Met 1 'i lsien dezer is op de staats
spoorwegen in België een maatregel in werking ge
treden, die voor de groote fabriekanten aldaar van
overwegend belang is, namelijk de verg mining om,
behoudens zekere voorwaarden, eigen goederen-waggons
op de spoorweglijnen te doen loopeu.
De vraag, of de kosten van zoodanigen waggon
opwegen tegen het voordeel, van ten alL tijde gevrij
waard to zijn tegen liet onvoldoende van beschikbaar
materieel op de spoorwegen, beantwoordt de t/mo-
niteur des intéréts mater iels" bevestigd.
Een waggon toch kost gemiddeld 3000 frank, een
tijdvak van 20 jaren voor amortisatie aannemende,
verkrijgt men eene jaarlijkscke uitgaaf van 225 frank;
hierbij 150 frank voor onderhoud tellende bedragen
de jaarlijkscke kosten slechts 375 frank,
Lei.de:-:, o Oct. In de gisteren-avond gehouden
maandelijkscke vergadering van de maatschappij der
Nederlandsche letterkunde te Leiden, is tot voorzitter
herkozen rnr. A. J. W. baron Sloet van de Beele.
Schoonhoven, 5 Oct. liet getal officieren bij de
art. instr. compagnie zal met een vermeerderd wor
den. De 2de luit. A. W. Katttnbuscli uit 's-Bosch is
dientengevolge bij het garnizoen alhier overgeplaatst,
In deze week zijn bii de art. instr. comp. weder 5
jongelingen aangenomen.
Als een bewijs van de gebrekkige watergemeen-
schap tusschen Amsterdam en llotterdam kan dienen dat
de in'langs aau de koninklijke fabriek van stoom- en andere
werktuigen, aldaar gebouwde stoomboot, Destemd voor
de vaart tusschen Middelburg en Zierikzee, den navol
genden weg heeft moeten volgen om de bestemming
te bereiken van Amsterdam over liet IJ en de Zui
derzee naar het Keteldiep, de IJssel geheel op, het
Parmerdensche kanaal door, langs den separatiedam de
rivier de Waal af en vervolgens de Zeeuwsche stroo
men naar Middelburg. De reis vorderde drie dagen.
De uitvoer van aardappelen heeft tegenwoordig in
Friesland op uitgebreide scbaal plaats. Dagelijks
worden groote hoeveelheden te Iiarlingen aangebracht
en derwaarts vervoerd, hetgeen zijn oorzaak vindt dat
de aardappeloogst in Engeland dit jaar geheel is
mislukt. JJe prijzen der aardappelen (vooral zooge
naamde Engelsche) stijgen dagelijks. Van alle andere
soorten zijn eveneens de prijzen steigende; qualiteit
en quantiteit zijn echter zeer bevredigend.
Buitenland.
Fr a n k r ij k.
Zonderling volk, die Franscheu I G-een volk dat
ooit met zooveel geestdrift, met zulk een indrukwekkend
geweld de republikemsöke gevoelens omhelsd heeft en
getracht ze in toepassing te brengen. Was niet de
omwenteling van. 1789 een omkeering zoo groot en
zoo radicaal dat men vragen mocht of er na die ge
beurtenis nog wel een revolutie mogelijk was zonder
te vervallen tot den chaos. En toch geen volk in het
welk ooit de republikeiiische beginselen ondieper
wortelen geschoten hebben, 't Is als hebben de her
haalde terugkeeren tot de republiek bij dat volk geen
ander doel dan een correctief te zijn voor #e ontaar
dingen van liet militair despotisme, of van het clericaal
legitimisme, die de beide alleen mogelijke en eenigszins
duurzame regeeringsvormen voor Frankrijk schijnen te
zijn.
De republiek van 4 September 1871 als een parle
mentaire consequentie voortgekomen uit den val van
Napoleon III niet zoo zeer van den troon als wel in
de handen van zijn overwinnaar, die republiek is
werkelijk nog niet anders dan een voorloopig feit,
geen fait accompli.
