V ZATERDAG 21) APRIL 1871. De vergadering van modernen BUI TE NL A MD. Opmerkingen bij de studie der Sociale Kwestie. m. 34. ZIERIKZEESCIE COURANT. Verschijnt op WOENSDAG en ZATE It DAG PRIJS der ADVERTENTIE N. 10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot Dinsdag en Vrijdag morgen 11 ure. A B O N N E M E N T 8-P R IJ S. Per drie maanden f 1,— Franco per Post f 1,—. liet Telegraafkantoor is geopend van 1 Aprii tot 30 SeptemberOp Werkdagen Van 7 ii. 'svootmidd. tot 9 u. 's namtdd. Op Zon- en Feestdagen: Van 89 'svoorm.van 13 en van 7 -9 u. 's namidd; Het Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen Van des voormiddags van 9Vü11 Va mm namiddags 23 avonds 7■71/s 9Va10 te Amsterdam gehouden op Woensdag 19 April 18 71 Wij eindigden in ons vorig nommer (het is altijd nog mr. A. Bloembergen uit Leeuwardenwiens woorden we refereeren) niet te zeggen dat terwijl we de klacht der arbeiders geen recht van bestaan kunnen ontzeggenwe daarentegen hun aanklacht onvoor waardelijk moeten afwijzen. „De oorzaak van ons gebrek, zoo zeggen ze, ligt bij de kapitalisten, die te groote winst voor zich houden en ons ons rechtmatig aandeel daarin, een genoegzaam loon onthouden. Het eeriige duswaarvan we heil ver wachten kunnen is afschaffing van het kapitaalont eigening van het kapitaal door den staat." Deze aanklacht is onrechtmatigde eiscli er op gebouwd ongerijmd. Loon en winst worden toch geregeld naar vaste wettenwaarin niemand wille keurig verandering kan brengen. Evenmin als de arbeider kan zeggen zooveel loon moet ik hebben evenmin kan de kapitalist uitmaken deze winst komt mij toe. Wat ook dikwijls bij de vraag omtrent de loonen vergeten wordt is dit. Bij de voortbrenging zijn niet slechts twee maar drie factoren werkzaam kapitaal arbeid en kennis. Kapitaal en arbeid vermogen samen niets zonder kennis. Bezorg den arbeider kapitaal hij is daarmee alleen niet geholpen. Menige nijver- heidsonderiieming door arbeiders zelf geëxploiteerd is misluktomdat hem de derde factorde kennis ont brak. Bij de berekening in het afgetrokkene van liet aandeel in de winstdat den arbeider toekomtmoet dus nooit vergeten worden dat arbeid niet slechts staat tegenover kapitaalmaar tegenover kapitaal en kennis te samen. Loonsverhooging zal ook dan alleen waarde hebben, wanneer zij het voorrecht van enkelen is. Worden alle loonen verhoogd dan stijgen natuurlijk ook alle prijzen en er is niets ge-wonnen. Neenwat bovenal noodig is is niet allereerst loonsverhoogingmaar vermeerdering van kapitaalhoe meer kapitaal er is te meer vraag is er ook naar arbeid en hoe meer er wordt geproduceerdte lager worden de prijzen. Daarom is de eiscli tot onteigening van het kapitaal zoo onzinnig. Het krachtigst middel tot verbetering van den toestand der arbeiders is juist uitbreiding van het kapitaal. Neen, de schuld ligt niet bij de kapi talisten wil men ergens schuld zoeken men zoeke ze in den toestand onzer geheele maatschappij, waar de kapitalen worden verslonden door de budgetten van oorlog. De oorlog en liet militairisme van onze dagen, ziedaar een der voornaamste oorzaken van geheel de arbeiderskwestie. Er is een tijd geweest toen men blij was als men de zekerheid had 2l/2 percent van zijn geld te kunnen maken. Toen moesten handel en industrie herleven. Toen durfde men wagen om te winnen. Toen kwam er overvloed van werk en over vloed van producten en dus werden de prijzen lager. Zoodra echter de oorlog in Amerika tonnen gouds verslonden had en Amerika 6 percent begon te be loven van het geld dat geleend worden moest om zoo groote onkosten te dekken, toen kwam de slechte tijd aan voor handel en industrie. Het is er sedert niet beter op geworden. Nu men door 't beleggen van zijn geld in staatspapieren, zonder een hand uit