No. 82.
ZATERDAG 14 OCTOBER
'IJ
a r
BINNENLAND.
vail Caüao,
L New-YorkJ
ork
in,
ïastle,
York
nd.
p Rotterdam,
yisa, Dordt,
rdam, Svra. J
zraiKZ
Verschuilt op WOENSDAG en ZATERDAG
PRIJS der A.D V E R T E N T1 N.
10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen 11 ure.
A B O N N E M E N T S-P R IJ S.
Per drie maanden f 1,'Franco per Post 1,
WILLEiJfc
oud.
Janssen.
>ncï.
I'M
NTIËJS
rant.
oud.
ttlES liUtooratie en constitiitioiialisirie.
SciiKiiüLh. Nederland met Duitschlanddan
ilt niet altijd hoe ingenomen men ook moge zijn
et eigen instellingen deze vergelijking geheel ten
inclarili|0r(jeeje van ons vaclfrland uit. Hoeveel is er niet
heming, he-BLrsndp. de jaren 1870 en 71 in Duitschland tot
d gekomenen hoe schraal zijn niet de oogsten
onze politieke arbeid ons gedurende vele jaren en
i 't bijzonder in het laatste jaar heeft opgeleverd!
Duitschland heeft met even groote opoffering als
ispanning eenen oorlog gevoerd en het vereenigings-
-erk volbrachtonder de leiding van ontwijfelbaar
uitengevvoon bekwame mannen, die het evenwel met
e constitutionele plichten niet al te nauw namen, die
leeleer geneigd waren de lasten van het constitutiona-
sme over boord te werpen, wanneer zij belemmerend
unne bedoelingen in den weg lagen. Hoe deze mannen
etlgroote doel, waarnaar zij streefden, bereikt hebben,
'ordt ons door een Duitsch schrijver met eene waarlijk
ewroiideringswaardige openhartigheid gezegd.
//Eene stoutmoedige en klare politieK die hare
racht niet door inwendige twisten verkwisttemaar
listig en bezonnen hare groote bedoelingen vervolgde,
ei| tegen den wil der kortzichtige volksvertegen
woordiging voortreffelijk georganiseerd en uitgerust
iger, een meesterlijk oorlogsbeleid hebben dit bewerkt.
hebben de corypheön van het parlementarisme,
.ie zich zoo gaarne de mannen van het volk hooren
i loemen en zich op hunne onafhankelijkheid verheffen,
öt dit werk bijgedragen Ongetwijfeld zeer veelzij
PO sjnars. el|ben het volk verlicht, zij hebben het geestdrift voor het
n Herland ingestort en het daardoor in slaat gesteld de
ISoie offers, die moesten en nu nog moeten gebracht
h borden, moedigen gewillig af te staan. Zonden echter deze
Lu VLIETenkers, deze onderzoekers, deze verlichters op den weg,
s Bromcrs vox hen ingeslagen en waarop zij ook het volk met zich
stede. fülen voeren, het groote werk hebben tot stand ge-
tracht? Nooit en nimmer! Al moge het woord hard zijn,
ter lezing! moge het menigeen onaangenaam in de ooren klinken,
anten en blijft het waar, dat door de vrijheid alleen
ëièiie eenheid te verkrijgen is. Nimmer is er iets
jroots door een volk bereikt, dat zich van alle banden
ntdaan heeft. Een volk moet geleid worden, het kan
ïch zelf niet leiden. En zooals het Duitsche volk in
iet laatste jaar geleid is, mag slechts zelden eene natie
deel vallen. Het is niet te loochenen, dat Duitsch-
aud zijne tegenwoordige groote heeft bereikt door de
bannen, die aan zijne spits staan."
In deze woorden licht veel waarheid.
Herinneren wij ons slechts, hoe von Bismarck vroeger
,egen den bepaald uitgedrukten wil der vertegenwoor-
liging de legerorgnnisatie doorvoerde, hoe hij 'srijks
relden ten bate van leger en andere militaire doel-
iindeu gebruikte, zelfs buiten de goedkeuring der ver-
egenwoordiging om hoe hij dan later een bill of
indemnity in het parlement bracht en door zijne maar
je gewillige volgelingen liet aannemen om zich van
lene gewaagde verantwoordelijkheid te ontslaan; ffoe
lezelfde staatsman of dikwijls weigerde omtrent de
itenlandsehe be trekkingen aan de afgevaardigden de
'langde ophelderingen te geven of eenvoudig ver
arde, dat, al gaf hij ook aan de vergadering een rood
blauw boek met gewisselde depêches ter lezing over,
;e toch niet met het rechte waar het zoowat op
i kwam, bekend werd. Dit alles is geschied en
ft ons geen groot denkbeeld van den constitutio-
ien zin des vorsten von Bismarck en zijne collega's,
ij voorbeeld von Mühler. Maar in de aangehaalde
orden van den Duitschen schrijver licht eene strekking
meer ernstigen aard.
