No. 41.
WOENSDAG 24 MEI
1871,
luitenlandsch Overzicht.
Opmerkingen bij de studie
der Sociale Kwestie.
BINNENLAND.
Zl E ItlKZEESdIE CMRAIT.
V e s c ïi ij n t op W OENSDAG en ZATERDAG
PRIJS der ADVERTENT1ËN.
10 Cenis per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen 11 ure.
ABONNEMENTS-PRTJS.
Per drie maanden f 1,— Franco per Post 1,—.
Het Telegraafkantoor is geopend van 1 April tot 30 SeptemberOp Werkdagen
Van 7 n. 's voonnidd. tot 9 u. 'snaruidd. Op Zon- en Feestdagen: Van
89 's voorin.van 13 en van 7- -9 u. 'snamidd.
Het Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen
Van des voormiddags van ö'/s1 l'/j uur.
namiddags 23
avonds 77V2
97s—10
Het scliijnt dat wij 't einde naderen vau den gru-
iijkeu broederstrijd voor Parijs. De forten Vanvres
Montrouge zijn nu ook door de Versaillers genomen
j de poort van Auteuilten Z. van 'tbosch van
iiÉogtie, staan zij op 200 pas van de wallen. De
rdediging der wallen is onbeduidend zwak. Er is
es geschoten en de bestorming zou dus spoedig kunnen
mts hebben. Zoo luiden de berichten van Versailles;
e van de Commune houden echter vol dat zij op
;e punten den vijand doen wijken zelfs ria dat Vanvres
itruimd was berichtte men nog dat de aanvallen waren
geslagen. De bezetting van dit fort is weder, even
5 die van Issy, onder den grond door, ontsnapt en
itwapend en uitgeput binnen de stad gekomen. De
dreigingen die uitgestrooid waren dat al de on-
mdbare punten in de lucht zouden springen, blijken
t heden too niet gemeend te zijn; althans drie forten
jn nu genomen zonder dat er ontploffingen hebben
laats gehad. Niettemin houden de chefs der insurgenten
>g steeds vol dat geen enkel Versailler levend binnen
u-ijs zal komen en dat er mijnen liggen in de riolen
i de katakomben.
De verdeeldheid onder de drie regeeringslichamen
Parijs: de Commune, 'tCentraal Comité en 't Comité
.1 salut public is ten top gestegen. Van de nog
/ergebleven leden der Commune hebben 22 hun ont-
ag genomen en de anderen hebben bekend gemaakt
it zij geen vergaderingen meer zullen honden. Het
omité du saint public heeft de Revue des Deux
londes, Avenir National, Paris, Commune, Justice en
Dg vijf andere bladen opgeheven, terwijl het de uit-
ïve van nieuwe dagbladen heeft verboden. Het heeft
vons al de zilveren en gouden kerksieraden van de
ïrkeu Notre Dame, Victoire en Sainte Trinité doen
eghalen en naar de munt brengen. De nieuwe recht-
mkdie over de gedurende den strijd gearresteerden
ïl vonnissen, heeft den 19 hare zittingen aangevangen
ader voorzitterschap van Raoul Rigault.
Over 't algemeen is 'traadselachtig dat Thiers nog
iet tot meer beslissende aanvallen overgaat. De een
ïgt hij kan de stad binnen rukken zoodra hij verkiest,
e ander beweert dat de belegeringswerken nog wel
4 dagen zullen duren. In de laatste dagen zijn ge-
'ichtige berichten of nog maar geruchten verspreid.
Ir zou ill. een parlementair van Parijs te Versailles
ijij aangekomen om over de onderwerping te onder-
aiBelentevens zouden de Pruisen een wapenschor-
itig geëiseht hebben om zoo den tijd te vinden, tot
et hebben van een plebiscit dat over Erankrijks toe-
tand zou beslissen. Dit laatste komt ons niet waar-
chijnlijk voor, maar wij zijn eerder geneigd te denken
au stappen van Duitsche zijde tot krachtige interventie,
hl de vrede gesloten is kan Puitschland optreden als
elper van de Versailler regeering, wat 'tvoér 'tbepaald
Rekenen van den vrede niet wel zou hebben kunnen
;oen zonder den schijn te geven van vernieuwden oorlog.
FEUILLETON.
[Vervolg van ons vorig nonwier.)
