les
No. 42.
ZATERDAG 27 MEI
1871.
Alweder over ons isolement.
m,
Buitenlandse!» Overzicht.
-A, Opmerkingen bij de studie
iiiwj der Sociale Kwestie.
R'S
bij de
Wdrnhern-
p Depot-
i Dam te
ZIERIKZEESCIE COHAiT.
Verse liijnt op W OENSDAG en ZATERDAG
P R IJ S der ADVERT ENT IN.
10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen 11 nre.
A B O N N E M E N T S-P R IJ S.
Per drie maanden 1,— Franco per Post 1,—.
Het Telegraafkantoor is geopend van 1 April tot 30 SeptemberOp Werkdagen
Van 7 u. 's voormidd. tot 9 u. 'snamidd. Op Zou- en Feestdagen: Van
89 's voorin.van 13 en van 7- .9 u. 'snamidd.-
Heb Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen
Van des voormiddags van 9VaHVs llur-
namiddags 23
avonds 771/#
9 Va—10
871
premien
Er dreigt nieuw gevaar voor onze communicatie met
250,000 buitenwereld, gevaar, dat ook het zeer weinige wat
25.000j-.nu hebbenons zal ontvallen: de dienst vin den
^TortJot verkeertin levensgevaar.
10,000jn een algemeene vergadering van de spoorboot-
lOjOOO^ghap^ij van Middelburg heeft de directie gemeend
voorstel te moeten doen tot reconstructie of tot
j^'tbinding der maatschappij. Sedert Mei 1864 heeft
nu het publieke belang gediend, zij had dit kunnen
12,00'iiiQnden door de subsidie uit de provinciale kas,
108,800aar Z011(ier 00it eenjg divident te hebben kunnen
I leele loter^djgen. Nu is een nieuwe toestand aanstaande.
>odra de spoorweg van Middelburg in exploitatie
Hjtde lotcijgfc vervait iiet plaatselijk belang in deze spoorboot-
H-ug van he'eust voor Middelburg en Zuid-Re vela nd maar dat
Hls) wordei'or L'ortgene (Noord-Beveland) en vooral voor Zierikzee
ichouwen en Duiveland) wordt grooter. Het is daarom
enselielijk, dat de dienst in stand blijve. Het is in
■j»omaanist(5t belang der nieuwe maatschappij dat de oude haar
Handen wiene met haar opgedane ondervinding en er generlei
Hl agiuitie kome in den dienst. Het is eindelijk billijk,
^■vungs ij> 4 deelhebbers in de oude maatschappij door de
eerdere voordedenwelke in de toekomst verwacht
Telegraamuen worden eënigzins worden schadeloos gesteld
oor de verliezen, die zij reeds zeven jaar lang geleden
i ?,bben en die nog oneindig grooter worden zouden
de klassenj0 de maatschappij ontbonden en het matereeei bij
luni recdju geforceerde verkoop moest worden gerealiseerd.
De maatschappij heeft nu om alzoo een nieuwe phase
zenden,te^J haar bestaan te kunnen intreden, uitbreiding noo-
uen d rage lig van haar kapitaal allereerst om een nieuw of een
p r nder deugdelijk stoomschip zich aan te schaften, terwijl
ÓC v 'p ?t oude, zoolang het de herstellingen waard is, kan
lijven dieneu als reserve tot verzekering van den dage-
,en' jkschendienst of. bij druk verkeer als tweede boot
V_ 31 5 f' verhuurd wórden voor' bijzondere reizen en voor
J. 5 7 l.ièëpdienst.
Subsidie, gedurende een tiental jaren verzekerd, zou
onmisbaar vereischte zijn maar ook met grond
erwacht mogen worden, vooral zoo zij weder op den
emleu voet als tot nu toe werd verleend.
Met zulk een subsidie nil zou aan de onderneming leven
n bloei verzekerd zijn en zouden dus ook de onder
nemers rechtmatige en toenemende voordeelen kunnen
èr'wachten. Reeds nu was de bruto-ontvangst jaarlijks
oegenomen maar werd zij voor een groot deel ver
bruien door de groote reparatie kosten welke de oude
fcocanboofc telkens noodig had. En de aanstaande
lieuwe toestand zal ongetwijfeld gelijk overal bij nieuwe
aiddelen van gemeenschap ook hier een toenemend
erkeer doen ontstaan.
