No. 22.
ZATERDAG 18 MAART
1871.
Buitenlandsch Overzicht.
BINNENLAND.
Ingezonden Stukken.
ZIERIKZmiE ('OlllUT.
Verschijnt op WOENSDAG
ZATERDAG
PRIJS der A D V E R T E N T1N.
10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen 11 ure.
ABONNEMENTS-PRIJS.
Per drie maanden f 1,Franco per Post f 1,
Het Telegraafkantoor is geopend van 1 October tot 31 MaartOp Werkdagen
Van 8 u. 's voorniidd. tot 9 u. 'snamidd. Op Zon- en Feestdagen: Van
89 'svoorm.van 13 en van 79 u. 's namidd.
Het Postkantoor is geopend met inbegrip van Zon- en Feestdagen
Van des voormiddags van 91/»ll'/j uur.
namiddags 23
avonds 777s
91/»10
De toestand van gisting waarin Frankrijk zich dooi
den oorlog bevindttreedt langzamerhand onderschei
dene phasen in die voor den opmerkzamen beschou
wer beteekenisvol genoeg zijn om aandachtig te worden
gadegeslagen.
Toen in Mei 1789 de vermaarde Nationale Vergade
ring te Versailles hare zittingen opende bleek al zeer
spoedig dat zij twee tegenstrijdige elementen verte
genwoordigde waarvan het éóne weldra het andere
uitwierp of gedeeltelijk oploste. De derde stand de
burgerij kreeg de overhand over deu adel en de gees
telijkheid en werd zoo de ziel der omwenteling. Thans
zien wij in hetzelfde Versailles, waarop definitief toch
de keuze gevallen is in plaats van op het eerst voor
gestelde Fontainebleau, de Nationale V ergadering van
1871 haar zetel opslaan en ook zij zal mogelijk ern
stig te strijden hebben met een element dat wel in
de vergadering de overhand niet hebben zalmaar
toch al krachtig tegen haar ageert en dat is nu de
negentiende eeuwsche vierde stand. Eigenlijk moest
deze naam een wanklank zijn in onze oorenimmers
hoe tegenstrijdig is 't dat een eeuw die zich zoo be
roemt op hare strekking tot gelijkmaking van de
standen die maar al te lang de menschheid ontsierd
liebbener eigenlijk toe komt om nog een nieuwen
stand te scheppen alsof er nog geen onderscheid ge
noeg ware. En die vierde stand is geen andere dan
de klasse der werkliedender blousemannen zooals
ze te Parijs vooral aangeduid worden. De eigenaar
dige richting der industrie in den nieuweren tijd heeft
dien vierden stand doen ontstaan en sterkt nog dage
lijks hare gelederen. Slechts hier en daar nog staan
de zaken zoo, dat de werkman zich kan rekenen tot
de burgers en dat hij daar een zekeren prijs op stelt.
In de groote brandpunten der industrie integendeel
is de massa der werklieden allengs ontaard in een
klasse van werkbijenlevende werkkrachten zoo als
de economie ze noemt. Maar in den grond maken
ze een soort van kaste van lijfeigenen der groote in
dustrie uit die gedurig scherper wordt afgescheiden
van wat men altoos heeft verstaan onder de drie
standen: adel, geestelijkheid en burgerij en die zoo
geworden is tot een vierden stand. Tegen dit element
nu schijnt het dat èn de Nationale Vergadering cn
het gouvernement aan welks hoofd zich de heer Thiers
bevindt zullen te strijden hebben. Wij kunnen niet
anders zien dan dat overleg en berekening zoowel als
vrees en bekommering de vergadering er toe gebracht
hebben te breken met het zieke Parijs om meester
van de zaken te blijven. De regeering is blijkbaar
niet gerust aangaande den mogelijken afloop van de
crisis en het is de vraag of zij zelfs; wel- zeker is van
't geen zij wil en kan tegenover dé bedenkelijke-be
weging die zich openbaart. Feitelijk is dé-vierde
stand opgeruid door leiders- en fórtuinzoekers ook ge
dreven door ellende eu gebrékdoor geheel
Frankrijk, maar vooral te Parijs, in verzet tegen dè
regeering,
De houding van het gezag is natuurlijk zeer
gewijzigd door de buitengewone omstandigheden waar
in 't geheele land verkeert. Generaal f Vinoy. de
bevelhebber van. het leger -te Parijs een krachtig man
en bij de soldaten gezien^ heeft den lien'-een-revue