In de tweede plaats zou het te wenschen zijn dat
de jonge werkman niet trouwde vóór hij een zeker
spaarduitje vergaard had om zoodoende zoo lang
mogelijk te trachten altoos met gereed geld te leven
3n niet zooals 'tbijna algemeen gaat ,/op de week of
op de maand" dat wil zeggen altoos een week of een
maand achteruit. Hiervan komt het dat de mindere
man doorgaans alle levensbehoeften veel duurder moet
betalen dan de gegoede en dat hij ruim zoo afhankelijk
is van zijn winkelier als van zijn baas of heer. Is hij
eenmaal in dezen zin achteruit dan is hij niet vrij
meer, verliest zijn ambitie, gaat al meer achteruit en
verarmt.
Verdea moet de werkman wezenlijk werkman zijn. Vele
duizenden mannen in Jt land klagen over geringe verdien
sten en als men hen eens bepaald afvroeg wat ze dan toch
wel kennen en waarvoorzij goed loon willen trekken, dan
zouden ze verlegen staan, 't Is een treurig feit dat er dui
zenden zijn die geen overvloedig brood hebben omdat
hun arbeidsvermogen dit niet waard is. Daarom
moest er onder den werkenden stand meer ambitie
zijn om een bepaald vak te leeren en dat goed te
leeren. Er zijn in onze steden maar al te veel
sjouwersmenschen die zoo als ze zeggen //van alles
doen zonder eigenlijk ergens verstand van te hebben.
Zeer velen zijn er ook die zich te goed rekenen voor
Volgens andere geruchten moeten de overgebleven
strijders der Commune, dat zijn bijna allen vreemde
lingen en tuchthuisboeven, besloten zijn zich terug te
trekken naar Montmartre en Belleville en zoo zou dan
de beruchte Commune in hare wieg ook haar gr af
gaan zoeken. De eerstvolgende dagen zullen ons wel
spoedig uit de onzekerheid helpen.
Den 18 Mei heeft de Nationale Vergadering te
Versailles 't vredesverdrag" met Pruisen goedgekeurd
met 440 tegen 98 stemmen. Jules Eavre en Pouyer
Quertier zijn onmiddellijk naar Erankfort vertrokken
om daar met vorst Bismarck de uitwisseling der
stukken te bewerkstelligen.
Ook te Versailles is de toestand alles behalve goed.
Er wordt druk gewerkt en geïntrigeerd en al meer en
meer wint de monarchale partij veldzoodat zelfs
een voorstel om de handhaving der Republiek door
de Nationale Vergadering voor urgent te verklaren
werd verworpen. Een voorstel om het huis van
Thiers dat de Commune heeft geslechtop staatskosten
weder op te bouwen werd aangenomen. Men zegt
dat Thiers echter de plaats waar zijn hotel gestaan
heeft, wenscht woest te laten tot schande voor Parijs,
zooals eenmaal Wellington ijzeren blinden voor zijn
ramen liet maken omdat een hoop gepeupel de ruiten
had ingeworpenwelke ijzeren blinden hij nooit
weder heeft willen wegnemen. Thiers zal evenwel
naar wij meenen niet zoo kleingeestig zijn. 't Zou
voor de onzinnigen die zich aan zijn eigendom ver
grepen hebbenwaarlijk al te veel eer zijn.
In den Didtschen Rijksdag heeft de iuterpellatie
van Bank plaats gehad over do zaak van die post
beambten die naar Oost-Pruisende strafkolonie
voor de ambtenaren zooals die 't noemen verplaatst
zijn omdat zij verhooging van salaris hadden willen
vragen. De minister heeft volgehouden dat de ver
plaatsing niet om die reden had plaats gehad maar
eenvoudig als administratieve maatregelwaartoe de
regeering ten volle bevoegd was. De heer Lasker
meende dat de regeering nu ook het recht van petitie
maar moest afschaffenals de toepassing van
dat recht door de ambtenaren zulke gevaarlijke ge
volgen had. Hiermede liep deze zaak af en de arme
drommels bleven gestraft naar Oost-Pruisen.
De Beiersche minister van eeredienstde neer Liitz,
heeft een gewichtige.il stap gedaan in zake Döllinger.
Plij heeft den Münchenschen onderwijzer Streber ont
slagen omdat deze de meisjes op zijne school had lastig
gevallen met 'tleerstuk der onfeilbaarheid. Dat is nu
A gezegd en weldra zal B moeten volgen zoodat 't
einde der moeielijke zaak nog niet te voorzien is.
