WOEISDAG ES ZATERDAG.
34 Woensdag 27 April.
Binnenlandsche Tijdingen.
PRIJS DER ADVERTEN TIËN.
Gewone 5 cent de regel. Geboorte-, Huwelijk»- en Dood-
berigtenvan 18 regels a 0,50.
VERSCHIJNT:
M '"1r|
ABONNEMENT S-PR IJ S.
Per drie maanden f 1,25 Franco per post 1,50. Inzen
ding dor Advertentiiin daags te vorenvóór 10 ure 's morg
Aankondigingen van openbare
besturen ensa.
De Burgemeester van Zierikzee breugl ter openbare
kennis dat de kiezerslijsten voor leden van de Tweede
Kamerde Provinciale Staten en den gemeenteraad op
20 April door hem zijn geslolen, op nieuw aangeplakt,
en op de Secretarie dezer gemeente voor een ieder ter
inzage zijn nedergelegd overeenkomstig art. 31 der
kieswet.
Wettelijke Regeling: van fabrieksarbeid
van Kinderen
I.
"Welke voordeelen de maatschappij aan het fabrieks-
J wezen te danken moge hebben, door zijne meerdere
uitbreiding teekenen de schaduwzijden zich allengs
3 scherper en geven meer en meer zorg voor de toe-
komst. Wij wijzen slechts op de ontzettende opeen-
"j hooping van werklieden uit de laagste klassen des
volks in groote steden die van niets anders dan fa-
brieksarbeid leven en daartoe eenig en alleen bekwaam
ff zijn. Zoolang zij werk hebben en voldoende beloond
worden gaat alles goed maar zijn zij zonder arbeid
omdat de fabrikant bun of geen werk kan geven, of
geen booger loon wil verschaffen tengevolge waarvan
zij bet werk stakendan dwaalt die broodelooze massa
met- ledige magen door de straten, om door bedelarij
|j| niet zelden door geweld cf misdrijven den nijpenden
•houger te stillen. Gelukkig 6ehoort dit evenwel tot de
uitzonderingen alleen in tijden van oorlog of tenge
volge van een zaïnenloop van buitengewone omstandig
heden wordt de fabrikant gedwongen zijne fabriek te
doen stilstaan en de werkstakingen op groote schaal
boe menigvuldig zij in de laatste jaren mogen voor
komen zijn zelden vau langen duur.
Aan den fabrieksarbeid zelf kleven echter jammer
lijke nadeelen. Men kan bet die ongelukkige wezens,
die in het vroege morgenuur de werkplaatsen binnen
stroomen wel aanziendat zij naauv/elijks uitgerust
zijn van den arbeid van den vorig en dag. Hun iletsen
blik, bun bleek ingevallen gelaat, bun wankelendenU
t.red wijzen op eene chronische afmattingwaarvoor
zij bij gebrek aan goed voedsel alleen door sterk
prikkelende middelen ongevoelig gemaakt worden doch
beeft bet opwekkende vergif zijne werking gedaandan
treedt de loomheid in al hare verschrikkelijkheid in de
slappe leden terug. En geen wonder dat bet
uiterlijk dier menschen zoo oiini skenbaar bun beroep
aanwijst reeds van bun vroegste jeugd af, van den
tijd dat zij naauwelijks loopen konden zijn zij door
vader ea moeder daarheen gevoerdhebben zij in een
fabriek moeten werkendag aan daguur aan uur
en zelden eene andere lucht ingeademddan hun in
benaauwdedompige werklocalenafgewisseld doGr
vunzige ongezonde woningen werd aangeboden^ Alleen
op bun gang van de fabriek naar hunne woning en
terug genoten zij zuivere luchtdoch kortwant des
avonds verlangen de uitgemergelde lichamen niets liever
dan zoo snel mogelijk zich op een zacht bedof, en
dat meestalop een hoop stroo neer te vleijenen
's morgens baast men zich na korte rust zoo spoedig
mogelijk op bet werk te komen; spoedig want na
het bepaalde uur is de deur geslotenen dan verdient
men zulk een dag geen geld en geen eten.
