schappelijk eigendom wezenhet vormt als
't ware de avke des verbonds van de vereeniging.
Do winsten kunnen vervolgens verdeeld wor
den in verhouding van de door de leden gedane
inkoopen in den winkel.
Tot regeling van elks aanspraak op zijn
aandeel in de winst, moeten bij eiken inkoop
bons, aanwijzende het bestede bedrag worden
uitgereikt. Deze bons worden elke drie maanden
ingenomen en daarnaar het aandeel in de winst
berekend.
Behalve deze winstverdeeling kan ook nog
een standvastige rente der aandeelen worden
aangenomen, 't zij ter uitdeeling, 't zij om bij
te schrijven tot vorming van nieuwe aandeelen.
De groote voordeelen van zulke consnmtie-
vereenigingen zijndirecte verbetering van het
lot der arbeiders en geringe burgerlieden, door
hun de gelegenheid te geven goede waren te
verkrijgen voor matigen prijs; grondlegging
van een kapitaal, dat hoewel aanvankelijk
klein, toch voor steeds toenemenden aanwas
vatbaar is; vermijding van de nadeelen van
't koopen op crediet, 't welk altoos een zekere
mate van afhankelijkheid van winkelier of
leverancier ten gevolge heeft; het vermijden
van de tweede en derde hand, die vooral de
inkoopen in het klein voor den werkman zoo
schadelijk maken, en die ten gevolge hebben
dat enkelen welvaart genieten ten koste van
do ellende van zeer velen; een weldadige con
currentie met zelfstandigs ondernemers van
winkels en kleinhandelaars, geenszins een mid
del om dezen er onder te werken maar toch
wel een middel om schadelijk monopolie te
beletten; eindelijk en vooral zelfhulp, waarop
de meeste zegen rust.
Het zou te wensehen zijn dat in alle plaatsen,
zelfs op de dorpen, dergelijke consumtie-ver-
eenigingen bestonden.
A T 151
Uit berichten, van de reede van Atchin ontvangen,
dd. 10 December, kan het navolgende worden mede
gedeeld.
Onder zeer ongunstige omstandigheden kwam de
transportvloot ter reede van Atchin. De meeste sche
pen waren met cholera besmet. De cholera-lijders
konden niet op de ziekenschepen worden overgebracht,
omdat zij deze zouden hebben besmet en voor andere
zieken en later voor gewonden onbruikbaar gemaakt.
Derhalve werd (zoo als reeds vroeger per telegram is
vernomen) op Poeloe Nassi een cholera-hospitaal
ingericht, in afwachting dat met de operatiën op de
kust van Atchin een aanvang kon worden gemaakt.
Gedurende de eerste dagen was echter aan eene lan
ding op die kust niet te deuken, omdat het dagelijks
uren lang hard regende, en het debarqueeren en bi-
vouacqueeren der door de epidemie aangetaste troepen,
onder den blooten hemel, op een vochtigen bodem,
waar geen vuren aangehouden noch levensmiddelen
gekookt konden worden, de noodlottigste gevolgen
zou kunnen gehad hebben.
Inmiddels klom het getal der aan cholera overleden
militairen en koelies tot 180, terwijl 300 a 350 man
door die ziekte en een aantal andere ziekten waren
aangetast. De voorraad drinkwater raakte ten einde,
en de pogingen, om dien voorraad door water van
Wij spraken verder af dat wij ook elkander onvoorwaar
delijk zouden helpen als de nood dit vorderde, 't welk ook
voor onze eigen veiligheid noodzakelijk was. Toen ik ein
delijk heenging had ons afscheid wel iets van 't scheiden
van drie geheimzinnige eedgenooten en de geheimzinnigheid
werd niet weinig verhoogd door de omstandigheid dat
.wij geen van drieën eigenlijk recht wisten waar 't gevaar
schuilde en wat er alzoo zou moeten gebeuren.
