ENEN
CT.
V
No. 47.
WOENSDAG 14 JUNI
1871.
h
r
Galèi
a. s.
Co.
HET FEEST.
Opmerkingen bij de studie
der Sociale Kwestie.
NNENLAN'
ge en soli ede wijze
sene in «alle opzicli-
binnen kort begin-
loting-, veroor-
itaat Hamburg,
OFDGEWIN en
100,000, 50,000,
3 a 15,000, 8 a
a 8000 5 a 6000,
106 a 2000
.000 206 a 500,
in zijn geheel op
gelijke de voorkeur,
dus verre over de
in den loop der
aan den niet prijzen
ie
3 dagen alle
zelfs de meest
astrasse 18.
piksaan wijzing
hoesten,
yczee bij G. A. de
bij S. MULLET!
l" W. YISSERte
RIEMENS.
ht heeft, den heer
j wegens laster en
adelijk zou werken,
geworden,
wrokkend hebben
m vertalen er de
raaije bewijsstuk-
tmerdat de heeren
lemann, als
k heeft ge
it de in Berlijn
bedienenom mij
iter zoude het hun j
in ook daarvoor.
VIAKING voor de
I
gemisbruikt heeft,
e nDrogist,
ig recht te hebben
1Apotheker,
a 33 en in x/4 a
thouder voor 2k-
ibij M. STEKJ5-
1 Apotheker
Eraparaten.
rukkerij
5 VOS.
ZIER1KZ
Verse hijnt op WOENSDAG en ZATERDAG
PRIJS der AD VE RTE NT1N.
10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen 11 ure.
AB ONNEME NTS-PRIJS.
Per drie maanden f 1,Franco per Post
liet Telegraafkantoor is geopend van 1 April tot 30 SeptemberOp WerkdageD
Van 7 u. 's voormidd. tot 0 u. 'shamidd. Op Zon- en Feestdagen: Van
S9 's vooral.van 13 en van 7 9 u. 'snamidd.
Het Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen:
Van des voormiddags van 9YaHVs uur.
namiddags 23
s avonds 77'/»
9Vs— Ï0
fege vastgesteld op
IN fl. 3.50.
1.75.
0.871/,.
Coupons of Post-
ptwissels) verzenden
met het Staatswa-
gr atis een
pidflellijk aan onze
rden de prijzen da-
.nvnige steeds tegen
k aan loten onstaat.
hebben willen, dat
uien gelieven zich
Hamburg.
De feestweek nadert. Wat ons alzoo te wachten
■staak is nog niet met juistheid bekend. Het uitvoerige
programma schijnt verbazend veel moeite te hebben
om iu de wereld te komen. Maar tochwieoogen
en ooren open houdthij heeft lang gemerktdat er
wat bijzonders op handen is. Hij ziet de heeren van de
verschillende commissien draven van de eene naar de
andere vergadering en tusSohenbeide wordt er eens iets
•openbaar van de gewichtige besluiten daar gevallen.
Hij weet reeds dat er een optocht zal gehouden wor
den dat er ruiters genoodigd zijndat er een
eereaanvoerder is gezocht voor de eavalcadehij
heeft mysterieuse wagens gezien met een verbazend
bovenvlakeen zelfs datte oordeelen naar het
bootje dat op de planken dreef, het water schijnt;
te zullen moeten voorstellen enz. Hij heeft de roode
feestzangen reeds gezien in de handen van honderde
knapen en meisjesen hoorde ze misschien reeds in
stemmen met den „toon der vrolijkheiddie volgens
den feestzang der Veeteelt voegt" ah thartwaarschijn
lijk wordt hier het hart der veeteelt bedoeldvan
feestvreugdgloeit. Alles in cén woord doet zien
dat de feestweek nadert.
Wij willen er ons mede in verheugen. We hebben
natuurlijk ook wel onze aan- en opmerkingen gemaakt.
Het heeft ons leed gedaan dat zij die de feesten
organiseerden den onlangs geopperden twijfel omtrent
de tijdigheid dezer feesten geen enkel woord van
wederlegging hebben waardig gekeurdhet systeem
van doodzwijgen is noch goed rondnoch, naar ik hoop
woed Zeeuwsch. Yeel weerklank vond bij ons de opmer
king die ons dezer dagen ter oore kwam //jammer, dat
die feesten niet in September gehouden worden tot
vervanging van de kermis de kermis ware daardoor
op de rechte wijs verbeterd geworden aan onze bur
gerij ware een dubbele tijd van te veel geld verteren
bespaard en de boerenstand had dan zooveel beter den
tijd er toe." Doch al zulke opmerkingen baten niet
meer. We staan nu voor eene fait accompli en we
zijn niet saai genoeg het nu ook niet vrolijk te
aanvaarden.