te steken of een voet te verzetten gemakkelijk 8 a 10 pet. van zijn geld maken kannu worden de kapitalen onttrokken aan handel en nijyerheidnu moeten de loonen laag blijven zullen dusdanige on dernemingen kunnen blijven bestaan en nog eenige winst opleverennu wordt er betrekkelijk weinig ge produceerd en blijven alzoo de prijzen hoog. Daartegenover staan we in menig opzicht machte loos alleen de tijd kan en zal daarin verbetering brengen. Wat kunnen we voor 't oogenblik doen P Niets anders dan in verstandelijkzedelijk en godsdienstig opzicht den arbeider opheffen. En wordt daarmee misschien niet alles gered en verbeterd toch is er veel heil van te wachten. Verstandelijke opheffing is noodig. Want, naarmate door de steeds vermeerderende machinerie hetmenschelijk arbeidsvermogen zijn waarde verliest als dommekracht naar die zelfde mate wint het in waarde als intelligente kracht. Zedelijke opheffing is noodig niet zoozeer omdat de ingetogen arbeider meer verdientals wel omdat hij wat hij verdient beter besteedt en dus met weinig meer doen kan. Eu eindelijk godsdienstige opheffing is noodig. In Engeland en Frankrijk heerscht onder het volk althans bij de groote menigte leden der Internationale een volslagen gebrek aan godsdienstzin. God deugd en onsterfelijkheid achter elk dezer drie plaatsen zij een groot vraagteeken. Dat is voor een groot deel de schuld der kerk die door haar dor en droog dogmatisme in de ziel des volks het ideaal deed ondergaan. Voor ons modernen moet alzoo de sociale kwestie een ethische en religieuse kwestie zijn. Onze roeping is den godsdienst meer en meer te maken tot den zuurdèesem van geheel liet maatschappelijk levenen ook daar, juist daar, liet zedelijk ideaal omhoog te heffenopdat allen leeren voelendat ze met stoffe- lijken vooruitgang alleen nog niet geholpen zijn en dat alle stoffelijke vooruitgang dan alleen winst geeft wanneer er algemeene geestelijke ontwikkeling mee gepaard gaat. (Wordt vervolgd.) Fx'a.xikrijk» De commune ziet van uur tot uur hare macht verminderen en men zegt te Parijs, dat haar besluit, waarbij maatregelen worden voorge schreven tot reorganisatie van den luchtballon-dienst, ten doel heeft, haar in den uitersten nood het middel te verschaffen om aan de vergelding en wraak der regeering zich te onttrekken. De gevoelige verliezen, welke de nationale garde in de gevechten tegen de geregelde troepen ondergaat, maken haar afkeerig van den oorlog. Gebrek aan manschappen heeft ten gevolge dat de dienstdoende bataljons dagen achtereen in het ge vecht moeten blijven, zoodat zij ten laatste, afgelost en in dc stad teruggekeerd, weigeren opnieuw uit te trekken. Dc dapperheid der gefedereerden moet bereids, naar men zegts door sterken drank worden onderhouden. Telkens als de trom wordt geroerd, om de krijgslieden bijeen te roepen, komen cleze in kleineren getale te voorschijnen de maatregel, die alle mannen van 19 tot 55 jaren tot den dienst verplicht, vult de gelederen niet aan, maar vermeerdert slechts liet getal wederspaiinigen. Het Beursplein is reeds bezet moeten wordenom het 100ste bataljon te beletten, zich op uitnoocliging van den dapperen commandant Poissou te verzamelen, teu einde met kracht tusschen beide te koiuenen de commune te dwingen naar rede en gezond verstand te luisteren. Plet 106de en 158ste batahon zijn ont bonden en ook in andere vertoonen zich duidelijke sporen van verzet of ontmoediging. Dat alles kweekt een geest van bitterheid aan, die spoedig een bedenkelijk karakter kan verkrijgen. Zelfs de bladen die, stand vastig aan de commune zich verkleefd betoonen, zijn vol beschuldigingen tegen de generaals, die, in weer wil van limine opgeschroefde bulletins, geen enkel voordeel op de troepen van Versailles vermogen te behalen. De