ZIIMKZIISIIIL COURANT.
1873. No. 16. Zaterdag 22 Februari. 76ste jaargang.
Feuilleton.
AFKONDIGING.
EEN AARDIGE KWESTIE.
LEUGENTJES OIVI BESTWIL
Binnenland.
Het HOOFD van het Gemeentebestuur te Zierikzee
maakt békend: dat het kohier van het Patenregt, dienst
jaar 18"2/73, 3de kwartaal, n°. 8 van deze gemeente, den
19den dezer maand door den heer Provincialen Inspecteur
der Directe Belastingen te Middelburg executoir verklaard',
op heden aan den heer Ontvanger der Directe Belastingen
alhier wordt ter hand gesteld ter invordering, en dat ieder
verpligt is zijn aanslag op den bij de wet bepaalden voet
te voldoen.
Zierikzee, den 21 Februarij '1873.
v. CITTERS.
Het is werkelijk een aardige kwestie, die
wij bedoelen, nl. de strijd tussoben de land
bouwers die suikerpeen verbouwen en de fabri
kanten die beetwortelsuiker fabriceeren. Sedert
een paar jaar zijn de prijzen der beetwortelen
voor de landbouwers zeer voordeelig geweest;
zij waren steeds stijgende. Doch nu willen
de fabrikanten geen contracten meer sluiten
tegen den prijs, dien de landbouwers eiscken
(f 12 k f 13), maar slechts tegen f 10 a li
per 100Ó kilogram. Zooals uit de berichten
blijkt, hebben zich in Holland, Gelderland,
Zeeland en andere streken vereenigingen van
landbouwers gevormd 0111 den eiscli van f 12
a f 13 volteliouden en 't schijnt dat ook de
suikerfabrikanten wel iets van dit coalitie-recht
afweten.
Ziedaar nu de kwestie. Wie zal 't winnen
De oorzaak van 't ontstaan der kwestie ligt
blijkbaar bij de suikerfabrikauteu. Deze zijn
onhandig genoeg geweest 0111 hunne agenten
overal rond te zenden, ten einde contraeten
met de landbouwers te sluiten voor den verbouw
van beetwortelen, en deze agenten hebben tegen
elkander opgewerkt, elkander 't gras voor de
voeten weggemaaid, de landbouwers door schoone
aanbiedingen, zelfs voorschotten meer dan een
jaar vooruit, aangemoedigd omdat vele land
bouwers en grondeigenaars niet vrij zijn van
bezwaren tegen de beetwortelteelt, en uu heeft
die concurrentie der fabrikanten de landbouwers
wijs en sterk gemaakt.
Het komt ons voor, dat de landbouwers altoos
de sterkste partij kunnen zijn. De fabrikanten
sluiten contracten op tijd. De landbouwer
blijft dus altoos vrij beetwortels te telen of
niet; hij behoeft dit niet op speculatie te doen.
Terwijl de suikerfabrikant zijn fabriek moet
sluiten als hij geen wortelen kan bekomen,
staat het den landbouwer vrij andere vruchten
Een der grondtrekken der menschelijke natuur is
waarheidsliefde. Hoe sterk deze is bewijzen de op
offeringen, clie de meuscii zich getroost heeft en nog
steeds getroost om haar le vinden. Opofferingen is
eigenlijk 't woorcl niet. Want zoekt de mensch naar
waarheid, dan valt geen moeite hem te zwaar, de
liefde tot het gezochte maakt hem sterk, het vooruit
zicht, in het \>ezit daarvan te geraken, doet hem de
grootste hinderpalen te boven komen. Waarheid
boven al! was de leus van alle tijden. Liefde tot
haar .gaf Socrates den giftbeker in de hand en drong
Gallileï tot zijn,/En toch beweegt zij" al zou dit
hem ook het leven kosten. Huss trotseerde deu
vuurdood voor zijne overtuiging, die bij hem als de
waarheid gold. Doch genoeg. De rij dezer helden
is gemakkelijk te vergrooten.
