ft
No. 30.
ZATERDAG 20 MEI
1871.
BINNENLAND.
li ii 1T E N L A N D.
Opmerkingen bij de studie
der Sociale Kwestie.
ZIERIKZEESCHE fllKMT.
Verschijnt op WOENSDAG en ZATERDAG
PRIJS der ADVERTENTIE N.
10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen 11 ure.
A B O N N E M E N T S-P R IJ S.
Per drie maanden f 1,— Franco per Post
Het Telegraafkantoor is geopend van 1 April tot 30 SeptemberOp Werkdagen
Van 7 u. 's voormidd. tot 9 u. 'snaxnidd. Op Zon- en Feestdagen; Van
89 's voorin.van 13 en vaii 7 9 u. 's namidd.
Het Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen:
Van des voormiddags van 91/,li1/; uur.
namiddags 23
j avonds 77'/*
91/»—10
Bij Kon. besluit is aan H. G. Mulock Houwer
aden t oncfer dankbetuiging voor-de door hem bewezen Jang-
met di riunge en goede diensten, óp'zijti verzoek eervol ontslag
s on. verïfeend als kap. komm. der- dd. schutterij alhier; en
is als zoodanig benoemd Mr. J. M. I. Moens, thans
Iste: luit.
Het huwelijk van den prins von Wied met
prinses-Mariè schijnt .thans op 5 Juli bepaald te zijn.
t HIS,' Het,echtpaar zal zich te Neuwied vestigen.
- In den loop van deze maand hoopt men te Fije-
noord de monitor Haai te water te laten. De be
schrijving van dit monster zijn pantsering, ramsteven,
zijh' waterdichte schotten waardoor in het schip een.
under schip potdicht kan worden afgegrendeld zijn
torens met ijzeren harnas van meer dan 2 palmen dikte
■en 'heide zware kanonnen toovert der verbeelding-
weinig liefelijks voor. 't Is de ruwe kracht in al haar
naaktheid. Voor 't overige roemt men de keurige"
constructie en afwerking van liet vaartuig zeer.
(N. v. d. D.)
l)e tweede stoomboot der Maatsch. Nederland,
de IPrins van Oranje is met goed gevolg te Glasgow
te water gelaten.
iing- der ln de Noord- en Zuid-Hollandsche Courant
komt een meer gedetailleerd verslag voor van de
<lezen winter in Amsterdam beproefde avondschool
voor volwassenen waaraan wij het volgende ontleenen
In den korten tijd van 3 maanden heeft een getal
L| van 171 volwassenen waaronder meerendeels mannen
maar ook betrekkelijk niet weinig vrouwen onder
leiding van den bekwamen en ijverigen directeur J.
Brals hun gebrekkig in goed lezen en schrijven
veranderd of het lezen en schrijven geleerd. Aan de
uitnoodiging om ter avondschool te komen was gevolg-
gegeven door volwassenen van onderscheiden leeftijd,
écih had zelfs den ouderdom van 64 jaren bereikt.
En uit zeer verwijderde gedeelten der stad had men
zich aangemeld en was men met getrouwheid ver
schenen. Men had er dus niet tegen opgezien om
na voleindigd dagwerk zelfs zeer groote afstanden af
te leggen om ran de gelegenheid tot ontwikkeling
gebruik te maken. Ook mocht men met blijdschap
hét feit constateeren dat onder de leerlingen bijna
alle beroepen of bedrijven waren vertegenwoordigd.
Omtrent liet gedrag op school en daarna mocht men
de gunstigste getuigenissen afleggen.
Het zal niemand verwonderen dat na dit gewenschte
resultaat 'de' aanwezigen hun völkomëh adlïaèsie
schonken aan het voornemen om door een beroep
op meer algemeene medewerking der stadgenooten
<le bestendiging der school te verzekeren.
Kennis is macht. Laat er misbruik worden gemaakt
van deze spreuker ligt nu eenmaal een diepe waar
heid in. Onkunde verlamt en demoraliseert. Dat
leert ons reeds de ondervinding. En hoevelen worden
er tocli niet gevonden onder onze volwassenen die
juist door hun schromelijk gebrek aan ontwikkeling
hun leven lang zullen gebogen gaan onder het juk
van nijpende zorgen. Zonder twijfel, braafheid is
een onmisbaar vereischte in eiken stand voor ieder
bedrijf. Maar laat ons niet vergetendat ook niet
zelden gebrek aan verstandelijke ontwikkeling de oorzaak-
is van geestelijke lamheid. En bovenal, dat bij de
braafheid voegt kennis althans een beginsel van be
schaving om in zich zeiven krachten opteroepeu en
dienstbaar te maken aan bet ambacht, waarvan men
leeft, of het bedrijf, dat men uitoefent.
