en
sr
RES,
den
inen-
g
ng
is
Voor-
No, ,96.
WOENSDAG 2 DECEMBEK
ikzee
n met
ïft hi
inden
•rijzet
odigd
een
or
ui'
BINNENLAND.
mi
z. ter
I iS7 i
ZIERII
Verschijnt op WOENSDAG en ZATERDAG
PRIJS der ADVERTENTIES.
10 Cents pér Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen II ure.
A B O N N E M E N T S-P R IJ S.
Per drie maanden f 1,— Franco per Post 1,—.
Het Telegraafkantoor is geopenddagelijks1 1 1
Van 8 u. 's voormidd. tot 9 u. 'snamidd. Op Zond ig. Van
89 's voorm.van 13 en van 7- 9 u. 's uainidd.
Het Postkantoor is geopend met -uitzondering van Zon- en Feestdagen
Van des voormiddags van 812 uur.
namiddags 25
i avonds 710
Des Zondags van 912 vm. 24, 77,30 en van 9,3010 nam.
Voor het deponéeren en uitbetalen der geldartikelen van 912 voorm. en van 85 nm.
Op Zon-1 en Feestdagen worden postwissels afgegeven van 9 u, 'smorg. tot 12 u. 's midd.
BUITENLAND.
RA.
deren
eneven
- In het lycenm te Nimes is voor een paar dagen
opstand uitgebroken. De leerlingen van de twee
rste klassen richtten in een der lokalen barricades
sloegen de glazen aan stukken en zongen natuur-
ook de Marseillaise. Kortom 't was eene niet
aardige copie van ofzoo men wilparodie op
Ie Fransche revoluties. Men heeft de jongelieden
hter „krachtig bedwongen" en de „hoofden van den
istand" de democraten de rooden naar huis
istuurd. 't Schijntdat een der meesters wat streng
as.
Volgens den Figaro was het de heer Albert Joly,
verdediger van Hosseldie op zich genomen had
:ra te zeggendat de commissie voor het verleenen
m. gratie tot zijne executie besloten had. Toen deze
insdag ochtend in zijne cel kwam, sliep hij nog, zoodat
ilyom hem te wekken hem tweemalen bij zijn
aam moe9t noemen.
iiO, zijt gij het?" zeide Hossel, toen hij ontwaakte,
ik begrijp u. Ik zal heden ter dood gebracht worden."
„Helaas! Ja, mijn vriend," was het antwoord.
„Welaan, als het zoo zijn moet," hernam Hossel en
chtte zijne oogen ten hemel. Vervolgens den heer
'roussoles, den directeur der gevangenis, ziende, vroeg
hem verlof, om eenige oogenblikken alleen te zijn
m tot bezinning te komen. Hij zou zeer spoedig
zijne orders zijn De directeur gaf hem echter te
ennen, dat hij zich dadelijk moest kleeden en dat hij
em niet mocht alleen laten. Hossel gehoorzaamde
onder eenige tegenwerping te maken.
Vijf minuten later was hij gekleed. Hij wierp zich
n de armen van den lieer Joly en zeide tot. hem:
Vergeef mij, mijn vriend, dat ik u een zoo treurige
laak opgedragen heb,, en bid voor mij."
De predikant Passa kwam hierop in de cel en bei-
len, hij en Hossel, baden.
Ferré die tegelijk met Hossel ter dood is gebracht
prong uit het bed toen hij wakker werd gemaakt,
ilet eene zoo het scheen onverstoorbare kalmte stak
Ie ex-gedelegeerde der commune voor de algemeene
eiligheid een cigaar aan en kleede zich met eene
iljzondere zorg. Nu en dan liet hij zich echter eenige
fgebrokeu woorden ontvallen waaruit bleek dat hij
neer ontroerd was dan hij wildé laten blijken.
Bourgeois j de derde die den dood zou ondergaan
oeg wat wijn en rookte.
Nog vóórdat de dag begou aan te breken, stond een
skadron cavalerie voor de gevangenis. Voorts was
!P.ne brigade rustbewakers op de been, om de nieuws-
;ierigen op een afstand te houden.
WeldrA deed zich het geraas van rijtuigen liooren.
)e drie rampzaligen werden elk afzonderlijk in een rij-
uig geplaatst Rossel stapte er met vasten tred in,
Bourgeois hield zijne cigaar in den mond en naar
iet kamp van Satory gebracht. Zij werden door gen-
larmès geëscorteerd.
