mm mm\
f 1,25
5 CENTS
Zeetij ding van Zieriksee.
ADVERTENTIE N.
IMRUTT, gravin Gisela, 2.eo, geb. s.so.
MARLITT, het Heideprinsesje, ff o.Eb
Het geheim der Oude Jufvrouw, ;s geheei
Sociëteit: „ONS GENOEGEN."
Nieuwe Rotterdamsche Courant.
per kwartaal.
Een Koningin zonder Kroon.
Wat de Vrouw vermag.
per week.
o-aan o. a. ook in natuurkunde. Verder moet elke
benoeming van een geestelijke door den staat erkend
en bevestigd worden. Wel kunnen de bisschoppen
voorloopig benoemen doch deze benoemingen zijn
nietig wanneer ze niet binnen een jaar door den staat
worden bevestigd.
Geen wonder dal het wetsontwerp hevige bestrijders
vond. De heer Rcicheusperger meende dat het ont
werp den ondergang der Katholieke kerk bedoelde,
dat het niet noodig was en dat het de constiutie zou
schenden. Door den heer Benningsen werd betoogd
dat de tegenwoordige houding der Ultramontanen, bij
de leemten in de bestaande wetten, een wezenlijk ge
vaar voor den staat oplevert; dat het ontwerp strekken
moest om den staat te beveiligen tegen de rustelooze
aanmatigingen der ultramontanen. Hij wees er ver
volgens op dat dergelijke wettelijke bepalingen reeds
bestaan in Beieren, Wurtenberg en Baden en dat
zij niet strijden met het Pruisische landrecht en ook
de Katholieke kerk niet zullen benadeelen.
In zijn verdediging heeft de heer Balk o. a. gezegd
dat het aanzien en de invloed der geestelijkheid niet
zullen verminderd worden door de opleiding zoo als
het wetsontwerp die verlangtdat de geestelijken zijn
volksleeraars in den besten zin des woords en daartoe
een 'nationale opleiding behoeven, dat de tegenwoordige
opleiding der Katholieke geestelijken niet is Duitsch
maar Roomsch; dat voor de Protestantsche geestelijken
reeds ongeveer gelijke bepalingen beslaan, maar dat
liet ontwerp toch ook van toepassing is op de pro
testantsche geestelijken daar de ultra-orthodoxe partij
even on-nationale kweekscholen voor haar geestelijken
verlangt als de ultramontaansche partij.
Bij monde van den minster von Roon verklaarde
het gcheele ministerie zich homogeen met den heer
Balk.
Het wetsontwerp op de bevoegdheid der kerkelijke
overlieden op het stuk van discipline en tucht kwam
den 20 in behandeling. Hij werd hevig bestreden
door het nieuwe lid van den landdag, von Gerlach
De heeren Windthorst (niet die uit Westfalen), jung
en de Iraeliet Lasker verdedigden het met vuur. De
wetsontwerp zijn vervolgens verzonden naar de com
missie belast met het onderzoek of er een herziening
der constitutie noodig zal wezen voor de invoering
der nieuwe bepalingen. Van vele zijden is dit beweerd.
De commissie heeft ook daartoe geadviseerd en een
grondwetsherziening aan het Pruisische Huis van af
gevaardigden voorgesteld.
Art. 15 der constitutie luidt aldus: //De Evange
lische en de Roomsch-Katliolieke kerk, zoowel als elk
ander godedienstig genootschap, regelen en besturen
zelfstandig hun aangelegenheden en blijven in het
bezit en genot hunner inrichtingen, stichtingen en
fondsen ten behoeve van eeredienst-, onderwijs en
weldadigheid." Dit stelt de commissie voor aldus te
wijzigen//De Evangelische en de Roomschkatholieke
kerk zoowel als elk ander godsdienstig genootschap,
regelen en besturen zelfstandig hun aangelegenheden,
maar zijn onderworpen aan de algeraeene staaatswetten
en aan een wettig geregeld toezicht van den staat.
Zij blijven", enz.
Ingezonden Stukken.
Oisterwijk, Noordbrabant27 Januari 1873.
