Brieven uit Zeeuwseh-Vlaanderen.
v.
omringd, die hem en zijn «geuten beleedigde. De
«rendnvmeriê kwam lusschm beiden en herstelde niet
zonder moeite de orde. Een der belhamels werd bij
deze gelegenheid ernstig gekwetst.
Te Valenciennes- ging her, even zoo lor, maar daar
waren 200 personen aan het station. De Marseillaise
werd gezongen en de gendarmen, die tusschen beiden
wilden komen, ontvingen een hagelbui van steenon,
terwijl zij een charge moesten uitvoeren, om de oproerige
o-rocpen uiteen te jagen. Een officier der dragonders
werd door het gepeupel nagezeten, en moest.de vlucht
nemen in een politiebureau, om de vervolging te
ontkomen. Eerst laat in den nacht mugt de rust
hersteld heeten. Het getal gearresteerden bedraagt
omstreeks veertig.
De Opinion Nationale deelt, 'mede dal de samen
smelting der huizen Bourbon-Orleans geheel mislukt
is door het vasthouden van den graaf van Cham bord
aan zijn eisch om de witte lelievlag weer voor Frank
rijk aan te r.emen. Een correspondent van de Echo
du Parlement zegt echter, dat als de paus hem uit-
noodigt zijn eisch te laten varen, hij als gehoorzame
zoon der kerk toe zal geven.
Mac-Mahon zou hebben verklaard dat hij niet voor
nemens is tot herstel van het koningschap mede te
werken, als het niet op wettige wijze geschiedt.
Span j e.
Uit Madrid wordt van 25 Aug. gemeld: Men zegt
dat wij binnen eene maand de dictatuur zullen hebben,
hetzij met de tegenwoordige bewindsmannen hetzij
met anderen.
De Carlisten zijn Faga binnengetrokken, zonder
eenigen tegenstand te ontmoeten. Zij hebben 3000
en èe.n honderdtal geweren uit die stad medegenomen.
De Carlisten werden Zondag bij Fovtdla door drie
kolonnes regeringstroepen omsingeld en tol aal ge
slagen. Zij hebben de vlucht genomen en hun gekwetsten
en dood en medegevoerd, en hebben zoo San-Lorenzo
de la Luga, nabij de Fransche grenzen, bereikt. Tristany
en don Alfonso zijn onder de gekwetsten. De Carlisten
hebben van hun verderen aanval op Bergé afgezien.
Men berekent het leger dat tegen de Carlisten wordt
samengesteld op 90,000 man geregelde troepen, gen
darmen en karabiniers en 80,000 man reserve, waarvan
60,000 tegen het laatst van September zullen gemo
biliseerd zijn. Een bewijs dat de regeering den opstand
niet licht teil.
Dc Carlisten zijn niet in staat geweest Bilbao te
bemachtigen, zegt een telegram uit Bayöime van den
22; zij hebben hunne position langs de rivier moeten
verlaten. Generaal Sanchez Bregma schijnt bijtijds
gekomen te zijn. Iiij is met 12000 man Bilbao
binnengetrokken.
Tortella is geheel afgebrand, met uitzondering van
de kerk, waarin de republikeinen zich hadden versterkt.
De bende van Miret is nabij San Giurn de la Plana
verslagen en verstrooid door twee kolonnes, waarvan
de een, ouder bevel van den kolonel Tomasetti, bij
Cervera was gelegerd geweest.
Men meldt uit Hendays van 24 dezer dat op
nieuw, dicht bij Fontarabie, wapenen voor de Carlislen
zijn ontscheept.
Het Duitsche fregat Elisabeth is Donderdag' weder
voor Carthageua voor anker gekomen.
In de zitting der Cortes van 26 Aug. is Gastelar
met 135 stemmen tot voorzitter benoemd op den
afgevaardigde Olave waren 73 stemmen uitgebracht.
C adz and, 28 Augustus '1873.