Te Satory las de griffier den veroordeelden hun von
nis voor. Toen hij hiermede gereed was, vroeg Hossel
•ergnnning om zelf „vuur" te kommandeeren. Dit werd
hem geweigerd. Hierna verzocht hij den griffier den
bmmandant X., een zijner vrienden, te gaan halen,
daar hij hem de hand wenschte te drukken.
Een, hoofdofficier naderde en gaf aan Hossel te kennen,
dat hjj op die wijs den pijnlijken toestand der twee
andere veroordeelden verlengde. Rossel trok toen
oogenblikkelijk zijn overjas uit, wierp zijn muts weg,
zeide dat zijne rechters hunnen plicht gedaan hadden,
en liet zich blinddoeken. Op zijn verlangen had zich
de predikant Passa met die zórg belast.
Hierna Vverci „vuur" gèkommandeerd. Hossel viel
pidelijk dood neer; doch Ferré en Bourgeois uiet.
"erré '(deze had zich niet willen laten blinddoeken)
nel eerst, toen dé laatste man van het executie-peloton
had geschoten, en oök toen nog scheen hij met den
dood te worstelen.
ZtEkiKZEË29 Noy. Döor commissie uit het
Provinciaal gerechtshof in Zeeland, zitting houdende
Middelburgis heden geëxamineerd en toegelaten
als Candidaat-Notaris de heer J. A. Leyemateklérk
Öop de gemeente-secretarie alhier.
I t)ezèr dagen is het schoonerschip „Anna," kapt.
C. Beümëé van de Pekela door aanzeiling in het
Kanaal vergaan. Aan de Veend. Cfc. meldt men de
'Eigende bijzonderheden omtrent die ramp.
In den avond van 13 November, tusschen 7 en 8
Jre, terwijl de geheele bemanning op het dek was
ultUerii samenstooting met de Engelsche bark plaats
V O n mendoor over stag te gaannog ontwijken
wildedoch in volle vaart in de zijde kreeg. De
bark zeilde het Eugelsche kanaal uitde schooner in.
Daar het eerste schip een groot vaartuig was duchtte
men al dadelijk de ergste gevolgen. De bemanning
sprong dus over; alleen de kapitein eu zijne echtgenoote
bleven op den schoonerwaar de kinderen te kooi
lagen. De te Veendam wonende stuurman H. Lukkien
had vóór het overspringen gelukkig nog de tegenwoor
digheid van geest gehad twee kinderen te vatten.
Een ontviel hem echterdoordien hij een wonde aan
het been bekwam. Nauwlijks aan boord van de bark,
bemerkte hij ook het kind reeds dat hem ontvallen,
doch door andere hulp gelukkig ook overgekomen was.
De echtelieden nog aan boord van den op zijde der
bark dobberenden schooner, hadden het derde kind
noch bij zich. De stuurman L. wierp den vader in
haast een lijn toe waaraan een haak was bevestigd.
Aan de lijn werd het kind vastgebonden en nu door
hem tegen de bark opgehaald en zoo ook behouden.
Toen sloegen beide schepen die met de tuigen in
elkander waren geweest van elkander af.
Op dé dringende vertoogen van den stuurman zon
een boot in zee worden gelatendochterwijl men
hiermede bezig was, geraakte een stuk van de persenning
in de blokschdjf en maakte liet takelwerk ongangbaar.
Zoo wilde dit redmiddel niet vlotten en werd het
onmogelijk verder hulp te verleenen. De schooner
zeer getramponeerd door de aanzeiling, zonk inmiddels
dieper en dieper. Eensklaps werd hij met de beide
echtelieden in de diepte verzwolgen en allen stonden
als verplet van schrik en ontzetting.
De bark bracht de geredden te Duinkerken aan
van waar de stuurman met de drie van hunne ouders
beroofde weezen Dinsdag-avond bij de familie te
Veendam arriveerde.
DE
Wij hooren en lezen in onzen tijd vaak van een
zoogenaamden vierden stand, die zich eene baan poogt
te breken en een eigene plaats te verwerven in de
samenleving. Daarbij denken wij aan de beweging
die hier en daar, men mag wel zeggen in de meeste
beschaafde landen van Europaonder de arbeidende
klasse zich openbaart, eene beweging, die uitgaat
van groote en kleine vereenigingen onder het volk
dat een grooter aandeel verlangt van den maatschap-
pelijken rijkdom en van de levensbehoeftendie de
natuur oplevertdan het tot nog tóe ten deel viel.