Het kapitaal zou daartoe met 8 0,0 00 moeten worden
litgebreid en de oude aandeelhouders (het kapitaal bedroeg
ƒ30,000) zouden dan voor de helft van hun aandeel in
le nieuwe maatschappij deel krijgen zoo zij namelijk
>ok e kapitaal een aandeel van 500 namen.
kke-
gegrond
wonden
Mo (30
Wie daartoe ongenegen was zou moeten uittreden met
rechtop eene uitkeer ing van 10 percent (ƒ50) tegen
afstand.
Het voorstel der directie waarvan wij het voor
naamste me.edeelden i« in de vergadering te Middelburg
goed ontvangen. Het grooter deel der oude aan
deelhouders zal hoogstwaarschijnlijk toetreden en alzoo
ook een aandeel nemen in het kapitaal der nieuwe
maatschappij. Maar er zijn 120 aandeelen van ƒ500
noodig om het kapitaal van 60,000 bijeen te
krijgen eti de directie heeft daarom ook hier ter stede
een honderdtal prospectussen en inschrijvingsbiiletten
verspreid hopende dat Schouwen en Duiveland dat
vooral Zierikzee niet achter zou blijven.
Zij heeft recht dat t-e hopen dat te verwachten.
Wij hebben er het grootste belang bij dat deze dienst
blijve bestaan en het is voor de eer van Zierikzee te
hopen dat het gevormde plan niet afstuite op onze
lauwheid. We klagen over ons isolement we adres
seren ons tot opheffing er van aan de hooge regeering
te 's Gravenhage en aan de nog hoogere de publieke
opinie in den lande, en nu wij zeiven geroepen worden
iets van ons kapitaal te steken in eene onderneming die
ons althans eenigermate aan het spoorwegnet verbindt
nu zouden wij de hand op den zak houden en alzoo
toonen dat wij wel klagen en schreeuwen willen maar
zeiven er niets voor over hebben
Wij dringen telkens aan op verbetering, op uitdieping
van onze haven ook en niet het minst opdat een ge
regelde spoorbootdienst mogelijk zij, en nu de spoorboot
zelve ons dreigt te ontvallen, zouden wij de handen niet
uit willen steken om haar voor onze haven te behouden
De raad dezer gemeente adresseert zich unaniem aan
Gedeputeerde Staten om een steiger te verkrijgen aan
het Catsche veer hetwelk niet dan tot groote schade
voor den handel en voor het verkeer van Zierikzee en
van Goes gemist zou kunnen worden en we zouden
niet meehelpen om de eenige boot in de vaart te hou
den die dien steiger voor onzen handel wenschelijk
maakt P
Wij verwachten beter. Het was zeker maar toeval
dat op de 11. Diugsdag morgen saamgeroepen vergade
ring van belangstellenden zoo weinig belangstellenden
verschenen en daardoor ook zoo weinig aandeelen ge
nomen zijn.
Dat de zuinigheid ook hier de wijsheid niet bedriege!
Indein het plan der directie niet door kan gaan door
gebrek aan deelneming en de spoorbootdienst wordt
werkelijk ontbondenindien verder de spoorweg van
Middelburg in exploitatie is en wij van bet daardoor
toenemend verkeer geheel zijn buitengesloten dan
zullen we op nieuw gaan klagen en met. reden maar
dan ook onze domheid ons beklagen dat we niet een klein
weinigje meer energie en ondernemingszucht bij deze
gelegenheid hebben getoond. Dan zullen wij er toch aan
moeten gelooven en terwijl we nu nog door Middelburg
gesteund worden en met Middelburg gemeenschappelijk
handelen kunnen zullen we er dan alleen voor staan
en zal het veel meer tijd en geld kosten de eens ge
staakte en eens gestorven onderneming weer met nieuw
leven te bezielen.
Of zegt misschien deze of gene: //waartoe zouden
wij helpen om een half mislukte onderneming met ons
kapitaal te steunen? Laat ons dan liever een geheel
nieuween alhier gevestigde onderneming op touw
zetten." Hij vergete niet 1°. dat ook de oude onder
nemers nieuw kapitaal fourneren, 2°. dat het nog
oneindig meer bezwaar zal hebben zoo wij hier
alleen geheel het kapitaal bijeenbrengen moeten dan
zooals nu slechts een betrekkelijk klein gedeelte er van.
