T
EN
ules
No. 88.
ZATERDAG NOVEMBER
1871.
ar,
ijke
O D
El
Wek-
artikel
jpakken
Kuiten- I
itmun-
vunnen
Cts.
1 ierïkzee
J. de
ÖNGrE; I
Msse bij
ES.
ratis.
tte men i
Dotste
e getee-
ZIERI
Verschijnt op WOENSDAG en ZATERDAG
PRIJS der AD VE RTENT1N.
10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiteilijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen 11 ure.
A B O N N E M E N T S-P R IJ S.
Per drie maanden f 1,— Franco per Post 1,—.
Het Telegraafkantoor is geopenddagelijks
Van 8 u. 's voormidd. tot 9 u. 's namidd. Op Zondag Van
89 's voorin.van 1-^3 en van 79 u. 's namidd.
Het Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen
Van des voormiddags van 812 uur.
namiddags 25 a
s avonds 710
Voor het deponeeren en uitbetalen der geldartikelen van 912 voorm. en van 3—5 nm.
■aparate.
ie diene
;nde ge-
ijdende
it de pijn
niddelen
och door
ixive-
en is
erkzaam-
ieder die
lieeft, en
ders Uiv
I
BERICHT!
f ADVERTENTIÊN waarvan de plaatsing driemaal
Wordt opgegevenworden slechts tweemaal in
\rehiïting gébracht. Aanbiedingen van Dienstboden
IXO cents per Advertentie. Geboorte-Huwe
lijks- en Doodberichten van 16 regels 30 Cts.
DÉ Uitgevers.
GEMEENTERAAD
•van Tfiierilizee, gehouden den
30 October 1&71.
1TIEN
'sjaars.
In deze zitting waren afwezig de heeren van der
Grijp en inr. Moolenburgh wegens uitlandigheïd.
Na lezing en goedkeuring der notulen komt in
aehan deling.
Een verzoekschrift van j. h. Enters om remissie
van hoofdei, omslag over 1871 waarop gunstig wordt
beschikt en mitsdien remissie verleend tot een bedrag
van 2,41.
Tot leden van de commissie van onderzoek voor
intekomen reclames tegen het suppl. kohier der hoofdei,
belasting van 1871 worden benoemd de heeren mr.
Moolenburgh van der Grijp en Zuurdeeg.
Wordt O]) voorstel van Burgem. en Weth. van den
post van onvoorz, uiig, af- en op het artikel brand
stoffen der begrooting over' 1871 over te schrijven
f 25.—
Wordt gelezen een adres van het bestuur der ver-
eeuiging tot het verschaffen van woningen aan personen
iuit den werkmansstand verzoekende ecnig terrein
Van de gemeente aan die vereeniging op billijke voor-
waarden aftestaan. Dit adres wordt gesteld in handen
VLIET Vlin Burgera. en Weth. ten fine van onderzoek en rapport.
Bromcers-
Door de commissie ad hoe wordt rapport uitgebracht
op de gemeentebegrooting voor 1872. Uit dit rapport
blijktdat zij slechts enkele opmerkingen heeften
welArt. 2 11, II der inkomsten. Opbrengst van
tienden stelt zij voor 500,liooger te ramen en
mitsdien te brengen op 3731,78 op grond dat de
gemiddelde opbrengst der tienden gedurende de laatste
If jaren ruim 3800 bedraagt.
Art. 3 H. V 2e afd. Verkoop van opgaande hoo
rnen uitgetrokken voor memoriegeeft de commissie-
in overweging, dat de raad bepaald zal besluiten tot
den verklop der boomeii, aan den Graehfcweg buiten
de Noordhavenpoort van de Gaz-fabriek tot aan de
woning van de wed. W. ton Haaf, hetwelk verkies
elijker wordt geacht, dan te wachten tot dat zij achter
een volgens afsterven. Ook acht zij dit regelmatiger
ad.
:ke.
ER'S
men bij de voor do beplanting met nieuwe boomen.
:e Arnhem.
den Depot
tren op den
jrkomen.
Koniukl.
nnen aan I
stipstel
h e e 1 e I
De commissie acht bet niet ondienstig te herinneren
aan het besluit bij de behandeling der begrooting' in
het vorige jaar genomen omtrent de klok in den
Sint Lievens monstertoren on vraagt inlichting of
her. onder oek van Burgem. en Wct.li.- of der commis
sie van fabricage nog niet zoover is gevorderd dat
hier omtrent ecnig voorstel aan den raad zou kunueu
worden .gedaan.
