voor Iset arrondis- xièrx seinent Zierikzee.
1874. No. 30.
Zaterdag 18 April,
77ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
GARANCÏME EN ALIZARINE.
mm mmm courant
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per. drie maanden 1,Franco per post 1,-
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER AD VERTEN TIEN
Per gewonen regel 10 cent. li u w e 1 ij k s -Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag* voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAIiEAHAN.
Zierikzee, 17 April.
Wij achten het hieronder volgende, ons medegedeelde
stuk van zooveel belang dat wij er gaarne de plaats van
ons hoofdartikel aan inruimen.
Wij vertrouwen dat .dit ook onzen geëerden Lezer X
genoegen doen zal. Red.
De commissie, benoemd door het Departement Zierikzee
der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nij
verheid, belast met het onderzoek der middelen, die kunnen
leiden tot verbetering van de cultuur der Meekrap en hare
fabriekmatige bereiding, ontving dezer dagen van de Aliza-
rine-commissie te Avignon, die zich met de behandeling
dierzelfde vragenbezighoudt verschillende belangrijke
rapporten, die' in hoofdzaak 'hierop neêrkomen
De commissie benoemd door de Kamer van Koophandel
te Avignon en de Maatschappij van Landbouw in het de
partement Vaucluse heeft den 26 Maart 1873 eene verga
dering gehouden ter bespreking der; gevaren, waardoor de
Meekrap-cultuur en, de Industrie worden bedreigd, ten
gevolge van de concurrentie- der kunstmatige Alizarine, en
oin te trachten middelen te beramen, waardoor eene nood
lottige crisis kan worden voorkomen.
Na een historisch overzicht te hebben gegeven van het
geen de Maatschappij van Landbouw in dezen heeft verricht,
en de stappen die zij heeft gedaan, zoo bij de Kamer van
Koophandel als bij de meest bevoegde scheikundigen, komt
zij tot het besluit, dat de berichten omtrent de kunst-
alizarine tot nog toe tegenstrijdig zijn en dat zij onvoldoende
zijn om genoegzaam licht te werpen op eene zaak, waarin
de landbouw en de handel in zoo hooge mate zijn betrokken.
Men meent dat de tijd gekomen is om middelen te
beramen om de crisis, die den handel, industrie en cultuur
der Meekrap bedreigt, te bezweren en dat daartoe vooral
kan worden hijgedragen door eene betere fabriekmatige
behandeling der Meekrap, ten einde tot eene vermeerdering
van het kleurend beginsel te komen, en door eene ver
mindering der kosten van bereiding, terwijl men door eene
betere bemesting der landerijen de opbrengsten kan ver
meerderen en alzoo den kostenden prijs der Meekrap kan
verminderen.
Om daartoe te geraken gelooft men proeven te moeten
nemen met scheikundige bemesting in verschillende districten
en op verschillende landerijen en de landbouwers te helpen,
zoo in den aankoop van mest als in de behandeling. De
commissie is verdeeld in twee subcommissiën, n.l. een voor
het landbouwkundige en een voor het industriëel gedeelte.
Wat het landbouwkundig gedeelte aangaat, meent men
dat er kans bestaat de concurrentie met kunstmatige ali
zarine vol te houden, door toepassing van eene bemesting
met stoffen, welke den grond speciaal die elementen geven,
die de plant voor hare ontwikkeling behoeft, en zich daarbij
baseerende op het stelsel van prof. George Yille. Wel
verre van de stalbemesting als overbodig te beschouwen,
gelooft men toch, dat die overdreven wordt, aangezien die
slechts eene kleine hoeveelheid stoffen bevat, die de Mee
krap voor hare ontwikkeling behoeft, en meent men dat
daaraan moet toegevoegd worden een mengsel van alkaliën
in verbinding met salpeterzuur en phosphorzuur, alsmede
superphosphaat van kalk. Na te hebben uiteengezet, dat
de fabricatie van superphosphaat van kalk in de Garancine-
fabrieken tot aanzienlijke besparingen in de fabricatie van
dit product en alzoo tot verlaging van den prije van dit
artikel aanleiding kan geven, en dat daarmede tegelijk
het vraagstuk is opgelost, het afvloeiend water, met zwa
velzuur bezwangerd, niet meer in de rivieren af te laten,
waardoor veel last aan de omliggende gemeenten wordt
berokkend, overweegt men het nut, prijzen en premiën
uit te loven aan die 'scheikundigen en industriëelen, die
hunne ontdekkingen op het gebied der fabricatie van Na
tuurlijke Alizarine (uit Meekrap) mededeelen, om daardoor
te trachten dien tak van nijverheid uitvoerbaar te maken.
