les No. 42. ZATERDAG 27 MEI 1871. Alweder over ons isolement. m, Buitenlandse!» Overzicht. -A, Opmerkingen bij de studie iiiwj der Sociale Kwestie. R'S bij de Wdrnhern- p Depot- i Dam te ZIERIKZEESCIE COHAiT. Verse liijnt op W OENSDAG en ZATERDAG P R IJ S der ADVERT ENT IN. 10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot Dinsdag en Vrijdag morgen 11 nre. A B O N N E M E N T S-P R IJ S. Per drie maanden 1,— Franco per Post 1,—. Het Telegraafkantoor is geopend van 1 April tot 30 SeptemberOp Werkdagen Van 7 u. 's voormidd. tot 9 u. 'snamidd. Op Zou- en Feestdagen: Van 89 's voorin.van 13 en van 7- .9 u. 'snamidd.- Heb Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen Van des voormiddags van 9VaHVs llur- namiddags 23 avonds 771/# 9 Va—10 871 premien Er dreigt nieuw gevaar voor onze communicatie met 250,000 buitenwereld, gevaar, dat ook het zeer weinige wat 25.000j-.nu hebbenons zal ontvallen: de dienst vin den ^TortJot verkeertin levensgevaar. 10,000jn een algemeene vergadering van de spoorboot- lOjOOO^ghap^ij van Middelburg heeft de directie gemeend voorstel te moeten doen tot reconstructie of tot j^'tbinding der maatschappij. Sedert Mei 1864 heeft nu het publieke belang gediend, zij had dit kunnen 12,00'iiiQnden door de subsidie uit de provinciale kas, 108,800aar Z011(ier 00it eenjg divident te hebben kunnen I leele loter^djgen. Nu is een nieuwe toestand aanstaande. >odra de spoorweg van Middelburg in exploitatie Hjtde lotcijgfc vervait iiet plaatselijk belang in deze spoorboot- H-ug van he'eust voor Middelburg en Zuid-Re vela nd maar dat Hls) wordei'or L'ortgene (Noord-Beveland) en vooral voor Zierikzee ichouwen en Duiveland) wordt grooter. Het is daarom enselielijk, dat de dienst in stand blijve. Het is in ■j»omaanist(5t belang der nieuwe maatschappij dat de oude haar Handen wiene met haar opgedane ondervinding en er generlei Hl agiuitie kome in den dienst. Het is eindelijk billijk, ^■vungs ij> 4 deelhebbers in de oude maatschappij door de eerdere voordedenwelke in de toekomst verwacht Telegraamuen worden eënigzins worden schadeloos gesteld oor de verliezen, die zij reeds zeven jaar lang geleden i ?,bben en die nog oneindig grooter worden zouden de klassenj0 de maatschappij ontbonden en het matereeei bij luni recdju geforceerde verkoop moest worden gerealiseerd. De maatschappij heeft nu om alzoo een nieuwe phase zenden,te^J haar bestaan te kunnen intreden, uitbreiding noo- uen d rage lig van haar kapitaal allereerst om een nieuw of een p r nder deugdelijk stoomschip zich aan te schaften, terwijl ÓC v 'p ?t oude, zoolang het de herstellingen waard is, kan lijven dieneu als reserve tot verzekering van den dage- ,en' jkschendienst of. bij druk verkeer als tweede boot V_ 31 5 f' verhuurd wórden voor' bijzondere reizen en voor J. 5 7 l.ièëpdienst. Subsidie, gedurende een tiental jaren verzekerd, zou onmisbaar vereischte zijn maar ook met grond erwacht mogen worden, vooral zoo zij weder op den emleu voet als tot nu toe werd verleend. Met zulk een subsidie nil zou aan de onderneming leven n bloei verzekerd zijn en zouden dus ook de onder nemers rechtmatige en toenemende voordeelen kunnen èr'wachten. Reeds nu was de bruto-ontvangst jaarlijks oegenomen maar werd zij voor een groot deel ver bruien door de groote reparatie kosten welke de oude fcocanboofc telkens noodig had. En de aanstaande lieuwe toestand zal ongetwijfeld gelijk overal bij nieuwe aiddelen van gemeenschap ook hier een toenemend erkeer doen ontstaan. Het kapitaal zou daartoe met 8 0,0 00 moeten worden litgebreid en de oude aandeelhouders (het kapitaal bedroeg ƒ30,000) zouden dan voor de helft van hun aandeel in le nieuwe maatschappij deel krijgen zoo zij namelijk >ok e kapitaal een aandeel van 500 namen. kke- gegrond wonden Mo (30 Wie daartoe ongenegen was zou moeten uittreden met rechtop eene