Deze vereenigingen van arbeiders zoeken doel te bereiken,
nu eens door lijdelijk verzet, b. v. door werkstaking,
dan weer door ruw geweld, waarvan de commune te
Parijs zulk een treurig voorbeeld aanbood. Al deze
pogingen van den arbeidenden stand te zamen genomen
zullen, naar veler meening, het ontstaan van een vierden
stand tot uitkomst hebben.
Heeft men bij 'de Avoordenvierden stand in 'tal-
gemeen de zaak voor den geest, die hie- bedoeld AArordt,
n. 1. de Avaarschijnlijke uitkomst van de beweging der
arbeiders en hun streven om een betere plaats in de
samenleving te veroveren velen zullen toch vragen
waarom hier juist van een vierden stand sprake is.
Hoe komt men er aan, om een stand, wiens opkomen
verwacht en door velen gevreesd wordt den
vierden te noemen?
Wij spreken wel eens van rijkenarmen en den
middenstandmaar de greuzen tusschen deze drie
standen zijn zoo Aveinig nauwkeurig afgebakend, dat
men er in plaats van één wel twintig kan bij- en
tusschen- voegen. In dezen zin kunnen wij dus niet
van een vierden stand spreken.
De aanleiding tot en de verklaring van den naam
vierden stand vinden wij in den tiers-état of derden
stand, die in het laatst der vorige eeuw door de om
wenteling in Frankrijk tot bestaan en ontwikkeling
gekomen is.
Men noemde Avel in den tijd van het leenstelsel de
groote menigte den derden stand tegenover den adel
en de geestelijkheid met hunne vele voorrechten en
privilegiën, maar de rechten van 'tvolk hadden Aveinig
te heteekenen. De Avorsteling van dezen derden stand,
om uit den toestand van dienstbaarheid en onderdruk
king tot burgerlijke vrijheid en staatkundige richten
te gerakenmaakt het hoofdonderwerp uit van de
geschiedenis der moderue beschaving.
In 't begin der veertiende eeuw riep Filips IV
koning van Frankrijk, de algemeene staten bijeen, waarin,
behalve den adel en de geestelijkheidook stedelijke
corporation Arertegenwoordigd werden. Maar de invloed
van de afgevaardigden des volks bleef steeds gering
wegens hunne afhankelijkheid van liunne land- en
bescherniheeren. Zelden Averden de beiangen van 't
volk behandelddoorgaans alleen die van den vorst
die geld noodig had voor een oorlog of voor zijne
hofhouding. Men beraadslaagde en stemde niet hoof
delijk, maar naar standenen zoo stonden adel en
geestelijkheid altoos tegenover het volk als twee tegen
een. In de vergaderingen moesten de afgevaardigden
van den derden stand zich allerlei vernederingen laten
Avelgevallen, b. v. buiten de afsluiting blijven Avaar-
binnen de adel en de geestelijkheid met den koning
gezeten Avarenen in knielende houding de koninklijke
voorstellen aaiihooren.
Na 1614 lieten de koningen van Frankrijk de ge
nerale staten eenvoudig te huis. Wilden zij eene
belasting heffen, dan vroegen zij goedkeuring van een
raad van notabelen. Het volk was van alle staatsbestuur
uitgestoten, terwijl het hof met den adel en de geestelijk
heid de vruchten van den arbeid des volks in weelde
en overdaad verteerde.
Deze misbruiken ondermijnden de oude staatsrege
ling meer en meer; de geldmiddelen van 'trijk Avaren
in een ellendigen toestand, zoodat koning Lode wijk XVI
genoodzaakt Avas om in 1789 de algemeene staten
nadat zij in 175 jaren geen vergadering gehouden
hadden, te zamen te roepen, om over den finantieëlen
nood van het rijk te beraadslagen.
De met voeten getreden derde stand Averd daar ook
vertegenwoordigd. Hoeveel macht zou hij daar hunnen
uitoefenen Ilij was te \reel vooruitgegaan iu keunis
en ontwikkeling om er mede tevreden te zijn dat hij
een speelbal Averd van de overmacht der afgevaardig
den van den adel en de geestelijkheid. De stem van
't verbitterde ?olk noodzaakte het hof om de burger-
afgevaardigden in dubbelen getale zamen te roepen
zoodat zij in aantal met de gezamenlijke afgevaardigden
van den adel en geestelijkheid gelijk stonden.
