ZlKRIKZEI^liE WÜA\T.
voor liet arrondis-
sement Zirrikzrr.
1874. No. 31. Woensdag 22 April 77ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avoud,
uitgezonderd op EEESTD AG EN,
Prijs per drie' m a a n de n 1,P r anco per post ƒ1,-
Afzonderlijke nomraers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DEU ADVERT,ENTTEN:
Per gewonen regel 10 cent. Hu w elij k s-Geb o o r t o -
en Doodberichten van 1G regels 60 cent..
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. I.AKEA'/IAV
Mijmering over onderwijs, geld
aristocratie, -belastingen, veelbelovende
doch arme en daarom weinig-
belovende jongens, duur licht enz. enz,
Die wat hebben of genieten wil moet 't zelf
betalenniets natuurlijker. Wilt gij beste
sigaren rooken, goed, koop ze en betaal ze
met uw eigen geld. Wilt ge in de opera op
den eersten rang zitten, goed, neem er een
kaartje voor en betaal 't.Als ge maar betaalt
dan kunt ge alles genieten wat uw hart be
geert en wat maar te krijgen is. En hebt ge
geen geld, welnu, onthoud u dan van 't genot,
of speen u er van om zelfs niet in verzoeking
te komen er naar te trachten. Ziedaar de
eenvoudige practijk der christelijke maatschappij
waarin we leven. Wie wat hebben wil moet
liet betalen, en om met Men heer A. de
Pinto van 's Gravenhage te redeneeren slechts
hem die 't betalen kan dien komt het toe. Ik
noem daar een bepaalden naam en nu ik dat
doe, ben ik ook verplicht eerst nog eren te
zeggen waarom ik juist dien naam noem, een
naam van goeden klank onder de juristen en
onder de rijke kinderen Israels. Mr, A. de
Pinto dan heeft in den gemeenteraad van
's Gravenhage het voorstel gedaan om het
schoolgeld op 't gymnasium van f 100 te ver-
hoogen op f 150. De argumenten van den
voorsteller waren dat alles zoo duur is in de
residentie, dat de gemeente eenigszins te gemoet
moest gekomen worden in de belangrijke uit
gaven voor 't gymnasium en dat die verhoo
ging de ouders der jonge lieden niet zou treffen,
vermits het gymnasium alleen bezocht wordt
door Jongelui uit den aanzienlij ken of meer-
gcg'oedcn stand. De gemeenteraad der resi
dentie vond deze argumenten zoo klemmend
dat het voorstel met 19 tegen 11 stemmen
werd aangenomen.
Een ander lid van den Haagsehen gemeen
teraad, reeds ingenomen met het voorstel de
Pinto, stelde nu op zijn beurt voor om ook
het schoolgeld op de Hoogere Burgerschool te
verhoogen en wel van 60 op 80 en voor
de enkele lessen met f 5- Doch deze vlieger
wilde niet terstond opgaande stemmen, 13
tegen 13, staakten.
Terloops merk ik op dat de heer de Pinto 1
op grond van zijn argumenten 't schoolgeld
op 't gymnasium liever had moeten verhoogen
met grooter bedrag, met f 900 b.v. Een royaal
menseh uit den „aanzienlijken of meer gegoeden
stand" kan er onmogelijk op zien of hij f 1000
betaalt om zijn zoon, de hoop en trotsch van
zijn geslacht, Latijn te laten leeren dan wel
f L00, en de schrale Haagsche gemeentekas
zou er .wél bij varen. Ik merk nog op dat
het allervreemdst te noemen is dat de verhoo
ging van 't schoolgeld voor de II. B. S. er
niet met evenveel glans is doorgegaan; argu
menten en redeneeringen blijven volkomen de
zelfde, ja zij blijven dit tot in 't oneindige;
slechts hij die betalen kan mag genieten en
alleen de aanzienlijken en meergegoeden zijn
't eigenlijk voor wie 't eigenlijke onderwijs
bestemd is. Laat 't plebs maar wat leeren
spellen en 't. boerenkrijtje lianteéren, dan is
't al wel, misschien al bijna te veel.
Niet waar lezerszoo ik nimmer gesproken
heb naar 't hart van de vijanden en afbrekers
van Neerlands liberaal onderwijsstelsel, dan doe
ik 't vast beden. Is ft geen ik zeg niet koren
op den molen van de anti-openbare school
mannen V Bij die mannen begint de scherpte
van 't argumentdat hij die genieten wil ook
betalen moet, al af te slijten, omdat er al zoo
langdurig mee gezaagd is doch 't voorbeeld
der residentie is in staat 't weder wat aan te
slijpen, zoodat men er weder met kracht mede
aan 't zagen gaan kan.