Niemand gelooft eigenlijk aan dè levensvatbaarheid
der republiek en zonder het bloedige drama der commune
dat als een catastrophe van hoog er hand het verloop
van de crisis is icomcn storen, zou de republiek vast
al weder tot de geschiedenis bekooren en door de
monarchie vervangen zijn geworden.
Zoo wel de stand der partijen als de houding dei-
personen pleit voor deze onze stelling. Thiers zou
moeten gebroken hebben met zijn geheele verleden om
in ernst en oprechtheid republikein te zijn. Met de
eene hand sust hij de eene uiterste partij, met de andere
wenkt hij de tegenovergestelde partij vriendelijk en
geruststellend toe. Een middenpartij, een genoegzaam
element voor 't door hem uitgevonden denkbeeld eener
conservatieve republiek is er niet en daarom zou zijn
politiek ook onmogelijk en zijn positie onhoudbaar
zijn, indien niet een algemeene angst allen bevangen
hield, en tegen handelen deed opzien. Daar heerscht
voortdurend angst voor de dingen die komen kunnen.
De radicalen en gemoedelijke republikeinen weten, in
een groot deel des lands, vooral in het noorden ten
minste, maar al te goed dat zij geen stap kunnen doen
zonder him tegenstanders aanleiding te geven hen den
smet der commune aan te wrijven; aan den anderen
kant is het den legitimisten en Bonapartisten met
onbekend dat ook hunne gangen verdacht zijn
Het legitimisme schijnt door de cloncale volksleiders
in besla0-0genomen te zijn nadat zij tengevolge van de
o-roote teleurstelling in 1870 het keizerrijk hebben
losgelaten. En daar er toch in Frankrijk nog wel
mannen van verlichting genoeg zijn, die hun uiterste
best doen om te verhoeden dat de processies van
Lourdes een zinnebeeldige voorstelling worden van liet
Frankrijk der naaste toekomst, zoo durven ook de
tegenvoeters der republikeinen zich niet stoutweg
openbaren.
Het zou moeielijk zijn uit te maken of Thiers nu
als een machtig genie boven die bedenkelijk tegenover
elkander staande partijen zweeft en ze gezamenlijk in
toom en teugel houdt, dan wel of hij door zijn per
soonlijkheid als 'tware toevallig de geschikste man is
om tijdelijk een status quo te handhaven Zijn rol
zou dan ongeveer die zijn van een God die voor de
eene helft der menscheu een goede, voor de andere
een kwade zijnde, slechts staande blijft door de schokken
die hij van beide zijden ontvangt om hem omver te
werpen. Voor 'i overige is de heer Thiers, op zijn
ouden dag pedant genoeg om zich te beschouwen als
de meester van den toestand werkelijk schijnt hij 't
zijn, doch wij meenen malgré lui.
Vooral de laatste weken hebben tal van feiten op
geleverd die grond geven voor onze beschouwing.
Het valt niet te ontkennen dat de vacantie dei-
Nationale Vergadering voor de partijen een saisoen
van arbeid is geweest. Wij hebben nog in de jongste
dagen met belangstelling de reis van den heer Gam-
betta kunnen volgen. Was 't uiet als een commissie-
reis voor de definitieve echt //republikeinsche republiek."
(Een dwaas woord, doch wij zetten het nu eens tegen
over de //conservatieve republiek.") 't Zou ook kunnen
zijn dat de ambitie van den vurigen advocaat uit het
zuiden verder strekte en dan zou het te avond of te
morgen weder kunnen worden de monarchie uit de
republiek en door de republiek.
Sedert de monster-leeuing gelukt is schijnen alle
partijen meer stoutheid gekregen te hebben, meer zelf
vertrouwen. De heer Thiers laat ook geen ongerust
heid blijken, en toch zoo hij volkomen gerust was,
zon hij dan wel op zoo fijnberekende wijze Gambetta
in discrediet hebben willen brengen door aan diens
campagne in liet zuiden de daling der Fransche
fondsen- te wijten
De processies van Lourdes vooral de groote van
den 6en October, leveren liet bewijs dat de clericale
partij thans ook weder meer moed heeft gevat. Tege
lijk worden geruchten verspreid omtrent een aanstaanden
oorlog met Italië. Ons dunkt dat hiervoor tot dusver
gelukkig niet de minste vrees behoeft te bestaan
Frankrijk zal zich vooreerst wel wachten vooral voor
een indirecte wraak de gevolgen konden noodlottig
zijn, ja wij zouden er nog grooter vernederingen voor
de groote natie uit durven voorspellen.