gehóuden over''de 40;0ÜÖmttn die 't nieuwe" garnizoen
van Parijs uitmaken: en die stad in bedwang moéten
houden. Denzelfden dag heeft1 hij. de Parijzen aars
ernstig gewezen op den nog steeds voortdufendeii
staat van beleg door zes van de oproerigste dagbladen
te schorsen. Het zijn die bladen waarin dagelijks
het volk werd aangezet tot opstand tot het niet be
talen van huishuur én achterstalligen schuld tot het
instellen van de commune en die tevens de grofste
scheldwoorden en verwenschingen inhielden tegen de
nationale vergaderingdie zij naar de guillotine of
naar Cayenne wilden zenden, enz. Tevens is de oprichting
van nieuwe politieke bladen verboden. OndertUsschen
doet generaal Paladine zijn best om de oproerige werk
bijen met "zoeten honing te vrede te stellen terwijl
het gouvernementbij monde van den heer Picard
een - lange ernstige proclamatie heeft gericht tot het
volkwelk stuk denkelijk uit de pen van Thiers ge
vloeid, overwaard is om door alle Franschen ter harte
genomen te worden. Zoo beproeft men tegelijk ontzag
in te boezemen door ontwikkeling van krijgsmacht, de
kleimannen te winnen door goede woorden en einde
lijk te werken op liet gezond verstand van alle wel
denkende vaderlanders. 'tls te hopen dat dit weiov er leg de
plan doeltreffend moge zijn doch voor 't oogenblik
is men nog maar half gerust en blijft de onzekerheid
voortduren. Terwijl het eene bericht meldt dat de
nationale garde ;de kanonnen uit eigeh beweging weder
laar hunne bergplaatsen heeft gebracht, zegt een ande
dat men integendeel nog meer puuten in den omtrek
van Montmartre heeft gewapend. In het eigenlijke
Parijs blijft het rustigin de wijken der werklieden
echter is 't nog lang niet pluis. De maires van eenige
arrondissementen der stad hebben aan de regeering
een plan voorgelegd om van al de achterstallige huis
huur het bedrag van drie maanden uit de pretentien te
schrappen en de betaling van het overige zoo gemak
kelijk. mogelijk te maken. Doch deze maatregel is geens
zins overeenkomstig 't recht en zelfs in 1848 is men
daarvoor teruggedeinsd. Daarentegen heeft de nationale
vergadering nogmaals een prorogatie der wissels toe
gestaan. Uit dit alles blijkt hoezeer Frankrijk ook
inwendig tot in zijne grondvesten geschokt is en hoe
lang zal 't nog duren eer het land zich weder in betere
dagen raag verheugen
Inmiddels gaat de Pruissenhaat over in een soort
van manie en dit is gelukkigwant alles wat over
dreven. wordt duurt niet lang en welk nut kan na den
grooten oorlog ook die kleine guerrilla van de indivi
duen nog aanbrengen Op den duur zal zij niet be
stand wezen tegen die twee machtige factoren van
volkswelvaart: handelsbelang en eigenbelang. Frankrijk
heeft langen tijd veel Duitschers gebruikt, zeker niet
uit Pruisenliefde maar omdat het ze noodig had in
handel en industrie en blijft die behoefte voortduren
dan wordt de bestaande afkeer ook wel weer over
wonnen en komt men van zelf terug van al die booze
voornemens om nimmermeer relatiën met de Duitschers
aan te knoopenwaarvan nu nog heel Frankrijk den
mond vol heeft.
Door de regeering wordt ijverig gearbeid aan het rege
len der verwarde zaken. Vooral houdt zij zich bezig met
het ontwerpen der grondslagen voor een nieuwe inrich
ting van binnenlandsch bestuur. De sous-prefecturen
worden opgeheven en aan de gemeenten wil men een
grootere mate van autonomie bezorgen. Ook de regeling
der finantien is dringend noodig daar van 't bewaren
van 's lands crediet, vooral thans, de toekomst afhangt.
De commissie daartoe benoemd is met haar rapport
aan de Nationale Vergadering gereed, doch de heer Thiers
was dit nog niet met zijne memorie en hij schijnt niet
geheel met de cónclussie der commissie in te stemmen.
Eenige groote Duitsche bladen houden zich bezig met
de zaak der nieuwe rijkslauden Elzas en Lotharingen.