Cri du Peuple stort al de liolen van zijn toorn uit over generaal Gluseret, die van alle rampen en ongelukken wordt beticht, en de organen, die voor de orde pleiten, en voor het oogenblik voorzichtigheids halve het zwijgen dienen te bewaren, plunderen met blijkbaar welgevallen de revolutionnaire bladenwel wetende, dat zij niet beter het gezag en den invloed der commune kunnen ondermijnen, dan door de op neming van liet requisitoir van den heer Julus Valles tegen den minister van oorlog, en van de sarkastisclie uitvallen van Rocliefort tegen Paschal-Grousset en Vésinier. De declaratie van dc rechten der commune heeft almede dat gezag niet verhoogd. De Siècle, die het communaal beginsel ijverig voorstaat, acht liet een monsterachtig denkbeeld, om cene confederatie te stichten niet van 22 kantons zooals in Zwitserland, noch van 38 staten zooals in Amerika, maar van de zes en dertig duizend gemeenten in Frankrijk. „Dat alles," schrijft hij, „is alles behalve politiek en uw eigenlijk doel is niets anders dan handhaving van de strenge eenheid der Jakobijnen. „Gij gevoelt nietdat ditmaal de overwinning de zijde der Girondijnen zal kiezen. „Van de commune springt gij plotseling in het centrum terug, uit vrees, dat zoo gij bij de provincie blijft staande waarachtige federatie met haar pro* nmiciainento voor den clag zal komen. „Uw boom beslaat slechts uit een tronk, en ontel bare bladeren. Geen twijgen en takken, geen licht en lucht, die in de dichte en ëeiitoonige ulassit levöil en beweging brengen. „Gij belieei'scht de grootste commune; en niet lmaf hoopt gij alle overige gemeenten vaii Frankrijk 1,0 overlieersdhen, gelijk Rome allë volken van Italië aait hare tirannie onderwierp. „Gij zijt gi'ooter itüitarissörf dan de llöef Tliïefë» dan cle Bonapartes en de Bourboils." Dc communale minister van oorlog, heeft, ze'gt inert het plan, om boven op den Are de Trioiriphe geschut te plaatsenen liet platte dak van dat monument in eeiio vesting te veranderen, ten eiilde den Moiifc-3 Valerien in bedwang te houden. De gfaiiateU vallei! in de rues de Bruxëlles, des Accacias, de Courcelles) op het plein van Wagram, iii de straat Prainjois I ei! de avenue de Josephine. In dö avenue des Ternes viel een granaat vlak voor eeit Litis, waar men bezig was het lijk vaii ööii jöng mengelt, die den vorigeit clag gedood was in den lijkwagen te plaatsen. Dooi' de ontploffing schrikten de paarden en gingen op hol* de koetsier weigerde zich audermaal aan liet gevaar bloot te stellen, zoodat de familie genoodzaakt was dd begrafenis op te geven. In hetzelfde kwartier wcrdeii een arbeider beide boenen weggeschoten^ en eeiie vrouw verpletter d. De wapenschorsing van 'Neililiy is thans feitelijk tot stand gekomen. De republiekeinsche liga heeft de Zaak aldus geregeld, dat zij vier gedelegeerden heeft belioenldj zijnde deburgers Bonvalet, Stup'uy, Floqueten Clcmenceatii Twee van die gedelegeerden zullen Parijs, en de beide an deren Versailles vertegenwoordigen, eil te gelijkertijd dö parlementaire vlag uitsteken. Zoo zal de moeielijkheid wordeu "weggenomen die den Wapenstilstand tegenhield^ daar Versailles de comniiiiie niet als oorlogvoerende partij wilde erkennen. rnfc- :en. de al ie res w orn iclei* vol- des vim Tot men ievn ;ven ook t in ligt ion- zeer ken - Dit den iudt ad- ne.n. den en ;ens eeft -rijk In onze Editie van heden offreeren de lieercn 18EN- TIIAL C. in Amsterdam de Loten van de Koninkh- Hongaarsehe Premieleening van IS70, voor cle Trekking van 15 Mei e. k. - lleeds op den 15 Mei wofden dö prijzen van 150,000 15000 5000 4 a 1000 cl. i. 4000, 13 a 500 d, i. 6500} enz. enz., gedeci* deerd, in het geheel 700 prijzen. Over dc soliditeit dezer zaak behoeven wij wel niets verder te zeggen, als dat de geheele Leening, ten