Overigens adviseert zij tot goedkeuring behoudens
Ie verhooging van II. I art, 2 met 500— en in
verhand daarmede tot verhooging van den post van
onvoorz. .uitg, met 500.
Omtrent de begrooting der dd. schutterij en van de
iesubsidieerde armbesturen adviseert zij tot goedkeuring
uehalve van die van het R. K. armbestuur en ver
enigt zij zich met het gevoelen van Burgem. en
iVéth. om de subsidie op 2'700 te bepalen.
Zij geeft tevens in overweging', dat aan gemeld
.rmbestuur in herinnering zal worden gebracht het
'eleggen van het in 1867 ontvangen legaat van mej.
Ie wed. Ronca ad 500,hetwelk slechts vooreen
[klein gedeelte is belegd.
De begrooting komt hierna in behandeling en wordt
imet geringe wijziging vastgesteld zooals zij door
hrgem. en Weth. is opgemaakt. Die wijzigingen
•estaan in de verhooging van; art, 2 van TI. II der
[inkomsten met 500,welk artikel overeenkomstig
et voorstel der commissie mitsdien wordt geraamd
•p/ 3731,78
Van art. 4 H. II der inkomsten. Opbrengst van
rasverpachtiugen met 42,25 welk artikel mitsdien
wordt geraamd op 1900
terwijl art. 2 afd. II IT. V thans voor memorie
Uitgetrokken naar aanleiding van het voorstel der
commissie en van ean^-nader voorstel van Burgem.
en Weth. om ook de opstaande boomen van af het
Sas tot aan den Houtzaag-molen, en van Malta te
verkoopen wordt uitgetrokken met 500,terwijl
iet artikel onvoorz. uitg. met/1042.25 wordt verhoogd
en mitsdien wordtgebracht op 4092.80 en hot totaal
der inkomsten en uitgaven op 146.125.01.
Bij het artikel klokken kwam ter sprake de klok
in de. Sint Lievens monstertoren. Uit het onderzoek
der commissie van fabricage was geblekendat men
meende die op een waarde van 1500,te mogen
schatten terwijl de kosten van het neerlaten dier klok,
op 50,worden geraamd, waarop de.heer Koole
voorsteltdie klok naar beneden te doen brengen en
dan te verkoopen. Na discussie wordt besloten
Burgemeester en Wethouders te machtigen tot dien
verkoop op zoodanige wijzeals zij het meest gera
den zullen oordeelen.
Tot vertegenwoordiging op de" vergadering van 1
Nov. te Middelburg van de aandeelhouders in de nieuwe
spoorboot-maatschappij wordt voor deze gemeente af
gevaardigd de heer mr. B. C. -Cau.
Wordt goedgekeurd het voorstel tot verpachting van
het ophalen der straatmest, ascli en vuilnis, het
■ruimen der secreetputten eri liet "ruimen der rioolputten
en weghalen van op de straten liggende ftecale stoffen.
De heeren Zuurdeeg en jhr. mr. Sohorer verlaten
de vergadering.
Wegens het ver gevorderd uur wordt het voorstel
van regenten van het burger weeshuis tot wijziging
van het reglement' dier inrichting met het daarover
uitgebracht verslag aangehouden.
Hierna sluit de Voorzitter de vergadering.
In de stad Saint-Louis (Missouri) is een wonder
gebeurd. De Monde -geeft er een 'omstandig 'verhaal
van. Het wonder had plaats,"- gelijk het ulfcramon-
taansclie blad zegt, ten spijT Van' Ü'e yr-ijdenkerij en
van het materialisme, en, wathet "Zonderlingste is,
het wordt' gestaafd door protestantsche génëèsheeren.
Men begrijpt reeds, dat hier sprake is van eene
wonderdadige genezing. Een meisje van 22 .jaren
verkeerde twee jaren lang in ziekelijken toestand.
Zij had een gezwel onder de rechterborst. TVat de
geneesheeren ook aanwendden, het mocht niet baten
haar lijden werd er zelfs door verzwaard. De geeste
lijke zuster van een klooster te Saint Louis namen
haar nu tot zich en verpleegden haar. Op den raad
van deze ging de lijderes aan 't bidden negen dagen
lang. Alweer verergerde haar toestand. Wat te doen?