Komtheffen wij een feestzang aan
En juub'len wij om strijd
Ziethoe zij wuift de vreugdevaan
Aan 't feest ons lied gewijd
Komtknapenmeisjes al te gaêr
Komtoud en jongzingt mee
Zoo'ri feest geeft men niet ieder jaar,
Zoo'n feest getuigt van vree. bis
Zekerwaar we alzoo worden opgeroependaar
moet. niemand achterblijven want de slotregel van dit
eerste couplet van den feestzang is volkomen juist
Zoo'n feest getuigt van-vree(bis) ja dat mogen we wel
tweemaal en wel zesmaal zingenGoddankwij
hebben den lieven vrede mogen behouden. We zijn
niet ongevoelig geweest voor al de jammeren om ons
heenwe hebben medelijden gehad en medelijden
getoond met de slachtoffers van den oorlogwe zijn
wee en raar geworden van al de bloedige verhalen en
afgrijselijke teekeningen die helaas maar al te trouwe
afbeeldingen waren der werkelijkheid. Maar als we
dan van Frankrijk den blik weer slaan op ons eigen
vaderlandop onze vreedzame, rustige omgeving, dan
hebben we reden om dankbaar en blijde te zijn. En,
mij dunktwe hebben alle vrijmoedigheid om aan
die blijdschap eens lucht te geven door zulk een
vredefeest, een feest aan den Landbouw gewijd.
z/De Landbouwdoor ons hoog vereerd",
zoo laat het 2de couplet van den feestzang ons zingen
en Zierikzee's burgerij kan daar gerust mee instemmen.
Ik zal niet zeggen dat de landbouwende en veeteelende
de uitnemendste is van alle standen in de maatschappij
ik wil niet vervallen in den toasttoon en Landbouw
en Yeeteelt verheffen boven het hoogste mijner blijd
schap. Er is zeker op zich zelf niet de minste verdienste in
om landbouwer te zijn, wanneer men nu eenmaal door den
kring waarin men geboren werd en de erfenis dei-
vaderen daartoe voorbestemd is. Onze landbouwers
hebben dat vak volstrekt niet gekozen uit lust om de
menschheid groote weldaden te bewijzen met opoffering-
van eigen belang. Ganschelijk niet, zij varen er zei ven
het best bij. Maar toch hebben wij Zierikzeeënaars
alle reden om mee in te stemmen met het liedde
landbouw d>or ons hoog vereerdwant, laat er ons
rond voor uiikomen, het zou er met ons lieve Zierikzee
treurig uitzien, zoo het niet de eenige stad was van
het //rijke" Schouwen en Duivelandzoo het haar ge
zegende Donderdagen missen moest. Weest verzekerd,
gij hooggeprezen landbouw en VeeteeltZierikzee's
burgerij verheugt zicli innig in uw bloei. Gelukkigen
die gij zijtte grooter weldoeners naarmate gij meer
welgedaan wordtwij burgers ontblooten het hoofd
en groeten u. Uw leven is ons leven. Waar gij
feest viert juichen ook wij.
Komt, feest gevierd met blijden geest,
Langs havenmarkt en straat
De Yolksvreugd maakt het feest tot feest,
Heil 'tvolk, dat vreugd' verstaat.
Die laatste is wel de beste regel van geheel liet vers.
Ja, heil het volk, dat weet blij te zijn en vrolijk van
hart, dat geen opwinding noodig heeft om te kunnen
zingen en geeu gemeenheden om te kunnen lachen.
Heil het volk dat een bron van opgeruimdheid van
onschuldige jokkernij, van levenslust in zich heeft! O,
mochten er nog van die oude knorrepotten zijn die
reeds vooruit zuchten ook onder dit feest en er niet
anders in willen zien dan een gelegenheid te meer om
geld te vermorsen en koorts op te doen, om jenever
te drinken en liederlijk te wezen, medeburgers van
Zierikzee laat ons hun toonen dat ze het glad mis
hebbendat we ook zonder dat alles kunnen vrolijk
zijn. Laat ons ook den zwartgalligste dwingen om
mede in te stemmen:
Heil 'tvolk dat vreugd verstaat!
Juist was dit geschreven en gezet, toen de Nieuws
bode gisteren liet programma wereldkundig maakte.
