Solum knm
bi eisers
RUW LINES, ZAKKEN,
GOED Ei IET DUUR!
Buitenlandsch Overzicht.
Feestviering 12 R/Iei.
Zeetijding van Zierikzee.
"advertehtïek
Stijfsel, Verwstof, Darmen, enz.,
3 Dekkleeden en i Boot.
SCHEËPS-IiWEAT AMIS,
„MULTATÜU," kapt. F. C. Wetering
„ENTREPRISE," kapt. A. Penrose,
Z. M. heeft goedgevondennan den afgetreden
min. van marine L. G. Brocx, toe te kennen een
jaarlijksch pensioen ten Jaste van den staat, ten
bedrage van 4000.
's Gravenhage, 13 Maart. Wij vernemen dat de
regeering nog geen besluit heeft genomen ten aanzien
van de vraag wat haar, na de verwerping der munt
wet, te doen staat. De heer van Delden zou bepaald
voornemens zijn als minister van finantiën af te tre
den, doch, op den aandrang zijner ambtgenooten, met
het richten van zijn verzoek aan den koning wach
ten, tot dat Z. M. van het Loo zal zijn teruggekeerd.
De meerderheid van den ministerraad, zoo deelt men
ons verder mede, verklaart zich tegen de aftreding
van den heer van Delden, en zou den koning dan
ook in dien geest adviseeren. N.
Almelo, 12 Maart. Heden stond voor de Arr.
rechtbauk alhier terecht de architect T., beschuldigd
van onwilligen manslag. Gelijk indertijd gemeld werd is
in Nov. van 't vorige jaar een der keldergewelven van
de alhier in aanbouw zijnde bierbrouwerij ingestort,
waardoor 2 personen gedood en andereu ernstig ge
wond werden. De heer T. nu wordt beschuldigd van
het door onbedrevenheid of onachtzaamheid veroorza
ken van dit ongeluk, doordien naar beweren van
deskundigen de stutten zijn weggenomen voor dat de
kalk der muren was versteend. Het O. M. eischte
een cellulaire gevangenisstraf van 3 maanden en 2
geldboeten een van 25 en een van f 8, bij wan
betaling te vervangen de eerste door 2, de tweede
door 1 dag cellulaire gevangenisstraf. Heden over
8 dagen uitspraak.
De afgeloopen week was inzonderheid merkwaardig
voor de Oostenrijksclie monarchie. Emmers heeft
Maandag de Cisleithaansche kamer van afgevaardigden
in beginsel de confessioneele wetten aangenomen en
wel met de verpletterende meerderheid van 224 tegen
71 stemmen. In Oostenrijk is derhalve thans ook
de eerste stap gezet op een geheel nieuwen weg die
niet meer, zoo als eeuwen lang, over Rome loopt,
maar een eigen weg is. Oostenrijk, dat eeuw uit eeuw
in de wrange vruchten heeft geoogst van zijn gedweee
onderwerping aan de ultramontaanschc politiek, is thans
op het punt om daarmede te breken en een nieuw,
verjongd leven aan te vangen, trouwens de eenige
voorwaarde waarop die samengestelde monarchie voor
een eindelijke en anders wellicht spoedige ontbinding-
kan bewaard blijven.
Het kabinet Auersperg heeft een schitterende over
winning behaald en wel is 't te verklaren dat het
Vaterlandhet orgaan van den gewezen minister Ho-
hen wart, vuur en vlam spuwt. //Het geloof of de
Commune, ziedaar het wachtwoord zegt het blad.
Het is inderdaad merkwaardig hoe de clericale partij
in alle landen tegenwoordig tot dit dwaze dilemma
haar toevlucht neemt. Het is alsof die partij geslagen
is niet de zielskwaal van altoos visioenen te hebben.
Overal en in alles ziet zij God of Satanhoe jammer
dat zij nergens den mensch schijnt te zien. Het ge
loof of de commune, dat is het vleermuizen-visioen
clat die partij overal achtervolgt. Zoo is het in Duitscli-
land. zoo is het in Frankrijk, in Spanje, in Italië,
bij ons ook, men leze slechts Standaard, Tijd en
Heilige Familie.
Nu zou dit zod erg niet zijn als men bij die on
bestemde leuze, zoo geschikt om de weinig denkende
massa's te bedwingen en schrik aan te jagen, ook
een logisch uitgedrukte verklaring van die phrase
voegde, doch dit blijft achterwege. Men schijnt aan
de holle klanken al genoeg te hebben voor 't doel.