Amice
Ik ben nog altijd op het badhuis, 't Bevalt er mij
uitnemend, niet zoo zeer om het heerlijke zeegezicht, dat
weet ge, want niets verveelt mij meer clan het eentonige
maar ik heb hier alle gelegenheid om met menschen en
gewoonten bekend te worden.
Ik ben eens eene boerderij wezen bekijken. Ik had op
het badhuis n.l. kennis gemaakt met een inwoner uit eene
der naburige gemeenten, die mij uitnoodigde om hem eens
te komen opzoeken. Ik beloofde dit en gisteren middag
ben ik daar geweest.
Ik kwam zoo na. den middag tegen een uur of vier en
vond al een heel gezelschap bij elkander: den baas, zijne
vrouw en nog twee andere bazen en vrouwen, die met
den titel van broèr en zuster werden aangesproken.
Nauwelijks was ik gezeten of er kwam nog een phaeton
het hof oprijden en een ooganblik later tracl een jeugdig
echtpaar binnen.
»A dag neef, dag nichte," was de groet, waarmede zij
vei welkomden en verwelkomd werden, «zie da's goed, dat
ge ook is komt; we woaren al stief verlangend om oe is
te zien. Hoe is 't Janneke, kundet al gewend worre?"
Het jonge vrouwtje gaf de vbïdoendste verklaringen
aangaande hare gemakkelijkheid om te gewennenmen
zette zich allen neder, de mannen aan de eene zijde van
de tafel, de vrouwen aan het lager eindehet breiwerk
werd voor den dag gehaald, cle mannen staken een pupe
of een sigoar op en de vrouw begon thee te schenken.
Ik heb u vroeger reeds gemeld, boe een Cadzantenaar
er uitziet, een enkel woord nog over dc kleederdracht van
eene Cadzandsche vrouw.
In den regel draagt ze lage leêren schoenen, ik begin
van beneden om zc zoo op te kleeden, zwarte kousen en
niet al te lange rokken, waaronder een baaien rok van
buitengewone dikte en zwaarte zijn hangpunt moet zoeken
in een queue de parisdie, van achteren gezien, zoo'n
vrouw iets vierkants geeft, dat niet erg llatteert.
Al die breedtegevende kleedingstukken worden bedekt
door een zwarten rok van merinos, daarboven een jak en
daarvoor een zijden schort, waarin de plooien van nieuwheid
niet mogen ontbreken, en die clan ook alleen bij plechtige
gelegenheden uit het ka-min et komt.
Stel u nu verder voor een vrouwenhals, die boven dat
jak uitsteekt., daarboven een goedig, soms snoeperig ge
zichtje, vervolgens den neus als middelpunt en cle banden
van de muts als twee gelijkmiddelpuntige cirkels daarom.
Maar ik zal trachten een portretje van eene Cadzandsche
machtig te worden; gij zult u daardoor een beter denk
beeld kunnen vormen, dan door mijne beschrijving, die
hoe waar ook, toch altijd zeer onvolledig blijft.
Maar nog akeliger clan de muts, die menig lief gezichtje
bepaald leelijk maakt, staat dc hoecl, die over die muts
gedragen, wordt, lk weet dat ding niet beter te verge
lijken clan bij een omgekeerden kolenemmer; die dat ding
uitgevonden heeft, moet het nee Blus ultra van wansmaak
zijn geweest.
lutusschen alles heeft zijn goede, zoowel.als zijne kwade
zijdezijn de Cadzandsche schoonen met haar vierkanten
cjueue de Paris, haar korte rokken, haar karkassen muts
en haar stormhoed ook al minder elegant dan ouze schoo
nen met haar laarzen op stelten, haar wip op van achteren,
haar valsch haar en haar dronken matrozen hoed, ze zijn
ten minste consequenter en men verzekerde mij, dat men
bij menschengeheugenis geene andere verandering gezien
had in die vrouwendracht, dan dat cle tegenwoordige jonge
meisjes den rand van haar muts begonnen te versmallen,
mansetten droegen en handschoenen.