Met ons, gewone menseden, is het in de,n grond
der zaak niet anders. Niet dat iemand dwaas genoeg
zou zijn, zich in de verte met een der genoemden
te vergelijken, maar de liefde tot de waarheid ze is
ons als ingeschapen. Zoo vroeg mogelijk wordt ze
den kinderen ingeprent, en een der eerste versjes,
die men hun leert, is .atellig.:
.ji-MAj Jj-nn: 1111,11| 1 1 f nl 1
te verbouwen. Het is zelfs de vraag nog of
hij niet wijs zal handelen, met aan de beet
wortelteelt maar zeer matigjes te doen. 'tMoge
al waar zijn dat een jaar beetwortels in de
gebruikelijke produetenrontine geen kwaad
kan doen aan 't land, overdrijving van die
teelt zal dit waarschijnlijk wel. Trouwens,
deze fout zou zich zelve ook al reeds straffen
in het product, want de wortels worden kleiner
en het suikergehalte minder, wanneer men
't land de rust der afwisseling niet geeft.
Zoolang de concurrentie der suikerfabrikanten
zoo levendig blijft, dat zij als 't ware de bperen
met het contract in de eene en den geldbuidel
in do andere hand naloopen, zullen de prijzen
wel blijven stijgen. Deze stijging moet echter
eens het maximum bereiken eu dan zullen öf
de fabrieken moeten sluiten óf de landbouwers
op speculatie gaan verbouwen. In het laatste
geval zal de troefkaart wel in andere handen
overgaan want de landbouwer kan de eenmaal
gegroeide beetwortelen niet houden, hij moet
ze van de hand doen en dan is 't te voorzien
dat hij ze den fabrikant zal komen aanbieden,
en deze werd dan de sterkste partij, 't. Zou
dan eindelijk uitloopen op verval van de beet
wortelteelt.
Zou dit te betreuren'zijn Misschien. De
beetwortelsuiker-fabricage is immers een geheel
nieuwe tak van industrie bij ons, honderden
armen vinden in de suikerfabriek werk, juist
in den schralen wintertijd, en de wortels bren
gen den landbouwer grof geld op.
Aan den anderen kant misschien ook niet,
want er moet niet vergeten worden dat juist
dat geldelijk voordeel aan de beetwortelteelt
nu verbonden, niet zal missen invloed uitteoefenen
op de pachten der landerijen. De grondeigenaars
zullen ook hun deel van den buit wel willen
hebben. En waarlijk, we kunnen geen heil
zien in een nog hoogere opdrijving der pachten.
De welvaart is niet gelegen in het steeds
duurder worden van alles. Daar is tegenwoordig
in de suiker veel geld te verdienen en dat is
alleraangenaamst voor de suikerlords en suiker
mannen maar ons volk kan niet leven van
suiker alleen, 't heeft ook brood, aardappelen
enz. noodig, om nu niet te spreken van vleesch
en spek, die nu reeds vrij algemeen moeten
uitgetrokken worden voor memorie.
Ër is nog iets. De suikerfabrikant kan zijn
kapitaal zoo vergrooten, dat hij in staat is
zelf landbouw-ondernemer te worden, zelf lan-
A1 is de leugen nog zoo snel,
De waarheid achterhaalt ze wel.
Of men tracht hen het voorbeeld te doen volgen
van dien Cornells bij van Alphen, die een glas had
gebroken, voor aan de straat, maar dit niet liegen
wilde, „wijl God het ziet."
"Vreemd is het, dat aan die edele plant, de waar
heidsliefde, steeds een wormpje blijft knagen. We
bedoelen de leugentjes om bestwil. Maar deze zijn
toch immers geen zonde? Wel neen, volstrekt niet
//Van liegen, ziet 11, heb ik een verschrikkelijken
afkeer, van liegers komen bedriegers, zeg ik altijd,
en mijne kinderen moeten ook maar niet probeereii
de onwaarheid te spreken, dan zit het er 'op, maar
ziet 11, zoo'n leugentje om bestwil
Eene meid komt om antwoord bij eene mevrouw,
wie zij haar dienst aangeboden heeft. Mevrouw heeft
geïnformeerd, eu de eerlijkheid der dienstbode is te
verdacht dan dat zij haar huren wil. Zal ze haar
nu kortweg zeggen, dat ze geen dieven iii luiis
neemt, opdat de meid tevens wete hoe men over
haar spreekt? Dwaasheid! Niets als moeite immers?
Mevrouw zegt eenvoudig dat ze //voorzien" is. Dat
de meid nu missohien van kwaad tot erger gaat is
minder. Mevrouw is met een leugentje van al
't gezanik af, eu och, een leugentje orn bestwil is
toch geen zonde.