iet direct maar tusschen de regels in kan men
e beschuldiging lezen van zwakheid, van machte-
Jiom mij «P^eiduitgesproken tegen den constitutionelen re-
e het hun ?eruioSV0rm, wiens zwaartepunt bij de volks vertegen-
■daarvoor, ",°°rdlSing te zoeken is.
i voor dei l e vertegenwoordiging kan geen groot werk tot
A".nd brengenzij kan niet als handelend ligchaam
el nemen aan de leiding van een volk; dat alles
et overgelaten worden aan hen, die door den vorst
'oepen zijn oni zijn volk te leidéu, te besturen, te
;eren. Maar welke zaak blijft dan voor de afge-
rdigdan over? Om als echte jabroers met hunne
denkende en onderzoekende, zie den schrijver) hoofden
roor /M' m wanneer de regering dit verlangt.
STEKE- f' eroste van de zaak is, dat deze beschuldiging
Vai1 den parlementaren regeringsvorm niet geheel on-
Yërdiend is.
Wij hebben geenszins de bedoeling om Duitschland
to wille der verkregen resultaten te verheffen boren
«derland, wij willen geen lofzang zingen op die
autocratie, die geen eerbied hebbende voor voksrechten,
buiten de vertegenwoordiging hare bedoelingen tracht
jte bereiken, omdat wij overtuigd zijn, dat overwinningen
1
VOS.
den heer|
laster
ou werken,
•reien
I hebben
er de
3 wijsstuk-
de heeren
nn 9 als
ïft e-
i Bur lijn
•nikt heeft.
>gist.
te hebben
jeker.
i in l/4 ;I
voor Zie-
eJcer
ten.
erij
So
en roem, veroveringen en oorlogsbuit, ten koste van
reële vrijheid behaald te duur betaald worden. Het
was ons voornemen om door teekening van twee con
trasten eene zwakke en gevaarlijke zijde der constitu
tionele regering te doen uitkomen.
En de schrale oogsten, die wij gedurende de laatsie
jaren als de vruchten van onzen politieken arbeid
hebben mogen binnenhalen, toonen genoegzaam die
zwakke en gevaarlijke zijde aan.
Naar onze constitutie moet er tusschen regering en
vertegenwoording bestaan gemeen overleg snel han
delen dat wil zeggen, veel in korten tijd tot stand te
brengen, zal slechts hoogst zelden mogelijk zijn, omdat
het gemeen overleg berust op liet openbaar debat
zoowel tusschen regering en vertegenwoorwoordiging
als tusschen de partijen onderling wier beginselen el
kander in de kamers bestrijden. Wat de heer van
Houten in zijne brochure //Liberale politiek op liisto-
rischen grondslag" van den liberaal zegt, dat namelijk
diens taak licht op het gebied des geestes datzelfde
zouden wij willen toepassen op allen die geroepen
worden om voor de huishouding van den staat werkzaam
te zijn. Zekerlijk, die allen moeten hunne taak daar
zoeken; de constitutionele regeringsvorm dringt er hen
toe, omdat elke handeling aan eeue beoordeeling kan
worden onderworpenomdat tegenover elk argument
een ander kan geplaatst worden, omdat de gang van
zaken berust op het openbaar debatomdat wij met
een hooggeacht schrijver zeggen, dat het beginsel van
overreding het hoofdbeginsel van een staatsbestuur
moet blijven. Overreding en overtuiging zijn krachten,
die hoogst zelden met spoed werken, zij kunnen aan
eene natie een veelzijdig en zich naar alle kanten
zelfstandig ontwikkelend leven gevenmaar aan dit
leven in zijn verschillende stadiën van ontwikkeling op
snelle en handige wijze de gepaste vormen te geven,
daartoe zijn zij onvermogend.