Er Averden wel pogingen gedaan van de zijde der
bevoorrechte standen om de stemming in de Arergade-
ring niet hoofdelijk, maar naar de drie standen te doen
plaats grijpen, in welk geval de derde stand tegenover
den adel en de geestelijkheid altijd het onderspit had
moeten delven maar de afgevaardigden van 'tvolk
stonden pal voor de verdediging hunner rechtenzij
vonden bijval bij vele leden van den adel en der
geestelijkheid zelve. De beroemde Sièyes sprak de
overtuiging van 'tvolk uit, toen hij op zijne bekende
vraagAvat is de derde stand ten antwoord gafde
derde stand is alles. De derde stand constitueerde zich
als nationale vergaderingen ZAvoer, dat hij niet zou uiteen
gaan vóórdat hij aan Frankrijk eene nieuwe staatsregeling
zou gegeven hebben. Dit Avas de aanvang der groote
Fransche revolutie dat gewichtig feit in de wereld
geschiedenis, waardoor de privilegiën der oude standen
afgeschaft en de algemeene rechten van den mensch
hersteld zijn.
De derde stand heeft dus eene geAvichtige vol ge
speeld. Door hem zijn de adelijke voorrechteu ter
zijde gezetis vrijheid van godsdienst en drukpers
geproclameerd, het recht van alle burgers gelijk gesteld
en menig misbruik afgeschaft. In Aveerwil van alle
gruwelen, die de revolutie geschandvlekt hebben, is zij
toch een zegen geworden Aroor alle landen, Avaar men
hare leidende beginselen in het staatsleven heeft
aangenomen.
Hebben wij nagegaan, hoe de benaming derde stand
is ontstaan, wij kunnen nu zien, hoe het streven van
hen, die een vierden stand willen, zich daaraan sluit.
Door den derden stand is de uienschelijke beschaving
en zijn de menschen-rechten eene groote schrede voor-
Avaarts gekomen. Wanneer Avij nu zeggen, dat er ook
nog een vierde stand zal komen Avillen Avij eigenlijk
niets anders zeggen dan dat de menschheid alweer
een schrede voorwaarts doen een nieuwe phase van
ontwikkeling zal intreden.
Waarop grondt zich die tneening? Kunnen de
menschcn niet gelukkig levenAvanneer de beginselen
van vrijheid en rechtdoor de Fransche revolutie op
den voorgrond gezet algemeen toegepast worden
Misschien maar zeker is hetdat er aan de toepas
sing van die bèginselen nog maar al te veel ontbreekt.
Vele inenschen van hoogen en burgerstand zijn vurige
voorstanders van vrijheid en gelijke rechten, voor zoo
ver zij namelijk zelve daardoor gebaat zijn. Zij stoffen
geweldig op hunne liberale denkbeelden en kunnen
hevig uitvaren tegen adelijken overmoed en priesterlijke
overheerschingalsof zij er dagelijks slagtoffers van
waren en alsof de grondwet ons niet tegen alle Aville-
keur beschermde. Maar noem hen de Internationale
of eenige andere arbeidersvereenigingen gij ziet hen
kippevel krijgen. Spreek hen van de plichten die
aan hunne rechten onafscheidelijk verbonden zijn
\um onze roeping om aan de lagere standen ook rechten
toe te kennen, waardoor zij in zelfstandigheid toenemen,
en eene onafhankelijke positie erlaugen kunnen en
gedaan is 't met hunne liberaliteit. Zij zullen u gaarne
voor een verkapten socialist of commune-man uitma
ken die gevaarlijk is voor de samenleving. Hunne
liberaliteit gaat niet verder dan tot bet puntwaar
zij meenen dat de liberaliteit moet ophouden. In
- een woord zij bevestigen de waarheid van het ge-
zegde, dat der liberalen van gisteren de conservatieven
zijn van vandaag. Hierbij komtdat in de laatste
20 jaren de Jeimnsmiddelen verbazend in prijs ver
hoogd zijn. De verdiensten staan lang niet in ver
houding tot de eerste levensbehoeften. Het mag waar
zijn dat menig huisgezin door eigen schuld door
dronkenschap of onzedelijkheid tot achteruitgang of
armoede vervalt 't is even waardat de Avcrkman
de lagere ambtenaar en de meeste schoolonderwijzers,
bij alle mogelijke vlijtzuinigheid en matigheid, niet
in staat zijn om op eene voldoende wijze in het
levensonderhoud van zich en de hunnen te voorzien.
