V
ZATERDAG 21) APRIL
1871.
De vergadering van modernen
BUI TE NL A MD.
Opmerkingen bij de studie
der Sociale Kwestie.
m. 34.
ZIERIKZEESCIE COURANT.
Verschijnt op WOENSDAG en ZATE It DAG
PRIJS der ADVERTENTIE N.
10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen 11 ure.
A B O N N E M E N T 8-P R IJ S.
Per drie maanden f 1,— Franco per Post f 1,—.
liet Telegraafkantoor is geopend van 1 Aprii tot 30 SeptemberOp Werkdagen
Van 7 ii. 'svootmidd. tot 9 u. 's namtdd. Op Zon- en Feestdagen: Van
89 'svoorm.van 13 en van 7 -9 u. 's namidd;
Het Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen
Van des voormiddags van 9Vü11 Va mm
namiddags 23
avonds 7■71/s
9Va10
te Amsterdam gehouden op Woensdag 19 April 18 71
Wij eindigden in ons vorig nommer (het is altijd
nog mr. A. Bloembergen uit Leeuwardenwiens
woorden we refereeren) niet te zeggen dat terwijl we
de klacht der arbeiders geen recht van bestaan kunnen
ontzeggenwe daarentegen hun aanklacht onvoor
waardelijk moeten afwijzen.
„De oorzaak van ons gebrek, zoo zeggen ze, ligt bij de
kapitalisten, die te groote winst voor zich houden en ons
ons rechtmatig aandeel daarin, een genoegzaam loon
onthouden. Het eeriige duswaarvan we heil ver
wachten kunnen is afschaffing van het kapitaalont
eigening van het kapitaal door den staat."
Deze aanklacht is onrechtmatigde eiscli er op
gebouwd ongerijmd. Loon en winst worden toch
geregeld naar vaste wettenwaarin niemand wille
keurig verandering kan brengen. Evenmin als de
arbeider kan zeggen zooveel loon moet ik hebben
evenmin kan de kapitalist uitmaken deze winst komt
mij toe.
Wat ook dikwijls bij de vraag omtrent de loonen
vergeten wordt is dit. Bij de voortbrenging zijn niet
slechts twee maar drie factoren werkzaam kapitaal
arbeid en kennis. Kapitaal en arbeid vermogen samen
niets zonder kennis. Bezorg den arbeider kapitaal
hij is daarmee alleen niet geholpen. Menige nijver-
heidsonderiieming door arbeiders zelf geëxploiteerd is
misluktomdat hem de derde factorde kennis ont
brak. Bij de berekening in het afgetrokkene van liet
aandeel in de winstdat den arbeider toekomtmoet
dus nooit vergeten worden dat arbeid niet slechts staat
tegenover kapitaalmaar tegenover kapitaal en kennis
te samen.
Loonsverhooging zal ook dan alleen waarde hebben,
wanneer zij het voorrecht van enkelen is. Worden
alle loonen verhoogd dan stijgen natuurlijk ook alle
prijzen en er is niets ge-wonnen. Neenwat bovenal
noodig is is niet allereerst loonsverhoogingmaar
vermeerdering van kapitaalhoe meer kapitaal er is
te meer vraag is er ook naar arbeid en hoe meer er
wordt geproduceerdte lager worden de prijzen.
Daarom is de eiscli tot onteigening van het kapitaal
zoo onzinnig. Het krachtigst middel tot verbetering
van den toestand der arbeiders is juist uitbreiding van
het kapitaal. Neen, de schuld ligt niet bij de kapi
talisten wil men ergens schuld zoeken men zoeke
ze in den toestand onzer geheele maatschappij, waar
de kapitalen worden verslonden door de budgetten van
oorlog. De oorlog en liet militairisme van onze dagen,
ziedaar een der voornaamste oorzaken van geheel de
arbeiderskwestie. Er is een tijd geweest toen men
blij was als men de zekerheid had 2l/2 percent van
zijn geld te kunnen maken. Toen moesten handel en
industrie herleven. Toen durfde men wagen om te
winnen. Toen kwam er overvloed van werk en over
vloed van producten en dus werden de prijzen lager.