Ik
De omstandigheden dringen ons ook thans weder
de aandacht onzer lezers te vestigen op Italië. De
II. Yader Pius IX heeft onder dagteekening van 4
Juni eene encycliek uitgevaardigd die onzes inziens
voor de kennis van het streven der Ultramontaansche
partij van het hoogste belang is. We zijn er aan gewoon
geworden om van die zijde telkens dc schoone belofte
te vernemen, dat, wanneer de menschheid maar eerst
ootmoedig het hoofd had gebogen voor de kerk zij
aan de poort van liet paradijs zou staan in de volle
overtuiging dat zij niet lang meer gesloten zon blijven.
Welnu de paus geeft in deze encycliek een overzicht
van 'tgeen hij gedurende vijfentwintig jaren heeft ge
daan - niemand zal ons voorzeker liet rcclit ontzeggen
om te vragen welk nut de menschheid in haar geheel
van liet pauselijk werk gehad heeft. Onze ruimte ge
doogt niet eene woordelijke vertaling van den brief
op te nemen. Wij geven dus slechts een kort uit
treksel. Hij begint natuurlijk zooals alle stukken
die in den laatsten tijd liet Vaticaan verlatenmet
eene herinnering aan de moeielijke dagen welke het
Pausdomde R. C. kerkliet Christendom (want
deze drie zijn één) beleven. D«an gaat hij voort
//Jezus Christus onze Heergrondvester en be
stuurder der kerk die hij met zijn bloed heeft gekocht
heeft met het oog op de verdienste van den II. Petras,
den vorst der Apostelen die eeuwig voort blijft leven
op dezen Romeinsclien zetel en eeuwig blijft werken
tot grooten roem van zijnen naam en tot heil van
zijn volkmedelijden gehad met onze zwakheid en
onvolmaaktheid gedurende den ganschen tijd van ons
apostolisch bestuur. Zoo steunende op zijne goddelijke
bescherming en steeds gebruik makende van den raad
van onze eerwaarde broeders de kardinalen dei-
heilige Roomsche kerkzijn wij in staat ge
weest gedurende ons pontificaatovereenkomstig onzen
wensch en dien der Katholieke wereld door eene dog
matische bepaling de onbevlekte ontfangenis der heilige
moedermaagd te verkondigen en decreten uit te vaar
digen waarbij een groot aantal helden van onzen gods
dienst heilig werden verklaard en wij twijfelen niet of
deze allen en bovenal de heilige moeder Gods zullen
in deze onheilvolle tijden aan de katholieke kerk
hunne bescherming verleenen."
Dat is dan uw leven geweestgrijze Pius Terwijl
de menschheid tot u opzagdie gezeten waart op den
stoel van Petrus om uit uwen mond te vernemen
woorden als eenmaal gesproken werden door den
martelaar van Golgothaevangeliewoorden die haar
FEUILLETON.
Vervolg van ons vorig nommer
Ik sprak daar van zedelijkheid welnu, wie wel
eens in de fabriek-steden waar veel vrouwen en
meisjes in de fabrieken arbeiden, een kijkje genomen
heeft zal begrijpen wat ik bedoel. Men schrijft die
droevige zaken wel eens toe aan den geest onzer on-
geloovige eeuw; maar 'tis niets anders dan 'tnatuur
lijk gevolg der staathuishoudkundige fout, die de vrouwen
en kinderen in een kring heeft gebracht waar zeniet
belmoren- en waaraan- ze ook vroeg of laat door een
geslacht, beter geleerd dan wij, weder zullen ontrukt
worden zooals men de slaven aan hunne boeien heeft
outscheurd onder de dan eerst zuivere leusemancipatie
der ongelukkige mishandelde vrouwen en kinderen
..Maar om die vaan die heilige vaan van de ware
emancipatie der vrouwen en kinderen hoog op' te
kunnen steken zoodat ze als een teeken zal kunnen
gezien en gevolgd worden daar is als 't ware een
economische revolutie toe noodig.
En die weldadige revolutie kan gewerkt worden door een
gezonde arbeiders-vereen iging. Laat dan de fabrieken
springen die niet anders kunnen werken dan met
vrouwen en arme verwaarloosde kinderen omdat lüen
die met een half loon kan afschepen,- laat ze val ten
Er zullen nog wel genieën gevonden worden 0111 dien
werkman weder in zijne plaats te herstellen, die niet
wil dat zijn vrouw en kinderen een deel van hun
onderhoud winnen, maar met 'tgevolg dat hij zelf
1111 niet eens 't andere nog noodige deel kan winnen.