Zij slepen een kwijnend bestaan voort en de maat
schappij lijdt er onderdat haar grootste en onmis
baarste bestanddeel tot een staat van zwakheid
lusteloosheid en onverschilligheid vervalt.
Vroeger Avas er een klove tusschen den derden
stand en den adel en de geestelijhheid. De toestand
is nu eenvoudiger geworden, daar men slechts spreken
mag van de klove tusschen armen en rijken. De
eersten dragen de zwaarste lasten in de samenleving.
Op zich zelf zal men dit niet onbillijk noemen,fdaar
men onmogelijk alle verschil in lotsbedeeling der
menschen kan Avegnemen. Maar heeft een deel van
't volk de zwaarste taak op zijne schouders, daarvoor
moest dan tocli in zijne natuurlijke behoeften kunnen
voorzien Avorden. En hieraan hapert het.
De arbeidersstand wordt slecht gtwoed. Vleesch is
voor hem eene onbereikbare Aveelde hij wordt slecht
gekleed en gehuisvest. Hij is verstoken vau allen
invloed op het staatsbestuur - het stemrecht is een
privilegie voor de bezitters van kapitalen - en toch
moet hij bijdragen tot de belastingen toch zijn con
tingent leveren aan het leger. De toegang tot de
officiersrangen tot de ambten en betrekkingen- te
bereiken door hooger en middelbaar onderwijsis
voor hem gesloten zelfs de lagere school geeft hein
niet wat zij geven kon omdat gebrek aan de eerste
levensbehoeften hem dringt de handen zijner kinderen
zoo vroeg mogelijk aan veld- en fabriekarbeid af te
staan. Stelt daar nu tegenover de Aveelde van vele
ik zeg niet alle - rijken het misbruikdat zij door
gaans ten koste van de lagere standen maken van
hunne positie in de samenlevingde ergernis en de
afgunst, die hun overdadig leven bij de armen opwekt,
de gemakkelijkheid, waarmede zij, die eenmaal rijk zijn,
nog rijker Avorden en men zal het kunnen verklaren
al kan men het niet veronschuldigen dat er een
geest, van ontevredenheid onder de mindere standen
ontstaat, dat er nu en dan eene losbarsting van volks-
Avoede plaats vindtdie ons de gruwelen van eene
Parijsche commune vertoont. Het eene deel der samen
leving geniet, en stapelt geld op het andere 'gaat
achteruit en lijdt gebrek. Nu is 'teen groot voorrecht
dat wij ATijheid hebben van drukpers, van godsdienst,
dat alle menschen voor de Avet gelijk staan, maar wat
baat dit alles, als een groot deel der maatschappij voort
durend aan den lijve met honger en aan de huid liïét
koude gestraft wordt?
Er moet dus eene groote verandering komen. Hoe
en waardoor - Dat is de groote kwestie van öhzén
tijd. De staathuishoudkundigen putten zich uit in
allerlei onderzoek, hoe de verhouding tusschen kapitaal
en arbeid het best kan geregeld Avorden. Het vooruit
zicht in de toekomst is niet bemoedigend. Meer en
meer wint de overtuiging veld dat er een groote
verandering aanstaande isAvaardoor de toestand Van
de minder bedeelden in de zamenleving zal verbeterd
worden. Maar bij die verwachting openbaart zich ook
de vrees, dat zulk eene verandering niet zonder hevi'ge
schokken zal tot stand komen.
Komt die beweging vau beneden d, i. uit den
boezem der lagere standen zeiven, dan wordt zij een
bloedige botsiug, die een zee van jammeren kan baren.
Maar komt zij van boven d. i. bemoeien zich.de
aanzienlijksten des volks met de verbetering van den.
toestand der geringe standen, leggen zij zich daarvoor
de noodige zelfopoffering op, Avillen zij onderwijs en
godsdienst en zedelijkheid krachtdadig Voorstaan en
bevorderen, dan kan men schokken en omwentelingen
in het maatschappelijk leven voorkomen; dan kan er
langs vreedzamen weg een gelukkige Vierdé stand
geboren AvordeD. - Ieder werke daartoe mede met él
de krachten, die hem verleend zijn
ZEETIJDINGEN.
Brouwershaven, Gearriveerd
28 Nov. Minister Frans v. d. Putte, J. Bou\vmeester
BataviaBotterdam.