Een nieuwe negeudaagsche periode van bidden werd bij
de eerste aangeknoopt, ditmaal in gemeenschap
met eeue andere ziekteeiken dag werden litaniëii
opgezegd. Middelerwijl werd zij al zwakker en
zwakker; spijs kon zij niet meer nuttigen; haar
einde scheen onvermijdelijk; het laatste oliesel werd
haar toegediend. De geneesheer verklaarde, dat zij
den dag niet zou halen. Doch zie, nauwelijks waren
de priester en de geneesheer van het bed geweken, 1
of zij werden teruggeroepen, Hoe groot was hunne
verbazing toen zij de lijderes haar naam is Theresa
Sch-affer op haar legerstede overeind zagen zitten en
haar met een heldere stem hoorden zeggen: //Ik ben
gezond, ik wil naar huis terugkeeren". //Ja," zeide
de priester, //daarboven in den hemel," Men dacht,
dat Theresa eene ijlende koorts had. Zij bleef echter
op baar stuk staan, en toen hierop eene geestelijke
zuster de hand onder hare rechterborst bracht, ont
dekte zij geenspoor meer van bet gezwel.
Theresa was hersteld. De Heilige Maagd had dit
wonder gewrocht. l)e lijderes zelve heeft verklaard,
dat zij deze, na haar ontwaken, aan hare legerstede
had gezien te midden van een zee van licht, met
een gouden kroondie met vonkelende sterretjes
bezaaid was, op het hoofd. De Heilige Maagd had
eenige vragen" tot Theresa gerichtonder anderen
deze; of zij, hersteld zijnde, zich in een klooster
wilde begeven? //Ja", was 5tantwoord//als mijne
moeder dood is." Hierop verdween de Heilige Maagd,
die niet gezien was door de vriendin van Theresa
zekere miss Anna Wentzwelke al dien tijd in de
kamer was gebleven.
De Monde zegt, dat hij met liet levendigst genoe
gen dit wonder verhaalt uit een land, waar men anders
sleobts de wonderen kent van de industrie, van den
stoom en van de telegraaf.
De uitvinding van de lucifers, die thaus onmis
baar zijn in de maatschappijis zooals men weet
nog niet van zoo oude dagteekening. Tot hiertoe
echter was het niet bekendaan wien wij deze nuttige
zaak te danken hebben. In de Engelsche bladen vinden
wij thans dien naam en de aanleiding tot de uitvin
ding medegedeeld. Zekere professor Isaac Holden stond
eiken morgen te vier uur op om zich voor te bereiden
voor zijne colleges in de scheikunde. Ilij had dan
altijd te kampen met de moeielijkheid om" licht te
maken, waarbij hij zioh van staal en steen bediende.
z/Ik kendezoo verklaarde hijals elk chemicus de
ontvlambare lichamen waarom zou ik daarvan geen
gebruik maken Het groote bezwaar washoo het
hout vlam te doen vatten. Ik slaagde daarin door
het gebruik maken van zwavelen toen op die wijze
de proef gelukt was deelde ik haar op hot collegie
mede. Een mijner, leerlingen was de zoon van een
Londensch chemist. Deze schreef hetgeen hij gehoord
had aan zijn vader, en kort daarop verschenen de
lucifers in de werel d.
Dat er in Nederland nog katholieken worden ge
vonden, die met het jammerlijk drijven der 'Ultrnmon-
taanschc partij niet ingenomen zijn, bewijst wéér de
allerbelangrijkste, der lezing' over waardige; vóór- eenigCn
tijd bij Blussé en Van Braam te Dordrecht, onder 'dein
titel: Nederlander of Ultramontaan, uitgekomen
brochure van Dr. Merz, een geschriftje','rHt'zich
waardig aansluit aan de bekende geschriften van baron
ITugenpoth tot den Berenclainv, de brieven .yah Non
quis sed quid in liet Volksblad en de merkwaardige brieven'
van Willem de Vrij in de Nieuwe Rotterdarasche Courant.
Met het oog op de woelingen der Uitraihoutanen
in deze dagen met het oog op den heftigen strijd
tot welken zich het Ultramontanismeniet alleen in
ons Vaderland, maar in de verschillende landen van
Europaheeft aangegord tegen hot gezag van den
Staatachten wij het goedonze lezers met dat
zeer opmerkelijkelijk vlugschrift van Dr. Merz in
kennis te stellen.
Nederlander of Ultramontaan zoo luidt de
welgekozen titel.