De vrouwen en kinderen moeten uit de indüstrieele
exploitatie teruggebracht worden naar liet huis en naai
de school en naar 't grasveld om er te spelen en op
te groeien tot menschen. Dan kan de werkman weder
worden wat hij wezen moet en naar de inzetting der
natuur en den wil Gods ook is de broodwinner voor
'thuisgezin; dan kan de vrouw weder worden wat ze
wezen moetvrouw en moeder en niet de rampzalige
prostituee die nóg bovendien moet vergaan in 't fa-
briékshol dat dén man een eervol strijdperk kan zijn
doch voor de vrouw een zedelijk en lichamelijk moord
hol is; dan kan 'tkind weder- worden wat liet wezen
moet 0111 waarlijk kind te kunnen lieeten, terwijl'tnu
is een geboren slaaf, gedoemd tot een arbeid te eene-
male boven zijn krachten en in lijnrechten strijd met
zijn ontwikkeling, een ongelukkig wezen boetende voor
de misdaad der volwassenen die 't mensclienbloed al
in de wieg reeds zouden willen exploiteeren. Yan de
algemeene arbeiders-vereeniging kan die revolutie uit
gaan, als zij hare roeping maar wil leeren inzien en
zich van hare onwederstaanbare zedelijke macht helder
bewust wordt.
Algemeen is de meening van den Nederlandschen
werkmanals hij een oordeel uitspreekt over den
tegenwoordigen toestand, dat die toestand in vele op
zichten zoo kwaad niet is als de loonen maar wat
hooger waren. Het mag een goede zaak genoemd worden
dat de massa der werklieden, bij ons te lande althans,
de kwestie zoo eenvoudig formuleert. Tot lieden toe
zijn daarop alle pijlen der verleiding afgestuit die door
onzinnige tlieoristen in onzen tijd in zulke onrustbarende
zwermen worden afgeschoten dat ze in menig land
de politieke zon verduisteren en 't vooruitzicht donkel
en droevig maken. Onze werkman is tevreden en goed
willig als hij maar eerlijk zijn zelfverdiend brood kan
eten. De geheele kwestie kan dan ook als opgelost
beschouwd worden als men tot loonsverhooging kan ge
raken zender dat de voedingsprijzen daardoor ook in
gelijke mate stijgen boven de reeds nu voorturende
plaats hebbende stijging.
Dezen toestand te wensch en is echter gemakkelijker
dan hem in liet leven te roepen. Hijisnogtans volkomen
bestaanbaar met welvaart en vooruitgang van handel
landbouw, nijverheid, kortom van den geheelen staat
en wij zien ook werkelijk sommige landen in volle
andere in mindere maar toch niet onvoldoende mate
den zegen van die harmonie tusschen loon en behoeften
genieten. In de Yereenigde Staten kan zich de werk
man onbekrompen onderhouden ja zelfs gemakkelijk
vooruit komen. I11 Engeland zijn ook de loonen veel
hooger dan bij ons en in gunstiger verhouding tot de
voediiigsprijzen al zijn die daar ook hooger dan hier.
Verbetering is' dus mogelijk, of liever de bestaande
toestand is niet de natuurlijke maar een ziekelijke die
herstelbaar is en ook hersteld moet worden. De verhou
dingen zijn tijdelijk verbroken 'tevenwicht moet weder
gezocht worden. I11 den loop dezer opmerkingen is «aan
gestipt dat voor een groot deel de oorzaak der kwaal
daarin ligt dat de kapitalen te veel aan nijverheid en
landbouw worden onttrokken en aangewend tot on
vruchtbare .rentespeculatie en dobbelarij in 't groot, onder
den schoonklinkenden naam van effectenhandel. Terwijl
er in Nederland overvloed van geld te krijgen is voor
spoorwegen in China misschien, of voor landontginning
in Thibet of in Patagonie, zuclit en snakt de Nederland-
sche industrie naar de hulp en medewerking van 'tkapitaal}
dat haar al even onmisbaar is als't bloed voor denmenscli
zouden eloctrisereïihaar zouden doen grijpen rnct
vaste hand liet roer van de hulk die overstelpt dodr
de hooggaande golven van de levenszee, dreigde en
dreigt onder te gaan - terwijl duizenden bij duizenden
van Udrager van den godsdienstverwachtten dat
gij zandt aanbinden den strijd voor 't geen waar was
en goed tegen den boozen geest der onverschillig
heid die met zijnen verzengenden adem zoo menige
bloem van het mensclienleven doet verdorren en ver
schroeit - terwijl wij meenden dat gij vorst van de
kerkdie als een ziiurdee?em de maatschappij
doordringendehaar zou moeten reinigen van oil--
reinheid met uwen bliksem zoudt verpletteren de-
mannen die in de onzedelijkheid slechts een middel
zagen 0111 hunne belangen te bevorderen - hebt gij
Pius uw leven besteed om aan de menschheid te
geven een leerstuk - dit - dat de moeder van
Jezus onbevlekt ontfangen is - hebt gij kerkvorst
geen' levende maar doode heiligen gemaakt.
