/II IUk/U SI Hi; Ol ltAM.
1873. No. 48. Woensdag 18 Juni.
76ste jaargang.
F e uiileto n.
Vertrek der 0. I. Mail.
AFKONDIGING.
SECTE-SCHOLEN.
Een reisje naar Emancipatoria,
MAAND JUNI.
20 dezer via Marseille (expeditie van uit Zievikzee 19
dezer met wachtpost.)
25 ,i ,i Triè'd (expeditie van uit Zierikzee 23
dezer met nachtpost.)
27 u Brindisi (expeditie van uit Zierikzee 26
dezer met nachtpost.)
Belanghebbenden worden verwittigd dat de buslichting
voor de expeditie der nachtpost geschiedt te 12
H.TIÏ* middernacht.
Het HOOFD van het Gemeentebestuur te Zierikzee
maakt bekend: dat het kohier voor de belasting op bet
Personeel, no. '1, wijk A, van deze gemeente, dienstjaar
'1873/74, den 12den dezer maand door den heer Provincialen
Inspecteur der Directe Belastingen te Midd élburg executoir
verklaard, op heden aan den heer Ontvanger der Directe
Belastingen alhier wordt ter hand gesteld ter invordering,
en dat ieder verpligt is zijn aanslag op den bij de wet
bepaalden voet te voldoen.
Zierikzee, den 14 Junij 1873.
C. J. FOKKER, Welh. I.B.
II.
Bijzondere scholen en secte-scholen zijn, zoo
als ieder bekend is, geen benamingen die de
zelfde zaak aanduiden. Wel is waar staan zij,
in ruimeren zin, tegenover de openbare of staats
school doch dit betreft alleen de wijze van op
richting, 't bestuur, het onderhoud en het speciaal
toezicht der scholen. Werkelijk zijn de bijzondere
scholen op zich zelf nog weer onderscheiden in de
zulke die eigenlijk alleen in eigenaar en bestuur
verschillen van de openbare maar waarin overigens
dezelfde geest leeft en die welke opzettelijk ge
kleurd zijn overeenkomstig de bedoelingen van
een bijzondere kerkelijke secte.
Tegen het bestaan en den bloei van de bij
zondere school in haar gezonden staat, naast of
wil men als concurrent tegenover de openbare
school, kan niemand redelijkerwijze iets inbrengen.
Dat de onderwijs-wet van 1857 aan het bestaan
en de ontwikkeling der bijzondere school vol
komen vrijheid heeft gelaten behoudens waar
borgen van bekwaamheid en zedelijkheid der
onderwijzers is geheel in den geest van de vrij
zinnige grondwet van 1848 we huldigen dat
liberale beginsel geheel en al. Immers daar
het doel van 't onderwijs is volksopvoeding, is
het volmaakt hetzelfde of deze taak rechtstreeks
van wege den staat wordt vervuld, dan of par
ticulieren zich daarmede belasten voor 't mo-
Fantasie door W E E T H E E.
IV.
Eenig'e minuten daarna kwam zij terug met de de
pêches zoo uit Emancipatoria als uit mijn vaderland.
Ik verslond natuurlijk die berichten van huis; maar
zij vielen mij tegenzij bevatten niets dan een resumé
van 't verhandelde in de Kamer-zitting' van dien
morgen. //Voortgezet behandeling van 't een-en-
twintigste wetsontwerp-rechterlijke inrichting - voor
gesteld zeven maal zeven amendementen, allen aan
genomen, ten slotte geheele wetsontwerp verworpen.
Kabinet ontslag, aangenomen, nieuw kabinet opgetreden,
behandeld wetsontwerp tot regeling van de behandeling
van wetsontwerpen en de samenstelling van nieuwe
kabinetten; art. 1. Elk lid mag maar 7 amendementen
op elke alinea van elk art. van een wetsontwerp voor
stellen; art. 2. Elk Nederlandsch burger mag maar 7
maal minister zijn; art. 3. In elke zitting (ochtend
middag- of avondzitting) mogen maar 2 moties van
wan- of vertrouwen worden voorgesteld." Ik had
er meer dan genoeg van. Uit Emancipatoria was
nopolie van den staat is geen enkele reden
geldig. Doch dit alles is ook alleen waar voor
zoover de bijzondere school in denzelfden geest
werkt als de openbare en enkel beoogt de
verstandelijke en zedelijke vorming der jeugd
tot burgers van den staat, tot leden der maat
schappij, tot zedelijke menschen.
