NI No. 19.
WOENSDAG 8 VI A VUT
1871.
Buitenlandsch Overzicht.
3.
Repliek aan den Schrijver
•kleei
onge.
eials,
tubbe
iaane
Jobz,
Ver scliij nt op WOENSDAG en ZATERDAG
PRIJS der ADVERT ENT1ËN.
10 Cents per Regel. De Inzending kan geschieden uiterlijk tot
Dinsdag en Vrijdag morgen 11 ure.
A B O N N E M E N T S-P RIJ S.
Per drie maanden f 1,Franco per Post f 1,
COURANT.
Het Telegraafkantoor is geopend van 1 October tot BI Maart Op Werkdagen
Van 8 u. 'svoormidd. tot 9 u. 'snamidd. Op Zon- en Feestdagen: Van
89 's-voorin.van 13 en van 79 u. 'snamidd.
Het Postkantoor is geopend niet inbegrip van Zon- en Feestdagen l
Van des voormiddags van 9VsHVs uur-
namiddags 23
avonds 7VU
9V319
J. D:
traag
der vei -yVij hebben heden niet veel gewichtige feiten te ver-
gsorga De tijd der verrassende berichten en der ver-
har rv."utterende telegrammen is door 't sluiten van den vrede
!g u'-'borbij. He vergadering van Bordeaux heeft een oogenblik
de wereld in spanning gehouden; maar nadegewichtige
t a r stemming waarbij zij verklaarde de preliminairen van
t ,aanWersailles aan te nemen, is zij als 'tware onder die taak
toti' 1; bezweken én laat niets van zichhooren. Velen twijfelen
'lieracll 11 00^ aan 'Iaar langdurig bestaan en meenen dat zij
iid p®i°^ za^ ontbinden zonder de zaak der constitutie aan fee
n pasj vatten deze taak overlatende aan een geheel nieuw
waarij ^khaam, dat dan de eigenlijke constitueerende vergadering
luten ui' fau 't nieuwe Frankrijk zijn zal. Kochefort en nog twee
IliterPa andere vertegenwoordigers van Parijs, Malon en Bridon
■hebben lrnn mandaat nedergelegd. De leden voor den
Vffilzas, waaronder ook Gambetta, hebben zich uit de ver-
adering verwijderd na geprotesteerd te hebben tegen
den afstand van grondgebied. De overdreven Félix
Pyat heeft zich teruggetrokkenal protesteerende, echter
zonder zijn ontslag te nemen.
De vergadering heeft den 3 Maart een voorstel van
den minister van financiën Puyer Quertier aangenomen
strekkende om onverwijld eene commissie te benoemen
tot het onderzoeken en regelen van alle financieele ver
bintenissen sedert 19 Juli 1870 aangegaan. Er moeten
vreemde zaken gebeurd zijn in den eersten roes van
geestdrift voor den oorlog; men spreekt van 50 millioen
der laatste leening die nergens verantwoord ziju geworden.
De heer Dufaure heeft vooi gesteld de vernietiging van
een decreet van den heer Crimieuxwaarbij verscheidene
rechterlijke ambtenaren waren afgezet. Ook is er een
commissie benoemd om een streng onderzoek in testellen
1 naar. de schandelijke knoeierijen die er hebben plaats
I gehad met de leverantiën aan het leger en waaraan voor
een deel het droevige lot der Oostelijke armee wordt
toegeschreven.