Maar deze overwegingen kunnen ons niet doen be
rusten in de schrale oogsten der laatste jaren. Het
is maar al te waardat de natie in hare recht
matige verwachtingen is teleurgesteld door onbedui
dende breedsprakigheid of tijdroovende partijtwisten
harer afgevaardigden. Het is, alsof een gevoel van
vermoeidheid, van afmatting bij ai onze takken van
wetgeving aanwezig is. Zeer juisten vooral in dezen
tijd zeer te pas heeft de heer Dullert bij de aan
vaarding van zijn voorzitterschap in de tweede kamer
aan onze afgevaardigden gezegd dat de natie vruchten
van haren arbeid verwacht. Het is inderdaad een
troosteloos denkbeeld, dat er zoo weinig wordt afgedaan
en dat telken jare de belangrijkste ontwerpen, die
regeling behoevenvoor een volgend jaar blijven
liggen. Zoo vermeerdert het aantal dier ontwerpen
van jaar tot jaar, zoo wordt de oplossing van be
langrijke vraagstukken, wier behandeling urgent moest
verklaard worden, moeielijker, wijl elk jaar nieuwe
eischen bij de oude voegt.
Daarom verdient de snelheidwaarmede en de
wijze, waarop beide kamers de troonrede beantwoord
hebbenaller goedkeuring. De beste wijze om de
troonrede te beantwoorden is om eenvoudig een
kleurloozen weerklank te gevendaardoor wordt aan
de partijschappen de gelegenheid cm den nationalen
tijd in onderlinge twisten te verkwisten ontnomen.
Ook de gematigdheid van de partijen gedurende de
behandeling van het ontwerp-adres verdient een blijk
van goedkeuring. Wij hopen, dat wij met den ge-
achten voorzitter der tweede kamer later kunnen zeggen,
dat de arbeid van regering en vertegenwoordiging goede
vruchten hebben opgeleverd.
XJit den Zuid-oosthoek
van X>i*entiie.
Hoewel er reeds ongeveer weer zes weken liggen
tusschen den dag, waarop te Assen het eerste Noor
delijke zendingsfeeft gehouden werd, en den datum
dezesen dat //feestzonderfeestelijkeaanleiding"
zoo goed als glad weer vergeten is, het droevig
lot van alle wereldsche zakenzoo begin ik er toch
mijn October-epistel meêomdat het zoo in mijn
kraam te pas komt. 'kZal over hetgeen den 30sten
Augustus onder Assen's lommerrijk bladerendak plaats
vond, niet uitweiden 'tzou de historie zijn van 't zout
na 't eien dat mijn individualiteit er zich bitter
weinig verkwikt gevoelde, evenmin bij de verschillende
speeches en sermoenen, die 'ker soms bij veel arm
gezwaai en gesticulatie met gebalde vuisten door de
gewis zeer wèlmeenende improvisatores hoorde en zag
uitvoeren, als onder anderen ook bij een godsdienstig
Het Telegraafkantoor is geopendOp Werkckigeti
Van 7 u. 's voormidd. tot 9 u. 'snamidd. Op Zon- en Feestdlagèïi Van?
89 's voorin.van 13 en van 7—9 n. 'snamidd.-
Het Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen-
Van des voormiddags van 9V212 uur.
namiddags 23
avonds 77V2
9 V310
lied, waarin //'t bloed des kruises" voorkwam, dat door
een der ambulante zanggezelschappen naar de melodie
NB. van die Wacht am Rhein gezongen werd
dat behoort natuurlijk tot de dingen, die niemand
buiten mij zelven interesseeren. Alleen wil 'khier
geconstateerd hebben, zoo 'tniet is voor den tijd
genoot dan toch voor den nakomelingdat het
bedoelde zendingsfeest onze Zuid-Oosthoekers zeer koud
en onverschillig heeft gelaten, vóórdat het aanbrak.
Indertijd ik weet niet meer in welk blad -
schreef iemand, dat geheel Drenthe aan niets anders
dacht en van niets anders sprak en droomde, dau van
dat feest, toen nog aanstaande. Die goede heer fmet
alle respect zij 'tgezegdgebruikte, dat zeggeude
een al te sterke hyperbool. Zeer zeker weet ik, dat
nauwkeuriger ware gesproken van geheel Drenthe
minus onzen Zuid-Oosthoek althans, dat'is altijd minus
een bevolking van minstens 20000 zielen. Ben ik
niet verkeerd ingelicht, dan zouden allen uit onze
oorden, die dien dag, ofschoon in eene vergadering
van Christenen nagenoeg niets anders dan oud-
Israëlietische psalmen moesten helpen meezingen in
Assen's kerk //van ongekorven hout", opperbest, zonder
elkander met knieën of ellebogen te hinderen, plaats
kunnen gevonden hebben in één spoorwaggon, 3de
klasse. Ik wil mij niet branden aan de critiek over deze
duizenden die er niet waren, of hunne absentie onder
'tgehoor van de heeren Vliegenthart en consorten ge
rekend moet worden te getuigen pro of contra hunne
liefde voor de zaak der zending; maar schroom
evenmin te verklaren, dat ik het voor hen, die ik
op religieus gebied als mijn geestverwanten ken
volstrekt niet bejammerdat ze zeer kalm en stil
van dit eerste Noordelijke zendingsfeest te huis bleven.