Zoodra echter de oorlog in Amerika tonnen gouds
verslonden had en Amerika 6 percent begon te be
loven van het geld dat geleend worden moest om
zoo groote onkosten te dekken, toen kwam de slechte
tijd aan voor handel en industrie. Het is er sedert
niet beter op geworden. Nu men door 't beleggen
van zijn geld in staatspapieren, zonder een hand uit
te steken of een voet te verzetten gemakkelijk 8 a
10 pet. van zijn geld maken kannu worden de
kapitalen onttrokken aan handel en nijyerheidnu
moeten de loonen laag blijven zullen dusdanige on
dernemingen kunnen blijven bestaan en nog eenige
winst opleverennu wordt er betrekkelijk weinig ge
produceerd en blijven alzoo de prijzen hoog.
Daartegenover staan we in menig opzicht machte
loos alleen de tijd kan en zal daarin verbetering
brengen.
Wat kunnen we voor 't oogenblik doen P Niets
anders dan in verstandelijkzedelijk en godsdienstig
opzicht den arbeider opheffen. En wordt daarmee
misschien niet alles gered en verbeterd toch is er
veel heil van te wachten.
Verstandelijke opheffing is noodig. Want, naarmate
door de steeds vermeerderende machinerie hetmenschelijk
arbeidsvermogen zijn waarde verliest als dommekracht
naar die zelfde mate wint het in waarde als intelligente
kracht. Zedelijke opheffing is noodig niet zoozeer
omdat de ingetogen arbeider meer verdientals wel
omdat hij wat hij verdient beter besteedt en dus met
weinig meer doen kan. Eu eindelijk godsdienstige
opheffing is noodig. In Engeland en Frankrijk heerscht
onder het volk althans bij de groote menigte leden
der Internationale een volslagen gebrek aan
godsdienstzin. God deugd en onsterfelijkheid
achter elk dezer drie plaatsen zij een groot vraagteeken.
Dat is voor een groot deel de schuld der kerk die
door haar dor en droog dogmatisme in de ziel des
volks het ideaal deed ondergaan.
Voor ons modernen moet alzoo de sociale kwestie
een ethische en religieuse kwestie zijn. Onze roeping
is den godsdienst meer en meer te maken tot den
zuurdèesem van geheel liet maatschappelijk levenen
ook daar, juist daar, liet zedelijk ideaal omhoog te
heffenopdat allen leeren voelendat ze met stoffe-
lijken vooruitgang alleen nog niet geholpen zijn en
dat alle stoffelijke vooruitgang dan alleen winst geeft
wanneer er algemeene geestelijke ontwikkeling mee
gepaard gaat.
(Wordt vervolgd.)
Fx'a.xikrijk» De commune ziet van uur tot
uur hare macht verminderen en men zegt te Parijs,
dat haar besluit, waarbij maatregelen worden voorge
schreven tot reorganisatie van den luchtballon-dienst,
ten doel heeft, haar in den uitersten nood het middel
te verschaffen om aan de vergelding en wraak der
regeering zich te onttrekken. De gevoelige verliezen,
welke de nationale garde in de gevechten tegen de
geregelde troepen ondergaat, maken haar afkeerig van
den oorlog. Gebrek aan manschappen heeft ten gevolge
dat de dienstdoende bataljons dagen achtereen in het ge
vecht moeten blijven, zoodat zij ten laatste, afgelost en in dc
stad teruggekeerd, weigeren opnieuw uit te trekken. Dc
dapperheid der gefedereerden moet bereids, naar men zegts
door sterken drank worden onderhouden. Telkens als de
trom wordt geroerd, om de krijgslieden bijeen te roepen,
komen cleze in kleineren getale te voorschijnen de
maatregel, die alle mannen van 19 tot 55 jaren tot
den dienst verplicht, vult de gelederen niet aan, maar
vermeerdert slechts liet getal wederspaiinigen. Het
Beursplein is reeds bezet moeten wordenom het
100ste bataljon te beletten, zich op uitnoocliging van
den dapperen commandant Poissou te verzamelen, teu
einde met kracht tusschen beide te koiuenen de
commune te dwingen naar rede en gezond verstand
te luisteren. Plet 106de en 158ste batahon zijn ont
bonden en ook in andere vertoonen zich duidelijke
sporen van verzet of ontmoediging. Dat alles kweekt een
geest van bitterheid aan, die spoedig een bedenkelijk
karakter kan verkrijgen. Zelfs de bladen die, stand
vastig aan de commune zich verkleefd betoonen, zijn
vol beschuldigingen tegen de generaals, die, in weer
wil van limine opgeschroefde bulletins, geen enkel
voordeel op de troepen van Versailles vermogen te
behalen. De Cri du Peuple stort al de liolen van zijn
toorn uit over generaal Gluseret, die van alle rampen
en ongelukken wordt beticht, en de organen, die voor
de orde pleiten, en voor het oogenblik voorzichtigheids
halve het zwijgen dienen te bewaren, plunderen met
blijkbaar welgevallen de revolutionnaire bladenwel
wetende, dat zij niet beter het gezag en den invloed
der commune kunnen ondermijnen, dan door de op
neming van liet requisitoir van den heer Julus Valles
tegen den minister van oorlog, en van de sarkastisclie
uitvallen van Rocliefort tegen Paschal-Grousset en
Vésinier.