Hij bedenke verder, dat, mochten wij al slagen met
het bijeenbrengen van het kapitaal, wij toch zeker
ons tot verkrijging der zelfde subsidie zouden
moeten wenden tot de provinciale statendat wij
daarmêe niet gereed zouden kunnen zijn vóór de aan
staande zomervergadering, waar de begrooting van liet
volgende jaar wordt vastgesteld zoodat indien
wij al de subsidie in 1872 konden vragen en zij ons
werd toegestaan voor 1873, dan toch de dienst eerst
in dat jaar zou kunnen worden geopend. Hij houde
eindelijk in het oog, dat een gevestigde maatschappij
waarmee de provinciale staten sedert eenige jaren grondig
bekend zijn, zeker heel wat meer kans heeft op ver
krijging van zulk een kolossale subsidie en nog wel
voor 10 jaren dan een nieuwe, die juist door haar
nieuw- en onbekendheid nog geelierlei waarborg geven
kan van soliditeit.
Dat dan zij onder ons die hier helpen kunnen niet
saai niet lamlendig wachten en zich bedenken tot het
te laat is - voor uit. Mei moet de zaak naar wij
meenen beslist worden - maar eens wat wagen voor
eene onderneming die hun rente misschien zelfs
overwinst belooft en voor onze stad en ons eiland een
waarlijk groot belang heeft.
De zonnige zomerdagen schijnen eindelijk te zullen
aanbreken. De natuur schijnt zich dan toch eindelijk
te willen kleeden in haar feestgewaad van zonnestralen
en bloemengeur. En 't schijnt werkelijk, dat ook de
inensehen voornemens zijn door hun woest geraas en
getier niet meer de harmonie van het lentelied te
verstoren. Wees ous welkom schoone meidagen die
de knoppen aan den olijftak des vredes doet zwellen
en hier en daar reeds de windselen verbroken hebt
van de tëere bladeren - die ons de blijde tijding brengt
dat spoedig het zwaard wel niet zal worden omgesmeed
in een ploeg, maar dan toch rusten zal in de schede.
Pruisseu en Frankrijk - v. Bismarck en Jules Favre
ze hebben elkander de broederhand gereikt. Wel doemt
somtijds de gedachte bij ons op, dat toen in het bin
nenvertrek te Frankfort eindelijk de vrede gesloten
heette, de booze Mefistofeles onzichtbaar naar binnen
sloop en met zijn grijnslach op het gelaat fluisterde:
hab' meine freule d'ran - maar de lieve Mei verjaagt
spoedig zulke booze gedachten. Germatije's kinderen
keeri-n nu grootcndeels huiswaarts om veel te verhalen
van die grosse nation, die zoo klein was, dat ze niets
beters wist te doen dan te gaan loopen voor elke
Pickelhaube. Eu de groote natie zelve ze zal eerst nu.
gelegenheid hebben om rustig na te denken over wat
ze verloren heeft - haar Vendömezuilde gloire der
vaderen, haar Rhijngebied, de hoop der toekomst, haar
keizer en haar leger, haar gevoel van eigenwaarde en
hare kracht. Vrede zal er wel zijn in 't ongelukkige
Frankrijk voor de Mei ten einde is. De Commune
heeft dan haar spel verspeeld. Van alle kanten zijn de
soldaten van Thiers de Seinestad binnengedrongen.
Ook de barricades hebben hen niet kunr.en tegenhou
den. Alleen Belleville hield standmaar zal nn ook
waarschijnlijk reeds bezweken zijn. Tot het laatste
oogenblik toe hebben de opgestane Parijzenaars ons
het zonderlinge schouwspel te zien gegeven, dat de oude
Slijkstad van Maart af bood - eene mengeling van
kloeken moed en kinderachtige 'wraakzuchtdie onder
een verschrikkelijken kogelregen het platgeschoten lssy
bezet eri het huis van Thiers laat afbreken eene
vereeniging van waarachtige geestdrift die duizenden
weken achtereen in het grootste gevaar pal deed staan
voor de verdediging van eene idee een denkbeeld
eene gedachte in welke grillige forraen men die dan
ook wilde verwerkelijken en van ware brigandage
diewat ze niet mee kan nemen vernielt en stroomen
van brandende petroleum leidt door de zalen van
Louvre en Tuileriën - een samenvoeging zoo bizar
als bijna alleen in 't hoofd van een krankzinuige zon
kunnen opkomen van regeringloosheid die spookt
in Comité's en centrale Comités en Clubs en natio-
nale-garde-bataillons en van dwingelandij die elke
gedachteelk woord doodtopdat de Commune en
zij alleen zieli badende in het jeugdige, bloed jeugdige
krachten zou herwinnen - van dwe.eperij en koele
berekening van zelfopoffering en zelfzucht. Een zee
van bloed en tranen opgezweept door den storm der
hartstochten heeft hare golven voortgestuwd over het
ongelukkige Frankrijk - de tijd der stormen is nu
voorbij - de Meimaand heeft ook daar vrede, gebracht.