Mijnheer cle Redacteur
Wees zoo goed door opname van dit schrijven mij de
gelegenheid te geven te doen blijken van mijn voortdurende
en ernstige behartiging der spoorwegplannen Brouwershaven-
Zierikzee enz
Het eerste gedeelte der werkzaamheden, benoodigd om
een onderneming als de hier bedoelde tot stand te brengen
spreekt levendig tot het publiekmen ziet de aanleggers
en die de zaak drijven gaan en komen,"er hebben openbare
besprekingen plaats, daarna ziet men ingenieurs en werk
volk druk in de weer, er worden bakens en teek ens gesteld,
tastbare bewijzen dat er gewerkt wordt. Wanneeer dit
alles is afgeloopen geschiedt het verdere meer binnenskamers
als ik mij zoo mag uitdrukken, doch daarom is dit werk
niet minder gewichtig ofmoeielijk. Toch komt nog het een
en ander daarvan ter kennis van het algemeen. Bezwaren
bij het werk aan het licht gebracht, moeten worden uit
den weg geruimd, de ondernemer heeft samenkomst op
samenkomst het zij met corporatien, met particulieren, het
zij met authoriteiten zoo te 's Hage als elderseen zeer
levendige correspondentie wordt gevoerd. Ik behoef hier
slechts in herinnering te brengen de overbrugging of af
damming van het Zijpe, den overgang der reeds geconeessio-
neerde slikken van de Heene. Van dit alles kan het publiek
nog iets ter oore komen.
Éindelijk zijn alle elementen verzameld, alle bezwaren
hebben een oplossing gekregen, de stukken zijn gereed ze
worden naar 's Hage opgestuurd ter beoordeeling, en dit
laatste vordert vele maanden tijd daar de verschillende
takken van bestuur er hun oordeel over moeten uitspreken
en de zaak dus grondig onderzoeken.
Tot hiertoe kan nog aan belangstellenden van alles, des
verlangd mededeeling worden gedaan, inzage gegeven, doch
daarna vangt een gedeelte aan dat volstrekt niet voor
publiciteit vatbaar is, dat is namelijk de zorg voor het
vormen van maatschappelijk kapitaal.
De onderhandelingen daarover moeten zoo veel mogelijk
in stilte gevoerd worden en niet ter algemeener kennis
gebracht voor zij tot een gewenschten uitslag hebben geleid,
want het mislukken eener poging schaadt de zaak in de
oogen van publiek en geld wereld.
Voor dat de concessie verleend is, ondervindt men veel
moeielijkheidom een contract te sluiten met een buitenlandsch
huis, dewijl die concessie slechts de eenige grondslag is
en dewijl er geen markt in Nederland is waarop actiën
van industriëele ondernemingen geregeld te koop en ver
koop worden aangeboden en een coulant handelsartikel
vormen, is het zoo goed als onmogelijk een binnenlandsch
huis te vinden dat de vorming van het kapitaal op zich neemt.
Thans is dit gedeelte der werkzaamheden aan de orde
en niettegenstaande dat de stukken te 'sHage nog in
onderzoek zijn en dus de concessie nog niet verleend is, kan
ik de verzekering geven dat de onderhandelingen reeds tot
een gewenschte hoogte zijn gevorderd en zoo ik hoop en
verwacht, tot een bevredigende uitkomst zullen leiden. Geduld
is in deze een hoofddeugd wanneer daarbij onverpoosde
zorg niet vergeten wordt, en hierdoor geloof ik den grond
slag te hebben gelegd tot het bijeenbrengen van het colossale
doch niet onvindbare kapitaal.
De sympathie welke de zaak vooral in Zeeland ondervond,
noopte mij tot bovenstaande inlichting, meer mag ik er
evenwel niet bij voegen om de hier voor vermelde reden.
Met de meeste hoogachting heb ik de eer te zijn. Mijn
heer de Redacteur.
XJEd. d w. Dienaar
Mr. A. H. VERST KR,
aanvrager der concessie BrouwershavenZwaluwe.
K e lï- en Hchool nieu w s.
Dr. J. J. Prins, hoogleeraar te Leiden heeft een
brochure uitgegeven te Amsterdam bij II. W. Mooy,
tegen de brochure van dr. J. Cramer en waarin deze
het denkbeeld heeft ontwikkeld dat de Ned. Herv.
Gemeente om aan de meer en meer toenemende ker
kelijke geschillen en onaangename verhoudingen, een
algemeene vergadering' van afgevaardigden, dus een
soort van constituante, de Herv. kerk te doen plaats
hebben, ten einde de middelen te beramen tot reor
ganisatie van 't kerkgenootschap. Professor Prins is
van gevoelen dat dit middel erger zou zijn dan de
kwaal en tot een bepaalde scheuring der gemeente zou
kunnen leiden. Hij haalt zeer ter snede het voorbeeld
aan dat we hebben in de onlangs gehouden groote
vergadering der Protestantsche gemeenten in Brankrijk.