Doch niet alleen wordt bun lichamelijk welzijn door
overspannen arbeiddoor ongenoegzaam voedseldoor
sterke dranken, en bet dagelijkscli verblijf in een ver
pestenden atmosfeer vernietigd zoodat zij na een leven
van kommer en ellende niet zelden een vroegtijdigen
dood sterven, ook kun geest kwijnt. Zoodra bet kind
van den fabriekarbeider den leeftijd bereikt heeft,
waarop zijne natuurgenooten ter school gezonden worden'
om lezen en schrijven enz. te leer en, en zedelijk en
godsdienstig ontwikkeld en gevormd te worden, begint
bet een of anderen eeutoonigenlouter mecbaniscben
arbeid te verrichtenwaarbij de geest zich in het minst
met inspannen moet, en bet lichaam niet anders is dan
eene machine. Het kind wordt bij een rad geplaatst,
het ziet dat draaijen, altijd draaijen, en daarnaast an
dere raderenwaarbij andere kinderen en het hoort
gansche dagen gestommel en gedreun, doch van waar
die beweging komt, waarom die raderen draaijen wat
aldus vervaardigd wordt, waaraan bet zelf helpen moet,
dat verneemt bet niet of te naauwernood. Wie zou het
uitleggen de fabrikant of de opzichters de tijd is
zoo kostbaar de radereu kunnen daartoe niet tot stil
stand gebracht worden, en zijnzijin bewegiug,dan is er wel
wat anders te doen dan bet arme fabriekskind te onder
wijzen. Doch bet vraagt bet aan zijn buurmanen zal
het dus te weten komen. Geen noodwant dat arme
kind weet bet evenmin als die gebeele schare die gij
daar ziet. Daar kronkelt eene bevolking dooreen
waarvan de meeste niets anders dan levende machinen zijn.
Vrijen tijd om iets anders te leeren hebben die kin
deren niet: in Nederland is bun zulk een tijd door den
wetgever niet gewaarborgd. Huu eenige geestesontwik
keling ontvangen zij van hunne ouders en van de ge
beele bevolking waaronder zij zich bewegen. Daar kent
men evenwel geene hoogere begeerten dan aardappelen
eten, jenever drinken en kinderen verwekkenen
niet zelden loopen de gesprekken enkel over dronken
schap en ontucht. Onder dien demoraliserenden invloed
moet bun geest beschaafd worden, of liever wordt eiken
levensvonk uitgedoofd, en alle zedelijk en godsdienstig
gevoel verstompt, zoodat die arme kinderen zieb niet
kiruneu voorstellen eeue andere roeping op aarde te
hebben dan te werken in eene fabriek, om later als zij
volwassen zijn zich eveneens aan die gruwelijke ondeug
den over te kuuneu geven. Aldus wordt de geest voor
het lichamelijk lijden wel ongevoelig, maar is tevens een
groot gedeelte van de fabriekarbeiders in een toestand
vervallen waaruit zij zicbzelven niet kunnen oprichten
de ijzere wet der noodzakelijkheid dwiugt ben zoo te
zijn tenzij eene hoogere macht hen te hulp kome.
Niet zelden daagt die hulp van de fabrikanten zelve
opdie den verschrikkelijken toestand waarin hunne
arbeiders zich in waarheid, bevindeninzien. Er zijn
voorbeelden, dat aan de fabriek zelve scholen verbonden
zijn, leesbibliotheken en zulke inrichtingen waar de ar
beiders bun geest kunnen beschaven. De fabrikanten
ondervinden spoedig de voordeelen daar verstandelijk
ontwikkelde arbeiders in korter tijd meer verriclden dan
domme onontwikkelde, die geheel den tijd dat een mensch
dagelijks werken kan aan niets anders dan licbamelijken
arbeid besteden.
Doch dit zijn loffelijke uitzonderingen en kleine
fabrikanten kunnen hierin Diet navolgen. Het gaat ia
de fabriekswereld meestal zoodat de fabrikant tegen
den laagst mogelijkeu prijs bet meest licbamelijken arbeid
tracht te verkrijgen. Hij wordt hierin door de omstandig
heid dat de fabriekarbeiders maar ééuesoort arbeid kunnen
verrichten al bijzonder geholpen, waut de werklieden
bangen zoodoeude grootendeels van hem af Tot veel
arbeid is de lichaamskracht van een kind voldoende
die arbeid kan aldus goedkoopersoms beteraltijd
even goed als door volwassenen volbracht worden; en
het is dan in bet voordeel van den fabrikant daartoe
kinderen te gebruiken. Dat is ook bet voordeel der
ouders, want nu verdient geheel bet gezin geld, de
kinderen belpeu mede en brengen dikwijls zooveel in
buis, dat er voor vader nog wel een Hinken borrel af
kan. Voor fabrikant en ouders is bet dus vau belang
dat die kinderen zooveel mogelijk doen en dus eiken
dag zoo lang mogelijk werken. Nu kan men die
ouders wel onmeuschelijk noemendoch dan vergeet
men dat zij van hunne ouders ook zoo behahdeld
zijnen dat bet loon dat zij trekken niet zelden zóo
laag isdat zij er niet van kunnen levenalthans
bunrie kinderen niet mede van onderhouden.