En alsof Engeland en America bevreesd waren dat
de menschheid niet rustig haren arbeid zou kunnen
hervatten wanneer ook maar een enkele wolk den
vredeshemel bleef verdonkeren, brengen beide ons de
tijdingdat ook de Alabania-kwestie geschikt wordt nog
voor 't einde van Mei.
Of Europa nu daarom een recht prettigen zomer
zal hebben? We zijn niet optimist genoeg om dat
te durven beweren. John Bull, of liever de blaffende
parodie van den vroegeren John Buil, zal wel weer
koopen en verkoopen en goeie zaken trachten te maken
- waarschijnlijk zal hij ook dit jaar wel zijn hoogste
ideaal bereikeneen cijferbalaus, die sluit met een snkdo-
de heer v. Bismarck zal zijn ouden strijd -voortzetten
tegen Liberalisme en Polonis me en J linker th urn en
UI tra mon tanisme om zijn doel te bereii'fcen-de nationaal
liberale partij zal zich nu als in. "I866 buigen voor het
gouden kalf van het succes de nltramontaansche party
18.
FEUILLETON.
tffiBÉN
{vervolg van ous vorig nommer.)
Oïinei |n sommjge ambachten 't timmeren b. v. is sedert
w a 1 e n eenige jaren ook 't stelsel van bij aanneming en op
IspijsverteriiPuk werken door de knechts, in gebruik geraakt voor
Dooz€BVftr zoonenaamde overwerk betreft. Waarom doet
men den rechten stap niet en breekt gelieel met het
tyfteetu? Een dagwerk van zooveel uren tegen den
me bij G. ööfleu gulden eu dan nog wat nachtwerk er bij soms
tegen bloedgeld omdat de werkman er zijn lichaam
mee sloopt, is een verkeerd stelsel. Waarom zou men
,en. de werklieden niet den geheelen dag door op stuk of
I Al8 aaïineiHers kunnen laten arbeiden.? De werkbazen
HBSKSdie meenen dat 't werk dan te spoedig klaar zon zijn,
alèllP re^en"'& Keeu daggelden van Jan en schoften
Ivan Piet genoeg zou bevatten vergissen zich iu hun
dagen alk' nadeel. Integendeel er zou meer werk geleverd
s de meesi borden -voor 'tzelfde geld en daardoor zou de'//burger"
meer laten werken. Te vroeg klaar is op 'tgebied van
asse IS. fCa 0llz|n daar is het altoos hoe vroeger klaar
er* e r' dan komt cr weder wat, dat anders zou
saanwijziib wegblijven.
is ëen groot gebrek in dén handwerkstartd ook
m Nederland dat de oude, misschien in de oogen van
sommigen al te ouderwetsche he grippen van leerling
ikkcri) -l6! 611 ^e&tèr óm de onderscheidene graden van
L n bekwaamheid uit te drukken, nagenoeg geheel in ver-
*- getelheid zijn geraakt. Slechts in enkele vakken vindt
men nog nu en dan een leerlingvoor 't overige heeft
men jongens en knechts. Nu is 'teen uitgemaakte zaak
dat vroeger de leerlingen steeds een min of meer stel
selmatige opleiding genoten in 'tvak, doch nu men
in plaat3 van leerlingen, die zich zoo grondig mogelijk
willen bekwamen, jongens heeft die komen om geld te
verdienen, nu laat de practische opleiding tot werkman
zeer veel te wenschen over. De. jongens zijn dan ook
meestal volstrekt geen leerlingen, maar een soort van
kleine werklieden die voor een zoowat naar hunne
krachten berekenden arbeid een loon genieten te groot
altoos voor een leerling, te klein voor een werkman.
Een groot gedeelte der moderne fabrieksnijverheid is
op dit -onzuivere beginsel ingericht. Sommige industri-
celen werken hoofdzakelijk met kinderen. Oógenschijnlijk
is dit zoo kwaad niet en de ouders zien niet ongaarne
hoe hun jongens al aardig wat gaan verdienen Doch
het hinkende paard komt achteraan en dat is 'ttotale
gemis aan opleiding. Zulke jongens leeren vaak niet
anders dan jongenswerkzij' worden ondertusschen
volwassen, de fabrikant kan hen niet meer gebruiken
want bij LOOl jongens heeft hij misschien 5 of 6 mannen
in 'tvak aan 'twerk eu zoo worden ze eigenlijk afge
keurd voor den dienst juist op den tijd dat. ze er,
als de toestand gezond ware, zoo wat geschikt voor
moesten zijn. Dit werken met jongens heeft niet alleen
in de groote fabrieken plaats, maar men ziet het in
'tklein in de meeste handwerken. Daar dit jöngensehap
voor de knapen op den duur zeer weinig aantrekkelijk
is omdat zij wel merken dat ze maar machines, zijn
en men geen werk van hen maakt, trekken zij van
den eenen winkel naar den anderen en eindigen ten
laatste met niets te kennen.
