en het met don Carlos wel te zullen klaren.
De Carlisten hebben hun overwinning schandelijk
bezoedeld door het vermoorden van een aantal weer-
'looze gekwetsten der republikeinen. Eerst werd dit
geloochend; thans wordt liet van CaHistische zijde
zelf erkend én vergoelijkt! Hieruit is af te leiden wat
het ongelukkige land te wachten staat als de vrome
bandieten van don Carlos hem te eenigertijd te Madrid
kunnen brengen. Vreeselijk zhl de allerchristeKjkste ko
ning daii met zijn fanatieke aanhangers wraak oefenen
over de republikeinen en de min ijverige vereerders
van het gewijde koningschap.
BRIEVEN UIT HOLLAND.
IX.
M. d. R. zoo ge een korte poos uw gewonen wandelweg
wilt verlaten om te treden op gewijden grond, vergun
me dan uw gids te zijn in het groote, sombere gebouw,
dat we Ned. iïerv. Kerk noemen, bepaaldelijk in den Zuid-
Hollandschen vleugel. Zonder beeldspraak: ik ga u wat
melden van Gereformeerde Chi istenen (wel te onder
scheiden van Christelijk Gereformeerden) en predikanten.
't Is niet te ontkennen dat er heel wat bedrijvigheid
onder die mensehen heerscht, wel geen wapengekletter
of alarmgeschreeuw dat hebben we gehad neen, 't is
thans zoo'n vreedzaam echt «geloovig knoeien," zoo'n spelde-
prikkerij, die niet ten doode wondt, maar toch zeer doet.
Voor een groot deel zit 'm dat in 't uiteenloopende dei-
richtingen, voor een ander deel in de wijze waarop zich die
richtingen doen gelden.
Voor een viertal jaren heeft de Synode ons een nieuw
verkiezingsstelsel geschonken. Wat rnen toen hoopte van
den eenen vreesde van den anderen kant is Volledig
geschied. De leer is thans in handen van 't volk. De
kieskolleges in de steden, uit den minderen burgerstand
samengesteld, en de kerkeraden op 't platte land, bestaande
uit bekeerde boeren en boertjes, zitten thans op den bok
van 't overoude, topzware, met hortenen stooten voortgaande
rijtuig dat men in den goeden ouden tijd noemde »de
Vaderlandsche Kerk." Wanneer dat noódig is, verlaten ze
voor een oogenblik hun hooge plaats voor 't gewone pad
van keisteenen en modder om drijfjacht te houden op pre
dikanten die niet volstrekt zuiver in de leer zijn. Voor 't
overige bewaken ze den hun toevertrouwden schat met
hardnekkige rondkoppigheid.
Men heeft indertijd veel geschreven over de vermoedelijke,
gevolgen van die overgave der kerk in handen van 'tvolk.
Van moderne zijde vreesde men feitelijke verbanning van
al wat liberaal heet en de uitkomst heeft die vrees ge
rechtvaardigd. Slechts bij uitzondering wordt thans m
Zuid-Holland een modern predikant beroepenin verreweg
de meeste plaatsen, bepaaldelijk in de groote steden, heerschen
de confessioneelen.