En al konden zij datdan is de verleiding voor hen
niet gering om zonder dat zij er iets voor uitgevoerd
hebben wekelijks een aardigen stuiver binnen te krijgen.
Men zieter is als het ware een cirkel gevormd
waarin de fabriekarbeider van zijn vroegste jeugd af
rondgeslingerd wordt, als kind wordt bij door zijne
ouders en den fabrikant geëxploiteerdlater als vol
wassene nog door den fabrikant en exploiteert bij
op zijn beurt zijne kinderen. Van hem zelf kan on
mogelijk het initiatief om zijn toestand te verbeteren
uitham. Zijn gebeele levensloop beeft hem als bef;
wa'e tot een slaaf gemaakt; slechts in naam kan
bij vrij beschouwd worden. Evenmin als nu emanci
patie van slaven van ben zelf ooit uitgegaan is, kan
men de vrijmaking der fabriekarbeiders van hen zelf
verwachten, en als de fabriekanten dat niet doen moet
de staat die taak op zich nemen.
Wij zullen dit trachten te outvrikkelen. Vooraf moeten
wij evenwel waarschuwen dat men onze beschrijving
van de fabriekarbeiders niet als absoluut geldig mag
beschouwen. Lang niet overal is bun toestand zoo
ongelukkig, in vele fabrieken is b. v. voor den arbeid
van kinderen geen plaats, en kan men in bet algemeen
niet op zulke treurige feiteu wijzen. Docli omdat dit
zoo is moet men niet de handen werkeloos in den schoot
leggende zeggen: „hetzal in die andere fabrieken ook
wel langzamerhand zoo worden." Dat bet tegenwoordig
zoo ver gekomen is, is al erg genoeg; langzamerhand
kan zeer Iaug duren en wanneer de feiten op hoog'e
onwaarschijnlijkheid wijzenis bet onverantwoordelijk
die armoede en dat gebrek, dat lichamelijke eü geeste
lijk kwijnen dat zoo hoog gestegen is dat alle wils
kracht vernietigd is, lijdelijk aan te zien, vooral als de
middelen om een gelukkigen toestand voor die parias
in de maatschappij te bereiden ondubbelzinnig aange
wezen zijn Doch de feiten wijzen niet op eene ver
mindering der kwaal. Bij den vooruitgang vau handel
en nijverheid kan men duidelijk op eene toenemende
productieop meerdere fabrieken meer fabrieksarbeid
'wijzente meer daar veel van betgeen vroeger tot
de bandwerks- en ambachtsnijverheid behoorde op bet
:gebied van bet fabriekswezen is overgebracht'zoodat
dit in alle opzichten eene nog grootere uitbreiding
tegemoet gaat.
(Wordt vervolgd.)
Zierikzee 25 April. Naar wij vernemen is de long
ziekte onder het rundvee uitgebroken op de hofstede
van de wed. L. Boot, te Kapelle in Duiveland. Een
door die ziekte aangetast beest is reeds afgemaakt
terwijl bet overige rundvee ten getale van 20 stuks
waarschijnlijk onteigend en afgemaakt, zullen worden.
Op de hofstede van C. Koopman in diezelfde ge
meente zijn waarschijnlijk mede eenige koeijen door
die ziekte aangetast.
Door mr. A. H. Yerster kantonrechter te Boxtel
is concessie aangevraagd voor den aanleg en de ex
ploitatie van een r poorweg van Brouwershaven over
Kerkwerve ZierikzeeNieuwerkerk OosterlandZijpe,
St. Philipsland Dintcloord en Fijuaard naar Zeven
bergen in aansluiting met den ontworpen spoorweg
van Zevenbergen door de Langstraat naar 5s Hertogen
bosch.
Kerkwerve, 25 April. Op den 25en April 1845
werden in deze gemeente de vier volgende huwelijken
voltrokken: 1. Pieter Berrevoets met Neeltje Verton;
2. I lubrecht Natte met Lena Scbarre3. Joost Botte
met Willemina Kloet; en 4. Cornells Strooband met
Jacomina Biugel'oerg. Deze personen zijn allen nog
in deze gemeente woonachtig en hebben beden bun
vijf-en-twiutig-jarig huwelijksfeest gevierd. Voorzeker
wel eene bijzonderheid eu dat op eene bevolking van
slechts 000 zielen.
