Brieven uit Zeeuwsch-Vlaanderen.
Zierikzee. Aangaande den stand der veldgewassen
valt van hier te melden dat de onverwachts ingevallen
groofce warmte de vrachten snel heeft doen rijpen, te
snel voor sommige late zaaisels die aanvankelijk een
prachtig beschot beloofden doch nu, door de warmte
bevangen, niet meer dan middelmatige uitkomsten zullen
opleveren. Dit geldt vooral van sommige blokken
rogge en tarwe. Voor 't overige is er geen reden tot
klagen. Onder de tarwe wordt weinig of geen blauw
goed gevonden. De aardappelen staan overheerlijk en
beloven een rijken oogst. Het vlas is verschillend ge
weest; ten deele zeer goed ten deele middelmattig of
min. Erwten en boonen beloven goede uiikomsten.
Mochten nu de prijzen van de meekrap wat verbeteren
dan zou 't jaar 1873 niet onvoordeelig voor de
landbouwers uitvallen.
Zierikzee, 11 Aug. Uit de Vlissingsche Courant
vernemen wij de hoofdpunten van de plannen der
feestviering in September a. s. Z. M. de koning zal
ontvangen worden aan de Groote sluis waartoe een
groote prachtig versierde paradetrap zal worden aan
gebracht, die des avonds verlicht zal worden. In de
nabijheid der Sluis zullen vijf tribunes gebouwd worden
één voor Z. M. den Koning, de kon. familie, de minis
ters en verdere genoodigdenéén voor heeren en dames
één voor de muziek en twee voor de vertegenwoordigers
der dagbladpers.
liet feest-diner zal gehouden worden in de groote
goederen-loods van het station, die daartoe zal worden
ingericht en gedecoreerd.
Een eerepoort zal verrijzen aan den ingang van den
toegang tot liet station, een op het Boterpleiu ter
plaatse van de vroegere Rammekenspoort en een op
den Steenenbeer.
Een dans- en concertzaal voor 3 a 4000 personen
wordt ingericht onder een der groote kappen van de
(helaas, voormalige) marinewerf.
Een allegorische optocht gewijd aan alle takken van
handel en nijverheid met feestwagens en banieren zal
gehouden worden.
Bij genoegzame deelneming zal ook een gondelvaart
plaats hebben, en na afloop daarvan zal een vuurwerk
worden afgestoken.
Van rijkswege zullen twee monitors en een brik, de
Ternatenaar Vlissingen gedetacheerd worden en met
het wachtschip Hector de Ned. marine bij de opening
der werken vertegenwoordigen. Deze flotille en een
batterij veldgeschut zullen voor 't noodige knal-effect
zorgen.
De stad en de terreinen van spoorweg- en haven
werken zullen feestelijk getooid worden-niet groen,
vlaggen en ander feestelijk toestel. Van wege het
stadsbestuur zijn 10 premiën, elk van 10 gulden, uit
geloofd voor de buurten die het meeste werk zullen
gemaakt hebben van de versieringen verlichting der straat.
Het muziekcorps van Dnnklei'zal aan de opluistering
der feestviering het zijne bijdragen.
Eindelijk zal het te Vlissingen gekazerneerd garnizoen
voor zoover het aan de kampeering moet deelnemen
tegen de feestdagen weder te Vlissingen terug zijn.
De Commissaris des Konings in de prov. Zeeland
mr. R. W. van Lijnden is door den koning der Belgen
benoemd tot commandeur der Leopolds-orde de heer
E.-H. E. W. Mafchon, dir. der'reg. en domeinen en
de heer J. E. W. Conrad, hoofding, van den waterstaat
tot ridders.
Zierikzee, 12 Aug. De staats-commissie benoemd
bij kon. besluit van 30 Oct. 1872 en bestaande uit
de heeren P. P. van Bosse dr. VrolikW. C. Mees
prof. Vissering en jhr. A- D. van Riemsdijk, die den
28 December 1872 rapport heeft gedaan aan den
koning van de uitkomsten van haar onderzoek der
muntkwestie, heeft thans onder dagt. van 26 Juni 1873
een nader meer positief advies uitgebracht in deze
gewich tige aangelegenheid.