Verschillende inlichtingen worden verstrekt omtrent de
positie, die de kunstmatige Alizarine inneemt. Deze be
richten loopen zeer uiteen. Evenwel worden brieven over
gelegd van zeer bevoegde en geloofwaardige personen, waarin
wordt geconstateerd, dat de kostende prijs der kunst-alizarine
thans in het voordeel der Meekrap is en dat genoemd
surrogaat, in plaats van opgang te maken, veeleer terrein
verliest. Oorzaken daarvan zijn, dat de Turkschroodverwers,
die vroeger de kunstmatige alizarine zeer aanprezen, hoe
langer hoe meer overtuigd worden, dat de kleur, daarmede
verkregen, niet zoo standhoudend is als die van Meëkrap
en garancine. Alleen gebruikten die fabrikanten voor
enkele markten melanges, van kunst-alizarine en garancine.
Men schrijft de sterke daling der meekrap-prijzen niet alleen
toe aan het in gebruik komen der kunst-alizarine, hoewel
men den invloed daarvan niet geringschat; maar men ge
looft ook, dat zeer veel is bijgedragen door overgroote
oogsten, malaise van den handel en de strenge winters
van 1870 en 1871, om de meekrap-prijzen te doen dalen
en de innerlijke waarde van het artikel te verminderen.
Op grond daarvan komt men tot*'de.overtuiging, dat de
sterke daling der meekrap-prijzen meei4 aan moreele dan
aan materiëele invloeden is toe te schrijven en vindt men
het verkeerd de nieekrap-cuTtuur te laten varen, hoewel
men gelooft, dat die zal worden verminderd en wel voor
namelijk om de volgende redenen:
1°. De stijgende prijzen van den arbeid, die den land
bouwer omzichtig doen zijn om eene cultuur, die veel
handenarbeid vereischt, niet te veel uit te breiden.
2°. Het ophouden, der ziekte van den wijnstok in Vau-
clnse, waardoor vele wijnbergen worden aangelegd en
daardoor vele akkers aan andere cultures worden onttrokken.
3°. De vele regens, die in de districten St. Remy,
Mausanne, Camargue en andere, het gereedmaken der
landerijen voor de meekrap-cultuur hebben belet;
De middelen, die de commissie zich voorstelt aan te
wenden tot verbetering der meekrap-cultuur, komen in
hoofdzaak hierop neèr:
Door scheikundige analyse van gronden van verschil
lende districten en van verschillenden aard, tot de we
tenschap te komen, welke stoffen aan de stalbemesting
moeten worden toegevoegd om de opbrengst der Meekrap
te verhoogen.
Zich eene hoeveelheid dier meststoffen aan te schaffen,
die zullen worden samengesteld volgens eene formule,
door de commissie na ernstige studie vastgesteld.
Zich in verbinding te stellen met verzchillende land
bouwers in verschillende districten, om van hen gronden
beschikbaar te krijgen tot het nemen van proeven.
Aan die landbouwers gratis den mest, benoodigd voor
de proeven, uit te reiken.
De cultuur, delving en de opbrengst nagaan van die
landen, die scheikundige mest hebben ontvangen, tegen
over die, welke alleen met stalmest behandeld zijn.