Wie dus een goed werk wil doen en een nuttige
instelling wil bestendigen, die taste in de beurs en
drage mildelijk bij.
Maar ook de volwassenen moeten toonen dat zij
op prijs stellen wat er voor hen wordt gedaan. Men
vindt onder hen een heirleger klagers, 't Is ook zoo
gemakkelijk de schuld van zich af- en op anderen te
werpen. Maar begint eens bij u zeiven Hier vindc
gij een practische oplossing om tot beteren toestand
te geraken.
Leert lezen, schrijven, rekenenAl bleef uw ambacht
of uw bedrijf hetzelfde er doorden ledigen tijd
leerdet gij nuttig besteden.
//Zie zoo" hoorde ik een vijftiger zeggen unu
verveel ik mij niet meer, als het werk is afgeloopen;
ik «kan nu lezen en mijn tachtigjarige moeder heeft
dezer dagen mijn eersten brief gehad. Ik kon mijn
hart eens voor haar uitstorten. Toen ik mijn
brief liet schrijven, bleef alles wat ik zei, zoo koud."
Dat had de avondschool voor volwassenen gedaan. Al
gaf zij niet meer dat zou al veel zijn!
Oostburg 14 Mei. De 16jarige knecht van B.
onder Waterlandkerkje, zou met een wagen bespannen
met 2 paarden, eenig huisraad naar Sint Kruis over
brengen. Nabij deze gemeente schijnen de paarden
schichtig te zijn geworden zoodat de wagen tegen een
paal is gereden. Door den schok vielen de knecht en
de vrouw, van wie het huisraad was, van den wagen
en werden zij zoodanig door de beide wielen ge kwetst,
dat de knecht dadelijk dood was en de vrouw eénige
uren daarna overleed.
Zondag ochtend vervoerde de stoomboot Bijn en
Gouwegezagv. C. van der Lindende reeruteii van
verschillende plaatsen naai- Leiden. Eenige van hen,
in beschonken toestand op heb achterdek bezig zijnde
met dansen en rumoer maken vielen tegen de ver
schansing aan waardoor een hunner het ongeluk had
overboord te geraken. Hoewel iu beschonken toestand
verkeerendezwom de drenkeling de boot nade
kapitein liet terstond de machine achteniitwerkeiien
liet mocht hem met behulp van een veerbootje, in
middels toegesneld gelukken den recruut weder aan
boord te krijgen, die na zijne kleedoren in de machine
kamer gedrooogd te hebben in den besten welstand
te Leiden aankwam.
Berlijn, 16 Mei. In de zitting van den Bijks-
FEUILLETON.
Vervolg van ons vorig nommer.)
Naar mate de landbouw op reusachtige schaal door
•enkele gropte eigenaars wordt uitgeoefend, zal 'tgetal
gezeten landbouwers verminderen en dat der arme
arbeiders vermeerderen.; en evenzo© hoe uitgebreider
de fabriekondërne'raihgën worden des te meer vermindert
tgetal der bazen en ondernemers uit den middelstand
len neemt liet getal arme arbeiders toe. Men kan de
voordeelen der'samenwerking van de kapitalen zeker
niet ontkennen, doch van nabij gezien bestaan deze
voordeelen hoofdzakelijk voor de bijbrengers der kapitalen
■en niet zoo zeer voor de in grooten getale opeenge
hoopte arbeiders. Men mag in dit opzicht de treurige
werkelijkheid niet voorbij zién die men kan waarnamen
in de groote middelpunten der fabrieksnijverheid. Te
■Creuzot ui Frankrijk, b. v. vindt men de grootste
fabriekondernemiug van dat land. Zij is .t eigendom
wan den lieer. Schpider, gewezen president van 't Wet
gevend Lichaam oridèr 't Keizerrijk. Deze zaak werkt
met millioeiien, het getal arbeiders is aangegroeid tot
vele duizenden, aan 'Mlerlei'ph.ilanirppische jnstellingen
€ii maatregelen voor den' werkman 'ontbreekt hét biet
en toch is ook daar de verarming van den werkman
toegenomen met de uitbreiding der onderneming.