Met den 3 October is de Elzas-Lotharingen officieel
Duitsch geworden. De emigranten zijn vertrokken,
waarschijnlijk zonder geteld te worden want de getal
len die men daaromtrent vindt opgegeven varieeren
tusschen zeer groot en onbeduidend geringvolgens
de Duitsche opgave bedraagt liet getal 5% van de
inwoners van Straatsburg, Metz en Mülhauseti, 1%
van het platteland en door elkander nu ruim F/o
Van de voormalige royalisten, nieuw-republikciuen
genaamd, is een programma uitgegaan, dat bij duizenden
wordt verspreid en in den vorm van adres aau de
vergadering te Versailles is gesteld. Omdat het waar
schijnlijk in hoofdzaak door zeer velen in die vergadering
zal worden gesteund en van invloed kan zijn op de
toekomstige organisatie van Frankrijk, deelen wij er
liet volgende uit mede Een president, een kamer
van afgevaardigden, een eerste kamer. De president
wordt benoemd door de gecombineerde kamers. Duur
van zijn gezag 5 jaar, waarna hij herkiesbaar is.
Leden van vroeger regeerende famiiien zijn gedurende
de eerste 10 jaar van de keuze uitgesloten. De kamer
der afgevaardigden telt 800 ledeu. Zij worden mede
voor vijf jaar volgens een gewijzigd algemeen stemrecht
gekozen. Om kiezer te zijn moet men den ouderdom
van 25 jaren hebben bereikt, twee jaar in één gemeente
domicilie hebben. Men moet een attest van zekere
mate van kennis hebben, tenzij men in gemeenten
beneden 10,000 zielen 25 fr., in gemeenten van 10,000
tot 100,000 zielen 100 fr. en in gemeenten boven
100,000 inwoners 1000 fr. belasting betaalt. Het
bekwaamheids-bewijs wordt naar een door de eerste
kamer opgemaakt programma afgegeven. Dit programma
moet gelijken tred houden met de ontwikkeling van
het openbaar onderwijs. De eerste kamer is samengesteld
uit 250 leden. 150 worden gekozen uit de hoogst
aangeslagenen in de departementen, voorts 6 bisschoppen,
3 pastoors en 1 rabbijn door den staatsraad te be
noemen ,10 generaals, admiraals of maarschalken door
de regeering te benoemen 60 leden worden door (]e
generale raden gekozen en de eerste kamer zelf kiest
20 leden onder de uitstekendste geleerden. De leden
hebben 10 jaar zitting, De vergaderingen hebben
haren zetel te Versailles.
D u i t s c h 1 a n d.
In Duiïschland gaat de groote strijd tusschen de
politiek van prins von Bismarck en de ultramontaiien
steeds voort met zich te ontspinnen. Er is nu een
maal a gezegd, b en c en 't heele alphabet volgt
als van zelve. Zeer terecht werd er evenwel dezer
dagen door de groote regeeringsorgauen op gewezen
dat het hier niet geldt een strijd tusschen den nieuwen
Duitschen staat en de katholieke kerk maar alleen
de onvermijdelijke beteugeling van de onverzadelijke
veroveringspolitiek van de ultramontaanscke geestelijk
heid. Vroeger werd koning Wilhelm te Bome als een
iler beste vrienden van den paus en de kath. kerk
beschouwd hoewel hij Protestant is. Ook thans nog
is keizer Wilhelm dezelfde tegenover zijn katholieke
onderdanen maar te Bome zijn de zaken al meer en
meer veranderd. Daarom kan von Bismarck onmogelijk
dulden dat de staat voortdurend ondermijnd en be
dreigd wordt door een macht die openlijk predikt dat
zij boven alle aardsche staatsmacht en staatsrecht ver
heven is.