bedragö van 30 millioen gulden onder contróle der Koninklijke Hongaarsehe Staats-hoof'dboekhouding en derKoninklijkö Hongaarsehe Starts-Centraal-Kassa staat, buitendien nog onder garantie der Koninklijke Hongaarsehe regeering; Niettegenstaande reeds bij eene enkele trekking alle prijzen gedecideerd worden kost een geheel Lot 4 een half Lot 2 en een kwart Lot 1. Zeker eene zeldzame gele-1 geilheid met zulk een geringen inzet de kans te hebben, van zulk een hoogen prijs te kunnen trekkeu. Evenmin als cleze onderneming eene verdere recom mandatie noodig heeft, behoeft dit ook de soliditeit der firma ISENTHAL O.daar cleze genoeg bekend eil reeds sedert 30 jaren in Hamburg gevestigd is. )00, 32 t cle lam ing k. Co. an ils ïaal laai Zen nalf zen FEUILLETON. In (1e spreuk van den wijzen koning: „wie niet werkt zal ook niet eten", ligt een gewichtige betec- kenis zoowel op zedelijk als maatschappelijk gebied. Deze spreuk is zoozeer het eigendom van de beschaafde menschheid geworden en zoo geheel tot een zedelijken grondregel verheven, dat zij haar zelfs uit den nega tieven vorm in den positieven heeft overgezet en opgevat: „werkt en gij zult kunnen en mogen eten." Wordt cle luiaard en de tot niets nutte mensch eenvoudig en terecht weggezet met de bekende oude spreuk, de ijverige, goedwillige werkman daarentegen vindt op clen bodem van zijn hart cle logische gevolgtrekking dat hij die werkt ook eeu natuurlijk en zedelijk recht heeft op eten. Zoo hem dit begrip al niet is aangeboren, 'tis hem toch al van de vroegste kindsheid of ingeprent; op cle school en in de kerk werd het hem zoo vaak voor gehouden, dat hij 'tals een onfeilbare grondstelling voor altoos leerde vasthouden. Maar hoe weinig beantwoordt de werkelijkheid van t leven aan dat nederige, eenvoudige ide'e! Hoe vaak, ja bijna altoos doet de arbeider telkens meer cle er varing opdat zijn geliefde grondregel slechts een onbereikbaar, dus bedriegelijk ideaal is geweest, en hoe is dan de teleurstelling te smartelijker, naarmate cle opvatting van den grondregel kinderlijker, reiner en dus inniger en oprechter geweest is. Arbeid en ge zult met eere iiw eigen verdiend brood etenzegt de theoriearbeid in 't zweet uws aanschijns zooveel gij kunt en tocli zal uw kommer gedurig grooter worclen naarmate uw gezin toeneemt en uw lichaam door cle inspanning en slechte voeding versleten raakt, predikt de werkelijkheid. Arbeidarbeid vlijtig en ge zult even goed uw eigen heer en een vrij man zijn als de bestege zult fier 't hoofd kunnen opheffenals ge den drempel uwer nederige woning overschrijdtzegt het kinderlijk hart dat nog zijn illusiën heeft. Arbeid maar zonder op te zien en houd u maar zeer stil en zoo laag mogelijkkruipende voor uwen naastewant hoezeer ge ook zwoegtge kunt toch het lot niet ontgaan van op een of andere wijze vroeg of laat in cle handen der weldadigheid te vallen. Als ge voor uw gezin drie beten broods zult behoeven zult ge er toch niet meer dan twee kunnen verdienen en de derde zal men u moeten geven gij zult die moeten ont vangen en als ge vier a vijf beten noodig zult hebben zult ge er zelfs om nog een moeten vragen. En als ge altoos vlijtiggedwee en gelaten zijtdan zal men u daarvoor prijzen en beloonen met een kaart voor soep of een afleggertje om uw versleten kleed te vervangen. Arbeid dus maar en lief' 't hoofd niet op, want ge zult het toeli zoo moeten leeren buigen dat het zich nooit meer vrij kan opheffen zegt cle werkelijkheid. Ziedaar de sociale kwestie gesteld op het eenvoudig mensclielijke standpunt en zoo als zij zich opdringt aan 't gevoel. Maar de sociale wetenschap en de wetten der staat huishoudkunde hebben met het gevoel al zeer weinig te makenzij zijn zaken voor het eenvoudige koele verstand. Daarom moet men