Nu, 't laatste vind ik uog al aanbevelenswaardig; want
al is 't gezichtje lief, cle indruk verliest, wanneer men die
plompe vingers ziet, die met gouden ringen overdekt ik
heb er aan eene hand zeven geteld nog letlijker zijn
dan gewoonlijk, ontsierd als ze zijn door plompe nagels.
Maar zoo al voortpratende, ben ik geheel afgedwaald
van mijn theegezelschap, waar neef en nichte al cle
bewoners in 't land van Cadzand zijn neef en nichte
plaats genomen hebben tusschen cle oons en moeien.
»En hoe gaot het bi juicier moei Jo wantje?" vraagt de
jongst gehuwde; »is Jan weer eelemaol beter?"
En hiermede begint een gesprek over de weclerzijdsche
familiebetrekkingen, waaraan cle mannen ook van tijd tot
tijd deelnemen, een en ander afgewisseld door 't drinken
van een kopje thee en 't gebruik van een sukerspek, ter
wijl het gesprek van cle mannen langzamerhand gekomen
is op 't artikel landbouw, dat van cle vrouwen op liet
artikel meiden, van welke de schaarschte, duurte en weinige
ondergeschiktheid algemeen beklaagd wordt.
Nadat de theeboel opgeruimd en een nieuwe pijp gestopt
is, vraagt cle eigenaar aan de mannen, of ze eens willen
rondgaan. Natuurlijk wordt dit voorstel aangenomen; de
paarden op stal of in cle wei worden bekeken, de velden
met vruchten worden rondgewandeld, verschillende opmer
kingen worden gemaakt en men keert weder naar huis,
waar in dien tusschentijd koffie met boterhammen en rook-
vleeseh, krentenkoeken en kaas in gereedheid zijn gebracht.
Ook de vrouwen hebben haar uitstapje gedaan. Zij
hebben de kalvers bekeken, ze zijn eens door den tuin
gewandeld en zitten nu op cle mannen te wachten om
een aanvang te maken mét de koffie.
Ik heb verschillende opmerkingen kunnen maken over
de zeden en gewoonten en tevens over cle wijze van
bebouwing in deze streken.
De landbouw is bij Schouwen en Duiveland vergeleken
nog ver ten achter; van draineeren is in het geheele
district weinig of geen sprake. De schuld hiervan moet
voornamelijk gezocht worden in het gebrek aan een uit
wateringskanaal; misschien dat cle aanwezigheid daarvan
veel verandering te weeg zal brengen.
Van elke hofstede gaat zeer veel grond verloren door
cle aanwezigheid van uitwateringsgreppels, hier reeën ge
naamd, welk verlies gerust op 1/,l van den bebouwden
grond gerekend kan worden.
Het braken is nog algemeen in zwang. Tallooze wagens
komen uit België om ln 't land van Cadzand asch en beer
op te koopen. De uitvoer van «lie meststoffen is blijkbaar
geheel ten nadeele van den landbouw.
De stallen voor het rundvee zijn slecht ingericht, en voor
het rundvee worden geene voldoende zorgen genomen, zij
hebben gebrek aan ruimte, aan lucht en aan reinhouding.
Ovengens verwondert mij zulks.zeer, daar de Cadzandsche
boerin uitmunt door reinheid en netheid, zoowel in haar
melkkelder als in haar huishouden en op hare kinderen.
Bij de meeste, zoo niet bij alle hofsteden ontbreekt een
gemetselde aalput; besproeiing met aal behoort hier groo-
tencleels tot de onbekende grootheden.
De rijke oogsten zijn een rechtstreêksch gevolg van den
onovertrefbaar goeden grond, niet van de flinke bewerking.
Van wetenschappehjken landbouw geen spoor, en toch is
ook hier reeds vooruitgang te bemerken, want op vele
hofsteden wordt cle stoomdorschmachine en de wortel
snijder gebruikt. De verbouwing van suikerbeeten heeft
ook de zaaimachine in gebruik gebracht, terwijl ik in de
omstreken van Aardenburg verschillende partijen graan
heb zien staan, ..clie door middel van zoodanig werktuig
gezaaid waren.