aarom vindt de Internationale iïi zulke 'céhtraalpunten
zulk een ruim veld van exploitatie. Zou de onderstelling
gewaagd zijn, dat 100 smidsbazen elk met 50 knechts,
zoo wat evenveel kunnen produceeren als één groot
fabrikant met 5000 man werkende? En in dat geval
verkreeg men 100 welgestelde burgers in de plaats van
één prins der industrie; dan zoude concurrentie toch
ook werken en het gevaar, het dobbelachtige der groote
industrie werd misschien geheel geweerd. Naar mate
de centralisatie der nijverheid is toegenomen is ook
het gevaar van tijdelijken tegenspoed veel ernstiger ge
worden. Van daar het ontstaan en de noodlottige
gevolgen van 'tverschijnsel dat wij kennen als handels
crisis. Groote financieele en industrieele ondernemingen
storten dan in zónder dat men eigenlijk rec-ht weet
waarom en de val is te grooter naarmate 'tgebouwde
gevaarte grooter en imposanter was de buhbels en
blazen op de zee der beurs-, handels- eu nijverheids
speculatie bersten; maar 't ergste is dan de groote menigte
der arbeiders en kleine burgers er aan toedie zich
niet van de ontvangen slagen kunnen herstellen, hunne
spaarpenningen zien verloren gaan in den maalstvoon
en zoo verarmen.
Sommige oorzaken van den ongunstigen toestand
der arbeiders liggen meer om en bij hen zelven. In
óns land alleen wordt ƒ30,000,000 en meer misschien
aan sterken drank uitgegeven; 1200,000,000 in
Engeland, half zooveel misschien in Frankrijk. Over
geheel Europa gerekend beloopt de uitgave aan sterke
dranken een fabelachtig hooge somen deze wordt
niet alleen volkomen nutteloos verkwist, maar de
kwaal der verarming wordt er zeer door verergerd.
"Verarming voert tot drankgebruik en het drankgebruik
veroorzaakt alweder armoede, zoodat deze kanker met
verdubbelde kracht werkt. Zonder twijfel zouden de
millioenen mudden graan, die in vloeibaar vuur ver
anderd worden, dat gif in de anderen der mensclien
dag zijn de debatten geopend over het wetsvoorstel
tot regeling der voorwaarden op de uitgifte van pre-
mieleeiiingen. Paragraaf 1 is aangenomen volgens de
redactie der commissie volgens welke de premielceniu-
gen in Duitschland slechts kunnen worden uitgegeven
krachtens eene Bijkswet en als middel tot het sluiten
van eene leening voor een Bondsstaat. Paragraaf 2
is evenzeer aangenomen nadat de heer Blankenburg
daarop een amendement had voorgesteld. Volgens dit
artikel mogen geen preinieleeningen die na 30 April
in strijd met bovengenoemde bepaling zijn uitgegeven,
in den Duitsclien boud \erliandeld worden, terwijl
de premieleeningendie voor 30 April in het buiten
land zijn uitgegeven van een zegel moeten worden
voorzien en wel voor iedere 100 thaler 5 silbergrosschen,
wanneer zij in Duitschland worden verhandeld. De
overige artikelen bevatten strafbepalingen en werden
volgens de regeerings-voordracht aangenomen.
Versailles, 16 Mei. In de zitting der Nationale
Vergadering heeft de heer Jaubert voorgesteld liet huis
van Thiers voor rekening van den Staat .weder op te
bouwen. De urgentie van dit voorstel werd met een
parige stemmen aangenomen. Het voorstel is naar eene
bijzondere commissie verzouden.
De heer Pevrat heeft eeu voorstel gedeponeerd, lil.
dat de Vergadering de Bepubliek zal erkennen als de
definitieve regeeringsvorm van Frankrijk. De Verga
dering weigerde dit voorstel urgent te verklaren. liet
is naar eene commissie gerenvöyeerd.
Parijs 16 Mei. Ten gevolge van eene officiële
aankondiging dat de zuil op de Place Vendöme omver
zou worden gehaald had zicli een groote .menschen-
massa vereenigd in de !rue de Castiglione en de rue
de la Paix. Ondanks alle. krachtsinspanning der in
genieurs is het niet gelukt de zuil omver te halen
en ofschoon er nieuwe pogingen zijn gedaan om dit
doel te bereiken twijfelt men aan 't weigel ukken,.