Parijs is kalm gebleven eenige kleine scènes van het
gepeupel uitgezonderdgedurende de korte bezetting
door de Duitsehers. Den 3en zou de stad weder ont-
niimd worden. Ook zal de geheele linker Seine oever
met de daar liggende forten weder aan de Franschen
I teruggegeven worden zoodra de Duitsehers het aanwezige
materieel hebben weggevoerd. De keizer zou ook spoe
dig Versailles verlaten, zich nog eenige dagen te Ferrières
ophouden en tegen den 2lente Berlijn terugkeeren. Zoo
1 zullen verder de schikkingen die uit den gesloten vrede
volgen achtervolgens worden ten uitvoer gebracht. Het
terugvoeren der Fransche krijgsgevangen uit Duitscli-
land zou den 5en aanvangen. Zaakgelastigden hebben
zich naar Belgie en Zwitserland begeven om zoo spoedig
mogelijk de in beide landen aanwezige gevangenen terug-
te halen. De mobiele gardes en verder alle buitengewone
corpsen worden ontbonden. Er wordt zelfs van gesproken
het geheele leger en bloc te ontbinden ten einde op een
geheel nieuwen grondslag een betere organisatie tot
stand te brengen.
In de stemming der Fransche dagbladen wordteen aan
merkelijke verandering opgemerkt. Terwijl vele bladen,
vooral uit het zuiden nog altoos hevig en opgewonden
blijvenwordt er door enkele invloedrijke bladen een
>ixcle
ID
511.
1
veel bedaarder en verstandiger toon aangeslagen. Vooral
de Temps en de Illustration toonen volkomen den ernst
van 't oogenblik te begrijpen. Zij wijzen het ook door
hen beminde vaderland ronduit op zijne fouten en tevens
op den weg tot herstel en vernieuwing. Mogen hunne
stemmen weerklank vinden in veler harten.
De verdere vredes onderhandelingen zullen plaats vinden
op het stadhuis te Brussel. Men zegt dat ook Nederland
e.n voorstel heeft ingediend om aldaar bij die gelegen
heid behandeld te worden. Gezegd voorstel houdt in
dat voortaan de Europcsclie mogendheden een collec
tieven waarborg aannemen zullen om in oorlogstijd alle
particulier eigendom op zee te eerbiedigen. De vertegen
woordiger van den Noord-Duitsclien bond Delbrück
moet nog al ingenomen zijn met dit voorstel; doch
minder met een tweede voorstel, mede van Nederland,
om duidelijk te omschrijven wat oorlogscontrabando
is en dit op te dragen aan een internationale commissie
dit is trouwens een zeer moeielijk geval van straatsrecht
dat steeds zeer subjectief is opgevat. Onze beruchte steen
kolen kwestie is zeker aan dit laatste voorstel niet vreemd.
In Duitschland is de opinie der pers over den vrede
niet zeer eenstemmig. Dat Belfort weder losgelaten is,
is velen tegengevallen, terwijl anderen er zich bij neder-
leggen m.et de opmerking dat Belfort reeds geheel ver-
franscht is en dat. men en passant Zwitserland nu nog
te mend houdt, dat anders maar ontevreden zou wezen
over liet verlies der rechtstreeksche communicatie van
Bazel met Frankrijk. Ook van de Duitsche bladen moet
hetzelfde gezegd worden als van de Fransche. Sommige
keeren weder tot de gewone bedaarde stemming terug en
laten de patriottische opgewondenheid van lieverlede
alkoelen. De uitslag der stemming voor deu rijksdag
is nog niet bekenddoch de strijd is vinnig. Opmerkelijk
is het openbare verbond tusschen de ultra-protestanten
en de ultramontanen. Dat is een gewichtig teeken des
tijds. Ongetwijfeld zal men in Pruissen evenzeer als in
't overige Duitschland spoedig voor een crisis staan
want meer dan ooit zullen de stemmen der vrijzinnigen
zich tegen het genadige-heeren-systeem gaan verzetten
en 't zal te bezien staan of von Bisnïarck op den duur
bestand zal wezen tegen den stroom van vrijzinnige
denkbeelden die zeker krachtiger zal worden naar mate
het volk meer gaat inzien welk groot aandeel het heeft
gehad in den behaalden krijgsroem en in de vestiging
van het Keizerrijk. Er wordt eon groote amnestie voor
bereid tegen de gelegenheid van den intocht van Keizer
Wilhelm te Berlijn. Alle politieke veroordeelden en
gevangenen zullen de vrijheid bekomen. Wat zal dr.