Daar is b.v. Frankrijk tegenwoordig weder aan het
geloof en aan God zelf toegewijd. Vraagt men waar
aan men dit zien kan De geheele clericale club zal
als een eenig man opstaan en u wijzen op het met
selwerk van Montmartre, op de kerk die daar ge
bouwd wordt als een monument ter nagedachtenis aan
de meest dwaze motie die ooit een staatsvergadering
kon aannemen; Daar is Ecuador. Vraagt men daar,
waarin het nu zichtbaar is dat die republiek zicli
toegewijd heeft aan 't geloof en aan God. Het ant
woord luidt: wij geven 't geld uit onze schatkist
aan den pans en wij laten onze ongeloovige geld
schieters naar hun rente fluiten.
En wat ziet men bij ons? Hier is ook een zeer
werkzame clericale partij, die eigenlijk ook zegt:
't geloof of de commune en die meent het moeielijke
raadsel op te lossen door reehtzinnige predikanten
en gehoorzame volgers der Roomsche geestelijkheid
naar 's lands vergaderzaal af te vaardigen, 't Geloof
of de commune; God of Satan 't is overal de leus.
Men vrage niet of er dan gedacht wordt aan een
toekomstig kabinet door God zelf samengesteld
't zij met eerbied gezegd neen, zulk een vraag is
ook al weer niet geoorloofd. Men merke niet op
dat de wereld wel door holle phrasen misleid maar
"iet geregeerd kan worden men zal u steenigen met
bijbelplaatsen en geloofsartikelen. God of Satan blijft
steeds de leusde mensch, waarop men toch altoos
weer terecht moet komen, omdat noch God noch
Satan zich met kabinets-kwestiëu en confessioneele
wetten afgeven, de mensch wordt over't hoofd gezien.
't Geloof of de commune; de Theocratie of de
woeste anarchie der demagogen, ziedaar 't dilemna
dat men brutaal weg de goede menigte voorhoudt,
alsof daartusschen niets was dat beter, menschelijker,
natuurlijker en ook feitelijker is dan die beide uitersten.
Er is echter nog iets en dit is de ernstige, de
hoogst bedenkelijke zijde van 't vraagstuk. Naarmate
de leuze //geloof of commune" harder wordt uitge
schreeuwd ontstaat er grooter gevaar voor een nood
lottige aanraking en verbroedering der uitersten. Men
hoore b.v. den Tyroolschen afgevaardigde, baron Gi-
ovanelli, graaf Auersperg ronduit bedreigen met den
opstand der Tyroolsciie landweer. Tyrot is nog na
genoeg ongerept ulfcramontaainsch. Iioe weinig moeite
schijnt het daar, volgens baron Giovanelli, aan de
geestelijkheid te kosten om dezelfde Tyrolers, die
weleer onder Andreas Hofer zich opofferden voor
den Oostenrijkschen adelaarte brengen tot op
stand, tot den heiligen oorlog, den blinden strijd der
dweeperij tegen de wettige regeering, die het waar
achtige belang der natie op liet oog heeft. Dit is
inderdaad een ernstig gevaar.
In Zwitserland is de coalitie der radicalen en ul-
tramontanen thans reeds een feit.
Ook in het Duitsche rijk behoort aansluiting der
ultramontaneu en sociaal-democraten niet tot de
onmogelijkheden, en wat zou er wonderbaarlijks in
zijn als in Erankrijk de ui tra—clericale partij in haar
wanhoop over den ondervonden tegenstand vau het
denkende deel der natie, ging heulen met commu
nistische elementen P Staat o. a. niet het plebiscit,
dat beroep op den grooten hoop, in het program
van democraat en clericaal beiden? Wij zwijgen er
van, hoe men in 't klein ook bij ons 't volk achter,
de kiezers" telkens en telkens weer in 't debat mengt
zonder naar bevoegdheid te vragen, en hoe wij hier
een orthodoxe richting hebben met radicale allures.
Ondertusscheu is hetgeen thans in Duitsch-Oos-
tenrijk geschiedt nog maar een eerste stap; daar zal
nog menige stap moeten volgen eer men zeggen kan
dat de Oostenrijksclie monarchie voor goed met haar
kwade geleigeesten heeft gebroken en flink den goeden
weg opwandelt.
En wijzen nu al deze verschijnselen op staatsrech
terlijk en kerkrechterlijk gebied niet heen naar een
aanstaanden grooten religie-oorlog? Zonder nu in
alles optimist te zijn, gelooven we dit nochtans niet.
We zouden haast zeggen de tijd der groote religie
oorlogen is voorbij; omdat we op dit oogenblik
waarlijk geen enkelen staat zouden kunnen opnoemen
die zich als werktuig der ultramontaneu wil laten
gebruiken. En Ecuador dan? Nu ja! maar dergelijke
werktuigen zijn enkel goed om wat ongeloovig geld
in de geloovige brandkasten te brengen. En België
dan? 't Is te klein. Spanje? 't Is te ann en behalve
dat, Don Carlos is nog in lange niet te Madrid.