De declaratie van dc rechten der commune heeft
almede dat gezag niet verhoogd. De Siècle, die het
communaal beginsel ijverig voorstaat, acht liet een
monsterachtig denkbeeld, om cene confederatie te stichten
niet van 22 kantons zooals in Zwitserland, noch van
38 staten zooals in Amerika, maar van de zes en
dertig duizend gemeenten in Frankrijk.
„Dat alles," schrijft hij, „is alles behalve politiek
en uw eigenlijk doel is niets anders dan handhaving
van de strenge eenheid der Jakobijnen.
„Gij gevoelt nietdat ditmaal de overwinning de
zijde der Girondijnen zal kiezen.
„Van de commune springt gij plotseling in het
centrum terug, uit vrees, dat zoo gij bij de provincie
blijft staande waarachtige federatie met haar pro*
nmiciainento voor den clag zal komen.
„Uw boom beslaat slechts uit een tronk, en ontel
bare bladeren. Geen twijgen en takken, geen licht
en lucht, die in de dichte en ëeiitoonige ulassit levöil
en beweging brengen.
„Gij belieei'scht de grootste commune; en niet lmaf
hoopt gij alle overige gemeenten vaii Frankrijk 1,0
overlieersdhen, gelijk Rome allë volken van Italië aait
hare tirannie onderwierp.
„Gij zijt gi'ooter itüitarissörf dan de llöef Tliïefë»
dan cle Bonapartes en de Bourboils."
Dc communale minister van oorlog, heeft, ze'gt inert
het plan, om boven op den Are de Trioiriphe geschut
te plaatsenen liet platte dak van dat monument
in eeiio vesting te veranderen, ten eiilde den Moiifc-3
Valerien in bedwang te houden. De gfaiiateU vallei!
in de rues de Bruxëlles, des Accacias, de Courcelles)
op het plein van Wagram, iii de straat Prainjois I ei!
de avenue de Josephine. In dö avenue des Ternes
viel een granaat vlak voor eeit Litis, waar men bezig
was het lijk vaii ööii jöng mengelt, die den vorigeit
clag gedood was in den lijkwagen te plaatsen. Dooi'
de ontploffing schrikten de paarden en gingen op hol*
de koetsier weigerde zich audermaal aan liet gevaar
bloot te stellen, zoodat de familie genoodzaakt was dd
begrafenis op te geven. In hetzelfde kwartier wcrdeii
een arbeider beide boenen weggeschoten^ en eeiie vrouw
verpletter d.
De wapenschorsing van 'Neililiy is thans feitelijk tot
stand gekomen. De republiekeinsche liga heeft de Zaak
aldus geregeld, dat zij vier gedelegeerden heeft belioenldj
zijnde deburgers Bonvalet, Stup'uy, Floqueten Clcmenceatii
Twee van die gedelegeerden zullen Parijs, en de beide an
deren Versailles vertegenwoordigen, eil te gelijkertijd dö
parlementaire vlag uitsteken. Zoo zal de moeielijkheid
wordeu "weggenomen die den Wapenstilstand tegenhield^
daar Versailles de comniiiiie niet als oorlogvoerende partij
wilde erkennen.
rnfc-
:en.
de
al ie
res
w
orn
iclei*
vol-
des
vim
Tot
men
ievn
;ven
ook
t in
ligt
ion-
zeer
ken -
Dit
den
iudt
ad-
ne.n.
den
en
;ens
eeft
-rijk
In onze Editie van heden offreeren de lieercn 18EN-
TIIAL C. in Amsterdam de Loten van de Koninkh-
Hongaarsehe Premieleening van IS70, voor cle Trekking
van 15 Mei e. k. - lleeds op den 15 Mei wofden dö
prijzen van 150,000 15000 5000 4 a 1000
cl. i. 4000, 13 a 500 d, i. 6500} enz. enz., gedeci*
deerd, in het geheel 700 prijzen.