Jacobi nu van zich laten hooien F
De gast van Wilhelmshölie zalzegt men, den 8
ook zijn afscheid ontvangen. Waar zal dc man heengaan
met zijne schande? Zal hij cyniekgenoeg zijn om ergens
in Europa zijn overige levensdagen te gaan slijten zou
hij nog hopen In Frankrijk zijn er luide stemmen op
gegaan om zijne uitlevering te vragen ten einde hem in
staat van beschuldiging te stellen. Maar die man moet
geen martelaar, worden. Als hij.nog gevoel van eer en
van menschelijkheid heeft overgehouden uit zijn veelbe
wogen leven dan kan hem geen grooter straf worden
opgelegd dan die welke hij zal moeten omdragen in zijn
geweten en in de bewustheid van zijn diepen val.
De Vrede.
Het begrip van vrede is voor tweeërlei opvatting
vatbaar. Vrede noemt men 't «als de oorlog ophoudt
en de partijen met handschriften zegel zekere beloften
geschieden bekrachtigen; vrede is ook nog iets hoogers,
edelere, een toestand van welzijn en geluk zoo gepast ver
zinnelijkt door een liefelijk engelenbeeld. Hoe zal
't met dezen vrede zijn F Men kan nog slechts weinige
oordeelvellingen over den gesloten vredeuit de be
langrijke politieke kringen resumeeren en die geven
als de algemeene opvatting niets «anders dan «alleen het
eerste karakter van vredehierboven geschetst. Men
heeft opgehouden met strijden en de pen heeft het
werk van 't zwaard bevestigd; maar met hoeveel déboire
vervult al 't gebeurde van de afgeloopQii week niet de
hartenzoowel van de partijen die gestreden hebben
als van hen die er buiten stonden.
De vredevaan is uitgestoken Berlijn heeft gedaverd
van gejuich zich gebaad in een zee van feestlicht en
vreugdevuur en toch liet is alsof er een waas van
treurigheid om die vriendelijke va«an is gewonden
't is of donkere wolken van bekommering' den nacht
zwart doen afsteken bij 'theldere licht der Berlijnsche
illuminatie. Is ook deze vrede niet veel meer een hypo
these dan een feiteen waarheid die men gaarne als
zoodanig zou bewezen ziendoch die eiken dag kan
blijken slechts een droom geweest te zijn Iets treurigs,
een onbestemd gevoel van onvoldaanheid, een onver-
drijf bare opwelling van bitterheid heeft gewis duizenden
en tienduizenden overmeesterd, zoowel iu 't zegevierende
Duitschland ais in 5t zwaar beproefde Frankrijk. Hoe
kon er onvermengde vreugd zijn bij zoovelen in
Duitschland, die hunne dierbare betrekkingen niet zullen
zien terugkeeren uit het vreemde land die zelfs den
troost moeten missen v«nn een traan te kunnen schreien
op de graven van hunne lieve doodenomdat ze nu
rusten onder de vreemde aarde en hun grafheuvel
toch niet te vinden is op de eenzame slagvelden. Zijn
niet de nationale lauweren een bittere spot voor die
moederdie haar zoon verloorvoor die vrouw en
die arme kinderen die man en vader moeten derven
En dan 't arme FrankrijkEen kille huivering voer
er dooi* de leden van de Nationale Vergadering te
Bordeaux toen de grijze Thiersde man die in dit
geheele treurspel nog de edelste rol mocht vervullen, voor
haar optrad om 't harde vonnis voor te lezen vervat in
de tien artikelen van 't voorloopig verdrag. Vreeselijke
decaloogWas 'fc wonder dat hij onder doffe stilte
werd aangehoord en dat de diepgeschokte grijsaard
die 't Frankrijk van vroeger zoo goed gekend heeft, hem
niet ten einde toe kon uitspreken. Inderdaad dat moet
een aandoenlijk oogenblik geweest zijn, een moment dat
de Franschen nimmer mogen vergeten 't eeuige echt
plechtige ware tafereeldat Frankrijk in de laatste
jaren heeft te aanschouwen gegeven, 't Denkende deel
der natie zwijgt in stomme smart en onderwerpt zich aan
'tdroevige lot; alleen de verdoolde groote hoop houdt
zich nog op met geschreeuw, ijdel vertoon, zelfbegooche
ling. Toch werd er ook nu nog in die vergadering ge
declameerd, gephraseerd gephantaseerd opclegroote trom.
