ZIERIKZEESCHE COURANT.
voor het arrondis-
sement Zierikzec.
1873. No. 61. Zaterdag 2 Augustus. 76ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Feuilleton.
GEZAAID IN DISTELS EN DOORNEN.
Een reisje naar Emancipatoria,
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN.
Prijs per drie maanden 1.Franco per post f 1.-
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-j
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever 11. LAKEVMAN.
Bij deze Courant behoort een Bijvoegsel.
Maar al te veel wordt dit nog gedaan
maar al te veel zaad van allerlei gewas valt
in distels en doornen, waar bet verstikt en
geen vrucht voortbrengt; maar al te veel arbeid
des zaaiers is ijdel.
Kan hij 't helpen? Welke zaaier zal, tegen
beter weten in, de kostelijke korrels verspillen
en wegwerpen op plaatsen waar zij geen nut
kunnen doen Toch geschiedt het, want niet
altoos heeft de zaaier het in zijn macht om de
korrels na te gaan als ze hem uit de hand
zijn gevallendaar zijn zaaiers op wien de
ondankbare taak rust van te moeten zaaien te
hooi en te gras, op goed geluk af en vaak
blijft hun alleen de stille hoop over dat wel
licht te eeniger tijd sterkeren dan zij zullen
komen om de distels en doornen uit te roeien
waar zij nog op den akker staan en zoo dezen
geheel ontvankelijk te maken en vruchtbaar
tot een zegen voor de menscbheid.
Wat we met deze inleiding zeggen willen?
Wij wenschen. ditmaal eeus de aandacht te
vestigen op den hoogst gebrekkigen staat van
het lager onderwijs, en wel bepaald wat betreft
de lagere volksklasse bier ter stede.
Het is bij velen bekend dat hier een zon
dagsschool bestaat. Deze wordt o. a. bezocht
door tal van jongens en meisjes, die daar eigen
lijk niet behoorden te zijner zijn er onder,
die nog nauwelijks boven de jaren zijn van
■den gewonen leertijd op de armen-oftusschen-
scholende meesten weten vast geen voldoende
reden op te geven waarom zij niet van de
bestaande gelegenheid tot leeren hebben gebruik
gemaaktallen zullen wel opgeven dat zij heb
ben schoolgegaan. Buiten deze bezoekers der
zondagsschool zijn er een ongelijk veel grooter
getal, die niets of nagenoeg niets kennen en
die ook aan het zwakke surrogaat dat de zon
dagsschool oplevert geen behoefte toonen te
gevoelen, die opgroeien als wilde heidenen.
Gaat men de jaarlijksche statistiek na van
het schoolverzuim hier ter plaatse dan schijnt
het dat Zierikzee niet behoort onder de zwartst-
geteekende plaatsen van Nederland. Raadpleegt
men die statistiek van meer nabij, dan blijkt
er uit dat onder de geringste klasse der be
volking alhier het schoolgaan is öf onberispelijk
goed, óf onverbeterlijk slecht.
Op dit laatste kwaad vestigen wij bij deze
de aandacht. Het kwaad is grooter dan men
wel denkt.
Wij hebben ons de moeite getroost eens
nauwkeurig de gehouden registers en absentie
lijsten der Armenschool te onderzoeken en daaruit
is ons gebleken dat in de laatste tien jaren
(18631872) van die school zijn weggebleven
en sedert van alle onderwijs verstoken, 95 leer
lingen na één jaar, of k nier, te hebben school
gegaan 73 na 2 jaar; 65 na 3 jaar; 121
na 4 jaar en 121 na 5 jaar schoolgaan. In
het geheel hebben dus in die tien jaren een
getal van 465 kinderen de school verlaten na
haar veel te kort bezocht te hebben om van
het onderwijs eenige blijvende vrucht te kunnen
trekken. Men merke hierbij nog op dat de
aangegeven jaren, dat zij wel hebben school
gegaan, nauwkeurig beschouwd, wederom moe
ten ingekrompen worden tot veel korter tijd
perken, meestal tot eenige maanden slechts,
omdat zij, ook toen zij nog op de schoollijsten
voorkwamen, de school zeer ongeregeld bezocht
hebben.
465 Kinderen in tien jaar tijds tot verwil
dering gedoemdEn dat op een schoolbevol-
De deelen van jaren hebben we gemakshalve voor
geheele jaren gerekend.
king van gemiddeld ruim 500 kinderen! En
daaronder 95 van 7 jaar of jonger, 63 van 7
a 8 jaar, 65 van 8 a 9 jaar, 121 van 9
10 jaar, 121 van 10 a 11 jaar!
Wij zeiden voorwaar niet te veel, toen we
in den aanhef van dit artikel spraken van
zaaien in distels en doornen.
Nog enkele cijfers.
In 1863 werden ingeschreven 94 nieuwe
leerlingen, en in dat jaar bleven er 28 weg
van de school; in 1864 kwamen 109 nieuwe
leerlingen en bleven er 45 anderen weg, waar
onder 10 van die 109 nieuw aangekomenen
in 1865 waren deze cijfers 115 en 44; in
1866 116 en 50; in 1867 112 en 34;
in 1868 117 en 44; in 1869 98 en
46; in 1870 79 en 50; in 1871 77 en
79 en in 1872 - 91 en 45.