Voor den giooteu religie-oorlog, naar welken
't is vreemd genoegde ultra-clericalen als met
opgestoken hoofden uitzien, (luchten we vooreerst
niet. Wel zien we in al wat er geschiedt de na
tuurlijke ontwikkeling van eeu idee van den nieuweren
tijd, een idee (lat. voor ongeveer dertig jaar 't eerst
klaar en logisch werd uiteengezet de scheiding van
staat en kerk. De staat op 't natuurlijke is dit
ook niet 't goddelijke recht gebouwd en de
gewetens vrij van eenigen redeloozen dwang, want
hierop komt dat groote idee eigenlijk neer. Het is
niet de vraag geloof of commune, God of Satan
maar het moet daarheen dat niet de eene mensch
//in Gods naam" de baas speelt over den anderen,
maar dat er niemand zich plaatse tusschen den mensch
en God, en dat 't recht heersche op de aarde en
niet de dolzinnige dweepzucht.
ïng'ezonclen. ^txilïlien.
Voornemens zijnde om onder redactie van den
Heer W. J. HOFDIJK een Gedenkboek der Feest
viering ter gelegenheid van de 25,jarige regeering van
Z. M. WILLEM III ter perse te leggen, wenden
wij ons langs dezen neg tot allen in den lande, die
bouwstoffen voor dit werk kunnen verschaffen, en
genegen zijn deze onderneming te bevorderen.
Vooral hebben wij hierbij het oog op de vele
Feeslcommissiën, die zich in de meeste plaatsen heb
ben geconstitueerd en daar 't ons plan is van elke
feestviering, zelfs in de kleinste plaats, melding te
maken, verzoeken wij iedere Commissie ons in ruime
mate mede te deelen, wat in hare plaats op den dag
van het Kroningsfeest is voorgevallen.
Verder houden wij ons aanbevolen voor particuliere
mededeelingen omtrent dit onderwerpkortom voor
alles wat kan strekken om ons boek zoo volledig
mogelijk te maken.
Aangezien al de namen der leden van Feest.com-
missiën in het werk zullen voorkomengelieve men
ook daarvan een juiste opgaaf te zenden.
De nicdedeelingen omtrent de feestelijkheden wensch-
ten wij gaarne zoo spoedig mogelijk na 12 Mei te
ontvangen, maar de namen der Leden van de Com-
missiën nu reeds, om de lijst vooraf te kunnen
samenstellen.
Haarlem, Maart 1874.
DE ERVEN E. BOIUN.
Kerk- en Sclioolnieuws.
Op het zestal van predikanten voor de vacature bij
de Ned Herv. Gem. te 's Gravenhage komt o. a. ook
voor ds. Ii. V. Hogerzeil te Arnhem.
Bedankt voor Wemeldinge door ds. T. Ilage te
Wol ph aartsdijk.
Tot opperrabbijn der hoofdsynagoge van de Israë
litische Gemeente te Amsterdam is benoemd dr. J.
H. Duenner, rector bij het Israëlitische Seminarium.
BINNEN GEK O M E N
14 Maart. Haamstede, N. Nolet Cz. Batavia, Rotterdam.
Bevallen van een JAX e i s j e C. J.
OLD ËMANG arrer.
Olwerkerk in Duiveland,
14 Maart 1874.
Eenige Kennisgeving.
De Notaris Mr. C. VAN DER LEK DE
CLKRCQ, zal, ten verzoeke van de Iieereu
M. C. DE CRANE ZOON, publiek verkoopeu
Op ~Wroen sela g" IVXaart 187AL,
des voormiddags 11 ure,
in de Herberg van J. FAN DEll BIJL te Bruinisse
EENE AANZIENLIJKE PARTIJ
mitsgaders
Alles afkomstig van het bij Ouwerkerk gestrande
Stoomschip „TWCultatixH.'5
Op X>ondei'clag- XO Maart l&T'AL,
des vooriniddags 11 ure,
in de CONCERTZAAL te Zierikzee
EENE PARTIJ
bestaande, in ANKERS, KETTINGEN, ZEILEN,
TOUW- en KOPERWERK, TROSSEN, een completen
STOOMLIER, een dito IIANDLIER en 3 SLOEPEN,
enz. afkomstig van de gestrande Stoomschepen
en
mitsgaders
■van g-ezeg-cle beliepen,
gestrand bij OUJFERKERK en op den BANJAARD.
Nadere information ten Kantore van de Ileeren
M. C. DE CRANE ZOON te Zierikzee.
voor den verkoop van g*oecle Sigai*en
worden gevraagd. Men adresscere zich franco aan
het SIGAREN-MAGAZIJN ,,DE HOOKERS" Ie
Aardenburg Marktstraat No. 197. Monsters worden
het geheele rijk door verzonden tegen franco toe
zending van vijf en twintig cents of meer Nederl.
Postzegels en duidelijk adres.