Naar het schijnt zullen deze landstreken in 't vervolg in
een toestand verkeeren die weinig verschilt van de door
velen zoo aangeprezen neutralisatie. Rechtens worden
zij gerekend 't eigendom te zijn der gezamenlijke rijks
vorsten doch zij krijgen een geheel op zich zelf staand
bestuur. De stadhouder wordt benoemd door den keizer;
de bezettingstroepen maken een afzonderlijk corps uit
cle gewesten zullen een eigen volksvertegenwoordiging
hebben. Er zal dus een soort van zelfstandigheid ontstaan
die de Elzas en Lotharingen al sedert lange'jaren niet
gekend hebben en daar vooral de fabrieksnijverheid de
voornaamste bron van bestaan in die spreken is zal er
zeker ook wel getracht worden om in dit opzicht een
gunstige verhouding tot liet Duitsche rijk tot stand te
brengen.
In Duitschlaud zijn de feestelijkheden nog steeds in
vollen gang. Weldra zal de keizer ook zijn intocht te
Berlijn houden hij heeft zich reeds op reis begeven en
den Franschen grond, die hem zoo lang als onwelkoinen
gast gedragen heeftverlaten.
Als vertegenwoordigers van Duitschland op de vredes
onderhandelingen te Brussel zijn benoemd de lieeren von
Balan en von Arniinde eerste is de gezant te Brussel
en de tweede was tot voor eenige dagen Pruissens ge
zant te Rome. Te Berlijn houdt men het voor zeker dat
aan de meest verdienstelijke generaals dotatiën en eer
bewijzen zullen geschonken worden. Vooral moeten
schitterende belooningen voorbereid worden voor von
Bismark en von Moltke tegelijk zullen ook de arme
weduwenweezen en verminkten niet vergeten worden
en die menschen hebben 't waarlijk meer noodig dan de
gelauwerde generaals.
Te Ziirich hadden in de afgeloopen week betreurens
waardige ongeregeldheden plaats. Vrijdag avond zouden
de daar te dezer stede aanwezige Duitschers een feest
vieren ter eere van den roemrijken vrede. Een groot
aantal personen, waaronder vele dames, waren in een
zaal van deu schouwburg vereenigd om feestredenen
aan te hooren en nationale liederen te zingen toen het
gebouw werd bestormd door een hoop gepeupel eu een
bende Fransche officieren die zich met hunne degens
aan het hoofd stelden van de aanvallers. Na een verwoed
gevecht behielden de Duitschers de overhand. Er werden
eenige belhamels gearresteerd; maar den volgenden
avond hernieuwde zich het oproer en werd het eerst
door de Zwitsersche troepen gedempt nadat er vier
dooden en vele gewonden gevallen waren. Volgens de
Neue Ziiricher Zeitimg had de geheele beweging haar
grond eigenlijk niet in anti-Duitschgezindheidmaar
was 'teen aangelegd werk van de leiders der arbeiders-
vereenigiugen zoodat ook hier de vierde stand in 'tspel
gebracht is. Zoo is dit een sprekend voorbeeld te meer
van de uitersten waartoe diegenen vervallen die op den
arbeiderstand werken om er een politieke dommekracht
van te maken.
De Zwartezee-conferentie te Londen heeft haar werk
volbracht. In hoofdzaak hebben wij den uitslag reeds
vroeger medegedeeld. Er is nu nog bij gekomen de
bepaling dat de Donau geneutraliseerd blijft alleen
mogen de comtracteerende mogendheden elk hoogstens
twee oorlogsbodems vóór de Donaumonden stationeeren
terwijl 't aan Oostenrijk staat om aan de schepen die
voortaan de IJzeren Poort zullen passeeren een tol te
heffen. In Engeland houden sommige bladen zich ernstig
bezig met de vraag of er niet spoedig een conflict zal
moeten ontstaan tusschen Rusland en zijn machtigen
Duitschen nabuur, 't Komt ons voor dat de Engelsclie
politiek gaarue iets dergelijks zou zien gebeuren doch
wijmeenendat er niet aan te denken valt om in de naaste
toekomst eene Russisch-Fransclie en eene Duitscli-Eti-
gelsclie alliantie te zien ontstaan. Vooreerstisde goede ver
standhouding tusschen Rusland en Duitschlaud een zoo
natuurlijk verschijnsel dat het geen verwondering kan
baren dat men zelfs van innige bondgenootschap ge
sproken heeft.
Mocht Europa nu na den afloop van den bloedigen
oorlog zicli eens mogen verheugen in maatregelen tot
ontwapening Helaas wat meu overal ziet getuigt van
geheel iets anders. In plaats dat de volken en regeeringen
eenstemmig zouden roepenlaat ons wijs en verstan
dig worden laat ons zoo den vrede zoeken en de kiemen
van den krijg uitroeien, verneemt men slechts een
kreetlaat ons toch onze wapening herzien, wie weet
wat ons boven 't hoofd hangt. Rusland, Italië, Engeland,
Erankrijk allen zijn druk in de weer om hun oorlogs
budget al weder met zóóveel millioenen te verzwaren.