Wat was er van mannen «als Louis Blanc, Victor
mdelijks
1 verhoopt!
everd.
post
Lars tegen
de uit-
alsmede
mj
VOS.
FEUILLETON.
y an
^Vooruitgang - Beschaving-."
Vervolg v«nn ons vorig nommer.
En dit waren vredemakers van de echte soort, ge
loof ik.
De kwakers nu leven stil voor zichzelven in Amerika
en als alle menschen eenmaal kwakers zullen zijn
zullen ze zeker niet meer vechten met sabel en geweer
maar misschien nog wel in meer verfijnde vormen
met geld en intriguedie ook geduchte wapenen zijn
om kwaad te doen. De vrienden des vredes en Elihu
Burrit leven nog stil in EngelandBurrit schrijft
reis-indrukken en bij gelegenheid van dezen oorlog
hebben wij geen enkel woord van die mannen gehoord.
Zij weten 't wel dat zij zouden roepen in de woestijn.
Ik wil nu verder niet gewagen van de beruchte
vredes-congressen van BrusselFrankfortParijs
Londen en Genève. Zeker waren er daar, onder al de
van heinde en ver opgekomenen, ook ware vredemakers
die 'fcgoed meendeiidoch zij werden overschreeuwd
overbluftgecompromitteerd door een drom van woel
geesten, die. met geheel andere denkbeelden in 't'brein
omliepen dan met gedachten des vredes. En zie', dit
bedoel ik als ik, met eenigzins andere woorden, zeg:
>zie goed toedat 't ook bij ons zoo niet gaat. De
namen van achtenswaardige mannendie zich aan
't hoofd der beweging stellen, zijn volstrekt geen waar
borg dat de geheele zaak niet zal ontaarden en wel
haast doodgaan als een meteoor. Als de boel eenmaal
in de war loopt trekken de mannen die zuiver in de
zaak staan zich terug en wat schiet er dan over F
En daar is Garibaldi de geduchte kampioen voor
vrijheid en recht en ook voor den vrede (Ik houd
hem voor een eerlijk man) is zijn geheele leven iets
anders geweest clan bloedige strijd in alle oorden dei-
wereld. Leert zijne geschiedenis niet hoe dé praktijk
de theorie met vuisten kan slaan 1
Toch heeft dat «alles zeker wel eenig nut gehad
ik wil 't geen oogenblik betwijfelen maar ik geloof
dat men veel meer en veel doeltreffender nut kan doen
zonder zich op 't gladde pad der verbonden te bege
ven. 't Echte middel is waarachtige beschaving en
verlichtingzuivere godsdienstzin zuivere begrippen
van recht en plichtlust in historiekennisgezond
denken. En nu herhaal ik nog eens wat ik in mijn
losse gedachten zeide dat men zonder bedenking de
bedoeling van den vredebond edel en humaan mag
noemen maar ik voeg er bij dat men wel moet toe
zien of 't gekozen middel tot dat doel wel goed zal
blijken te zijn.
't Voorbeeld van de beweging tot afschaffing der
slavernij is niet gelukkig gekozen, 't Is koren op mijn
molen als ik wilde redetwisten. Is er nu geen slavernij
meer F Zijn de koeliesdie bij scheepsladingen uit
China worden gehaald, iets anders dan «arme slaven?