Het groote gebrek van den Cadzantenaar in mijn oog-
is, dat hij zich te veel, te uitsluitend met zijne eigene
zaken bemoeit. Die menschen moesten eens een jaar of
wat op reis. De boeren moesten er toe kunnen besluiten
om hunne zoons, na eene wetenschappelijke opleiding ge
noten te hebben, één jaar of langer naar andere oorden
te zenden om daar als knecht met den landbouw beter
bekend te worden.
Want hart hebben zij voor hun vak. Dien geheelen
middag hoorde ik van cle paarden van A, B, C; men wist
juist den ouderdom van elk paard, clat in den laatsten tijd
verkocht was, ,clen prijs waarvopr, en den persoon aan wien
men was bekend met den stand van cle vruchten in twee
drie omliggende gemeenten en men verschoonde zich zeiven
niet, wanneer cle een of ander opmerkte dat hij vond dat
zijn tenue te vuul stoncl of zijn gëste nie veel docht enz.
"Wat zou de landbouw hier een vlucht kunnen nemen!
Zoo dacht ik bij mij zei veneen flink, gezond, onbedorven
menschenras, beste gronden en overvloed van kapitaal.
Mochten de nevelen van bekrompenheid en vooroordeel
hier spoedig worden weggevaagd
Langzamerhand was er een einde gekomen aan 't ge
bruik van koffie en broodde mannen luidden een sigaar
opgestoken en hun jas aangetrokken; want het is een
vaste gewoonte, clat zij bij warm weêr in hunne hemds
mouwen zitten, en aan cle vrouw gevraagd: «vrouwe wat
clink ji er van?"
En daar cle oudste der vrouwen begon te dinlten, clat
het tilt werd om naor huus te gaan, kwam er nog een
afzakkertje op tafel; de phaëtons werden ingespannen, en
ik had liet genoegen met een der gasten een eind weegs
mede te kunnen rijden.
Een volgende maal hoop ik u mijne verdere bevindingen
mede te deelen uit Brugge. Morgen vertrek ik met de
Jacob van Maerlant ik wil zeggen met cle trekschuit
uit Sluis naar Brugge om langs Gent naar Yzendijke terug
te keeren.
Maar alvorens ik sluit nog eene kleine opmerking. In
het Sluisch Weekblad van den 26en komt een stukje voor,
waarin het mij kwalijk genomen wordt, dat ik zijne hoofd
artikels soeperig en zijn nieuws oud nieuws noem. Indien
ik den redacteur van dat blad daarmede genoegen kan
doen, wil ik hem dat uit het eerste het beste reeds ver
schenen nummer oogenblikkehjk aantoonen. Verder beticht
hij mij dat ik eene bepaalde sociëteit op het oog heb
gehad, waar de aangehaalde gesprekken gevoerd zijn. Tot
zijne terechtwijzing moet ik hem echter mededeelen, dat
hij al weinig met zijn district bekend is, wanneer hij niet
weet, dat liet aangehaalde gesprek het gewone is in elke
gemeente, in elke herberg, in eike sociëteit, waar niet eene
meer ontwikkelde kern in de gemeente aanwezig is, een
kern, die iets meer van de wereld gezien heeft dan Brugge
en Middelburg; dat bovendien het gewone gesprek zoo
dikwijls begint met elkander mededeelingen te, doen over
't weêr en over andere dingen, die wij kunnen veronder
stellen, clat iedereen.bekend zijn. Het cloel mijner bileven
is den geest van dit district weêr te geven, en ik geloof,
clat ik daarin ondanks allo gebreken en ondanks alle insi-
nuatiën, slagen zal.
Wees -gegroet van
Uw Vriend,
Z I E R O N D.