De staats-commissie stelt op breed wetenschappelijk
gemotiveerde gronden thans aan Z. M. voor de aan
neming van den gouden standaard. Men zal zich
herinneren dat zij in haar eerste rapport voorloopig
reeds adviseerde tot aanneming van den dubbelen
standaard. De reden waarom de commissie thans
enkel den gouden standaard meent te moeten aanraden
ligt voornamelijk daarin dat de Duitsche rijksmuntwet
zoo goed als zeker is vastgesteld en daarbij ook de
gouden standaard uitsluitend is aangenomen. Het
advies strekt tot aanneming eener eigene zelfstandige
munteenheid, zoodat er dus van geen aansluiting aan
tie Latijnsche munteenheid ('t francstelsel), noch aan
de Duitsche eenheid (liet markstelsel), noch aan de
Engelsche eenheid (de sovereign) sprake kan zijn.
De commissie stelt voor: gouden standpenningen,
zijnde stukken van 20,10,en 5,
zilveren pasmunt in stukken van/2,1,0,25,
0,10 en 0,05 en bronzen pasmunt in stukken van
21/s cent, 1 cent, en 1/2 cent, alsmede gouden negotie
penningen bestaande uit den ducaat en den dubbelen
ducaat.
Van de tegenwoordige muntstukken zouden dus
komen te vervallen de stukkeu van en 1/2.
De commissie adviseert verder om in Ned. Indie den
zilveren standaard te behouden en in de West-Indische
koloniën ook alleen den gouden aan te nemen.
Na de invoering van de gouden standpenningen
zouden de muntbiljetten buiten omloop gesteld moeten
worden. De commissie heeft haar denkbeelden omtrent
de hervorming van ons muntstelsel in haar rapport
geresumeerd in den vorm van vier afzonderlijke wets
ontwerpen.
Brouwershaven, 10 Aug. Op den Ooster is de Eng.
brik Elize, kapt. Frank gestrand en wrak geworden.
De equipage is gered door de Brouwershavensche loods-
kotter en alhier aangebracht. Het schip is geladen met
steenkolen van Sunderland en bestemd naar Rotterdam.
's Gravenhage, 10 Aug. De beide nieuwe getui
gen die zich opgedaan hebben in de zaak van den
dubbelen moord, zijn twee vrouwen, wonende iu het
Kikkerstraatje (een straatje dat dicht bij het huis ligt
waarin de misdaad gepleegd werd.) Genoemde vrouwen
moeten verklaard hebben dat twee der verdachten in
den bewuste» nacht bij haar in huis geweest zijn
een bijzonderheid, die zij tot nu toe hadden verzwegen.
De commissie voor de nieuwe inrichting en uit
breiding der gasverlichting in de residentie heeft
geadviseerd tot oprichting van nog een fabriek, welke
zou geplaatst worden aan liet kanaal bij de Koninginue-
brng, halfweg 's Hage en Scheveningen.
Den 6 Augustus heeft in den Groetpolder een
wedstrijd van graanmaai-macliinen plaats gehad, uit
geschreven door de vereeniging tot ontwikkeliug van
den landbouw in Holland's Noorderkwartier. De proe
ven duurden van 11 tot 4 ure, waarna de le prijs
100, werd toegewezen aan de machine van Howard,
gerepresenteerd door J. Peignat Comp. te Amsterdam
de 2e prijs aan Samnelson's nieuw model (the Royal)
gerepresenteerd door Boeke en Huidekoper te Groningen
en de 3e prijs aan Wood's nieuwe Champion, gere
presenteerd door J. Peignat Co.
Staande den wedstrijd werden er twaalf graanmaai-
machines gekocht of besteldeen bewijs dat de toe
schouwers over de werking der machines voldaan waren.
Reuter's Office meldt dat het bericht omtrent de
ernstige ongesteldheid van den heer Lothing Motley
gelukkig geheel onjuist is. Motley bevindt zich op
het oogenblik te Londen en is welvarende, hoewel hij
een tijd lang aan nevralgie heeft gesukkeld.
Rotterdam, 8 Aug. Welra zal de aanbesteding van
het groote station der Staatsspoowegen buiten de
Delftsche poort alhier plaats hebben. Uit de teekeningen
blijkt dat het geheel zeer doelmatig zal ingericht wezen.
Het station zelf bestaat uit een hoofdgebouw met
twee lange zijvleugels, aan beide einden gesloten door
gebouwen. Dubbele overkappingen zullen achter het
stationsgebouw worden aangebracht.
li.
Oostburg, 10 Augustus '1873.
Amice
Ik was in mijn vorigen brief gekomen tot aan de ont
wikkeling van de dorps-aristocraten van 't land van Cadzand.
Ik schreef u, meen ik, dat ze op geen erg hoogen trap
van beschaving stonden ontwikkeling en beschaving
beteekenen immers zoowat hetzelfde? en ik moet u nu
gul uit verklaren, dat ik na mijn langer verblijf in deze
streken nog beter van de waarheid van mijn gezegde over
tuigd geworden ben.