Zijn onze blanke arbeiderszich in somberehelaas
soms schril Lachende groepen scharende om soephuis
of armengestichfcvergaande in armoede en ellende
vroeg oud vroeg dood - zijn ze iets anders dan arme
slaven P Neenhelaasslechts de namen zijn veran
derd negers zijn koelies gewordende lijfeigenen
zijn hongerlijdende schamele arbeiders en sjouwers
geworden. De toestanden zijn dezelfde gebleven. En
de negers in Amerika - nadat er honderdduizend©
blanken voor hen elkander vermoord hebben zal men
ze nu zien wegsmelten in dén poel van zonde en
verworpenheid en langzamerhand uitgegroeid worden
uit het midden der vrije blanken. Over een eeuw zal
men er misschien nauwelijks de sporen meer van ont
dekken in een of anderen bruinen kroeskop, die zioh
echter zou schamen v«an eeti neger afkomstig te wezen.
Toch geloof ik met u aan den vooruitgang. Ge
hebt de ware grondslagen van den vooruitgang ge
noemd die de laatste 19 eeuwen heeft gekenmerkt
het Cristeudom en de Hervorming. Ja dat zijn ze
juist en die zullen eenm.aal de wereld overwinnen en
vrede stichten.
Ik heb gezegd de vredebond kan eerst iets
beteekenen als alle menscheu en uit alle landen er
deel aan nemen. Gij treedt hierbij en bij 't volgende
cle Zuiderzee droogmakerij, 111 beschouwingen die ik vol
komen met u deel, volkomen zonder eenig voorbehoud.
Edochlaat ons elkander goed verstaan. Een vrede
bond is naar mijn inzien een verbond 0111 tc bewerken
clat er vrede blijve heerschen en geen oorlog meer
kome. Gij karakteriseert daar echter een algemeen-
philantropische vereeniging tot verspreiding van licht,
Hugo en consorten anders tc wachten? Het geheele leven
van die mannen is één onvruchtbare, ijdele declamatie
zij hebben voor Frankrijk meer kwaad dan goed gedaan.
Ook werd er weder de vloek uitgesproken over den
man van Sédan* Maar hij heeft niet alleen de schuld
van «alles. Ook hierin begaat Frankrijk nog steeds
dezelfde fout. Verraad van Napoleon, verraad van
Bazaine, verraad van Trochuverraad en niets dan
verraad; doch Frankrijk vergeet de conclusie dttt'tdau
toch door haar eigen kinderen moet vermelen zijn, of
liever door haar eigen dwazen waan
"Waarom niet bij Sédan 'thoofd gebogen en dc
bloedige erfenis van den m«m van Sédan verre van
zich geworpenDan was een eervolle vrede mogelijk
geweest, dan was veel nutteloos vergoten bloed gespaard.
Doch men sloeg aan 't déclameerenmeu deed het
gelagen land weergalmen van holle klanken en men
bedaoht niet dat de koele onbarmhartige Graaf von
Bismarck geheel geen acht slaat op dat alles. Frankrijk
is bedorven en bedrogen, 'fc Heeft ook zich zei ven ge
durig meer bedorven en bedrogen. Zal deze vrede het
kunnen voeren op den beteren weg?
De Elzas en een deel van Lotharingen verloren.