Zieeikzee 17 Maart. Wie laatstl. Woensdagavond de
nutsvergadering bijwoonde, waar P. H. Rugenholtz Jr., uit
Amsterdam als spreker optrad heeft daar veel te denken en
te betrachten gekregen. Het was een warm, welsprekend
pleidooi voor het idealistisch element in het onderwijs.
Het grootste gebrek dat ons hedendaagsch onderwijs
aankleeftis dat het te uitsluitend onderwijs isterwijl
het opvoedend en opleidend element er bijna geheel
wordt gemist. De groote verwachtingen die men van
het onderwijs koestertzullen alleen dan verwezenlijkt
worden, wanneer het niet eeuzijdig dienstbaar is aan
de ontwikkeling van verstand en geheugenmaar ook
de verbeeldinghet gemoedsleven in hunne rechten
worden gehandhaafd en de vorming van het karakter
hoofd- en einddoel zij. In zijn eerste deel gaf hij een
keurig overzicht van de geschiedenis der paedagogiek
waarbij hij eindigde met Fröbelden vader der keden-
daagsche bewaar-, neen speelschooldie het beginsel
heeft aangegeven dat op alle onderwijs moet worden
toegepast niet volproppen met kennismaar leeren
denken methode aangeven voor eigen studiezin wekken
voor het ware schoone en goede. Aan feiten alleen
hebben onze jongens en meisjes niet genoeg van feiten
kan niemand leveneen gemoedelijk element moet
er in 't onderwijs zijn. Hun phantaisie worde meer in
werking gebracht en langs dien weg hun schoonheids
gevoel ontwikkeld. Kon men de leerlingen meer om
ringen met beelden photografien of gravures die hen
verplaatster, op het tooneel waartheen de les hen voert,
hoeveel zou er reeds gewonnen zijn 1 Droevig stief
moederlijk is bij ons ouderwijs de kunst bedeeld van
dc ontleding van een kunstwerk is meestal geen sprake,
zelfs op onze hoogere burgerscholen. En tochzoo ze
later eenig waarachtig kunstgenot zullen kunnen smaken,
is het dringend noodig dat ze hebben leeren onderscheiden
tusschen Beethoven en Offenbachtusschen Goethe en
Dumas etc., dringend noodig, dat hun smaak eenigzius
gevormd zij. Zulk een gezonde esthetische ontwikkeling
zou een middel zijn ook tot zedelijke vorming. En
daarop komt 't bovenal aan. Spreker wensclite daarom
geen afzonderlijk onderwijs in moraal, maar meende dat
dit de vrucht kon zijn van een goed onderwijs ia de
historie, vooral van cultuurgeschiedenis en levensbeschrij
ving. Daardoor moeten de onschendbare wetten der zede
lijke wereldorde worden aangewezen en de overtuiging
gewekt van den logischen samenhang, de heilige zedewet
in de gescbiedenis daardoor wordt het geloof in de
menschheid gewekt en dus het godsdienstig geloof, ook
al wordt de naam van God er zelfs nooit bij genoemd-
Was ons onderwijs meer van zulk een geest door
trokken er zouden minder jonge oude mannetjes worden
gevondendie reeds aan den ingang van het leven
geblaseerd zijn en afgeleefd de breede stroom van
frissche poeziedie op de school over hunne zielen was
heengegaanzou mannen vormen in wier borst de
jeugd niet ondergaat.
Naar aanleiding van het voorstel thans bij Amsterdams
gemeenteraad aanhangig tot een onderzoek naar de
mogelijkheid om de kermis te vervangen door beter
volksvermaken (zie ons no. van 18 Januari)
heeft zich naar wij vernemen aldaar eene
vereeniging gevormd tot veredeling van liet volksver
maak te Amsterdam. Reeds na eenige weken heeft
bedoeld voorstel van verschillende zijden eene anti
kennis-beweging in 't'leven geroepen. Het voorbeeld
daartoe gaf liet hoofdbestuur der Maatschappij tot Nut
van }t Algemeen, hetwelk een adres van adhaesie
richtte aan den raad. Weldra vond het navolging bij
de vereeniging tot handhaving van het liberaal beginsel
in de Ned. Hervormde gemeente en bij de kerkeraden
van de meeste godsdienstige gezindten. De ver
eeniging thans geconstitueerd wensch t zicli bezig te
houden met de moeilijke kwestie van het equivalent.