uitkeer ing van 10 percent (ƒ50) tegen afstand. Het voorstel der directie waarvan wij het voor naamste me.edeelden i« in de vergadering te Middelburg goed ontvangen. Het grooter deel der oude aan deelhouders zal hoogstwaarschijnlijk toetreden en alzoo ook een aandeel nemen in het kapitaal der nieuwe maatschappij. Maar er zijn 120 aandeelen van ƒ500 noodig om het kapitaal van 60,000 bijeen te krijgen eti de directie heeft daarom ook hier ter stede een honderdtal prospectussen en inschrijvingsbiiletten verspreid hopende dat Schouwen en Duiveland dat vooral Zierikzee niet achter zou blijven. Zij heeft recht dat t-e hopen dat te verwachten. Wij hebben er het grootste belang bij dat deze dienst blijve bestaan en het is voor de eer van Zierikzee te hopen dat het gevormde plan niet afstuite op onze lauwheid. We klagen over ons isolement we adres seren ons tot opheffing er van aan de hooge regeering te 's Gravenhage en aan de nog hoogere de publieke opinie in den lande, en nu wij zeiven geroepen worden iets van ons kapitaal te steken in eene onderneming die ons althans eenigermate aan het spoorwegnet verbindt nu zouden wij de hand op den zak houden en alzoo toonen dat wij wel klagen en schreeuwen willen maar zeiven er niets voor over hebben Wij dringen telkens aan op verbetering, op uitdieping van onze haven ook en niet het minst opdat een ge regelde spoorbootdienst mogelijk zij, en nu de spoorboot zelve ons dreigt te ontvallen, zouden wij de handen niet uit willen steken om haar voor onze haven te behouden De raad dezer gemeente adresseert zich unaniem aan Gedeputeerde Staten om een steiger te verkrijgen aan het Catsche veer hetwelk niet dan tot groote schade voor den handel en voor het verkeer van Zierikzee en van Goes gemist zou kunnen worden en we zouden niet meehelpen om de eenige boot in de vaart te hou den die dien steiger voor onzen handel wenschelijk maakt P Wij verwachten beter. Het was zeker maar toeval dat op de 11. Diugsdag morgen saamgeroepen vergade ring van belangstellenden zoo weinig belangstellenden verschenen en daardoor ook zoo weinig aandeelen ge nomen zijn. Dat de zuinigheid ook hier de wijsheid niet bedriege! Indein het plan der directie niet door kan gaan door gebrek aan deelneming en de spoorbootdienst wordt werkelijk ontbondenindien verder de spoorweg van Middelburg in exploitatie is en wij van bet daardoor toenemend verkeer geheel zijn buitengesloten dan zullen we op nieuw gaan klagen en met. reden maar dan ook onze domheid ons beklagen dat we niet een klein weinigje meer energie en ondernemingszucht bij deze gelegenheid hebben getoond. Dan zullen wij er toch aan moeten gelooven en terwijl we nu nog door Middelburg gesteund worden en met Middelburg gemeenschappelijk handelen kunnen zullen we er dan alleen voor staan en zal het veel meer tijd en geld kosten de eens ge staakte en eens gestorven onderneming weer met nieuw leven te bezielen. Of zegt misschien deze of gene: //waartoe zouden wij helpen om een half mislukte onderneming met ons kapitaal te steunen? Laat ons dan liever een geheel nieuween alhier gevestigde onderneming op touw zetten." Hij vergete niet 1°. dat ook de oude onder nemers nieuw kapitaal fourneren, 2°. dat het nog oneindig meer bezwaar zal hebben zoo wij hier alleen geheel het kapitaal bijeenbrengen moeten dan zooals nu slechts een betrekkelijk klein gedeelte er van. Hij bedenke verder, dat, mochten wij al slagen met het bijeenbrengen van het kapitaal, wij toch zeker ons tot verkrijging der zelfde subsidie zouden moeten wenden tot de provinciale statendat wij daarmêe niet gereed zouden kunnen zijn vóór de aan staande zomervergadering, waar de begrooting van liet volgende jaar wordt vastgesteld zoodat indien wij al de subsidie in 1872 konden vragen en zij ons werd toegestaan voor 1873, dan toch de dienst eerst in dat jaar zou kunnen