Het bewijs is dus geleverd dat de meerderheid van 't
volk nog innig verkleefd is aan de oude leerstellingen en
vormen. Zoo wie daaraan twijfelen mocht- bezoeke slechts
een paar godsdienstoefeningen, geleid door predikanten van
verschillende richtinghij zal ervaren dat het getal der
hoorders bij den vrijzinnige beduidend minder is dan dat
bij zijn rechtzinnigen ambtgenoot. Van liberale zijde droomt
men wel van een algerneenen terugkeer tot de eenvoudige
opvatting van 't Christendom, maar in aanmerking genomen
dat voor die eenvoudige opvatting toch nog al tamelijk
heldere begrippen moeten aanwezig zijn, begrippen die 't
volk gansch en jal mist, schijnt 't me toe dat daarop vooreerst
geen de- minste kans bestaat. De man uit 't volk is te
weinig ontwikkeld en heeft daardoor te beperkten horizon
om de gemakkelijke oude vormen afteleggen voor 't «zelf
zoeken en vinden." Hij is zeer tevreden zoo hij na't werk
't hoofd kan te ruste leggen op het gewijde boek en hij
alles gaaf kan aannemen wat hem naar aanleiding daarvan
door zijn herder wordt onderwezen. Voor hem is «het staat
geschreven" de eenig bindende wet in tien godsdienst. En
al wat zich opmaakt om dat geschrevene te verklaren op
een wijze, zooals hij 't nooit gehoord heeft, zooals hij- 't
niet kan of wil, plaatst zich voor hem terstond op een zeer
verdacht standpunt. Van zijn leeraar heeft hij meermalen
gehoord van schriftvervalsching, van wolven in schapenvacht,
die met bedriegelijke leugens de kudde' ompraten, van
nieuwen wijn in oude zakken en als bij instinkt past
hij dat op u toe zoo ge hem slechts een enkele maal met
iets nieuws aan boord zijt geweest.
En in de handen van zulk soort menschen berust thans
de leer der kerk. Ge zult me toestemmen dat het voorbeeld
nog een van de beste is. Ik had even goed kunnen kiezen
een der ijveraars, die met bijgeloovigen onzin de menigte
zand in de oogen strooit, ten einde des te gernakkelijker
een zeker zeer wereldsch doel te bereiken. Zoo b.v. ken ik
er een die uit louter geestelijken hoogmoed zich een eigen
vroom kringetje geschapen heeft, toen hem een plaats in
den kerkeraad ontnomen werd, maar die haastelijk dien
kring verliet en den algerneenen stroom volgde, toen er
uitzicht kwatn om het verloren standpunt te heroveren.
Zoo de voorgangers zoo de volgelingen. Dit omkeerende,
kunt ge uit het bovenstaande begrijpen welken geest de
predikanten ademen, die door de genoemde personen gekozen
worden. Enkele plaatsen meestal in 't Overmaassche,
waar de vrijzinnigen den kansel behouden hebben, uit
gezonderd, prediken de overigen dan ook naar den streng-
orthodoxen trant. Zij zijn de aanvoerders der Christelijk
nationale factie in hun gemeente en als zoodanig beschikken
ze, als de geestelijkheid in naburige provinciën, over een
aantal welgezinden bij de stembus. Hun macht over 't
volk echter is veel minder dan vroeger; toch heerscht er
hier en daar sterke spanning tusschen hun aanhang en 't
burgelijk bestuur, dat niet gezind is door den predikant
geregeerd te worden. Opdat ge thans tot geen verkeerde
conclusie zoudt komen, voeg ik er in één adem bij, dat
niet allen hun invloed ten kwade of tot machtvertoon aan
wenden, dat ik in tegendeel er velen ken, die een zegen
zijn voor hunne kudde, door een gezonde opvatting van de
praktijk van den godsdienst.
Hun prediking is bekend. Bij voorkeur noemen ze zich
de ware bedienarenallen, die niet met hen op gelijk
standpunt staan, behoorden intezien dat ze niet staan binnen
de perken door de kerk gesteld. De lcerlc is. naar hun-
beste weten, in deerniswaardigen toestand, omdat ze de
macht mist zich te doen gelden tegenover de ongeloovigen
de Genestet's raad o'm de grenzen der kerk uittezetten in
stede van andersdenkenden buiten te werpen, is nog volstrekt
niet aangenomen. Bij de godsdienstoefeningen gebruiken
enkelen alleen de psalmen, velen ook wel de gezangen,
maar dan moeten ze 't lijdelijk aanzien dat de helft dei-
hoorders het boek sluit en in de ruimte tuurt. De formulieren
worden gelezen van 't begin tot 't einde: want hieraan
herkent men den waren leeraar, dat hij geen tittel of jota
dezer heilige stukken laat valien. Zelfs in dat van den doop,
heeft een geloofwaardig vriend me verzekerd, hoort ge nog
niet zelden van «Noach met zijn achten" en dat onbegrij
pelijk beeld van den verstokten Farao, die verdronk waai
de kinderen Israels gered werden door hetwelk de doop
beduid wordt.