Na de mededeeling van eenige artikelen (164, 165,
166 en 169) der Nederlandsche grondwet en" van de
daartegen overstaande (veroovdcelende) stellingen (15,
77, 19) van'den Pauselijken Syllabus, oppert de
Schrijver de vraag: of het, voor onverschillig wie ook,
mogelijk is f/cn katholiek, èn Nederlander te zijn, nadat
de katholieke organen dok in ons land, .zonder weer
sproken te worden, hebben verkondigd, dat allen die
goed katholiek zijn willen de ullramontaansohe richting
toegedaan wezen moeten
Ja! is het antwoord: men kan èn Nederlander èn
katholiek ook volgens genoemde richting zijn en blijven,
mits men onder liet //Nederlander zijn" alleen verstaan
wil//in Nederland geboren, of, als zoodanig genatu
raliseerd te zijn de daaraan verbondene rechten te
genietenenzièli lijdelijk aan 's lands wetten te
onderwerpen."
Maar, een- Ultramontaan kan, naar het oordeel van
Dr. Merz, geen Nederlander zijn wanneer men aan
dat //Nederlander zijn" eene h'oogere beteekenis, hoogere
verpliohtingen toekent,. wanneer Nederlander zijn
bestaat//in onze gehechtheid aan de in onze Neder
landsche wetten en instellingen neergelegde beginselen;
in onze ingenomenheid met den geest welke die wetten
en instellingen bezielt; in eene levendige overtuiging
dat onze staatkundige godsdienst- en gewetensvrijheid,
ons voortdurend volksbestaanons geluk en onze
welvaart van de handhaving dier beginselen afhangen,
en eindelijk in onzen wil en toewijding om ze tegen
elke haar vijandige macht te handhaven."
Daarna geeft de schrijver eene schets van den
toestand van verdrukking, vervolging en minachting
waarin de katholieken hier te lande vroeger hebben
verkeerd, en van hunne latere emancipatiezoowel in
staatkundigen als in maatschappelijken zin.
Door de grondwetvan 3S15 werd hot beginsel
bekrachtigd dat het aan ieder vrijstond zijne gods
dienstige meening openlijk te belijden. Aan ieder
kerkgenootèchap werd gelijke bescherming verleend.
Aan ieder werd gelijke aanspraak op het bekleedon
van waardigheden, ambten en bedieningen toegekend.
z/Alzoo was er nocli voor den katholiek, "noeh voor
wien ook, vervolgiug, onderdrukking of achteruitzetting,
ter zake van hetgeen ieder het heiligst is, langer meer
te duchten."
Evenwel, ook in ons vaderland had men gelegenheid
op te merken //dat invoering van mildere wetten niet-
onmiddelijk ook door hare puilde toepassing gevolgd
wordt, en dat, tot voltooiing van een staatkundig as
similatie-proces een vrij ruim tijdsverloop gevorderd
wordt." Noord-Nederlanders'die tot de vroegere
staatskerk behoorden, werden nog steeds voorgetrokken.
Ook na de //losscheuring van Noord- en Zuid-Nederland
ten gevolge van den Belgischen opstand," werd de.
katholieke medeburger //met een zekeren' onwil, ja met
een zeker wantrouwen" gadegeslagen. //Vooral de R. K.
geestelijkheid werd verdacht gehouden bepaald Belgisch-
gezind te wezen."
Allengs echter verloor de min gunstige verhouding
tusschen de twee groote fraotiën der natie hare scherpe
hoeken en kanten //èn door de loyale houding dei'
meerderheid van het katholiek deel des volks gedurende
zoowel als na don opstandèn door het gezamenlijk
dragen van de lasten en gevolgen daaruit voortgevloeid,
hoezeer ook een aantal protestanten nóg immer noodo
hunne gelijkstelling met de katholieken erkenden, en
bij voortduring geneigd waren do Noderlandsohe natie
als eene protestantsche te beschouwen,"
Maar gedurende de regeering van den //sinds den
tiendaagschenveldtochtpopulairen" Willem IIkwamen
de katholieken meer en meer tot hun rcolit en maakten
zijouder merkbaar afnemenden tegenstand van pro-,
testantsche zijderustig gebruik van hunnen invloed
,op 's lands aangelegenheden. //Ton deele door belang
en berekening 't geen later is gebleken) ten deel»
.ook uit dankbaarheid aan de zioh machtig ontwikke*
lende liberale partij aangesloten bestreden zij fel en
meestal zege,vierend -eene oenservalieve richting pu't
protestantsoh-kristelijk-historisohe neigingen die nog
altijd; en bij elke gelegenheid blijken gaf van met het
zuurdesura eener gewaande protestantsche suprematie
dóórtrokken te zijn."