Over dc soliditeit dezer zaak behoeven wij wel niets
verder te zeggen, als dat de geheele Leening, ten bedragö
van 30 millioen gulden onder contróle der Koninklijke
Hongaarsehe Staats-hoof'dboekhouding en derKoninklijkö
Hongaarsehe Starts-Centraal-Kassa staat, buitendien nog
onder garantie der Koninklijke Hongaarsehe regeering;
Niettegenstaande reeds bij eene enkele trekking alle prijzen
gedecideerd worden kost een geheel Lot 4 een half
Lot 2 en een kwart Lot 1. Zeker eene zeldzame gele-1
geilheid met zulk een geringen inzet de kans te hebben,
van zulk een hoogen prijs te kunnen trekkeu.
Evenmin als cleze onderneming eene verdere recom
mandatie noodig heeft, behoeft dit ook de soliditeit der
firma ISENTHAL O.daar cleze genoeg bekend eil
reeds sedert 30 jaren in Hamburg gevestigd is.
)00,
32 t
cle
lam
ing
k.
Co.
an
ils
ïaal
laai
Zen
nalf
zen
FEUILLETON.
In (1e spreuk van den wijzen koning: „wie niet
werkt zal ook niet eten", ligt een gewichtige betec-
kenis zoowel op zedelijk als maatschappelijk gebied. Deze
spreuk is zoozeer het eigendom van de beschaafde
menschheid geworden en zoo geheel tot een zedelijken
grondregel verheven, dat zij haar zelfs uit den nega
tieven vorm in den positieven heeft overgezet en opgevat:
„werkt en gij zult kunnen en mogen eten." Wordt cle luiaard
en de tot niets nutte mensch eenvoudig en terecht
weggezet met de bekende oude spreuk, de ijverige,
goedwillige werkman daarentegen vindt op clen bodem
van zijn hart cle logische gevolgtrekking dat hij die
werkt ook eeu natuurlijk en zedelijk recht heeft op eten.
Zoo hem dit begrip al niet is aangeboren, 'tis hem
toch al van de vroegste kindsheid of ingeprent; op
cle school en in de kerk werd het hem zoo vaak voor
gehouden, dat hij 'tals een onfeilbare grondstelling
voor altoos leerde vasthouden.
Maar hoe weinig beantwoordt de werkelijkheid van
t leven aan dat nederige, eenvoudige ide'e! Hoe vaak,
ja bijna altoos doet de arbeider telkens meer cle er
varing opdat zijn geliefde grondregel slechts een
onbereikbaar, dus bedriegelijk ideaal is geweest, en
hoe is dan de teleurstelling te smartelijker, naarmate cle
opvatting van den grondregel kinderlijker, reiner en
dus inniger en oprechter geweest is.
Arbeid en ge zult met eere iiw eigen verdiend brood
etenzegt de theoriearbeid in 't zweet uws aanschijns
zooveel gij kunt en tocli zal uw kommer gedurig grooter
worclen naarmate uw gezin toeneemt en uw lichaam
door cle inspanning en slechte voeding versleten raakt,
predikt de werkelijkheid.
Arbeidarbeid vlijtig en ge zult even goed uw
eigen heer en een vrij man zijn als de bestege zult
fier 't hoofd kunnen opheffenals ge den drempel
uwer nederige woning overschrijdtzegt het kinderlijk
hart dat nog zijn illusiën heeft. Arbeid maar zonder
op te zien en houd u maar zeer stil en zoo laag
mogelijkkruipende voor uwen naastewant hoezeer
ge ook zwoegtge kunt toch het lot niet ontgaan van
op een of andere wijze vroeg of laat in cle handen
der weldadigheid te vallen. Als ge voor uw gezin
drie beten broods zult behoeven zult ge er toch
niet meer dan twee kunnen verdienen en de derde
zal men u moeten geven gij zult die moeten ont
vangen en als ge vier a vijf beten noodig zult hebben
zult ge er zelfs om nog een moeten vragen. En als
ge altoos vlijtiggedwee en gelaten zijtdan zal men
u daarvoor prijzen en beloonen met een kaart voor soep
of een afleggertje om uw versleten kleed te vervangen.
Arbeid dus maar en lief' 't hoofd niet op, want ge zult
het toeli zoo moeten leeren buigen dat het zich nooit
meer vrij kan opheffen zegt cle werkelijkheid.
Ziedaar de sociale kwestie gesteld op het eenvoudig
mensclielijke standpunt en zoo als zij zich opdringt
aan 't gevoel.