Het is immers logisch dat hij die 't openbaar
onderwijs hebben wil 't ook betalen moet, en
dat wie met geen gewoon of meer uitgebreid
lager onderwijs te vrede» is, maar middelbaar
begeert, dan ook daarnaar betale. Wie Latijn
en Grieksch wil leeren, hoe kan 't anders of
hij moet des te dieper in de beurs tasten en
naarmate hij meer wil leeren al dieper en die
per want hierop komt alles toch aan, slechts
die geld heeft laat zijn jongens veel leeren en
naar mate hij meer geld heeft, laat hij ze ook
meer leeren. Wie recht veel geld heeft kan
ze alles laten leeren hem komt de volheid
der kennis toe in onze van kennis overvolle
eeuw
Is onderwijs staatszorg of koopwaar Koop
waar, zegt de heer dePinto ten bewijze
slechts zij die geld hebben, „aanzienlijken en
meergegoeden" koopen 't, en 't is niet meer
dan billijk dat zij die bepaalde soort van on
derwijs, die zij prefereeren, ook naar evenre
digheid duurder betalen.
Ik waag 't een vraag te doen aan een even
rijk en aanzienlijk man als de heer de Pinto:
is politie staatszorg of koopwaar? Staatszorg,
antwoordt mijn veronderstelde aanzienlijke en
rijke-heer. Laat ik nu eens zeggen: koopwaar;
want iemand die bescherming wil hebben voor-
zijn bezitting een millioen b.v. die moet
ook een daarmede evenredig deel in de kosten
der politie dragen. Wie daarentegen weinig-
of niets bezit, behoeft geen cent te betalen tot
onderhoud der politie. De politie bewaakt
natuurlijk slechts de schatten van hem die
ze bezit, niet van dengene die ze niet beeft.
Dwaze redeneeringente dwaas en te kin
derachtig om ze voort te zetten.
Maar wanneer zal dan toeh de élite onzer
maatschappij eens zoo wijs worden van niet
meer aan die dwaze redeneeriugen te doen, al
schijnen ze soms te pas te komen in de kraam
van wie zich „aanzienlijk en meergegoed" noemt?
De verhevene leer„gij hebt 't om niet
ontvangen, geef 't ook om niet," kan ik den
heer de Pinto niet voorhouden zij behoort tot
de christelijke moraalmaar mij dunkt dat
een verlicht man, die zelf 't voorrecht van
't bezit der kennis met dat van 't geld ver-
eeuigt, ook aan minder bevoorrechten een sprankje
van dat licht moest gunnen, eu althans niet
zeggen dat alleen „aanzienlijken en meerge
goeden" naar kennis dorsten.
Men mag met reden vragenhoe zijn zulke
ketterijen als die van den heer de Pinto mo
gelijk in onzen tijd en hoe is 't te vërklaren
dat de gemeenteraad van een stad als 's Gra
venhage, die geenszins een stad van enkel
Cresusson is, met zulke ketterijen meê kan
gaan
Zoo iets is alleen mogelijk omdat er zich
al meer en moer een heillooze reactie op 't punt
van volksontwikkeling gaat openbaren. De
geldaristocratie aan deu eonen kant en de
clericale aristocratie aan den anderen kant
blaffen de volksontwikkeling aan en bestrijden
't goedkoope onderwijs, 't Is alsof ze nog
zeggen in deze negentiende eeuwvervloekt
is deze schare die de wet liiet kent, en wil
zij ze toch kennen, laat zij bet dan duur be
talen, zoo duur dat zij er af moet blijven, om
vervolgens bij ons te komen bedelen wat wij
hun, mondjesmaat en volgens ons recept, willen
.voordienen a contant. Waarlijk, het is te be
treuren dat mannen, die voorvechters moesten
zijn voor volksbeschaving en volksontwikkeling,
die er een eer in moesten stellen het volkskind
den weg te openen om vooruit te komen als
hij wil en kan, die zelf de voorrechten aan
aardsche goederen verbonden genieten, dat
zulke mannen nog kunnen zeggen Latijn en
Grieksch zijn alleen voor de „aanzienlijken en
meergegoeden," of wat volkomen 't zelfde
is konnis en ontwikkeling zijn slechts voor
lien die ze betalen kunnen.
Gelukkig dat ér niet overal in 't land zoo
gedacht wordt als te 's Gravenhage. Te Am
sterdam b.v. kan zelfs aan doodarme jongens
vrijstelling van de betaling van schoolgeld op
de H. Burgerschool verleend worden. Dat is
ook in den geest der wet zoowel van die op
't lager-' als van die op 't middelbaar onderwijs.
Een heillooze reactie noem ik 't daarom,
het onderwijs tot een prerogatief van „aanzien
lijken en meergegoeden" te willen makeneen
schreeuwend protest tegen den geest onzes
tijds, die licht en kennis wil verspreid hebben
met gulle, milde hand.
Zoo ooit de residentie bankroet gaat, 't zal
gewis eerder zijn omdat zij niet genoeg voor
de ontwikkeling barer kinderen gedaan heeft
dan omdat zij er te veel voor heeft gedaan.
Er is nog een belangrijke vraag, die iu deze
mijmering te pas komt. Zij is dezeis school
geld een belasting? In bet wapenmagazijn
van 't anti-schoolwetlegiocn reeds meer dan
10000 man sterk staat het antwoord op
deze vraag op de eereplaats als de nieuwste
mitrailleuse om do wet van '57 tot gruis te
schieten.
't Zou wel aardig zijn als wij eens recht
op zijn oud-Hollandsch al onze belastingen
eeu bepaald aangewezen herkomst en bestemming
gaven. We zouden dan krijgensoldaten-geld,
en slechts hij die van soldaten gediend bliefde