Ziedaar de troebele bron, waaruit de zondags
school haar brekebeenen put en waaruit onze
kleine Zierikzeesche maatschappij haar ballast
wordt toegevoerdhet depot voor armenkas en
soephuisvoor gevangenis en bordeelvoor
verwildering en ellende in alle geval.
En nu de oorzaken.
Schandelijke onverschilligheid en verwildering
der ouders van eenigen. De regel geldt dat
ouders, die zelf niets geleerd hebben, ook hun
kindereu niets willen laten leeren, of althans
niet voldoende, dus nagenoeg niets; exploitatie
der kinderlijke krachten wegens armoede of
groot gezin bij anderen exploitatie der kinderen
uit hebzucht, zelfs uit principe bij de meesten.
We geven weder eenige van die vervelende
cijfers.
Eenige maanden geleden maakten we een
lijst op van diegenen der toen schoolgaande
leerlingen der Armenschool, die ook reeds op
een ambacht waren of althans reeds voortdu
rend geëxploiteerd werden.
Fantasie door W E R T H E R,
XVII.
,In het eerst maakte het gezicht door de zaal op
mij een zonderlingen indruk. Daar waren een paar
honderd leden tegenwoordig, allen dames. Aan de
uiterste rechterzijde waren het zonder uitzondering be
jaarde personensommigen met ernstige, eerwaardige
gelaatstrekken, anderen met scherp geteekende, alles
behalve innemende gezichten, met vinnige grijze oogeu
achter blinkende brilleglazen en met kromme neuzen
en uitstekende kinnen. In het centrum zaten meest
corpulente, goed uitziende dames van middelbare jaren,-
ik zag daar enkele groepen van drie personen rond
een tafel in plaats van vier, blijkbaar omdat de halve
cirkel van de sofa er maar zulke drie kon omvatten.
Aan de linkerzijde was 't over 't algemeen enkel jeugd
en schoonheid wat er te aanschouwen viel; 'twas
haast of de volkskeuze bij voorkeur op de schoone
jonge dames gevallen was.
De leden der rechterzijde droegen bijna allen zedige
kanten-mutsjes, een paar zag ik er zelfs onder met kapers
opin het centrum merkte ik veei sierlijke kapsels
op met wat bloemende linkerzijde vertoonde echter
nagenoeg niets anders dan loshangende krullen, coquette
vlechten en enkele in mijn oog vrij gewaagde kapsels.
De meeste leden der vergadering hielden zich bezig
met eenig handwerk; eenigen van de rechterzijde met
breien, een paar met kousen mazen of stoppenin
hët centrum en in de linkerzijde zag ik tapisserie,
borduurwerk, frivulité enfin, van alles. Men hand
werkte echter niet zoo bijzonder ijverig, maar men
had 't werk toch bij de hand en kon zich bezighouden
als men verkoos. Aan de uiterste uiterste rechterzijde
zag ik drie grimmige squeletten van vroegere schoon
heid zitten, die met stalen vlijt zich beijverden om
plaksel te maken, ruitpluksel, geordend pluksel en
verward pluksel overeenkomstig de systemen der chi
rurgijns die 't mochten willen gebruiken. Blijkbaar
was dat pluksel bestemd voor 't geval er, bij ongeluk,
gewonden vielen in den krijg met Amazonia, 't Was
die drie oudjes aan te zien dat zij een roeping ver
vulden met haar pluiswoede.
In al de afdeeiingen der vergadering merkte ik
echter ook enkele dames op, die hoegenaamd niets
uitvoerden dan nu en dan van een der in roodbonte
üuiform gestoken dienstjongens een vlammetje aan te
nemen of een kop thee, ten minste ik hield den
drank voor thee, dien de gedienstige geesten in por-
celeinen koppen op zilveren blaadjes aanbrachten op
den wenk der leden die 't verlangden.
Toen wij in de zaal kwamen was de kamer juist
//in de sectien." Dit ging eeuvoudig genoeg; elk
tafeltje maakte een sectie uit; maar 't was een ver
velend gehoor al dat gefluister, gesnater, geklap en
gesnap, dat lachen en ginnegappen en daartusschen
nu en dan snerpen en piepen vau sommige ijveraar-
sters of spijtig en schril repliceeren van anderen,
't Was evenwel ook aardig te zien welken invloed
die levendige discussies hadden op 't handwerken
enkelen wierpen soms driftig de naald of de schaar
uit de hand, bij anderen ging de breikous des te sneller
rond naar mate zij zich meer zaten op te winden.
De linkerzijde leverde een schat van studiën op in 't
genre van graciense houdingen en intéressante groepen
het centrum was ordinair; de rechterzijde rijk aan
stoffe voor óaricatnren en charges.
Plotseling klonk 't zilveren schelletje van de voor
zitster en 't werd stil; slechts hier en daar vernam 't
oor nog een halfgesmoord lachje of een kwalijk ver
kropt gesnerp van eene der uiterste rechterzijde.
't Verhandelde in de sectien bleef voorloopig rusten
en dat vond ik gelukkig omdat het mij ontsloeg van
het aanhooren der vervelende verslagen.