Een later bericht meldtDe Vendöme-zuil is gevallen
gisteren avond kwartier voor zessen kwam hij zonder
ongelukken in de rue de la Paix neer. Vijf roode
vaandels wapperen nu van het voetstuk.
De Vendöme-kolom is in drie stukken gebroken.
Aan de plaats is de naam gegevenplace Internationale.
Uit Flisch wordt aan de Laibacher Zeitung van
6 Mei geschreven: Dezer dagen had in Trentc een
berenjacht plaats die helaas, zeer ongelukkig afliep.
Nadat de beer reeds driemaal was aangeschoten wierp
hij zich nog op den naastbijzijnden jager en reet hem
met één woedenden beet niet alleen de geheele kin,
maar ook de tong en de onderkaak tot aan de achterste
kiezen weg en bracht hem nog een wonde aan het. been
toe. Eerst nadat nog een tweede jager licht gewond
was geworden, gelukte het 't woedende dier te dooden.
Hij woog 140 kilo. De zoo zeer gehavende man leeft
nog. Men geeft hem vloeibaar voedsel in door een
trechter. Het is een ontzettende aanblik. De helft van
beide wangen tot op een duim afstands van de ooren,
dn onderkaak en de kin tot aan het Strottenhoofd ont
breken.' Er is nauwelijks aan genezing te denken.
Over den Mout Cenis-Tun-.el léést mert in de
//Mont-Blauc"Eén vriend, die de terugreize uit Italië
door den tuimel heeft gedaan, geeft ons eenige interes
sante mededeelingen over dit reuzenwerk. Van Bar-
donnèehe tot aan het punt waar de laatste rots lagen
zijn doorgebroken reed hij met ecu werktrein in minder
dan 15 minuten. De breedte is nog niet overal vol
doende; op ongeveer 100 nieter van 'tmidden des
tunnels was men nog bezig met 't laten springen van
rotsen en het aanmet-selen der inuurbekleeding. Tot
op dat punt is de dubbele baan voltooid en men
behoeft slechts de hulpspoorstaven door de definitieve:
te vervangen. Van de andere zijde is de arbeid even
ver gevorderd. Het middelpunt des tunnels is ook
liet hoogste en daar men een verval van 2% heeft in
achtgenomen voor het afvoeren van het water, zoo ligt
dit middelpunt nog 230 a 250 meter boven de mon
dingen van den tunnel. De temperatuur is nog zeer
hoog. Wij moesten, schrijft de vriend, onze rokken -
en vesten uitdoen en baadden nog in 'tzweet. Dit
wordt vooral veroorzaakt door dat men het midden
des tunnels voorloopig nog met een ijzeren (leur houdt
afgesloten om de verwarring der onderscheidene ad-
ministratien voor de werkzaamheden te voorkomen.
Van tijd tot tijd wordt deze deur geopend om den
kruitkamp der ontploffingen te laten doorstroomen en
tevens de lucht te ververschen. Men heeft overigens
opgemerkt dat de luchtzuivering zeer wel plaats heeft
eu dat de strooming altoos van den kant van Frankrijk
naar de Italiaansfehe zijde gaat. Oin den tunnel te
mogen passeeren heeft men een verlof noodig van een
der heide hoofdingenieurs.
Bij de trekking op 15 Mei van de Koninklijk
Hongaarsche Staatsleening-loten 1870 zijn de volgende
14 Serum, elk-van 50 nommersuitgekomen: Serie
160, 578, 1776, 1929, 1975, 2105, 2808,3458,
3745 3777 4250 4440 4456 en 5987.
Hiervan winnen Serie 2808 No. 26 150,000,
Serie 4440 No. 41 5000 Serie 2808, No. 32
1000 Serie 3458 No. 6 1000 Serie 3458
No. 17 1000 Serie 4440 No. 15 f 1000.
De mindere prijzen beneden de 1000 zijn op de
door de Heoren IS ENTHAL Co. te Amsterdam
uitgegeven gedetailleerde Trekkingslijst vermeld.