In Belgie is de nieuwe kieswet aangenomen met
62 tegen 37 stemmen. Een koddig incident heeft er
bij de behandeling dier wet nog plaats gehad. Er
was een Voorstel gedaandat de controleurs der ver
kiezingen ten minsten moesten kunnen lezen en schrijven
dit voorstel is verworpen. N. B.
In 'tlagerhuis van Engeland zijn de dobatten over
de Iegenvet begonnen. De heer Mntz had een
dit sjouwers werk en die toch ook niets anders kennen
terwijl er bovendien in bijna alle vakken maar al te
veel brekebeenen en machinale werklieden zijn.
En wat nu het slimste is is dat juist al deze min
bruikbare menschen de meeste pretentien hebben. Zij
zijn 't doorgaans die van de regeering of van de grooten
werk eischen ze willen wel werken zeggen ze doch
kunnen 'tniet vinden. Verder is degelijke vlijt voor den
werkman ook een middel om zich den weg tot beter loon
te banen. Dat arbeidenwerken met de handen ook
een zegen kan zijn wordt door velen niet begrepen en die
doen daarom zoo weinig als mogelijk is en zoo traag
en langzaam als 't kan zij worden dagdieven en de dag
dieverij is werkelijk groot hier en daar en schadelijk niet
alleen voor den werkgever maar ook voor den arbeider.
De arbeiders in verscheidene ambachten zouden hun
loon kunnen zien verhoogen, door hun arbeid wat min
der duur te maken dat wil zeggen door wat meer voor
hun daggeld te doen. //De burger laat zoo weinig werken"
hoort men dikwijls klagen doch 't is geen wonder de
burger is er bang voor om ergens aan te beginnen, omdat
't zoolang duurt en hij soms niet zien kan wat er in een
heelen langen dag eigeulijk wel uitgevoerd is. Wordt
er daarentegen vlijtig en vlug gewerkt, dan zal men er
minder tegen opzien eens wat te laten doen en zoo zal
er meer te verdienen zijn.
In 't algemeen kan men zeggen dat iedere zedelijke
vooruitgang, iedere deugd den werkmansstand ook gel
delijk zal bevoordeelenterwijl daarentegen de onzede-
delijkheid onder welken vorm ook nadeelig werkt op
de verdiensten en vooral op de aanwending van 't
verdiende loon. In de groote fabrieksplaatsen kan men
hiervan de treurigste bewijzen zien. Daarom verdienen
amendement voorgesteld, dat 'tgrondbeginsel der wet,
de afschaffing van den koop en verkoop der officiers
plaatsen, bijna geheel omverwierp, doch dit voorstel is
met 260 tegen 195 stemmen verworpen. Den volgenden
dag", Dinsdag 16 Mei, werd de West-Meath bill
(houdende vaststelling van strenge maatregelen tegen
den oproerigen geest in 'tlersche district West-Meath)
besproken. De bekende Ier John Martin hield een
warme redevoering voor zijn land en volkdie veel
sensatie verwekte. Ierland wil trouw en onderdanig
zijn, zeide hij, aan Victoria, doch niet aan de Eugel-
schen. Ons dunkt dat in deze weinige woorden
misschien de geheele oplossing der ongelukkige Iersoho
kwestie gelegen is.
Zieiukzee 23 Mei. Gisteren wapperden hier de
vlaggen van vele particuliere woningen. Het was
een welkom aan onzen burgemeester die II. Zaterdag
zijn zilveren bruiloft vierde te 's Gravenhagedaar
droevige familie-omstandigheden liet hem wensohelijk
deden zijn van zijn feest zoo weinig mogelijk open
baar vertoon te maken. Toch was liet in onze ge
meente niet onopgemerkt gebleven en waren er ver-
scheidenen die het ook niet onopgemerkt voorbij
wilden laten gaan. Op zijn feestdag zelf werd hem
per telegraaf een gelukwenseh overgebracht van ruim
70 handteekeningen voorzien welk getal zeker nog
heel wat grooter zou zijn geweestzoo het plan er
voor vroeger was opgekomen. Geen wonder dat men
met blijdschap de gelegenheid aangreep om alzoo
althans een klein bewijs te geven- vau ingenomenheid
met den man, die gedurende ruim twintig jaren, en
daaronder zeer moeilijkeals burgemeester werkzaam
in dien tijd veler liefde en adding won en sm zijn
bewonderens- en na volgenswaard igen ijver, zijn eerlijk
karakter en zijn concientieusen handel en wandel aller
achting waard is. Naar wij vernemen is Z. ed. nchtb. dooi
de directi van Schouwen, waarvan hij langen tijd de voor
zitter en de ziel was, een zilveren piece de millieu aan
geboden terwijl -ook andere ingezetenen in kleiner
of grooter geschenk hem een bewijs gaven van hun
sympathie voor zijn persoon.