Om in staat te zijn bovenstaande proeven naarbehooren
uit te voeren wordt veel geld vereischt en besloot men
inschrijvingen te openen bij landbouwers, fabrikanten en
handelaars, die bij de meekrap-cultuur belang hebben,
waardoor men in zeer korten tijd 15,000 francs bijeenbracht.
Een nader rapport dierzelfde commissie, gedagteekend
1 October 1873, luidt als volgt:
»In het vorige verslag hetwelk wij de eer hadden U*
1 Mei aan te bieden, hebben wij het programma gegeven
van de proefnemingen op landbouwkundig en wetenschap
pelijk gebied, welke de Commissie zich voorstelde te onder
nemen met het oog op de verbetering der Meekrap cultuur.
«Wij hebben U de beginselen ontwikkeld die de Com
missie geleid hebben, benevens de middelen die zij gebruikt
heeft om tot het beoogde doel te geraken. Wij wenschen
U heden den toestand onzer profnemingen te doen kennen
en U de waarnemingen mede te deelen die wij tot nu toe
hebben kunnen nemen.
«Wij spreken hier niet over de wetenschappelijke proeven,
die zich ten doel stellen te onderzoeken welke wijzigingen
de kleurstof der Meekrap door verschillende cKemicalen kan
ondergaan, daar deze proeven reeds het onderwerp geweest
zijn van verschillende interessante opgaven door onzen
Collega Dr. A. Rieu in de verslagen der Maatschappij van
Landbouw van de Vaucluse (Aug. en Sept.) medegedeeld.
Wij bepalen ons dus tot de proefnemingen met chemische
bemesting genomen. Het getal der proefnemingen dat op
1 Mei jl. 73 dedroeg is op '107 gebracht, omdat de Com
missie het noodig oordeelde de nmest op verschillende wijzen
te gebruiken,
»Bij de eerste proeven was de chemische mest in den
grond gedaan vóór men begon te zaaien: het was dus
nuttig te weten, welk, resultaat dezelfde mest zoude geven
wanneer de planten daarmede bedekt werden, kort nadat
zij uit den grond kwamen38 dezer laatste proeven worden
thans uitgevoerd.
»Ten einde zoo spoedig mogelijk uit te maken, welken
invloed de minerale bemesting op het rendement der ratine
en kleurstof heeft, hebben wij gemeend waarnemingen te
moeten doen, rnet een-jarige Meekrapplanten, die in den
loop van dezen herfst gedolven moeten worden.
«Deze proeven zijn in de lente genomen en daar de
groei reeds zoo ver gevorderd was, is het slechts mogelijk
geweest dit op 3 Meekrapvelden te doen.
«Binnenkort zullen wij weten welk resultaat men daar
mede verkregen heeft.
«Wij hebben tot dusver 107 proeven genomen, verdeeld
in 34 gemeenten der departementen de Vancluse en Bouchcs
du Rhóne, waartoe wij '10,000 kilos Kunstmest gebruikt
hebben.
«Thans gaan wij over tot de opmerkingen, dié wij tot
nu toe hebben kunnen maken.
«In alle velden waar dé proeven genomen' zijn, consta-
teeren wij een merkbaar voordeel ten gunste der perceelen
die rnet kunstmest behandeld zijn, zoowel wat betreft den
groei als de kracht dèr planten.
«De planten zijn er groener, de ontkieming der zaden is
spoediger en Overvloediger gegaan dan in het gedeelte der
velden waar alleen de natuurlijke mest gebruikt is. Op
de velden met vochtigen ondergrond heeft zich dit verschil
gedurende de geheelen zomer staande gehouden. Op lichte
zandige gronden, die meer door de droogte geleden hebben,
was dit voordeel in het begin zeer aanmerkelijk, maar was
van 20 Juni tot ongeveer '15 Augustus geheel verdwenen,
zoodra echter de regen gekomen was, heeft het weder zijn
vorigen loop genomen en is nu duidelijk zichtbaar in dat
gedeelte der velden die met de chemische mest behandeld zijn.
