ZIERIKZEESCHE COURANT. voor het arrondis- senient Zierikzee. 1873. No. 28. Zaterdag 5 April. 76ste jaargang. NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD Binnenland. B e k e ii d m a k i n g. A i A SS ES TED ING. LEERPLICHT. Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond, uitgezonderd op FEESTDAGEN. Prijs per drie maanden 1.Franco per post f 1.- Afzonderlijke nomraers 5 cent, met Bijblad 10 cent. PRIJS DER ADVERT EN TI EN: Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte- en Doodberichten van 16 regels 60 cent. Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct. Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever H. LARENMAN. De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee zijn voornemens op Woensdag den 16 April 1873, des middags te uur ten Raadhuize AAN TE BESTEDEN Het inrigten van het Waaglokaal tot Bureau van Politie en van een gedeelte der voor malige Vleeschhal tot Waaglokaal. BESTEKKEN zijn tegen betaling van 20 cent ver krijgbaar ter Gemeente-Secretarie, terwijl inlichtingen zijn te bekomen bij den Gemeente-Bouwmeester. Zierikzee, den 24 Maart 1873. De Burgemeester en Wethouders v. CITTERS. De Secretaris J. P. N. ERMER1NS. I. Terecht blijft het onderwijs bij ons nog voort durend een staats- ea volksbelang dat aller aandacht gaande houdt. Meer dan vijftien jaren zijn er sedert de invoering der nieuwe wet op 't lager onderwijs verloopen en de goede vruchten dier wet zijn niet te miskennen. Naar mate echter de algemeene belangstelling in het onderwijs is toegenomen, zijn ook de gebreken, die het nog altoos aankleven, gedurig meer opgemerkt en in het licht gesteld. Eu niet enkel is 't onderwijs, het schoolwezen nog in menig opzicht niet zooals 't wezen moest en wezen kon, ook vast niet zooals menig optimist in 1857 wel verwacht heeft, dat het na vijf tien jaar wezen zoumaar ook aan onze ge- heele staatshuishouding ontbreekt nog menig orgaan, dat in een gezond en goedwerkend lichaam niet ontbreken mag. Wat baten goede scholen met bekwame on derwijzers, zoolang er nog duizenden en tien duizenden kinderen opgroeien zonder onderwijs te genieten en honderdduizenden die slechts een korten tijd de school bezoeken, te kort stondig om van het weinige geleerde eenige beduidende vrucht te plukken voor het volgend leven! Wat helpt een goede wet op't onderwijs zoó het géheele volk, ook de onderste laag daarvan, niet de behoefte gevoelt aan onderwijs, of zoo het die al gevoelt, toch de energie mist om zich de opoffering te getroosten die onver mijdelijk is om uit de doode letter der wet den levenden geest te halenWat baat het of de deuren der school al wijd openstaan als juist zij, voor wie de eerste beginselen van kennis en ontwikkeling zoo onmisbaar zijn, daar niet kunnen of willen binnentreden? Wij zullen thans geene dorre cijfers geven het zij genoeg dat wij constateeren dat er in ons land nog duizenden kinderen zonder eenig onderwijs opgroeien, honderdduizenden de school ongeregeld bezoeken en nagenoeg allen kaar veel te vroeg verlaten. Dit alles is voorwaar al ernstig genoeg. Letten we op deze gemeente, dan moeten we met blijdschap erkennen dat Zierikzee in zake van schoolgaan niet onder de zwart ge- teekende. plaatsen behoort; integendeel, er is hier betrekkelijk weinig schoolverzuim. En toch hoeveel kinderen zijn er ook hier niet, die in 't wild opgroeienhoe groot is niet 't getal dergenen, die de school veel te vroeg verlaten, vervolgens eenige jaren aan school noch leeren meer denkeu en, tot de jaren des onderscheids gekomen, weinig of niets behouden hebben van de teerkost, die hun is meêgegeven op den levensweg. De Grondwet van 1848 bepaalt, dat er overal van overheidswege voldoend lager onderwijs wordt gegeven. Of er van de gelegenheid gebruik gemaakt zal worden, laat de grondwet aan de consciëntie des volks zelve over. Tal van stemmen zijn er sedert 1848 opgegaan en hun getal is na 1857 nog vermeerderd, die bewereu dat er ook van de opengestelde gele genheid moet gebruik gemaakt worden, ja dat de oorsprong van art. 194 der Grondwet juist moet gezocht worden in de behoefte des volks aan onderwijs en in de verplichting, die op dat volk als zedelijk lichaam rust om zich te doen onderwijzen; natuurlijke behoefte dus aau ontwikkeling en zedelijke verplichting om die behoefte te bevredigen. Daarin moet het meerontwikkelde deel der natie