worden geopend. Hij houde eindelijk in het oog, dat een gevestigde maatschappij waarmee de provinciale staten sedert eenige jaren grondig bekend zijn, zeker heel wat meer kans heeft op ver krijging van zulk een kolossale subsidie en nog wel voor 10 jaren dan een nieuwe, die juist door haar nieuw- en onbekendheid nog geelierlei waarborg geven kan van soliditeit. Dat dan zij onder ons die hier helpen kunnen niet saai niet lamlendig wachten en zich bedenken tot het te laat is - voor uit. Mei moet de zaak naar wij meenen beslist worden - maar eens wat wagen voor eene onderneming die hun rente misschien zelfs overwinst belooft en voor onze stad en ons eiland een waarlijk groot belang heeft. De zonnige zomerdagen schijnen eindelijk te zullen aanbreken. De natuur schijnt zich dan toch eindelijk te willen kleeden in haar feestgewaad van zonnestralen en bloemengeur. En 't schijnt werkelijk, dat ook de inensehen voornemens zijn door hun woest geraas en getier niet meer de harmonie van het lentelied te verstoren. Wees ous welkom schoone meidagen die de knoppen aan den olijftak des vredes doet zwellen en hier en daar reeds de windselen verbroken hebt van de tëere bladeren - die ons de blijde tijding brengt dat spoedig het zwaard wel niet zal worden omgesmeed in een ploeg, maar dan toch rusten zal in de schede. Pruisseu en Frankrijk - v. Bismarck en Jules Favre ze hebben elkander de broederhand gereikt. Wel doemt somtijds de gedachte bij ons op, dat toen in het bin nenvertrek te Frankfort eindelijk de vrede gesloten heette, de booze Mefistofeles onzichtbaar naar binnen sloop en met zijn grijnslach op het gelaat fluisterde: hab' meine freule d'ran - maar de lieve Mei verjaagt spoedig zulke booze gedachten. Germatije's kinderen keeri-n nu grootcndeels huiswaarts om veel te verhalen van die grosse nation, die zoo klein was, dat ze niets beters wist te doen dan te gaan loopen voor elke Pickelhaube. Eu de groote natie zelve ze zal eerst nu. gelegenheid hebben om rustig na te denken over wat ze verloren heeft - haar Vendömezuilde gloire der vaderen, haar Rhijngebied, de hoop der toekomst, haar keizer en haar leger, haar gevoel van eigenwaarde en hare kracht. Vrede zal er wel zijn in 't ongelukkige Frankrijk voor de Mei ten einde is. De Commune heeft dan haar spel verspeeld. Van alle kanten zijn de soldaten van Thiers de Seinestad binnengedrongen. Ook de barricades hebben hen niet kunr.en tegenhou den. Alleen Belleville hield standmaar zal nn ook waarschijnlijk reeds bezweken zijn. Tot het laatste oogenblik toe hebben de opgestane Parijzenaars ons het zonderlinge schouwspel te zien gegeven, dat de oude Slijkstad van Maart af bood - eene mengeling van kloeken moed en kinderachtige 'wraakzuchtdie onder een verschrikkelijken kogelregen het platgeschoten lssy bezet eri het huis van Thiers laat afbreken eene vereeniging van waarachtige geestdrift die duizenden weken achtereen in het grootste gevaar pal deed staan voor de verdediging van eene idee een denkbeeld eene gedachte in welke grillige forraen men die dan ook wilde verwerkelijken en van ware brigandage diewat ze niet mee kan nemen vernielt en stroomen van brandende petroleum leidt door de zalen van Louvre en Tuileriën - een samenvoeging zoo bizar als bijna alleen in 't hoofd van een krankzinuige zon kunnen opkomen van regeringloosheid die spookt in Comité's en centrale Comités en Clubs en natio- nale-garde-bataillons en van dwingelandij die elke gedachteelk woord doodtopdat de Commune en zij alleen zieli badende in het jeugdige, bloed jeugdige krachten zou herwinnen - van dwe.eperij en koele berekening van zelfopoffering en zelfzucht. Een zee van bloed en tranen opgezweept door den storm der hartstochten heeft hare golven voortgestuwd over het ongelukkige Frankrijk - de tijd der stormen is nu voorbij - de Meimaand heeft ook daar