Men is 't daar geenszins eens kunnen worden, ja de
bestaande spanning is tot een besliste breuke geworden.
Het denkbeeld van dr. Prins bestaat hierin dat men
weder invoere de oude manier van beroepen volgens
de beurt door elk der bestaande en duidelijke onder
scheiden partijen. Hij herinnert er aan hoe b. v. te
Amsterdam anderhalve eeuw lang de gemeente gesplitst
is geweest in drie groepen die elk op hun beurt een
predikant hunner richting mochten beroepen. Hij meent
dat dit stelsel ook in kleine gemeenten van toepassing
zou kunnen zijn. Men zou daardoor het onderdrukken
der minderheid door een meerderheid kunnen wegne
men en aan alle partijen predikanten bezorgen naar
bun zin. Slechts in gemeenten met één predikaut
zou men op deze wijze tot geen resultaat kunnen komen.
BINNENGEKOMEN:
24 Jan. Charles Totte, C. Bijth, Soerabaija, Rotterdam.
Thans weer te lirijg-en
Dooi- het ongemeen debiet en de aanhoudende aan
vragen aangespoord, is de thans verschenen ticeede druk
met 2 fraaie plaatjes versierd, zonder verliooging van
prijs; zijnde ingen. 1.90, in extra fraaien band/ 2.75.
Nog enkele ex. zijn te bekomen van
In de TijdspiegelNo. 11, wordt deze roman een
juweeltje genoemd, en de lezing er van dringend
aanbevolen.
Dev. Cour. 1 Nov. „Iiet boek bevat in den meest
aantrekkenden vorm een schat van levenswijsheid en
menschenkennis. De Heibewoners Heinz en vooral
Lize herinneren aan de beste figuren van Dtckens," enz.
uitverkocht.
Goud-Elsje, het Geheim der Oude Jufvrouw, de
Rijksgravin Gisela en het Heideprinsesje zijn in
't Engelsch, Bransch, Russisch, Czeckisch, Poolsch,
Deensch, Zweedsch, Italiaansch, Hongaarscli en Hol-
landsch vertaald.
Op 't oogenblik is MARLITT gewis de meest ge
lezen Auteur der geheele beschaafde wereld.
Uitgaven van A. ter Gunne te Deventer.
BALLOTAGE
OP DONDERDAG 30 JAN. e. k., 's avonds 8 UUR.
ftllp** Dij den Boekhandelaar II. LAKENMAN
te Zier ik zee zijn nog een paar uren disponibel op de
Inhoud van Afl, 1.
Maandelijksch Overzicht.
Bellettrie. Een Kleine Misslag. Oorspron
kelijke Novelle.
Margot. Eene geschiedenis uit liet Aar-dal,
door Godfried Kinkel.
Moedervreugd.
Wetenschap. Geologische Veranderingen
der aarde door de warmte.
Invloed van het geluid op Menschen en
Dieren.
Maria Stuart en Chastelard.
Oorspronkelijke Letterkunde.
Muzikaal Overzicht.
Mededeel in gen.
Bureel: Wagenstraat 100, 's Gravenhage.
Voor Leesgezelschappen en Leesbibliotheeken.
Historische Roman. Door CATHARINA F. VAN
REES (Celestine).
1 A>eel3.35.
Roman. Door W. J. VAN BOMMEL VAN VLOTEN.
3 Oeelen5,75.
Bovenstaande oorspronkelijke werken munten uit
door boeienden stijl.
Uitgave van Joh. IJkema, 's Gravenhage.
Inhoud van IVo. X.
De Boetvaardige Magdnlcna, door Wilkie
Collins.
Koningin Coax. Een Sprookje van George
Sand.
Japan in Berlijn, eene schets van de Japansclie
Kostgangers en hunne zeden en gewoonten.
Mededeelingen op het gebied van nijverheid
en kunst.
Allerlei, Anecdoten, Verhalen en Gezegden.
Gedachten en Wenken, Raadsels, Charades,
Logogryphen, Dam- en Schaakproblema's,
Driesprong- en Bigurenraadsels enz.
Bureel: Wagenstraat 100, 'sGravenhage.