Er verliepen toen eenige dagen eer ik Corrilla weder
zag. Ik had mij gedurende dien tijd bezig gehouden op
mijn kamer met het bestudeeren van de wetten en rechten
des lands en in de stad met overal op publieke plaatsen
rond te snuffelen wat er broeide en welke alzoo de onder
werpen waren der publieke belangstelling. Wat dit laatste
betreft ontdekte ik weinig. Wel werd er ook in de con
versatie-zaal van het hotel druk gesproken over de politiek
en over da maatschappelijke vraagstukken, doch iets be
paalds omtrent personen en plannen kon ik niet vernemen.
Het personeel van het hotel behoorde ongetwijfeld tot de
omwentelings-partijik merkte dit op aan de teekens die
nu en dan gewisseld werden cn die nu voor mij niet allen
meer vreemd en onverstaanbaar waren.
Bij het onderzoeken van de daar straks genoemde wet
boeken trok inzonderheid de regeling van het erfrecht
mijn aandacht.
Een eigenlijk erfrecht bestaat er niet. Het persoonlijke
eigendom wordt volkomen beschermd en gewaarborgd,
doch alle eigendomsrecht houdt op bij den dood. Bij zijn
leven kon iemand door schenking of overdracht met zijn
goederen doen wat hij wilde, doch al 't geen waarover bij
Poeloe Nassi aan te vullen, slaagden slechts gebrekkig,
terwijl daarbij tien sloepen verloren werden.
Hoezeer het steeds bleef regenen, werd nude landing
onvermijdelijk. Den 6den December werd daartoe be
sloten. In den avond van den 7den waren alle
schepen van Poeloe Nassi op de bepaalde plaats
aangekomen. Daarop vond (zoo als de telegraaf reeds
vroeger gemeld heeft) de landing bij Kwala Gigheu,
onder de leiding van den Generaal-majoor Verspijck,
met goed gevolg plaats. De vijand was, wat den
tijd en het punt van de landing betreft, blijkbaar
verrast, want de tegenstand was gering. Den 9den
December waren de troepen in een zeer schoone vlakte
op den rechter oever der Kwala Gighen gelegerd.
Het eerste doel was nu om zich van het terrein
tusschen die kwala en de rivier van Atchin meester
te maken.
Sedert den dag der landing was het weder bijzonder
gunstig geworden.
De oorlogsschepen waren van de cholera vrij gebleven.
Uit de achtereenvolgens bij het departement van
koloniën uit Oost-Indie ontvangen regeeriugs-telegram-
men blijkt, dat gedurende de tweede expeditie tegen
Atchin zijn gewond geworden de volgend hoofd- en
andere officieren
Bij de verkenning op 25 of 26 December tot
onderzoek hoe de Kraton kan worden aangevallen,
en de zeer ernstige gevechten bij de groote versterkte
kampong (zie het buitengewone bijvoegsel tot de
Staats-Courant van 31 Dec.), de kolonel-commandant
der tweede brigade Wiggers van Kerchem (licht aan
het been), de luitenant Kroesen ernstig, en de eerste
luitenants von Massow, Eichholtz, van den Blijk,
Schweys en de officier van gezondheid van Harden-
bergh, allen licht.
Bij het zeer ernstige gevecht tot opsporing der
voor den Kraton gelegen vlakte, op 26 December
(zie hetzelfde bijvoegsel), de majoor van Lith, de
kapitein Nix en de luitenants Hirschman, Wilken
en Koot (laatstgenoemde gedetacheerd), allen licht.
Bij de inneming der moskee (Missigit) op 6 Januari
de kolonel de Roy van Zuydewijn, die, van de reserve
brigade te Padang opgeroepen, in de plaats van den
gewonden kolonel Wiggers van Kerchem, al comman
dant der tweede brigade was opgetreden, licht aan
de kuitde kapiteins der infanterie von Mauntz,
Visser, van Lierde luitenant der infanterie Popelier
(vau het 14de bataillon) en de luitenants der infan
terie Meuleman, Hulstkamp (laatstgenoemde gedeta
cheerd) en Hemmes de kapitein der artillerie Schneither
en de officier van gezondheid de Wilde, allen licht;
en de luitenant der infanterie Comfurius, ernstig.