Op de loten der K. K. Oostenrijksche Staatsleening
1864 waarvan de trekking op den len Juni e. k.
plaats heeft, eu die door de IIH. ISENTHAL Cp.
te Amsterdam in onze editie van heden worden aan-
T geboden kan men de volgende prijzen winnen als
250/1)00 25,000 'l5,000 f 10,000 2 maal
f 5000 3 maal 2000 6 maal f 1000 15 maal
500 30 maal 400 en f 640 maal/170. Een
geheel lot voor deze trekking kost 5,een "half
2.50 een vijfde 1.Bovengenoemde prijzen
worden op den len Juni bepaald uitgetrokken.
uitgietindien ze tot brood verwerkt werden een
gunstigen invloed hebben op de marktprijzen van
alle levensmiddelen. Ook de lichamelijke en zedelijke
kracht der arbeiders zou er gewis bij winnen als de pest
der maatschappij, de sterkedrank, kou uitgeroeid worden.
Een andere oorzaak van achteruitgang van den ar
beidenden stand moet gezocht worden in de mindere
bruikbaarheid der werklieden. Het is een vaste wet
dat ook iu den arbeid het grootste talent dé meeste
winst opbrengt. Door zeer bekwame werklieden in goede
ambachten worden ook nog wel hooge loonen verdiend.
En hoeveel nationaal gevoel wij ook mogen bezitten,
zullen wij moeten erkennen dat de Nederiandsche
werkman over 't algemeen moet onderdoen voor dien
uit sommige andere landen. Zonder twijfel leveren
vele knappe mannen het bewijs dat ons volk niet van
minder gehalte is dan de andere volken maar toch
streeft het buitenland ons in vele takken van industrie
voorbij. Daaraan is 'took toe te.schrijven dat het lot
b. v. van den Engelschen werkman vrij wat beter is
dan dat van den Nederlandschen. De bekwame en
oppassende Engelsclie werkman eet vleesch en drinkt
bierde HoUandsche eet aardappelen en drinkt slappe
koffie en door eenige geslachten heen blijft het gevolg
hiervan helaas niet uit.
Wij mogen niet langer de aandacht onzer lezers
vermoeien met onze beschouwingen over de gewichtige
Sociale Kwestie, ofschoon 'tonderwerp onuitputtelijk
en een opzettelijke overdenking ten volle waardig is.
Enkele opmerkingen omtrent de middelen die tot ver
betering kunnen strekken mogen tot slot dienen. Badi-
calc verbetering d. i. algemeene opheffing van den
werkenden staud uit den toestand van armoede tot dien
van nederige av el vaart is niet zoo spoedig te wachten
zij moet voortvloeien uit een geheele verandering van
de richting waarin de tegenwoordige maatschappij zich
beweegt, 'tls nu de gouden eeuw der kapitalisten; iu
de toekomst wordt 'tzeker ook nog .wel eens een
gouden eeuw van 'ttalent en der arbeidskracht.
Maar dat moet komennoch de wet van den staat,
noch het brutale geweld der Internationalenoch de
weeklachten der armen kunnen die gezegende omwen
teling tot stand brengen; zij zal van zelf ontstaan en
ook alleen dan goed en weldadig zijn.
Wat er voor 't oógenblik gedaan kan Avorden is
evenwel niet gering te achten.
Vooreerst moeten pogingen tot verbetering uitgaan
van den werkenden stand zelf. De werkman moet
niet opstaan tegen de Avett-ige macht en eischen dat
die A'oor hem zal zorgenmaar hij moet zien wat hij
zelf kan doen. Op zich zelf staande, 'tzij dan met of
zonder huisgezin moet hij toezien - op zijne uitgaven
en geen onnutte uitgaven doen. Men zegt Avel hij
moet //de tering naar de nering zetten"; doch deze
spreuk schijnt veel en beduidt tocli Aveinig. Ieder zet
de tering naar de wering op zijn manier, dat spreekt
van zelf, doch ook die dit doen lijden nog gebrek,
omdat de Avanverhouding tusschen 't.loon en den prijs
der levensbehoeften zoo groot is. Maar de Averkman
moet zich onthouden van bepaald schadelijke uitgaven,
b. v. die voor sterken drank. Zoo lang de werkman
nog veel of Aveinig van zijn inkomen aan den jenever
besteedt, heeft hij niet 'tminste recht zich over zijn
ongustig lot te beklagen. En als nu eens in Nederland
die rampzalige 30 jenevermillioenen Avorden bespaard
en tot nuttige doeleinden aangewend dan is er zeer
veel gewonnen al moest 'took den Minister van Financien
wat nachtrust kosten om opeen equivalent te peinzen,
[Wordt ve?'volgd.)