Met de seete-sehool is het echter een geheel
ander gevalzij staat niet naast of tegenover
de openbare school het zelfde werk doende en
hetzelfde doel beoogende. Integendeel. Waarom
worden seete-seholen opgericht Omdat er
kerkelijke secten zijn die in de openbare school
elementen missen die zij er in willen hebben
en andere elementen er wel in vinden die zij er
niet in willen hebben.
Wanneer de school geeft algemeene vorming
en ontwikkeling, wanneer zij aankweekt een
algemeenen goeden zin voor deugd en goede
zeden, liefde voor al wat waar, schoon en goed
is en das wanneer zij aan algemeene weten
schappelijke opleiding der jeugd ook een alge
meene zedelijke vorming van het hart paart, is
zij nog geenszins naar den zin van de vele
bijzondere kerkelijke secten, die integendeel
juist door dat algemeene, het eigenaardig bij
zondere, dat hen van anderen onderscheidt, in
gevaar rneenen gebracht te zien.
Men zon zoo zeggen dat de grondslagen van
deugd en goede zeden voor alle mogelijke
varianten van secten toch dezelfde moesten
wezen. Dit is geenszins het geval, althans niet
in de schatting der sectarissen want meestal
bestaat het eigenaardig onderscheid der seoten
niet in de grondslagen van wetenschap en ze
delijkheid, maar in allerlei bijzaken, die bij de
seeten voor hoofdzaken worden uitgegeven. En
zie daar, waarom de openbare school de steen
des aanstoots voor de secten is. De secten leven
door den seote-geest, de openbare schooi heeft
de strekking den seete-geest te doen verdwijnen,
daarom willen de secten de openbare school te niet
doen en de secte-school er voor in de plaats
stellen. De openbare school kweekt een alge
meen godsdienstigen zin, die op den duur de
secten zou oplossen, in één algemeen humaan
en goedsdienstig lichaam, zooals 't ook waar
achtig behoorde te zijn. Doch 't is klaar dat
dit de private belangen der sectarissen moet
schaden en van daar dat de openbare school
dezen een ergernis is.
Als de secte-school zich ten doel stelde de ver
standelijke, zedelijke en godsdienstige opleiding
der jeugd, wie zou dan iets tegen haar hebben
Zij zou dan immers geen ander doel beoogen
ondertusschen een niet minder gewichtig' bericht aan
gekomen; 't luidde aldus: //Amazonia heeft den oorlog
verklaard aan Emancipatoria, Utopia moet plicht doen,
de Xantippe in zee".
'tScheen dat deze tijding van eeu uitgebroken
oot'Jog niet veel sensatie maakte aan boordmen
scheen ze verwacht te hebben of zoo familiaar te zijn
met den staat van oorlog dat men er niet veel omgaf.
Ik zou gaarne eens even een kijkje genomen hebben
op. 't station dat daar, pal als een rots, zijn zwarte
omtrekken afteekende op het vlak der zee. Hoe was
het gebouwd? dreef het of was 't op den bodem der
zee bevestigd? en meer vragen wenschte ik beantwoord
te zien. De officier die de barcas gekommandeerd
had wandelde nog op de galerij en de barcas zelf
was nog te water met zes man er in. Ik wendde
mij dus beleefd met mijn verzoek tot dé officier doch.
zij scheen van de meening der kapitein te wezen en
gaf mij geen antwoord. Daar ik ondertuschen door
een geduchten honger gekweld werd, wil ik wel er
kennen dat mijn belangstelling in 't zee-station aan
merkelijk verminderde naarmate mijn maag met meer
ernst haar rechten begon te doen gelden. Ik sukkelde
naar beneden en wist er niets beters op dan de
machinist te gaan raadplegen. Gij komt juist van pas,
zei deze, om iets interessants te zien; we gaan op 't
dan de veieeniging der menschen in een zelfde
groote huisgezin, tot beoefening van dezelfde
deugden en in den dienst van denzelfden God.