voorgaan en 't onmondige gedeelte moet in de beweging worden meegenomen. Eigenlijk is dit het grond beginsel van den geheeleu staat, zonder hetwelk er aan de instandhouding van recht, wet, orde en zedelijkheid niet te denken is. Maar zoo moet men ook ongevoelig komen tot de stelling wanneer een aanmerkelijk deel des volks niet inziet, niet wil of niet kan heseffen de nood zakelijkheid van 't onderwijs, dan moet het daartoe gedwongen worden, totdat er een ge slacht gekweekt is dat die behoefte wel inziet en de dwang dus van zelf vervalt. Ziedaar de vraag van het verplicht onderwijs aan de orde gesteld. Reeds dadelijk kan men onderscheid maken tusschen twee zeer onderscheiden vormen van verplicht onderwijs den schoolplicht en den leer plicht. Schoolplichtdoor de wet geregeld, ver onderstelt in de eerste plaats het verplichte be zoek der staatsschool door de kinderen des volks en omdat de wet ook bijzonder onderwijs heeft toegelaten en geregeld, laat zij ook toe de ver vulling van den schoolplicht door 't bezoek van de bijzondere school. Schoolptieht is een vrij eng bepaald begrip. Leerplicht is veel ruimer en milder. Bij het begrip van leerplicht treden de scholen, zoo openbare als bijzondere meer op den achtergronden wordt op een gegeven tijdstip een zekere mate van kennis en ont wikkeling van de jeugd gevorderd, zonder te vragen hoe zij er aan komt. Schoolplicht doet denken aan een huisvader die tot zijn kinderen zegtziet, de tafel is gedekt, zit aan en eet Leerplicht doet denken aan een geneesheer die zegt: gij zijt zwak, gij moet u goed voeden, zit dus aan en verzadigt u, aan welke tafel gij wiltalleen zeg ik uvoedt u, anders zult gij bezwijken en uw plaats onder de levenden niet ianger meer kunnen innemen. Zegt men voor schoolplicht en leerplicht, schooldwang en to'dwailg, dan worden beide begrippen weder aanmerkelijk gewijzigd. Ver onderstelt een algemeene wettelijke verplichting een zekere zedelijke noodzakelijkheid, de staats- dwang is niet veel anders dan een stoffelijke beweegkracht, die de staat krachtens haar macht kan aanwenden, ten goede of ten kwade. Een vrij volk is afkeerig van dwang. Een vrijzinnige wetgeving zal slechts noode het beginsel van den dwang aanroeren. Maar een vrij volk moet niet afkeerig zijn van de toewijding aan een zedelijke noodzake lijkheid; voor een plicht, zij 't ook een zware, harde plicht moet een vrij en zelfstandig volk, dat vooruit wil, niet terugdeinzen. Wij wenschen de aandacht onzer lezers in een paar artikelen eens te vestigen op den leerplicht. ZIERIKZEE, 4 April 1 8 7 3. Naar men verneemt zal de openingsrede van het zendingsfeestdat dezen zomer te Oranjewoud in Friesland zal gehouden worden, uitgesproken wordeu door prof. J. J. vau Oosterzee te Utrecht. Zierikzee, 1 April. Heden vertrok van Rotterdam naar New-York het stoomschip Maas, kapt. E. Deddes, met volle lading en 506 passagiers. Onder deze be vinden zich ook een aantal onzer stadgenooten en inwoners van Duiveland en Schouwen. In de dag bladen openbaar gemaakte getuigenissen van vroegere passagiers roemen zeer de goede voeding en de voor komende, minzame behandeling die de reizigers mochten ondervinden zoo van den kapitein en verdere officieren, als van de geheele equipage. Het kan niet missen of de jonge trans-atlantische onderneming zal slagen en zoo zij op deze wijze voortgaat den zoo lang verloopen stroom der emigratie weder over Rotterdam leiden. Middelburg. 31 Maart. Het Prov. Gerechtshot heeft heden uitspraak gedaan in de zaak van den heer P. R. Tak te Wissenkerke, die dezen winter op de jacht bij ongeluk een anderen jager heeft dood geschoten. De heer Tak was voor dit feit door de Arrond. Rechtbank te Goes veroordeeld tot 45| dagen cellulaire gevangenisstraf en van dit vonnis in appel gekomen. Het Prov. Gerechtshof heeft het vonnis vernietigd, niet aannemende de //onvoorzichtigheid" en derhalve den heer Tak vrijgesproken. Zierikzee, 3 April. De uitslag der verkiezing van één lid voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal in het Hoofdkiesdistrict Leiden (reeds bij ons per bulletin gemeld), is als volgt: Er werden uitge bracht 1708 stemmen; daarvan waren uitgebracht op den heer v. d. Berch van Heemstede 977, op Mr. Neeb 709 en op Dr. Nuyens 121 stemmen waren van onwaarde.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Courant | 1873 | | pagina 1