Rotteiidam 21 Mei. Gisteren ochtend is brand
ontstaan in degarancine-fabriek van den heerSalomonson
onder Kralingen. Die fabriek is naar gemeld wordt,
geheel afgebrand. De schade zou niet minder dan 3 a 4-
ton beloopen.
Een nader bericht meldt dat die brand zich bepaald
heeft tot de meekrap fabriek en goederen al liet óverige
is gespaard gebleven.
Het prachtige stoomschip Willem TIL (van de
maatschappij Nederland) is op de hoogte vail Wight
verbrand. Het vaartuig had 350 koppen aan boord.
De stoomboot Scorpion is te Portsmouth aangekomen
met 134 man die zij van de Willem III gered had.
ook dc pogingen van sommige menschen vrienden om
de zedelijke verbetering der werkende klasse te bevor
deren allen lof al lijden enkele inrichtingen en proef
nemingen ook aan ziekelijke overdrijving of min gelukkige
opvatting.
Behalve de werkman zelf kan ook de ondernemer
werkbaas of fabrikant vooral veel toebrengen aan de ver
betering van 't lot zijner werklieden. Zijn eigen belang
drijft hem om de levende werkkracht zoo goedkoop moge
lijk te verkrijgen, dit is natuurlijkdoch de billijkheid
eischt ook dat hij doe wat bij kan eii een Joon geve zoo
ruim als 't vallen kan. Gewoonlijk wordt de concurrentie
genoemd als een belets4 hier tegen maar er wordt wel
eens vergeten dat men' niet alleen concurreeren kan door
goedkooper te werken of goedkooper te leveren maar
ook door beter te. werken en betere waar te leveren.
Deze laatste wijze van concurreeren houd ik voor de
beste en ik zie er schade in voor 't algemeen en vooral
ook voor werkgever en werkman, dat men tegenwoordig
zooveel wedijvert in 't leveren van slechte waar. Goed
koop, duurkoop is een ware spreukook in den arbeid,
en de werkbaas die zijn volk niet beknibbelt en kort
wiekt zal op den duur de beste werklui en ook 't meeste
werk hebben. Maar om dit doel te bereiken moet er ook
een soort van band bestaan behalve 't ijskoude eigen
belang die werkgever en werkman verbindt. Vele
arbeiders zijn te los van hun chef, vele chefs te los
van hun arbeiders. Het heerlijke klokkelied van Schiller
is voor al te veel mensehen nog een onbekende
nooit gehoorde noch gevoelde harmonie. Werkgever
en arbeider hebben vaak ieder hun eigen belangen,
hun eigen doel; ze moesten 'tzelfde doel beoogen
want inderdaad is hun beider belang 'tzelfde. Bovenal
Dc overige manschappen zijn naar men gelooft J
door andere vaartuigen gered.
Volgens telegram van kapitein Oort uit Portsmouth.-
zes uur des avonds, was liet stoomschip Witten LIT
tot de waterlijn verbrand en op de bank gesleept. IIet-
schip was nog brandende en men was bezig gaten in'
den romp te nmkeu. Alle opvarenden zijn gered. Men1*
hoopt de spetie nog te vodden.