de sociale kwetsie ook nog op andere standpunten stellen om haar zuiver te kunnen beschouwen en met vrucht te bestudeeren. In de huishouding der maatschappij heeft dc arbeid alleen een zeer betrekkelijke waarde. Vooreerst geeft die soort vari arbeid 't meeste loon die cle grootste ruilwaarde heeftd. w. z. die liet meest gevraagd wordt en. toch niet zoo gemakkelijk te verrichten is. Der halve hoe moeielijker cle arbeid is en hoe meer vraag er tegelijk bestaat naar het produkt van dien arbeid des te hooger zal ook 'tloon wezen en dus zal 'tloou ook hooger kunnen zijn naarmate er minder arbeiders zich voordien moeielijken arbeid opdoen. Hieruit volgt dat liet loon voor den arbeider niet zoozeer afhangt van zijn vlijt en goeden wilals wel van zijn meer of min gelukkige keuze van arbeid van zijn gl'ooter of kleiner talent en daarenboven van de buiten hem liggende oorzaken van vraag en aanbod. En zoo hangt het lot van clen arbeider niet zoozeer af van zijn ze delijke opvatting van zijn stand als arbeider en clus van zijn soliede beginselen als wel van de zeer sa mengestelde en onbarmhartige wetten der staathuis houdkunde. Hij is veelmeer een stoffelijk iets in liet groote organisme der maatschappij dan eeu zedelijk iemand die vermag tc redeneeren en te willen. Ziedaar de sociale kwestie van een ander standpunt gezien De begrippen aangaande het wezen van den staat verschillen zeer onder liet denkende deel der menschen van het ééne uiterste dat de overheid zich denkt als van God verordineerd en dus met een goddelijk gezag bekleed, tot het andere uiterste dat in den staat niets anders ziet dan een eenvoudig maatschappelijk verdrag, worden alle mogelijke nuances in cle opvatting van 't begrip staat gevonden. De arbeiders tand echter be schouwt in alle gevallen den staat voorgesteld door de overheid als een zedelijke macht, die een vermogenden invloed op 'tlot van den arbeider kan en moet uit oefenen, en wederkeerig hebben alle regeeringen zich steeds meer of minder als verantwoordelijk beschouwd voor het welzijn van den arbeidenden stand. Zoo is de arbeider tot de overtuiging gekomen dat hij niet alleen recht heeft op brood door arbeidmaar dat het :de regeering isdie daarvoor in hoogste ressort moet zorgen. Eu. van den anderen kant hebben dè regee-» ringen zonder genoegzaam acht te slaan op cle wetten der staathuishoudkunde deze verplichting doorgaans geaccepteerd. Zoo is het zaad gestrooid van onte vredenheid zoo is cle natuurlijke loop der dingen vaak kunstmatig bedorven zoo is voor een deel liet sociale gebouw gedurende den opbouw reeds onder-» inijnd. Onnatuurlijke ziekelijke toestanden zijn vaii jdeze wederajdsehe dwaalbegrippen het natuurlijke gevolg geworden. Als er achteruitgang en ellende fieerscliteu stond de mindere klasse op tegen de be-1 zittenden en nti nog eisclit een groot deel van den vierden stand de oplossing dor sociale kwestie vaii den staat. De staat Van zijn kant is meestal liet ver keerde pad der kunstmiddelen opgegna i en heeft zoo de kwaal nog verergerd. De eisölicn zijii al grooter geworden, ook naarmate cle verstandelijke ontwikkeling der mindere standen is toegenomeni hans wordt zelfs aandeel gevraagd in cle macht van den staat voor allen öui zoo tot verbetering vaii den onhoudbaren toestand te geraken. De sociale kwestie, hoewel eigenlijk zuiver wetenschappelijk, is een ernstig politiek vraagstuk ge worden, welks behandeling iiiet langer kan Uitgesteld blijven. Zoo dringt zich in onze dagen liet sociale vraagstuk met somberen ernst aan allen op die denken en 't wel mce llen met waarachtige volkswelvaart. Wordt Vervolgd.) ch 111 et at lij of en hij ize ,et kt ijs in u, an er .jn id rd n L

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Courant | 1871 | | pagina 1