Eerstdaags zal zij bij adres aan den Gemeenteraad
kennis geven van have constitutie. Terwijl zij een
geleidelijke vervanging van de kermis door beter volks
vermaak voorstaat uit zij den wensch dat het gemeente
bestuur der ofticiflen band die liet nog aan de kermis
verbindt geheel verbreke door een eiud te maken aan
het gebruik van het in- eu uitluiden der kennis en
door niet langer de vergunning te verleenen dat tappe
rijen en herbergen in den kermistijd tot drie uur na
middernacht geopend mogen zijn; dat de najaarsmarkt
voorloopig beperkt worde tot den tijd van acht dagen en
zoo mogelijk samengesmolten met de voorjaarsmarkt;
dat eindelijk de kramen ententvoorstellingen zooveel mo
gelijk verbannen worden naar de buitenwijken der stad en
door omheiningen afgescheiden worden van den publieken
weg. Te gelijker tijd roept zij bij hare pogingen tot
bevordering van degelijk volksvermaak den steun en de
sympathie iu van hot gemeentebestuur.
'fcKomt ons voor dat de stichting dezer vereeniging
een hoogst verblijdend teeken is, vooral omdat daardoor
aan vreesachtige raadsleden dit motief of praetext ont
nomen wordt om tegen een vervanging der kermis te
stemmen, //ja, maar als de kermis weg is, wat dan?
'tVolk moet zich toch vermaken en 'tGemeentebestuur 1
kan daarvan de zorg niet op zich nemen." Neen, antwoordt i\
de pas gestichte vereeniging, maar dat wensch ik te doen
als orgaan van den degelijkeu hanclwerkstaiul, mits ik
van uwe zijde medewerking ondervind. Waarom heeft
Zierikzee de gelegenheid laten voorbijgaan om Ainster-1
dam in dezen voor te gaan? Waarom vindt hier het"
voorstel tot stichting eener volkssociëteit, die mee de
kermis had kunnen ondermijnen, zoo weinig sympathie
Mogen we dan nooit iets beproeven voordat we zeker
zijn van te zullen slagen Laten we dan elkaar maar
goênacht zeggen en de eeuwige rust ingaan. l)c stroom
des tijds zal zonder twijfel hoe langer zoo meer dien
koers nemen en vroeg of laat moeten we toch mee.
Van de voor geruimen tijd uit Meppel vertrok
ken landverhuizers naar Amerika zijn zeer ongunstige
berichten ontvangen; eenige gezinnen hebben hunne
familien geschrevendat zij plan hebben om weer
naar ons land terug te keeren. Op deze tijdingen
hebben onderscheiden personendie 't voornemen
hadden opgevat om linn have en goed te verkoopen en
zich eveneens in de nieuwe wereld te vestingen er van
afgezien tot tijd en wijle dienaangaande nadere ophel
deringen zullen verkregen zijn.
Ie de „Blieven uit de Hoofdstad over de preventieve,
gevangenis" (110. 2)komen een paar periodeu voor, die ik
niet met stilzwijgen kan voorbijgaan.
De eerstbedoelde periode luidt aldus „Het is of
„de wet (het Wetboek van Strafvordering) uitgaat van
„liet beginsel dat bet publiek er is om de rechters
„en niet omgekeerd de rechters om het publiek." De
andere „Te. verwonderen is het dat zoovele jaren zijn
„voorbijgegaanwaarin men in bet vrije Nederland
„de preventieve gevangenis steedse Is regel heeft aange
nomen en „gewoonte enslem hrvoe-Meid ui een schijnbaar
„wettelijke verplichting hebben veranderd.
Wat de eerstgeinelde periode betre.ltbehoeft liet wel
naauwelijks opgemerkt te wordendatindien iets
geschikt is om de bedoelde wet in iJiscrediet te bren
gen liet de voorstelling van den schrijver is. Er is
toch niets dat den vrijen Nederlander zoozeer tegen
de borst stuit dan het denkbeeld, dat men zijne
persoonlijkheid niet telt, dat men hem beschouwt als
eene zaak.waarover wet en overheid naar goedvinden
kunnen beschikken. Het gevoel dat hij bestaat niet
voor zicli zeiven maar voor anderen is hem ondraag
lijk. Elke willekeurook die van wet en overheid
is hem een gruwel. Het „l'état c'est moi" van Bode
wijk de XIV wordt door hem verafschuwd.
De schrijver kan dan ook verzekerd zijndatals
hij er in mogfc slagen aan zijne voorstelling ingang te