Welnu, ook zonder die kan Frankrijk nog groot, schoon
er machtig wezen. Over eenige jaren zal daar de
Gallomanie wel uitgedoofd zijn. Hoe Frankrijk eenmaal
aan die streken gekomen is draft het toch ook niet
zoo ronduit en naar waarheid verklaren. Zoo kunnen
wij denkon die er buiten staan en de zaak objectief
beschouwen; doch de Fransohen die misschien voor
'tmeerendeel niet beter wetpn of de Elz.os en Lotha
ringen zijn van eeuwigheid af Fmnsch geweest, denken
geheel anders. Voor hen 7\l die wonde niet zoo licht,
geheeld zijn en hen gedurig doen zinnen op wraak,
Frankrijk moet 5 milliards francs betalen in drie'
jaren. Tteeds was vóór dezen oorlog de staatsschuld 13
milliards, hierbij komen ontrent milliards voor de
kosten cles oorlogs en dan nog die 5 milliards aan
Duitschland te voldoen: dat maakt een schuldenlast v
23 milliards of 10925 millioen gulden. De jaarlijkache
rentelast zal op zijn minst 500 millioen gulden
bedragen. En dan een half verwoest land, stilstand en
verval van «allerlei bedrijf, verarming v«an duizendenhoe
zal 't ongelukkige land dien last torpchen Waarom heeft
msn 't leger niet opgelóst iu honderd kleine benden om
zoo den rampzaligen krijg tc rekken wie weet of er niet
nog eens uitkomst opgedaagd zou zijn? Maar nu is
'tpleit beslecht en misschien is 't goed dat juist die
geldelijke last zoo zwaar is gewordenwant daardoor
wordt het hervatten van den krijg in do eerste jaren eene
onmogelijkheid. In dien tij 1 komen cle gemoederen tot
bedaren, het gezond verstand kan zioh weder doen gelden
en terug houden van, ovqrijlde stappen. De geleden
nederlaag is ook Frankvijks grootste wonde niet. 't Eigen
lijke gebrek is van geheel anjleren aarddomme tuimel
geest en socialistische dwaeperij bij 'tarme deel des
volks, domme geëstelijke (i weeper ij bij 'fchoogere deel
en zedenbederf bij allen zijn Frankrijks kwalen.
Als 't zich nu daarvan zi) «raohfr te genezen door
wezenlijke hervorming en veniieM mg van zijn inwen
dig organisme en niet door volim'fsmg en uitdenking
van moordwerktuigen dan zal 't ecuiuial weder- een
kennis en beschaving. D e zaken zijn niet ctc^Jf<]e«
Ik herhaal nog eensvvnt3 er tot nu toe uit de go-*-,
schiedenis der vredebonden en vrede? congressen bekend
is leert ons dat die een geheel ander karakter hadden.
Ik heb overigens wel degelijk «aan de voorbereidende''
werkzaamheden voor de droogmaking gedacht. Ik houd
die ook voor de beste en onze roepingmaar ik ben
bang dat cle vredebond gevaar loopt zoo maar in eens
goedsmoeds aan 't scheppen te gaan met een vingerhoed
en ik beweer dat dit danaïdenwerk is. Tussckenbeide
gezegd, ik ben niet bang voor den vredebond, zooals
gij meent te hebben opgemerkt. Ik ben niet b^ j
voor mijne vriendenmaar juist omdat ik ze lief I*
zou ik gaarne, als 'tnoodig was, hun onverstand ia
ijver trachten te matigen en te leiden.
/,De meeste vredebonden hebben eene republikeinse*
meestal socialistische kleur en iu de eerste plaats I
strekking geopenbaard om het zwaartepunt der politij
in //het volk" fce leggen. Men wane echter niet dl
de republieken minder oorlog voeren dan de monal
chieërt. De geschiedenis bewijst 't tegendeel.
Ik moet hierbij opmerkendat ik dit niet zeg va
den Nederl. vredebond bepaald. Ik beschouw dezen al
nog in staat van wording en zou voor 't oogenbij
hem nog volstrekt niet kunnen karakteriseereu.
heb het oog op vredebonden en vredescongressen, die
al een geschiedenis hebben en waarvan men dus rnet
grond iets zeggen kan. 'tWare beter geweest «als ik
in mijn tekst in plaats van hebben haddey, gebruikt
haddan was ik niet misverstaan.
Vervolg en slot in het volgend Nommer