Ik heb de onuitsprekelijke eer genoten met velen in
aanraking te zijn geweest, en naar de gesprekken te oor-
deelen, die ik in alle gemeenten tusschen Noordzee en
Braakman gehoord heb, denken de menschen niet heel
veel, en allemaal 't zelfde.
'k Wil u eens vertellen waarover de lui alzoo praten:
Gewoonlijk begint men over het weinige nieuws in de
courant; als men het daarover eens is, raakt men over
Bismarck en Thiers aan den gang en herinnert elkander
nog eenige aardigheden uit den vorigen oorlog; daarna,
als door een tooverslag, verlaat men 't politiek gebied om
zich te verdiepen in gemeente- en polderzaken; het uitwa
teringskanaal wordt voor de honderd-en-eende maal op het
tapijt gebracht, en is ook dit belangrijk onderwerp uitge
put, dan de chronigue scandaleuse.
Dat is het cirkeltje, waarin die menschen heele dagen
ronddraaien. Gij komt in de sociëteit en ontmoet één
persoon. Gij maakt een praatje.
«Is mijnheer hier vreemd
Om u te dienen, mijnheer! Ik reis voor m'n plezier,
om 't land hier een beetje te leeren kennen en de men
schen ook.
Dat gezegde doet u 100 °/0 rijzen in de schatting van
een rentenierend en toch veel ambtenbekleedend Cadzan-
tenaar. «Mijnheer reist voor zijn plezier," denkt hij, »dus
mijnheer heeft gelden geld is het eenige dat hij respec
teert. Hij ziet u al aan voor een halven Nabob, want
een Cadzantenaar gaat nooit verder dan Middelburg en
Brugge en zegt daarom vriendelijk half vragend, half be
vestigend
»Een mooi land hier, vindt u niet?"
Die vraag hebben ze mij in elke gemeente, waar ik
geweest ben minstens tienmaal gedaan.
Als ge een overal bebouwd land, waarin ge hier endaar
eene hofstede met boomen ziet staan als eene lieflijke oase
in eene groote vlakte niet vervelend, maar mooi vindt,
dan kunt gij hem zijn vraag volmondig met ja beant
woorden, want bebouwd is het land van Cadzand; maar
eentonig ook.
Veronderstel, dat gij zijn land mooi vindt, dan krijgt ge
al spoedig de nieuwe vraag:
«Vindt u niet, dat we hier weergaasch flinke paarden
hebben
Op dat gesprek over paarden komt eene doleance, dat
er zoo weinig nieuws in de courant staat en in de om
streken gebeurt. Eerst nog de vraag: «Is er in uwe
streken ook zoo weinig te doen?" en dan klachten zonder
ophouden: klachten over de belasting, over den weinigen
handel, over gebrek aan een spoorweg, over Atsji enz. enz.,
dat 's nog die oude boerennatuur. Gij weet dat een boer
altijd klaagt.
Komt No. 2 in de sociëteit, dan wordt ge onmiddellijk
voorgesteld als een heer, die voor zijn pleizier reist. No. 2
en no. '1 ondervragen u over 't een en ander, dat hun
eigenlijk weinig aangaat en beginnen dan weer hun dis
cours: «Weinig nieuws in de courant, vindt je niet?"
Strakjes komt No. 3. «Jongen je bent in lange niet
hier geweest. Hoe is het nou met je vrouw?" Uit welke
verwelkoming wij kunnen opmaken, dat zijne vrouw ernstig
ongesteld is geweest.
Na de geruststellende berichten van den echtgenoot,
werd ik weder voorgesteld als «een heer, die voor zijn
pleizier reist," en het gesprek van No. 3 begint met de
opmerking, «dat er zoo weinig nieuws in de courant" is.
Zie, daar hebt ge nu een overzicht van de vruchten
hunner ontwikkeling. Zonder couranten kan men zich hen
niet voorstellen. Ze worden grootgebracht met, bij en
door couranten.
Zij lezen den Nieuwen Rotterdammer, het Handelsblad,
de Standaart, het Dagblad, de Middelburgsche Courant,
het Sluisch Weekblad en het Nieuws- en Advertentieblad
van Bronswijk; dan worden door de confessioneelen nog
een massa kleinere blaadjes gelezen, die ik intusschen in
geen enkele herberg ontmoet heb. In Aardenburg maakte
ik nog kennis met de Gazette van Gent, welker inhoud
men het best kan aanduiden door haar te noemen kleur-
looze kroniek van den dagen met de Weekbladen uit
Eecloo en Thouront, twee van de meest domme ultramon-
taansche blaadjes, die ik ooit in handen heb gehad.