vrede, gebracht. En alsof Engeland en America bevreesd waren dat de menschheid niet rustig haren arbeid zou kunnen hervatten wanneer ook maar een enkele wolk den vredeshemel bleef verdonkeren, brengen beide ons de tijdingdat ook de Alabania-kwestie geschikt wordt nog voor 't einde van Mei. Of Europa nu daarom een recht prettigen zomer zal hebben? We zijn niet optimist genoeg om dat te durven beweren. John Bull, of liever de blaffende parodie van den vroegeren John Buil, zal wel weer koopen en verkoopen en goeie zaken trachten te maken - waarschijnlijk zal hij ook dit jaar wel zijn hoogste ideaal bereikeneen cijferbalaus, die sluit met een snkdo- de heer v. Bismarck zal zijn ouden strijd -voortzetten tegen Liberalisme en Polonis me en J linker th urn en UI tra mon tanisme om zijn doel te bereii'fcen-de nationaal liberale partij zal zich nu als in. "I866 buigen voor het gouden kalf van het succes de nltramontaansche party 18. FEUILLETON. tffiBÉN {vervolg van ous vorig nommer.) Oïinei |n sommjge ambachten 't timmeren b. v. is sedert w a 1 e n eenige jaren ook 't stelsel van bij aanneming en op IspijsverteriiPuk werken door de knechts, in gebruik geraakt voor Dooz€BVftr zoonenaamde overwerk betreft. Waarom doet men den rechten stap niet en breekt gelieel met het tyfteetu? Een dagwerk van zooveel uren tegen den me bij G. ööfleu gulden eu dan nog wat nachtwerk er bij soms tegen bloedgeld omdat de werkman er zijn lichaam mee sloopt, is een verkeerd stelsel. Waarom zou men ,en. de werklieden niet den geheelen dag door op stuk of I Al8 aaïineiHers kunnen laten arbeiden.? De werkbazen HBSKSdie meenen dat 't werk dan te spoedig klaar zon zijn, alèllP re^en"'& Keeu daggelden van Jan en schoften Ivan Piet genoeg zou bevatten vergissen zich iu hun dagen alk' nadeel. Integendeel er zou meer werk geleverd s de meesi borden -voor 'tzelfde geld en daardoor zou de'//burger" meer laten werken. Te vroeg klaar is op 'tgebied van asse IS. fCa 0llz|n daar is het altoos hoe vroeger klaar er* e r' dan komt cr weder wat, dat anders zou saanwijziib wegblijven. is ëen groot gebrek in dén handwerkstartd ook m Nederland dat de oude, misschien in de oogen van sommigen al te ouderwetsche he grippen van leerling ikkcri) -l6! 611 ^e&tèr óm de onderscheidene graden van L n bekwaamheid uit te drukken, nagenoeg geheel in ver- *- getelheid zijn geraakt. Slechts in enkele vakken vindt men nog nu en dan een leerlingvoor 't overige heeft men jongens en knechts. Nu is 'teen uitgemaakte zaak dat vroeger de leerlingen steeds een min of meer stel selmatige opleiding genoten in 'tvak, doch nu men in plaat3 van leerlingen, die zich zoo grondig mogelijk willen bekwamen, jongens heeft die komen om geld te verdienen, nu laat de practische opleiding tot werkman zeer veel te wenschen over. De. jongens zijn dan ook meestal volstrekt geen leerlingen, maar een soort van kleine werklieden die voor een zoowat naar hunne krachten berekenden arbeid een loon genieten te groot altoos voor een leerling, te klein voor een werkman. Een groot gedeelte der moderne fabrieksnijverheid is op dit -onzuivere beginsel ingericht. Sommige industri- celen werken hoofdzakelijk met kinderen. Oógenschijnlijk is dit zoo kwaad niet en de ouders zien niet ongaarne hoe hun jongens al aardig wat gaan verdienen Doch het hinkende paard komt achteraan en dat is 'ttotale gemis aan opleiding. Zulke jongens leeren vaak niet anders dan jongenswerkzij' worden ondertusschen volwassen, de fabrikant kan hen niet meer gebruiken want bij LOOl jongens heeft hij misschien 5 of 6 mannen in 'tvak aan 'twerk eu zoo worden ze eigenlijk afge keurd voor den dienst juist op den tijd dat. ze er, als de toestand gezond ware, zoo wat geschikt voor moesten zijn. Dit werken met jongens heeft niet alleen in de groote fabrieken plaats, maar men ziet het in 'tklein in de meeste