'k Behoef er wel niet bij te voegen dat deze richting 't
op den duur niet kon vinden met het lager onderwijs, zooals
dat op de openbare school gegeven moet worden. Hoe b.v.
stelt een onderwijzer dier school of neen, een andere
vraag, hoe zou een bijzonder onderwijzer 't wel stellen
tegenover het in de kerk gegeven advies dat de zon om
de aarde draait Zou zoo'n man den vermetelen rnoed
hebben om de wetenschap in 't aangezicht te slaan, enkel
en alleen om een schare onwetenden naar den mond te
praten? Veronderstel dat hij nuttig geoordeeld had den
leerlingen een klaar denkbeeld te geven van wat men
vroeger een toovenaar, een waarzegger noemde, waarop hij
natuurlijk als wetenschappelijk ontwikkeld man vrij van
bijgeloof, heeft moeten laten volgen dat dezulken niet be
staan en nooit bestaan hebben. Veronderstel verder dat
een der oplettendste leerlingen bij de eerstkomende avond
maalviering van den preekstoel hoort dat de kerk wel
degelijk het bestaan van toovenaars en waarzeggers erkent,
vrage, hoe zal dan de onderwijzer 't maken zoo hem daarvan
opheldering gevraagd wordt? Of zou de Christelijk nationale
jongen nooit vragen?
En als dat het groene hout kan overkomen, wat zal dan
wel 't dorre te lijden hebben
De openbare school blijft het mikpunt der behoudende
richting. Toch zal ze niet ondergaan. Een gezond men-
schenverstand laat zich op den duur niet ringelooren door
oude versletene leerstelsels. En de strijdlustige aanvoerders
der confessioneelen zullen ervaren dat de geest der eeuw,
de geest der beschaving en verlichting sterker is dan hun
geest uit de 16de en 17de eeuw.
5 Juli 1874. V.—
Kerk- en Schoolnieuws.
Beroepen te Kattendijke de cand. F. van Spall te
Leiden.
Beroepen te Nieuw- en St. Joosland ds. W. J.
Geselschap te Reitsum.
Beroepen te Nisse ds. Boomer te Ritthem.
Bedankt voor Oosterland, Cats en Biggëkerke door
den cand. J. G. Klomp, die 't beroep naar Lienden
heeft aangenomen; voor Stad aan 't Haringvliet door
ds. Th., H. van Dolder te 's lieer Abtskerke.
Op de voordracht voor hoofdondenv. te Goud Haan
komen o. a. voor de heeren J. G. Xloppus en C. N.
den Besten, hulpoiiderw. resp. te Wemeldingen en
Wolfaartsdijk.
De heer Gouka te Middelburg vierde dezer dagen
zijn 40jarig jublé als hoofdonderwijzer aan de school
voor minvermogenden.
BINNENGEKOMEN:
4 Juli. Saga, 0. S. Soendsui, New-York Rotterdam.
Bij vonnis van den Schuttersraad te Zierikzee, dd.
6 Juli 1874, is de Schutter F. J. de P. veroordeeld
tot eeii geldboete van £5,behalve de kosten,
wegens verzet tegen zijne Instructeuren bij de oefening
dd. 31 Mei 1874.
Heden verloste voorspoedig van een IVjCeisjo
H. M. B15THEvan der Have.
Zierikzee, 4. Juli 1874.
Heden overleed in den ouderdom van I
ruim 66 jaren, na eene langdurige ziekte onze ij
geliefJe Echtgenoot, Vader eu Behuwd-Vader, de jj
Heer J. VOOBBEITEL.
Zierikzee, 4 Juli 1874. a
Wed. J. VOOltBEITELPhaff.
A. VOOBBEITEL. jj
C. A. VOOBBEITELKorsten.
E. O. VAM NIEUWENHUIZEN".
A. VAN NI EU VVENTIUIZENVoorbeitei.8
J. J. HARDEMAN.
J. HARDEMANVoorbeitel.