Zij hebben er voor hunne stichting weinig of niets
bij verloren.
z/Dat er uit uwen Zuid-Oosthoek zoo weinigen naar
Assen togen zoo hoorde ik op mijn retour iemand
zeggen//dat komt daarvan al meêdat gij geen
goedkoope publieke middelen van vervoer u aanschaft!
Waarom met de dikwijls reeds besproken omnibus-
dienst tusschen Beden en Koevorden zoo eindeloos
gesammeld - En dat vragen er honderden meer
Onlangs ging de sagedat Westerbork's oudste wet
houder de oprichting van die omnibusdienst met
kracht wilde ondersteunen. Men zei, dat hij reeds
iemand aan 't lijntje had die de rijtuigen de paar
den de koetsiers zou verschaffen't fonds zou ge
vonden worden door intëekening voor aandeelen van f 25,
Avaarvoor de deelnemers vrijkaartjes zouden ontvan
gen zoo dikwijls zij van de dienst gebruik maakten
hij zelfgenoemde wethouder zou moeite aanwenden
dat de onderneming ook met het vervoer der posfc-
paketten tusschen Assen en Koevorden begunetigd
werd die thans voor een gedeelte hun route over
Meppel en Zwolle afleggen doch 't is tot den
huidigen dag bij die praatjes gebleven. Op de ATaag
te Orvelte te Weezup te Zweeloo te Oosterhesselen
gedaan ziet ge nog niets komen wat op een omni
bus uit Beilen gelijkt hoort ge 't vrolijk hoorngeschal
nog niet van den blaaslustigen conducteur blijft oud
en jongal zuchtendehet antwoord schuldig. Al
wat de een of andere, met het second sight begaafde
Zuid-Oostlioeker van die zeer wenschelijke verschijning
in zijn verbeelding mogt gezien en gehoord hebben
't was niets meer dan een bedriegelijke ijdele fata mor
gana De tastbare werkelijkheid daagt waarschijnlijk
eerst boven de kimmen wanneer alle thans levende
Zuid-Oosthoekers op 't kerkhof liggen.
Wat ik niet verzwijgen mag omdat het inderdaad
tot de Avitte raven behoort, is, dat onlangs van rijkswege
aan een onzer Zuid-Oosthoekers een onderscheiding is
te beurt gevallen. //Eene decoratie vraagt gij, //een
leeuAvtjeof op zijn minst een eikenkroontje Mis
schien ware dat het geval geworden, indien de jubilaris
kantonrechternotarisfabrikantkapitein bij de
scherpschutters of eenvoudig maar burgemeester was
geweest. Maar 't was maar een onderwijzer, en nooit,
geloof ikzoolang het koninkrijk der Nederlanden
bestaatis het beleefddat aan een //schoolmeester"
de gelegenheid verschaft Averd om met het Virtus
nobilitat" in 't knoopsgat te prijken. Had de man
dien ik op 'toog heb, de firma //NuijensCie" in
de reconstructie onzer //vaderlandsche geschiedenis"
bijgestaandoor b. v. Willem van Oranje te helpen
verguizen en door 't slijk r,te sleuren, en Filips tot een
menschlievend vorst te verknutselen en Alva in een
engel van zachtmoedigheid te herscheppen, 'tware moge
lijk, dat er dan voor hem een eikenkroontje op overge
schoten was. Maar 'tAvas //meester" Meppelink van
Dalerveen maar wien 't nooit of immer iu de gedachten
kAvamad majorem Dei gloriam ons roemrijk voorleden
te gaan bezwadderen en bezwalken
Veertig jaren lang had hij dezer dagen zijn school-
dienst verrichtnaar ieder die hein kentzoo loffelijk
als iemand iti 't district- veertig jaren als pionier der'
verlichting en beschaving te midden zijner dorpsjeugd,
z/deu last van den dag en de hitte gedragen in alle'
nedrigheid en bescheidenheid - en dat meende het
rijk in eene opwelling van betamelijke dankbaarheid
niet onerkend te mogen laten. Op dé laatste jaarsver
gadering van 't onderwijzersgenootschap te Assen
gehouden werd hem tot belooning voor zijn troUAve
diensten een exemplaar vau een atlas van Knijper ver
eerd. - Risum teueatisamici Een atlas van
Knijper tot een premie voor 40jarige getrouwe nauw
gezette schooldienst Is 't eigenlijk niet precies alsof
het rij k met den braven //meester" van Dalerveen den
draak heeft willen steken
Werkelijk is't //om te tr-uren," gelijk er in 't kermis--
liedje staat, dat het rijk in 't beloonën van verdienste
lijke onderwijzers zijn fatsoen niet beter weet op te
houden, zijn prestige niet waardiger te handhaven. Het
Avenscht en wil (en zulks met alle recht), dat de zaak
van 't volksonderwijs de algemeene achting geniete en
door 'tvolk zelf hoe langer zoo meer gewaardeerd en ter
harte genomen worde. Doch, hoe zal dat gaan, wanneer'
het de mannen, die dat onderwijs bedienen, in 't geval
dat liet ze een belooning van veeljarige getrouwe dien
sten Avaardig keurt, op denzelfden voet behandelt, als:
schooljongens behandeld worden, die uit een lagen?