Met de boodschap dat er iemand is om pa te
derijen te paebten of te koopen en daaruit
zooveel suiker te mergelen als hij maar kan.
Wij meenen dat deze practijk werkelijk reeds
bier en daar plaats vindt. Ook dit achten wij
een kwade zaak. Het zal het kapitaal niet
moeielijk vallen op deze wijs een zeker deel
van deu Nederlandscheu. bouwgrond onbarm
hartig aftebeuleu. Doch de gevolgen, daarvan
zullen op den dnur zich openbaren dooi-, depre
ciatie van 't land en tegelijk zelfdood.ing van
de overdreven beetwortel teelt wegens verwil
dering der plant.
In alle geval achten wij de coalitie der land
bouwers tegenover de coalitie der fabrikanten
een bedenkelijke zaak, die misschien eerst tot
een natuurlijk en gezond einde zal komen,
nadat de nationalelandbouw 'en d.e keuken
van 't Nederlandsche volk gevoelige, lessen
zullen gehad hebben.
In dit opzicht is de kwestie minder aardig.
ZiEllIKZEE21 Februari 1873.
Zierikzee, 19 Febr. De verjaardag yan Z. M.
den Koning werd heden alhier op de gebruikelijke
wijze gevierd. Te 12 ure werd groote parade ge
houden door de dienstdoende schutterij, die daarbij
de eer genoot voor de eerste maal te defileeren voor den
Burgemeester (,lie door zijn verschijning in staatsie
gewaad aan deze martiale plechtigheid epu te dezer
plaatse ongewonen luister bijzette. Bovendien heeft
ZËd. dezen dag nog tot een bijzonder feest gemaakt
voor de leerlingen der armen-bewaarschool en <lie $er
burger-bewaarschool. De kleinen, ongeveer 300 in
getal, werden onthaald op chocolade en krentebroodjes,
terwijl mevrou>v van Citters met veel belangstelling
het kinderfeest achtervolgens in de beide inrichtingen
bijwoonde waar zij met luid gejuich en toepasselijke
vaderlandsche en andere liederen werd. begroet.
Na afloop der parade maakte de schutterij een
wandeling door de stad. Behalve van de openbare ge
bouwen wapperde de vlaggen uit vele particuliere huizen.
Des avonds had in de sociteit „St. Sebastiaan"
de gewone jaarlijksche feestelijke bijeenkomst plaats
van het kader en verdere leden der schutterij die deel
uitmaken van de winter-oefenings-sociteit. Ook de
officieren namen deel aan deze samenkomst. De zaal
was fraai gedecoreerd en er heerschte een aangename,
vriendschappelijke toon. Menige heildronk werd ge
bracht, zoo door den kommandant aan Z. M. den
den Koning, als door onderscheidene leden aan
autoriteiten en bijzondere personen.
De muziek gaf uu en dan iets ten beste, terwijl
bovendien door eenige talententvolle leden een paar
geestige tooneelstukjes werden opgevoerd.
spreken, komt de kleine Jan naar achteren geloopen.
//Mijnheer zegt, dat hij komt voor de firma Die en
Die." //Zeg dat pa niet te huis is." Met dit ant
woord gaat 't ventje heen, dat zooeven een pak
slaag heeft gehad, omdat hij vertelde dat 't geen
school was, eenvoudig wijl hij liever speelt dan
ontleedt. Pa intusschen is van //dien bervent,
waarmee hij niets te doen wil hebben," bevrijd door
een eenvoudig leugentje om bestwil. Overheerlijk!
Dat de kleine jongen van pa geen te besten indruk
krijgt, en zicli voorneemt bij een volgende keer wat
slimmer te liegen, schijnt van minder gewipht.
Wat zijn dat dan toch, die leugentjes om bestwil?
Zijn ze onwaarheid en waarheid tegelijk? Denkt pien
misschien zooals zeker middeneeuwsch dichjer:
Sonde te doen is menschelic,
Die te beteren is godlic;
Moetet emmer gesondicht sijn,
So laet ons doen pleyn sondekiju.
Of houden we ze om bot te vieren aan onze gemak
zucht? 't Laatste is, -geloof ik, wel 't meest het
geval. Laat ons leugentjes om bestwil, evenals alle
liegen, eenvoudig als verkrachting der waarheid be
schouwen, en ze zoo spoedig mogelijk hun congé
geven. Tusschen liegen en liegen bestaat geen on
derscheid.
X.