De bisschop van Ermeland heeft weder geheel ge
broken met de keizerlijke regeering, nu hij gezien
heeft dat deze zich door zijn halfslachtige en dubbel
zinnige betuigingen niet heeft willen laten paaien.
Hij zal alsnu den staat in rechten aanspreken wegens
de inhouding van zijn tractement.
mug-eland.
Te Londen is de nieuwe lord major Sydney Hedson
Waterlow met liet gewone ceremonieel geinstalleerd.
De heer Waterlow is een man van wien men inzon
derheid veel verwacht voor de talrijke arbeidersklasse
der wereldstad. Hij is zeer rijk en heeft vooral veel
gedaan om het bouwen van arbeiders-woningen te
bevorderen.
Engeland maakt thans de tegenrekening gereed om
aan Amerika voor te leggenzij bevat de optelling-
van dc schade aan particuliere Engelschen toegebracht
door het verbranden of vernielen van talrijke ladingen
katoen door Amerikaanscbe kruisers. Men zegt dat
Engeland niet nalaten zal om eens recht origineel te
overvragen teneinde een pendant te leveren voor de
oorspronkelijke Alabama-eischen.
Spanj e.
Ook Spanje zal profiteeren van de gelegenheid die
door het scheidsrecht van Genève geopend is om
schadevergoeding te vorderen wegens de invallen op
Cuba door vrijbuiters uit de Vereenigde Staten. Zoo
schijnt het regel te zullen worden dat het publiek in
de beurs gestraft wordt voor de overtredingen door
particulieren gepleegd en door de zwakheid of harts
tochtelijkheid der regeeringen niet belet.
Aan gene zijde der Adriatische Zee heeft de oude
veete tusschen Montenegro en de Halve Maan zich
weder eens lucht gegeven. 3000 Montenegrin en
hebben een aanval gedaan op het Turksche stadje
Kolaschini en in het toen gevolgde bloedige gevecht
zijn veel gekwetsten en dooden gevallen.
Er is terstond van Konstantinopel naar Montenegro
getelegrafeerd om de schuldigen te doen vatten en
te straffen. Hiervan zal wel niet veel komen. Het
is bekend dat in het in naam van den sultan onder
worpen vorstendom Montenegro een onverzoenlijken
haat heerscht tegen al wat Turksch is.
De jl. Woensdag door den bliksem in het Ercuriaal
onstane brand was in den avond van den volgenden dag
geheel gebluscht, vooral door de zorgen der Madridsche
brandweer welke zoodra de tijding van het ongeval
in de hoofdstad vernomen was, zich met hare bluscli-
middelen per spoor daarheen had begeven. De brand
had in het eerst een hevig aanzien en men stelde alle
pogingen in het werk om de vele kunstschatten en
vooral de rijke verzameling boeken en handschriften,
welke de bibliotheek van het klooster bevat, in veilig
heid te brengen gelukkig heeft men echter den brand
tot de daken van het klooster kunnen bepalen. Twee
der op de vier hoeken van het gebouw staande torens,
welke meer dan 150 meters uit elkander liggen, zijn
echter eene prooi der vlammen gewordende geheele
schade' wardt op drie millioen realen begroot.
B e 1 g i e.
Woensdag jl. is te Mechelen plechtig herdacht de
jammerlijke driedaagsche plundering dier stad dooi
de Spaanjaarden in 1572. Te dier gelegenheid heeft
de Antwerpsche Geuzenbond te Mechelen eene confe
rentie gegeven, waarin door den heer Blockhuijs het
woord is gevoerd. De leden van den bond ziju aan
liet station van den spoorweg opgewacht en hebben
zich van daar optochtstsgewijze naar het lokaal der
//kunsten" begeven, waar hun door den burgemeester
van Mechelen de eerewijn is aangeboden. De lezing-
van den heer Blockhuys is door een zeer talrijk publiek
bijgewoond en met geestdrift, vooral aau het slot,
toegejuicht.