Maar de sociale wetenschap en de wetten der staat
huishoudkunde hebben met het gevoel al zeer weinig
te makenzij zijn zaken voor het eenvoudige koele
verstand. Daarom moet men de sociale kwetsie ook
nog op andere standpunten stellen om haar zuiver te
kunnen beschouwen en met vrucht te bestudeeren.
In de huishouding der maatschappij heeft dc arbeid
alleen een zeer betrekkelijke waarde. Vooreerst geeft
die soort vari arbeid 't meeste loon die cle grootste
ruilwaarde heeftd. w. z. die liet meest gevraagd wordt
en. toch niet zoo gemakkelijk te verrichten is. Der
halve hoe moeielijker cle arbeid is en hoe meer vraag
er tegelijk bestaat naar het produkt van dien arbeid
des te hooger zal ook 'tloon wezen en dus zal 'tloou
ook hooger kunnen zijn naarmate er minder arbeiders
zich voordien moeielijken arbeid opdoen. Hieruit volgt
dat liet loon voor den arbeider niet zoozeer afhangt
van zijn vlijt en goeden wilals wel van zijn meer
of min gelukkige keuze van arbeid van zijn gl'ooter
of kleiner talent en daarenboven van de buiten hem
liggende oorzaken van vraag en aanbod. En zoo hangt
het lot van clen arbeider niet zoozeer af van zijn ze
delijke opvatting van zijn stand als arbeider en clus
van zijn soliede beginselen als wel van de zeer sa
mengestelde en onbarmhartige wetten der staathuis
houdkunde. Hij is veelmeer een stoffelijk iets in liet
groote organisme der maatschappij dan eeu zedelijk
iemand die vermag tc redeneeren en te willen.
Ziedaar de sociale kwestie van een ander standpunt
gezien
De begrippen aangaande het wezen van den staat
verschillen zeer onder liet denkende deel der menschen
van het ééne uiterste dat de overheid zich denkt als
van God verordineerd en dus met een goddelijk gezag
bekleed, tot het andere uiterste dat in den staat niets
anders ziet dan een eenvoudig maatschappelijk verdrag,
worden alle mogelijke nuances in cle opvatting van
't begrip staat gevonden. De arbeiders tand echter be
schouwt in alle gevallen den staat voorgesteld door de
overheid als een zedelijke macht, die een vermogenden
invloed op 'tlot van den arbeider kan en moet uit
oefenen, en wederkeerig hebben alle regeeringen zich
steeds meer of minder als verantwoordelijk beschouwd
voor het welzijn van den arbeidenden stand. Zoo is
de arbeider tot de overtuiging gekomen dat hij niet
alleen recht heeft op brood door arbeidmaar dat het
:de regeering isdie daarvoor in hoogste ressort moet
zorgen. Eu. van den anderen kant hebben dè regee-»
ringen zonder genoegzaam acht te slaan op cle wetten
der staathuishoudkunde deze verplichting doorgaans
geaccepteerd. Zoo is het zaad gestrooid van onte
vredenheid zoo is cle natuurlijke loop der dingen
vaak kunstmatig bedorven zoo is voor een deel liet
sociale gebouw gedurende den opbouw reeds onder-»
inijnd. Onnatuurlijke ziekelijke toestanden zijn vaii
jdeze wederajdsehe dwaalbegrippen het natuurlijke
gevolg geworden. Als er achteruitgang en ellende
fieerscliteu stond de mindere klasse op tegen de be-1
zittenden en nti nog eisclit een groot deel van den
vierden stand de oplossing dor sociale kwestie vaii
den staat. De staat Van zijn kant is meestal liet ver
keerde pad der kunstmiddelen opgegna i en heeft zoo
de kwaal nog verergerd. De eisölicn zijii al grooter
geworden, ook naarmate cle verstandelijke ontwikkeling
der mindere standen is toegenomeni hans wordt zelfs
aandeel gevraagd in cle macht van den staat voor allen
öui zoo tot verbetering vaii den onhoudbaren toestand
te geraken. De sociale kwestie, hoewel eigenlijk zuiver
wetenschappelijk, is een ernstig politiek vraagstuk ge
worden, welks behandeling iiiet langer kan Uitgesteld
blijven.
Zoo dringt zich in onze dagen liet sociale vraagstuk
met somberen ernst aan allen op die denken en 't wel mce
llen met waarachtige volkswelvaart. Wordt Vervolgd.)
ch
111
et
at
lij
of
en
hij
ize
,et
kt
ijs
in
u,
an
er
.jn
id
rd
n
L