Bij het voortgaande versterken der moskee (Missigit)
zie Staats-Courant van 15 Januari de kapitein
der infanterie, Soetens* de luitenant der infanterie,
gedetacheerd bij de genie, Booms en de luitenant der
artillerie Broese van Groenou allen licht.
Voorts is nog gebleken, dat bij de affaire tegen
Pedir verwond werd de adelborst Schuilenburg.
TELEGRAM.
Uit een regeerings-telegram uit Atchin 18 en
Pedang 21 Januari blijkt dat er na den 13en dezer
niets belangrijks is voorgevallen dan de door Reuter
geseinde aanval op de hoofdstelling, waarbij 1 officier
en 5 minderen gedood en 11 zwaar gewond werden. De
vijand is teruggedreven met een verlies van 44 dooden.
De tweede helft der reserve-brigade is van Padang
ontboden. De Kraton moet berend worden en dan
25 en 26 Moekim onderworpen. De Sultan heeft
geen gezag, terwijl de bevolking geneigd is tot voort
zetting van den oorlog. De gezondheidstoestand is
beter, ofschoon er nog steeds veel regen valt.
't sterven geen beschikking gedaan is, wordt het eigendom
van den staat. De staat, d. i. de gemeenschap, is eigenlijk
de eenige erfgenaam. De losse goederen worden altoos
dadelijk verkocht, de vaste blijven aan den staat om soms
aan verdienstelijke personen geschonken te worden, of
wel zij worden verpacht of verhuurd en soms ook verkocht
als er zich bijzondere belanghebbenden voor opdoen.
Ik wil geenszins deze vreemde orde van zaken verdedigen;
alleen moet ik opkomen tegen veel bedenkingen en rede
neeringen, die ik bij onze schrijvers over dat onderwerp
wel heb gevonden en die zij aanvoeren om het erfrecht
te verdedigen.
Ik heb overvloedig gelegenheid gehad om op te merken
dat een opheffing van 't erfrecht niet zulke volstrekt nood
lottige gevolgen behoeft te hebben als men daar wel aan
toeschrijft. Ik heb daar opgemerkt dat de zucht om vooruit
te komen en rijkdom te verwerven al even sterk is als
ergens elders. Maar men is er niet zoo slaafs gehecht
aan het stoffelijke; stoffelijke goederen worden veel meer
als ondergeschikte zaken beschouwd; men jaagt 't bezit
niet zoo na om 't bezit, maar meer met het oog op den
dienst, 't genot, 't gemak dat men er van kan trekken.
Men is werkelijk losser van 't stoffelijke en geniet er toch
veel meer levensgeluk van. Armoede schijnt daar onbekend,
diefstal uiterst zeldzaam te zijn.
Daarentegen is 't publiek eigendom ongemeen groot en
uitgebreid en de belangstelling in het algemeen welzijn
veel levendiger en degelijker dan ergens in eenigen staat
van Europa.
Het individueele en huiselijke leven schijnt armer aan
genot, 't maatschappelijk leven is daarentegen oneindig
Binnenland.
ZIERIKZEE, 23 Januari 1 8 7 4.
Zierikzee, 22 Jan. 1874. Zijn wij wel ingelicht
dan circuleert een inteekenlijsfc om hier het beroemde
Elorentijner Quartet eene Soiree te doen geven. Deze
zal plaats hebben den 7 Februari e. k. Is er véél
noodig om onze stad- en landgenooten aan te moedigen
in te teekenen P De Soiree van 1873 zal nog allen
heugen en is het dus overbodig op een druk bezoek
en een volle Concertzaal aan te dringen. Namen van
Mendelssohn, Hayd'n en Sehumann vermogen meer dan
onze woorden.