Maar wat de secte-school als baar kenmer
kend karakter begeert is juist datgene wat niet
vereenigt maar verdeelt, wat geen humaniteit
en menschenliefde kweekt, maar haat, uitsluiting
en minachting van andersdenkenden, wat niet
is de dienst van denzelfden God, maar de slaafsche
onderworpenheid aan bijzondere valsche goden,
eigen altaren en eigengemaakte dogma's. De
openbare school strekt naar vereeniging der
menschen, de secte-school heeft verdeeldheid tot
gevolg. De openbare school kan nationaal zijn
zoodat de jeugd zich in haar reeds leert gevoelen
tot eenzelfde huisgezin te belmorende seete-sehool
brengt scheuring te weeg onder de kinderen van
het zelfde vaderland, zij verstikt de nationaliteit,
zelfs zonder er althans het wereldburgerschap
voor in de plaats te geven. De openbare school
kweekt deugd en goede zeden aande secte-
school leert de kinderen reeds de deugd van
anderen als zonde te beschouwen, de reine zeden
van den naasten als onrein te verdenken. Een
gulden is honderd oenten waard 't zij hij in de
handen van een Protestant, of van een Katho
liek, of van een Israëliet of van wie ook is
maar een zelfde heilige waarheid wordt, gru
welijk genoeg 1 als waarheid of als leugen be
schouwd naar gelang zij geleevaard wordt in de
openbare dan wel in de secte-school.
Dit zijn eenige punten die wij tegen de secte-
scholen hebben. Er zijn er nog meer.
De openbare school bevordert de heerschap
pij van dien deugdzin en die zedelijke beginselen
waardoor het rijk der gerechtigheid wordt uit
gebreid en het zedelijk peil der menschheid
opgevoerd tot een hooger standpunt. De secte-
school wordt enkel en alleen opgericht en aan
gebonden tot bevordering der bijzondere belangen
en bedoelingen van bijzondere kerkelijke par
tijen. En verre, zeer verre is het er van af,
dat die belangen wezenlijk, en die bedoelingen
rein en zuiver zouden zijn. Wil niet de eene
secte de vrijheid en de andere de slavernij van
den geest Leert niet deze secte dat de mensch
rechtstreeks tot God kan gaan in verzuchting,
gebed, gedachte en geloof, terwijl gene leert dat
dit alles speciaal het werk is van daartoe be
voegde enkele uitverkorenen af afgeriehten
Leert niet de eene secte den naaste als zich
zelf te beminnen terwijl de andere verdoemenis
uitspreekt over allen die niet juist tot baar be
lmoren Leeren niet alle secten meten met twee
derlei maat en wegen met tweederlei wage
oogeublik anker op om de reis voort te zetten; ik
wacht het sein, nu moet gij even met dezen jongen
meegaan dan kunt ge eens zien in het kabelgat. Ik
volgde //dezen jongen", die evenwel niet bijzonder ge
vleid werd met dien titel, want hij was eeu kerel van
zes voettoch had zijn gelaat wel een ietwat dom-
lummelachtige uitdrukking. Wij kwamen spoedig waar
we wezen moesten en waar ik het stalen anker-lint
ook werkelijk om dien grooten trommel gewonden zag
er waren evenwel onderscheidene omwonden trommels
doch die schenen voor reserve te dienen. Het eind
van 't lint van de trommel naar 't voorschip stond
strak gespannen en daar langs zag ik wel een man
of tien op gelijke afstanden van elkander staan't
waren allen nog al flink gebouwde kerels, doch in
hun gelaat hadden ze ook allen dat idioterige, dat
ik bij //dezen jongen" opgemerkt had.
Ik deed eenige vragen, doch kreeg niet veel meer
ten antwoord dan Yessir! don 't know; sais pas-
watblief? en dergl. Ik ergerde mij. Hier kwam nog
iets bij dat ik den lezer nog niet medegedeeld heb,
namel. de kleeding, of uniform van //deze jongens".
Zij waren gestoken in eeu pak dat ik niet beter weet
te noemen dan een hansop; 'twas buis en broek aan
elkaar; daarbij droegen ze een mutsje zoo eenvoudig
en stijf mogelijk, kortom hun kostuum was in mijn