handwerken. Daar dit jöngensehap voor de knapen op den duur zeer weinig aantrekkelijk is omdat zij wel merken dat ze maar machines, zijn en men geen werk van hen maakt, trekken zij van den eenen winkel naar den anderen en eindigen ten laatste met niets te kennen. Mij dunkt het moest het ijverig streven van de industricelen zijn de vorming van goede werklieden te bevorderen. Van de arme ouders is al niet veel anders te verwachten dan dat ze meer op de ver diensten van hunne kinderen zien dan daarop, of deze wel iets leeren waarmede ze met der tijd hun brood kunnen verdienen. De meer ontwikkelde werkbazen en fabri kanten moesten hiervan minder misbruik maken. Wie met kinderen werkt om daardoor volwassen werklieden uit te winnen eu wie zijne industrie hierop inricht doet m. i. groot, nadeel aan de maats ihappij. Zoo wordt 'tkoren gemaaid als 'tnog gras is, zoo wordt gereerd van 'tafbeids-kapitaal en niet van de rente daarvan. Ik zwijg nu nog van de menigvuldig voorkomende stelselmatige tegenwerking die de jongens ondervinden, die op herhalings- of industrieschool nog wat leeren willen; er zijn ook gelukkige uitzonderingen. Voor een groot deel is dit misbruik te wijten aan de dwaling' dat- de toenemende toepassing der machines ook de werklieden al meer en meer tot machines moet maken. Neen, het tegendeel is juist waar. Naar mate het. gebruik van allerlei machines toeneemt moet de levende werkkracht, de werkman, steeds meer opgeleid worden tot een intelligent wezen. De machines maken zich gedurig in ruimer kring meester van den domuien automatischen arbeidzij werken bij zóóveel of zóóveel paardenkracht of zóóveel pondmaar de werkman moet gedurig meer bekwaam worden voor 'tmeer edele, verstandige gedeelte van den arbeid en 'tkan niet anders of de arbeiderstand en de industrie, dus de ge liefde maatschappij moeten er bij winnen als men meer en meer van dit beginsel uitgaat. Doch er wordt nog veel .-te. weinig gedaan in dezen zin om van merkbaren invloed op 't lot der arbeiders te kunnen zijn. Er wordt bijna niets gedaan, noch door de arbeiders zei ven, noch door de industrieelen. Men volgt den sleur eu stroom; men profiteert zooveel mogelijk van é-lkander en men r aakt van lieverlede in verstandelijke ontwikkeling iu waarachtig arbeiders talent, dat is dus ook in maatschappelijk kapitaal achteruit en de arbeid wordt slecht betaald, omdat iu den grond der zaak de waarde van den arbeid ver minderd is door ontaarding en stelselmatig misbruik van het arbeidsvermogen. Het zou dus goed zijn als ouders, werkbazen en fabri kanten de .opleiding en vorming der jongens tot ge schikte, denkende, knappe arbeiders ter harte namen. De ouders moesten geen jonge kinderen van 8 a 9 jaar verhuren t t erger dan slavendienst, maar nog veel minder moesten de werkbazen ze in dienst nemen. Een zegen zon ik 't noemen voor de geheele maatschappij als geen jongen vóór zijn 14de jaar op een winkel of fabriek werd aangenomen. Dan kon ook 't onderwijs eenige bepaalde vrucht dragen en de knapen konden opgeleid worden tot knappe, intelligente werklieden die r/eker hun brood wel zouden verdienen al was de tarwe nog zoo duur. Nu is er een nauw merkbare overgang van bedorven en verwaarloosd kind tot reeds van den beginne af bedorven werkman; dan zou cr zichtbare vooruitgang zijn. Nu is er iets verrots in 't lichaam der maatschappij, dau zou dat lichaam gezond zijn en 'tfrissche bloed van kennis en arbeid zou versterkend rondloöpen, Maar veel meer dan 't individu door eigen per soonlijke kracht doen kan, vermogen de afzonderlijke personen als ze den weg opgaan der vereeniging van krachten. Zooals de verdeeling van den arbeid een zegen voor de maatschappij, is, zoo kan de vereeniging- der" moreele kracht evenzeer een zegen zijn. {Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Courant | 1871 | | pagina 1