Bij dat lezen van dagbladen, dat zeer nuttig zou kunnen
zijn, moeten wij intusschen twee dingen opmerken: 1°. Ieder
die hier couranten leest, leest alleen de zoodanigen, met
wier richting hij het eens is, of meent eens te zijn; tegen
partij wordt nooit in handen genomenintusschen behoefden
zij tegenpartij zoo niet te vreezen, want nooit lezen zij de
hoofdartikelen. 2°. Ofschoon hunne opvoeding geheel door
de courant, d. w. z. door de nieuwtjes, de markt- en
efïectenberichten gevormd is, hebben zij een bepaalden,
duidelijk uitgesproken afkeer van couranten-schrijvers, van
die menschen, die den een en ander zoo eens in de krant
zetten, zooals ze zich hier uitdrukken.
Van daar dat dit gedeelte van 't land als 't ware nog
geheel onbekend is. De groote bladen vinden er geene
correspondentende schrijvers over aardrijkskunde nemen
er weinig of geen notitie vanzij schrijven elkander dood
eenvoudig na. Met wat dwaze vooroordeelen begon ik zelf
mijn reis nietIk dacht, dat alle menschen aan de koorts
souffreerden, maar overal zag ik gezonde mannen, flinke
vrouwen en dikwangige kinderen ik dacht dat Sluis de
hoofdstad was, en ik vond eene kleine vuile gemeente, met
hier en daar een fatsoenlijk huisik zocht naar de rivier
de Eede, die ik voor een jaar of wat leerde kennen uit een
Aardrijkskundig werk van den hoogleeraar van Heusdenen
er was geen spoor van te vindenik wilde met de stoom
boot van Sluis naar Brugge varen en men vertelde mij dat
Jacob van Maerlant ook was gaan rentenieren.
Als nu de menschen hier niet zoo'n bepaalden afkeer
hadden van in de courant te schrijven, dan zou er eenige
kans zijn, dat wij beter op de hoogte van dit vruchtbare
landje kwamenmisschien kwamen er dan ook een beetje
critiek over vele dwaze handelingen, die nu met den mantel,
niet der liefde, maar van achterklap, bedekt worden.
En werkelijk critiek is hier noodig en veel ook veel meer
dan men wel vermoedt. Eer ik echter verder ga, moet ik
nog een treffend voorbeeld geven van den algemeenen afkeer
van couranten-geschrijf.
In Sluis komt een weekblad uit, dat behalve een in den
regel zeer soeperig hoofdartikel, een korten inhoud opdischt
van het nieuws dat veertien dagen oud is, en enkele adver-
tentien heeft. In dat weekblad, dat bepaald voor dit district
uitgegeven wordt, vindt ge nooit een enkel degelijk artikel
over de eene of andere gemeente van dit district. Men
ignoreert zich zeiven.
Uit hetgeen ik u medegedeeld heb van de vruchten van
de ontwikkeling van de kern der bevolking, kunt gij ge
makkelijk begrijpen, dat gij uhier op een verkeerd terrein
bevindt om veel liefde te zoeken voor onderwijs, wetenschappen,
schoone kunsten, enz.
De eenige schoone kunst, die hier nog een beetje opgang
maakt is de muziek, 't Mode-artikel, piano wordt aan
meisjes, die betalen kunnen ik geloof "als bewijs, dat
men 't betalen kan in bijna alle gemeenten onderricht.
Overal heb ik op dat instrument hooren timmeren, gewoon
lijk door zeer onbevoegde vingeren.
Yzendijke maakt hierop uitzondering. Ik heb daar kennis
gemaakt met den zeer verdienstelijken kapelmeester van
het hoornmuziek; met veel genoegen heb ik eene repetitie
van dat gezelschap bijgewoond. Geene dwaze potpourri's,
geen onophoudelijk geroffel, of gedonder op de Turksche
trom neen, eenvoudige, degelijke, zuiver uitgevoerde stukjes.
Men kon zoo hooren, dat elk muzikant begreep wat hij
speelde. In de andere gemeenten heb ik opgemerkt, dat
men vaak symphonieën speelt, vóór dat men een eenvoudig
koraal kan blazen.
Van de andere muziekgezelschappen en kapelmeesters
zwijg ik daarom maar liefst, 'k Heb er treurige vruchten
van gezien. In Aardenburg o. a. hoorde ik op een piano
La prière d'une vier ge spelen't maakte op mij denzelfden
indruk alsof ik een vischvrouw versche visch hoorde roepen
Toen ik later hoorde, dat daar les gegeven werd op de