Nog wordt uit Amsterdam gemeld, dat deze rampf3
aldaar een algvineene sensatie teweegbracht en een®
diepen indruk mankte. Naar men verneemtis de boot®
voor 800,000, de lading voor 1,400,000 verzekerd,-
Bijna alle assuradeurs te Amsterdam zijn daarbij betrokken,"
Van écu der heeren passagiers van bovengemeld^
stoomschip ontvangt de N. II. Ot. nog de volgende3
medecleelingen 3
Vrijdag avond bij prachtig weder was liet stoom-3
schip ter hoogte vau het eiland Wighttoen de passa-1
giers die op dek wandelden plotseling een gil hoorden,f
waarop spoedig een algemeen tumult en liet geroep om/
water volgde. Hot block dat in een der voorste passa-3
giershiïtten lsto klasse brand ontdekt was die zoo*
snel toenam dat alle pogingen totblussohing nutteloos1
waren. Na een zeer kort tijdsverloop werd door den»
kapitein bevel gegeven dc sloepen gereed te maken.1
Aan redden viel. niet te denken, daar de passagiers*
door den hevigen rook belet werden iu hunne hutten te*
komen zij, zoowel als de equipage, verloren letterlijk'1
alles en mochten zich dankbaar rekenen er het leven tor
kunnen afbrengen. Een Fransohe schoener en een1
Eugi-lsche kotter die op het zien van brand kwamen*1
opzeilen namen een gedeelte dor passagiers over."
Daarop arriveerde de Engelsche stoomboot Scorpion ,e
die de zioli aan boord van den Franschen schoener be-11
vindende passagiers alsmede de equipage en troepen0
overnam en ze naar Portsmouth vervoerde, e
Men meldt voorts uit Bonden, bohalve de reeds bekende®
feiten nog het volgende r
z/TIet weder was gelukkig stilwaardoor het mogelijk*1
was al do opvarenden to redden. Alhoewol het water in1
en uit het schip looptis het vuur nog altijd niet geheel1»
uitgedoofd.
//De loodskotters Mary en liet stoomschip Cambria1
hebben het eerst hulp verleend. Daarna kwam de Scorpion.1
//De passagiers worden hot eerst gered daarna de1
troepen.
//Door tussohenkomst van den Nedorlandschen consul
zijn de troepen thans in de Anglosea barakken -in-1,
gekwartierd. c
//Men. zegt dat de brand het oorst ontdekt is door een j
kind. Massa's water werden gebezigd om de vlammen
te stuitenmaar het mocht niet baten,"
Op Zaterdag 20 dezer is Adriaan Bevelander
oud 19 jaren arbeider wonende onder Poortvliet in
hot deurgat van de soliuur van zijnen vader hangende
aan eeu strop door hot werkvolk van P. BruijuzecI 1
gevonden worden dadelijk afgesneden was er geen t
leven meer in hem te bespeuren. Slechts met veelij
m jeite is het gelukt de levensgeesten weder op te wekken
is 't jammer dat sommige ontwikkelde werkbazen
door de logica vau eenige begrippen der economie
verleid, stelselmatig hunne werklieden beschouwen als
levend gen edsohap, zoo ongeveer als een aannemer van
dijkwerken de kruiwagens beschouwt die hij soms in
groot getal moet aansohaffendooh die hij zich
haast op te ruimen als de ruwste boel wat aan kant
is. Die kruiwagens nu zijn doorgaans slecht en de
werkgever die zoo zijn volk beschouwt kweekt geen uit
stekende arbeiders en betaalt zijn werkkracht meestal
nog te duur.
Voor zoover 't uitvoerbaar is moesten verder m. i.
de werkgevers hunne arbeiders altoos op stuk laten
werken en in vakken waar dit niet wel kan, ze telkens
zekere taak bij wijze van aanneming laten verrichten.
Dit is naar mijn inzien de beste weg om 'tgroote be
ginsel toe te passen, dat de ai beider ook geïnteresseerd
moet zijn in de onderneming. Als geldelijk aandeel
houder kan de arbeider, dit doorgaans niet; maar zijn
eigenbelang kan zeer goed aan 't belang der onderneming
verbonden worden door op stuk werken en aannemen,
In vele fabrieken bestaat dit stelstel en 'tgevolg is
vlijtig werkenen hoog loon voor de bekwame ar
beiders, en een sterke prikkel voor de aankomelingen.
Waar daarentegen nog steeds de oudvnderlijke ƒ1
daggeld bestaatdaar heerscht lamheid, loomheid en
6 maal ƒ1 is ƒ6 per week, de jongen komt na
lang loopen eindelijk, meer door zijn jaren dan door
zijn knapheid tot den stereotypen gulden en daar staat
hij dan voortaan van Maandag af te verlangen en te
zuchten naar den Zaterdagavond.
[Wordt vervolgd)