Nóg gunstiger werd voor de katholieken de toe*
stand, toen in 1848 de grondwet herzien werd. De
daarin en principe aangenomen sohciding van kerk
en staat deed eenige notabele katholieken het verzoek
aan den Paus richten om de z. g. 'hollandsohe missie
in te trekken en de vóór 300 jaren ingevoerde bis*
schoppelijke hiërarchie te herstellen. Aan dien wenaoli
werd voldaan. In 1853 werd de bisschoppelijke
hiërarchie hersteld. Maar //bisschoppen in 't
protestantsche Nederland I dat was den aanhangers
eener vorige staatskerk een gruwel en 't liberale
ministerie met zijn eminent hoofd moest wijken voor
den tegenzin dien. de nieuwe organisatie der katho»
lieke kerk bij een volk verwekte wiens protestantsqlicj
gemoedsbezwaren (eene geliefkoosde zeer in zwang
zijnde uitdrukking van die dagen) door allerlei op*
ruiende en leugenachtige gesohriflen iu trilling werden
gebracht."
Van de Aprilbeweging, die de katholieken bedreigd»
met het verlies der pas verworven reohten sprekende
zegt dr. Merz
//Merkwaardig is het voor hem - die èn do April*
beweging èn de beweging onzer dagon met oordeel
des onderscheids beleven mocht - na te gaan hoe d§
liberale partijbesohermer en handhaver der goede
zaakdie ter gunste van het herstel der katholieke-
hiërarchie liever brak dan boogliever week dan
toegaf; hoe de bondgenoot in dengemeonsehappelijken
strijddie daarvan zonder eigenbaat in eigen liohaam
èn slagen èn wonden opvingnu niet slechts ge*
hoondverguisdbelasterd en belogen wordtmaar,
ware dit mogelijk vernietigd zou worden door die*
zelfde eenmaal gehandhaafde, beschermdo, doch daarom
des te ondankbaarder medestandersthansja ver*
eend met den vroegeren doodsvijandmaarom cok
dien na eene gezamenlijk behaalde overwinning des
te feller te bestrijdeneen strijd te onvermijdelijker
omdat beide bondgenooten elkander met den alleraf*
sohuwelijkston hartstocht van «11e hartstoohten haten
welkeom al wat in die drift afzichtelijk is in dep
hoogsten graad uit te drukteen den bijnaam van
odium-rtheologicum (godsdiensthaat) erlangd heeften
wiens onvermijdelijke uitbarstingtengevolge der nog
niet gekoelde en vergeten vete zoo verwoed zijn zal
dat elk die het met zijn vaderland en zijn volk wel
moontbij de gedachte daaraan met den heer vau
Hügenpoth uitroept en bidt: «Arm vaderland, God
behoede u
Nogtansdaar de katholieken sleohts gebruik had*
den gemaakt van een grondwettig reohtmiste dq
Aprilbeweging haar doel, Een ziekelijke volkswaan
werd weldra vervangen door de gezonde volksover*
tuiging, dat in ons vaderland elk kerkgenootschap zich
in zijn eigen boezem en volgens zijn eigenaardige be
hoefte vrij organiseeren kan. De gezindheid van ver*
reweg de meerderheid der Protestanten in den lande
werd na het herstel der hiërarchie, voortdurend beter
ten opzichte hunner katholieke landgenooten. Nog
bestaande grieven werden, de een na den ander, vol*
komen uit den weg geruimd, en //naar waarheid5'
zegt Dr. Merz //moet dankbaar worden erkend
dat de katholiek zich nergens ter wereld vrijer en
gelukkiger gevoelen kan dan in ons vaderlandwaarin
de vroegere afkeer jegens hem voor eene billijke waar
deering heeft plaats gemaakt, aan elke billijke klacht
wordt tegemoet gekomen in elke kerkelijke behoefte
genoegzaam wordt voorzien en binnen welks grenzen
èn wet, èn vorst, èn. volk zijne belijdenis ten zeerste
eerbiedigen."
Na geschetst te hebben //hoe de in de staatswetten
als beginsel opgenomen emancipatie der katholieken