Zierikzee, 22 Jan. Als een ongehoord voorbeeld
van buitengewoon vroege ontwikkeling in deze maand
Januari mag vermeld worden, dat heden aan de
hoogere burgerschool alhier een nest met jonge spreeu
wen is uitgekomen. In den vroegen ochtend had men
een geweldig geschreeuw en beweging gehoord onder
eene vlucht spreeuwen op het dak van een der school
gebouwen. Iets later werd op de binnenplaats naast
den muur van dat gebouw een pas uitgekomen vogeltje
gevonden, met nog een deel der schaal van 't ei er
aan hangende, en bovendien nog eene ledige schaal
van een ander spreeuwenei. Het verbazende getjilp
der oude spreeuwen in den vroegen morgen was zeker
de uiting der groote blijdschap, waarmede door dat
hemelsche heirleger deze ongekende gebeurtenis werd
verkondigd en begroet, of wel het krijgsgeschreeuw
van een nijdig gevecht, waarvan de nedergevallen e
nieuweling het slachtoffer werd. (Ingez.)
Zierikzee, 22 Jan. Het is bekend dat de prov.
Zeeland zich heeft afgezonderd van het overige gedeelte
des lands ten opzichte van het geschenk aan Z. M.
deu koning. De goede stad Veere heeft zich op hare
beurt weder afgescheiden van de provincie en zal een
eigen geschenk aan den koninklijken jubilaris aanbieden.
Men zegt dat dit zal bestaan in een album met dc
potretten der Veersche burgerijer moet zelfs al een
pliotograaf aan het werk zijn om diegenen der Veersche
ingezetenen die nog geen eigen portret bezitten te
onderwerpen aan de operatie vau geportretteerd te
worden. Het Handelsblad spot om deze zaak met de
Verenaars en noemt hen Abderieten. Zoo erg is 't
nu toch niet. Maar als men voor het nationaal ge
schenk eens een portret-album had gekozen dan zou
men toch een curieus geheel kunnen verkrijgen. Het
album zou dan ongeveer 31/2 millioen portretten
moeten bevatten. Neemt men nu aan een album
formaat van 12 portretten per pagina of 24 per blad
en stelt men hieruit boekdeelen samen van 100 bladen
(dat is al vrij dik) dan zou men een portretten-bibliotheek
verkrijgen van 1459 deelen.
Het denkbeeld der Verenaars is dus wel niet voor
algemeenen opgang vatbaar, 't zou wat al te grotesk
wezen. We laten nu nog daar 't geval dat Z. M. iu
zijn ledige ureu die portretten-galerij zou willen
doorbladeren.
Zierikzee, 22 Jan. De uitslag der stemming te
Gouda is geweest dat Dr. A. Kuyper is gekozen met
1504 stemmen, terwijl Mr. H. C. Verniers van der
Loeff 1252 geldige steramen heeft bekomen. Er
waren uitgebracht 2752 geldige stemmen. Vooral
na het tot stand komen van het gelegenheids-verbond
tusschen Standaard en Tijd kan deze uitkomst nie
mand verwonderen.
De Standaard zal nu zijn hoofdredacteur, de Am-
sterdamsche gemeente haar herder en leeraar verliezen,
terwijl de Tweede Kamer weder een theologant rijker
veel meer ontwikkeld dan in Europa, 't Kleine huisgezin
is onbekend 't groote is alles.
Het werd mij ook duidelijk hoe verbazend groot de
macht en invloed van de hooge overheidspersonen daar
te lande moet zijn. Ofschoon de vormen geheel democratisch
zijn, zoo bezitten de overheden daar toch een werkelijke
macht als geen Oostersch despoot ooit heeft gekend, omdat
haar zulk een groote rijkdom ten dienste staat en de
telkens voorkomende gelegenheid om over groote bezittingen
te beschikken aan de overheden een invloed geeft die al
vermogend schijnt.
Wordt vervolgd).