«Tusschen de velden waar de mest.vóór,de zaaiing ge
bruikt was en die, waar de planten er mede bedekt zijn,
was geen verschil te bespeuren, daar de toestand der plan
ten op beiden geheel dezelfde was. Men kan dus tot nu
toe zeggen dat deze beide methoden voor de Meekrap-cultuur
dezelfde voor Meekrap onmisbare elementen bevatten, en
lager in prijs zijn dan de formule No. 1.
«Dit verschil in prijs spruit voort uit een verschillenden
toestand waarin eene der deelen voorkomt en de mindere
kwaliteit van een ander element, hetwelk men zonder na
deel voor de Meekrap-cultuur kan verminderen. 'Deze formule,
waarin de chloorzure potasch in de plaats treedt van de
salpeterzure potasch, en waarin de. dosis zwavelzure ammo
niak merkelijk verminderd is, biedt op de formule No. 1
eene hesparing aan van ongeveer een derde. Het was dus
van groot belang er de proef mede te nemen.
«Wij hebben nu door onze proefnemingen kunnen con-
stateeren dat deze formule No. 2 eeue even bevredigende
uitwerking op den groei der planten heeft als de formule
No. 1en wanneer zij met hetzelfde succes op dé kleurende
bestanddeelen der Meekrap werkt, zullen wij een oeconomisch
waagstuk opgelost hebben, dat Uwe aandacht verdient.
«Het is namelijk niet alléén noodig den chemischen mest
algemeen bekend te maken en in tc voeren (die wanneer
hij beter door dc landbouwers gekend zal wezen, geroepen
is eene groote rol in onzen zuidelijken landbouw te spelen
door zijn toevoegiag aan den natuurlijken mest), maar het
is vooral noodig dat door zijn lagen prijs er een wezen
lijk voordeel voor de landbouwers in bestaat, wanneer zij
dien ter vermeerdering van het rendement hunner oog
sten gebruiken. Op het eerste gezicht schijnt het beste
middel om dit doel te bereiken, wanneer men bij den fa
brikant van chemischen mest pogingen in het werk stelde
om de prijzen zoo veel mogelijk te verlagen.
«Maar wij gelooven dat dit niet het eenige practische
middel is.
«Volgens' onze opinie bestaat er een ander middel, hetwelk
van den wil en de kennis der landbouwers afhangt.
«Wij bedoelen den chemischen mest volgens juister bestu
deerde formules te gebruiken, die beter passen voor de
verschillende bestanddeelen van onze gronden.
«Bij hot bestudeeren van het vraagstuk van den chemischen
mest is er een feit dat dadelijk de aandacht trekt, het is
de volmaakte onwetendheid waarin onze landbouwers
verkeeren, aangaande de organische en minerale samen
stelling hunner akkers. Hoe is het toch mogelijk te weten
welke elementen men moet toevoegen, wanneer men geheel
onbekend is met de deelen waaruit de grond samengesteld is.
«Als een gevolg van deze onwetendheid zijn de land bou
wers genoodzaakt formules voor mest te gebruiken, die
misschien voor eenige planten geschikt zijn, maar waarin
zich sommige elementen bevinden, die reeds in genoegzame
hoeveelheid in den grond aanwezig zijn en dus geene be
vredigende uitwerking kunnen hebben, of eene nuttelooze
over-bcmesting vormen.
«Zoo verkoopen de fabrikanten vanxhemischen mest eene
soort, bekend als formule No. '1, samengesteld uit ouer-
phosphorzure kalk, salpeterzure potasch, zwavelzure anio-
niak en zwa/velzure kalk.
«Deze formule kan volgens hen gebruikt worden voor
weilanden, voor de cultuur van graan, gerst, haver, rogge,
hennep, koolzaad on boekweit.
«Wij geven gaarne toe, dat de samenstelling van dezen mest
geschikt is voor de opgenoemde producten, maar wij ge-