Mij dunkt het moest het ijverig streven van de
industricelen zijn de vorming van goede werklieden
te bevorderen. Van de arme ouders is al niet veel
anders te verwachten dan dat ze meer op de ver
diensten van hunne kinderen zien dan daarop, of deze wel
iets leeren waarmede ze met der tijd hun brood kunnen
verdienen. De meer ontwikkelde werkbazen en fabri
kanten moesten hiervan minder misbruik maken. Wie
met kinderen werkt om daardoor volwassen werklieden
uit te winnen eu wie zijne industrie hierop inricht
doet m. i. groot, nadeel aan de maats ihappij. Zoo wordt
'tkoren gemaaid als 'tnog gras is, zoo wordt gereerd
van 'tafbeids-kapitaal en niet van de rente daarvan.
Ik zwijg nu nog van de menigvuldig voorkomende
stelselmatige tegenwerking die de jongens ondervinden,
die op herhalings- of industrieschool nog wat leeren
willen; er zijn ook gelukkige uitzonderingen. Voor
een groot deel is dit misbruik te wijten aan de dwaling'
dat- de toenemende toepassing der machines ook de
werklieden al meer en meer tot machines moet maken.
Neen, het tegendeel is juist waar. Naar mate het.
gebruik van allerlei machines toeneemt moet de levende
werkkracht, de werkman, steeds meer opgeleid worden
tot een intelligent wezen. De machines maken zich
gedurig in ruimer kring meester van den domuien
automatischen arbeidzij werken bij zóóveel of zóóveel
paardenkracht of zóóveel pondmaar de werkman moet
gedurig meer bekwaam worden voor 'tmeer edele,
verstandige gedeelte van den arbeid en 'tkan niet
anders of de arbeiderstand en de industrie, dus de ge
liefde maatschappij moeten er bij winnen als men
meer en meer van dit beginsel uitgaat. Doch er
wordt nog veel .-te. weinig gedaan in dezen zin om
van merkbaren invloed op 't lot der arbeiders te kunnen
zijn. Er wordt bijna niets gedaan, noch door de
arbeiders zei ven, noch door de industrieelen. Men
volgt den sleur eu stroom; men profiteert
zooveel mogelijk van é-lkander en men r aakt van
lieverlede in verstandelijke ontwikkeling iu waarachtig
arbeiders talent, dat is dus ook in maatschappelijk kapitaal
achteruit en de arbeid wordt slecht betaald, omdat iu
den grond der zaak de waarde van den arbeid ver
minderd is door ontaarding en stelselmatig misbruik
van het arbeidsvermogen.
Het zou dus goed zijn als ouders, werkbazen en fabri
kanten de .opleiding en vorming der jongens tot ge
schikte, denkende, knappe arbeiders ter harte namen.
De ouders moesten geen jonge kinderen van 8 a 9
jaar verhuren t t erger dan slavendienst, maar nog
veel minder moesten de werkbazen ze in dienst nemen.
Een zegen zon ik 't noemen voor de geheele maatschappij
als geen jongen vóór zijn 14de jaar op een winkel of
fabriek werd aangenomen. Dan kon ook 't onderwijs
eenige bepaalde vrucht dragen en de knapen konden
opgeleid worden tot knappe, intelligente werklieden
die r/eker hun brood wel zouden verdienen al was
de tarwe nog zoo duur. Nu is er een nauw merkbare
overgang van bedorven en verwaarloosd kind tot reeds
van den beginne af bedorven werkman; dan zou cr
zichtbare vooruitgang zijn. Nu is er iets verrots in
't lichaam der maatschappij, dau zou dat lichaam gezond
zijn en 'tfrissche bloed van kennis en arbeid zou
versterkend rondloöpen,
Maar veel meer dan 't individu door eigen per
soonlijke kracht doen kan, vermogen de afzonderlijke
personen als ze den weg opgaan der vereeniging van
krachten. Zooals de verdeeling van den arbeid een zegen
voor de maatschappij, is, zoo kan de vereeniging- der"
moreele kracht evenzeer een zegen zijn.
{Wordt vervolgd.)