naar eene hoogere schoolklasse overgaan? Daar kan hef
crediet des onderwijzers en, in hunne personen, hef
crediet van 't onderwijs zelf in geenen deele bij het volk
door rijzen. Doen ministers alzoo, zal iemand er zich
dau nog over verwonderen, dat plattelandsgemeentebe-
sturen den //meester" 't liefst als een lastpost voor
'fc gemeentebudget beschouwen, ten wiens aanzien dn
uiterste karigheid in 't vaststelleu van zijn salaris het
maximum van hein verschuldigde gerechtigheid mag
verbeelden, zoodat er zijn, die 'thunnen hoofdonderwij
zer als groote luxe, teil minste als iets extra-comfortables
durven aanrekenen, wanneer hij op kosten der gemeente?
een gekoolteerde kamer mag bewonen
Maar, stekeu ive hier een speldje bij'k Heb meer
nog en portefeuille maar dit is voor heden genoeg.
Letterkundig Grekeixvel*
Zelfs het bezit ook van een zestiende deel slechts
van een profetenmantel Avas onnoodig om te durven
voorspellen dat de jongst gevoerde oorlog, nadat hij
een voldongen feit, een afgespeeld tooneel in de
wereldtragedie was geworden ook nog een exploitatie
ondergaan zou bij scribenten en uitgevers, 't Was
meer dan natuurlijk; 't sprak geheel van zelf; een
kind had het kunnen berekenen. Ons vaderlandsch
publiek is voor een groot deel nog ai te veel op-
horreurs verlekkerd dan dat het reeds toen kanonnen
en mitraileuses zwegenzijn bekomst zou hebben van
hetgeen indertijd in de dagbladen over die afschuwe
lijke menschenslacliting te lezen h ul gestaan. Repro
ducties daarvan in aaneengeschakelde relazen kon
den niet anders dan welkom zijn voor die klasse van
lezersbij wie 't genre horrible 't meest geliefkoosde
is en die met beide handen als kinderen naar een
stuk keruiiskoekgrijpen naar hetgeen uit dat genre
hun wordt aangeboden. Van 't gild der uitgevers
Avas 't ook te voorzien dat sommigen hunner er voor
zorgen zouden den leeshonger naar moordtooneelen
behoorlijk te helpen voeden en meer nog te prikkelen
niet ten pleiziere juist alleen van die liefhebbers van
akeligheden maar in de eerste plaats ten profijte van
hun eigen schoorsteen en effectentrommeltenzij er
misschien Avat philanthropic mee onderliep jegens de
heeren en dames onzer tegenwoordige wereld die van
de pen moeten leven.
Dit zij echter gelijk het is maar aan boeken
over den laatsten oorlog ontbreekt hethelaas onze
leestafel niet. Ze allen te noemenvan A. tot Z.
Avie kan 't van mij vergen Ha de eerste de beste
boekenlijst achter Gids of wetenschappelijke bladen
maar opwerp een vluchtigen blik slechts in een
nummer van Onze Tolk en gij zoudt werkelijk mirakel t
kunnen roepenindien gij niet een boektitel onder
't oog kreegt aan dien rampzaligen oorlog outleend,
Uit een legio noem ik slechts enkelen.
Behaagt u de Eransch-Pruissische oorlog nietdie
P. Beijer in nummers uitgeeftgij zult-dan misschien
meer voldoening vinden in 't Averk onder denzelfden
titeldoor Frans Bührmann geschrevenof in 't uit
het Hoogduitscli vertaalde geschrift van Werner Hahn r
Duitsclilaiids krijg tegen Frankrijkof in het Gedenk
boek dat August Snieders bezig is saam te knutselen.
Noch van 't een noch van 't ander weet ik goed of
kwaad te zeggen. Naar anderen mij verzekerden
moet het boek van Hahn in tamelijk orthodoxen geest