In een huishond-boekje van een adellijke familie op een
kasteel in België wonende, en loopende over de jaren
'14071408 vinden we 't volgende aangeteekend 100
eieren, naar den tijd van 'tjaar. 20 a 40 ct.5 ganzen en
3 kiekens 87lj2 ets., op een andeien tijd, in Juli, 25 ganzen
f 2,75 en 4 jonge hoenders 20 ets.. '12 koppels duiven
42 '/2 ct. en op een anderen tijd 20 koppels 60 ets.; 'i koe
f 5, '1 kalf f 0,50, een varken f 1,354 voer steenkolen
f 7,20; een nieuwe wagenas 30 ct., nog een 4-0 et., 1' paar
vrouwenschoenen en 3 paar kinderschoenen 20 ets., 'li paar
mansschoenen 20 ct. en nog een paar 25 ct.'I nieuwe
lantaarn 10 ct.1 nieuw slot 10 ct.3 aarden teilen 5 ct.,
200 schotels en 40 houten lepels f 1,675; 28 aarden potten
20 ct.4 schoppen 'IOnder het opschrift «kermis
zakkenrollerij," deelt een Parijsch blad het volgende mee:
Op de place des Vosges stoncl dezer dagen een neger op
een stoel, die aan cle hem omringende menigte een met
stroo opgevuld apenvel en een cocosnoot vertoonde, terwijl
hij, onder het maken van allerlei grappen en het trekken
van «leelijke gezichten," ongeveer de volgende toespraak
hieldDames en HeerenIk zal u iets meecleelen, waarover
gij verbaasd zult staan; een ontdekking op wetenschappelijk
gebied, die alles wat tot heden is uitgevonden of nagevorscht
verre overtreft.... Gij ziet hier dit voorwerp (hier ver
toonde hij de cocosnoot). Nu dit is tot heden voor
een noot, een vrucht aangezien, niet waar? Welnu! dat
is 'het niet; het is een ei, en wel een apen-ei! (thans
hief hij de opgevulde aap in cle hoogte). Ik zal u uitleggen
hoe dat gaatNu begon hij te explieeeren hoe cle
jonge aap zich in clit ei gedurende vijftien dagen ontwik
kelt, hoe hij vervolgens net zoo lang aan het vleeschachtig
gedeelte van het ei knabbelt, tot dat hij aan de buitenste
schil gekomen is, deze doorbreekt en te voorschijn komt.
Juist toen hij met zijne explicatie zoover gevorderd was en
van «te voorschijn komen" sprak, kwamen twee agenten
van politie uit de omstanders te voorschijn, baanden zich
een' weg tot.den »grooten natuuronderzoeker," pakten hem
bij clen kraag en brachten hem naar het bureau van po
litie. Waarom....? Omdat hij cle handlanger was van een
pick-pocketdie, terwijl de neger het publiek «aangenaam"
bezig hield, de zakken der omstanders visiteerde en alles
wat hij daarin van eenige waarde aantrof voor goeden
prijs verklaarde. Toen cle neger aan het poli tie-bureau
genoodzaakt werd zijn gezicht te wasschen, bleek hij ze
keren Jean Grandchamps, een voormalig straatkunstenaar
te zijn.
en ^clioolnieuws.
Beroepen bij de Ned. Herv. Gem. te Tholen dc
lieer J. Wisse, kandidaat.
Beroepen te 's Heeren hoek de kaud. L. ten Bosch
te Noordwijk aan Zee ds. J. Yerhave te Heinkenszand.
Door den gemeenteraad van Hooge en Lage ZwaTuwe
is tot hoofdonderwijzer te Hooge Zwaluwe benoemd
de heer A. Doeleman van Dreischor, hulponderwijzer
te Schiedam.
Bij kon. besluit van 25 Aug. zijn benoemd tot
tijdelijk 1 eeraar aan de Rijks H. B. school te Middelburg
de heeren J. Broekema, H. L. Gerth van Wijk en
W. 'Gléuns, met ingang van 1 September.