Wordt vervolgd.)
Men lenst het volgende in de Gazette de France
r/De lieer Thiers heeft in de zitting der Nationale
Vergadering v.in 8 dezer gesproken van de loyale beloften,
die hem van wege de Orlcansche prinsen zijn gedaan.
Ziellier wat er van de zaak is Dc Orleansche prinsen-
hebben beloofd niet in de kamer te zullen verschijnen',
zoolang de tegenwoordige zitting duurt; en zij hebben
voorts verzekerd, dat geen prins van liunne familie zich
bij de aanvul lings verkiezingen candidaat z<il stellen.
//Toen de heer Thiers, van deze verbintenissen sprekende,
verklaarde dat hij zich voorbehield maatregelen voor te
stellen, die in 'tbehing van 'slands veiligheid zijn,
begreep een ieder dadelijk dat hij het oog had op de
Bonapartes."
De Gazette de France bericht verder dat prins Na
poleon zich bij aanstaande verkiezingen candidaat zal
stellen.
Zierikzee 13 Juni. Het uit te voeren pro
gramma door het corps muzijkanten der dienstel,
schutterij alhier op Vrijdag 16 Juni op //Parklust"
is als volgt 1. Grande Marche Nationale 2. The-
resen WalzerC. Faust. 3. Scène a. d. Op„il
Trovatore Verdi. 4. //Lebewohl" Polonaise, Goedeke.
5. Prophet Quadrille Strams. 6. MarcheE. Grefe.
7. Blumen "WalzerJ. J. Wijsman. 8. Potpourri
"Robert le DiableMeijerbeer. 9. Saison de VVil-
helmsbad Galop Heller. 10. //Patrie" Pas Re-
doublé J. Steenebruge.
Goes, 9 Juni. In den gemeenteraad is hedenavond
met groote meerderheid van stemmen besloten de kennis
dit jaar niet te doen plaats hebbenin stede daarvan
zullen er gedurende 2 dagen volks vermakelijkheden
gegeven worden, waartoe de raad eene som van ƒ800
als 't brood voor den werkman.
Onder dezen druk tobt en sukkelt en knoeit de Neder-
landsche industrie, doch zij bloeit niet. Zonder 'trechte
te vatten wordt deze groote oorzaak der kwaal door de
werkende klassen wel gevoeld, als 'tware bij intuitie en
van daar dat 'tden mannen der Internationale zoo wel
gehikt den werkman in 'tharnasj te jagen en op te zetten
tegen 'tkapitaal. In de onzinnige beginselen der Com
mune ligt veel wat de ondiepdenkende massa aantrekt en
toelacht. Die massa ziet niet altoos in dat strijd tegen
'tkapitaal dat is tegen den eigendom niets anders is
dan strijd van 'tvleesch tegen 't bloed niets anders dan
een soort van indüstrieele typhus eeu sociale cholera
zooals er nu een gewoed heeft in 't rampzalige Parijs.
Het mag daarom wel eenigszins gewaagd schijnen
toch de stelling aan te hangen dat het op den weg
ligt van de arbeiders-vereenigingen om ook naar
nagenoeg -algemeene loonsverhooging te streven. En
dus werkstakingengrèvesstandjes? Deze leelijke
dingen moeten natuurlijk het doel niet zijn. Maar
buiten twijfel zeker is liet dat de arbeidersstand zoowel
in zijn belang als in 'tbelang der geheele maat
schappij, veel meer in karakter en beteekenis, in maat
schappelijk gewicht moest ontwikkeld zijn da 11 hij thans
nog is er evenzeker ook dat daar de maatschappij bij zou
winnen. E11 dit nu ligt m.' i. onder 't bereik en op
den weg der arbeiders-vereenigingen. Wanneer een
bekwaam werkman bij zijn patroon komt 0111 verhooging
van loon te vragen daar hij niet zijn gezin niet leven kan,
van 'tgeen hij ontvangt, dan gaat die patroon er veel
gemakkelijker toe over om te zeggenwelnu gaat dan
heen, ik kan u niet meer geven, dan dat hij 't verzoek
gunstig zal opnemen en voldoende loonsverhooging zal
toestaan. Wordt vervolgd.)
v m