Wilhelminadorp 27 April. Tot or.s groot genoe
gen kunnen wij mededeelen dat de persoon vau wien
wij onlangs melddendat. hij zoo ernstig door een
stier verwond wasdat men voor bet behoud vau zijn
leven vreesde ouder behandeling van den bekwamen
dochter J. C. Goemanszóó in beterschap is toegenomen
dat hij buiten gevaar kan geacht worden. Dit ongeluk
is dus beter afgeloopen dan men aanvankelijk durfde
gelooven. N. G. C.
Het beeft Z. M. behaagd, bij besluit van 22
dezer, no. 28, Z. K. Willem Alexander Karei Hendrik
Erederik, prins der Nederlanden te bevorderen tot
luit. ter zee le klasse a la suite en Z. K. H. tegelijker
tijd benoemd tot kapitein bij de bataillons jagers van
bet reg. grenadiers en jagers a la suite van bet corps
tot kapitein bij het reg. rijdende artillerie a la suite
van bet corps en tot rid meester bij bet 4e reg. huzaren
a la suite van bet corps.
Bij koninklijk besluit van den 21 dezer is de
adelborst 1ste klasse H. C. E. van Ysselsteijn
dieneude bij bet eskader in Oost-Indic eervol uit den
zeedienst ontslagen met den laatsteu der maand waarin
dat besluit te zijner kennis zal zijn gebracht.
Z. M. de koning de verdiensten willende erkennen
en beloonen van de officieren en schepelingen der zee
macht en van de officieren en onderofficieren te St.
George d'Elmina die gedurende de maanden November
en December 1SG9 en Januari 1870 bij de krijgsopeia-
tiën van Guinea zich bijzonder hebben onderscheiden
beeft goedgevonden o. a. te bepalen dat bij afzonder
lijke dagorder zoowel hier te lande als in de over-
zeescbe bezittingen eei vol zal worden vermeld de adelborst
lste klasse «T. A.- ÏOoelcterwijl aan allen die
deel hebben genomen aan deze krijgsverrichtingen liet
eereteeken ingesteld bij kon, besluit van 19 Eebruari
1869 zal worden uitgereiktterwijl op de bijbeboorende
gesp zal worden gegraveerd: Guinea 18691870.
De geruchten omtrent een wijziging in bet mi
nisterie houden aan. Niet alleen de minister van oorlog,
maar ook die van buitenlandscbe zaken en van justitie
zouden aftreden en vervangen wordende eerstge
noemde door graaf van Bylandtlid van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal en de laatstgenoemde door
den beer mr. J. J, van Meerbekeraadsheer in bet
provinciaal gerechtshof in Noord-Holland. (A. C.)
Gisteren avond omstreeks 9 Vj uur bemerkten de
naaste buren van den broodbakker ICosmauin den
Langen delft dat bet achtergedeelte van diens buis in
brand stond. Spoedig verspreide zich bet bericht daar
van door de gemeente maar nog spoediger baanden
de vernielende vlammen ziclt een weg Weldra stond
dan ook bet gebeele huiswaarvan de bewoners afwezig
waren geheel in branden deelde liet vuur zich mede
aan liet daarnaast staande buis van den secretaris
dezer gemeente, mr. G. N. de Stoppelaar, die ter
naauwernood gelegenheid bad een gedeelte zijner pa
pieren en voorwerpen waaraan bij de meeste waaide
hechttein veiligheid te brengen. Niet lang toch
duurde bet of de toegang naar zijn bovenhuis werd
door de vorderingen van den brand ontoegankelijk
zoodat de pogingen tot redding daar moesten worden
opgegeven. Ook dit buis is tot den grond afgebrand
en vernield. Het meest dreigende aanzien had de
brand toen van bet onbewoonde buis van den beer
Bijleveld een der makelaars vlam vatteen meu al
gemeen onderstelde dat de oorzaak daarvan binnens
buis moest gezocht worden zoodat het te verwachten
was dat men ook daar de vlammen bet dak zou zieu
uitslaan. Het scheen echter dat deze makelaar door
de gloeihitte der vlammen die van bulten woedden
bad vuur gevat bewondering wekte A. Vergouwen
die boven op bet dak gedurende geruimen tijd aan
bet grootsto gevaar was blootgesteld en onvermoeid
was in zijne pogingen om bet brandende hout te doen
naar beneden storten. Zoodra dit gelukt was kou dan
ook bet gevaar voor dat buis als geweken worden
beschouwdwant bet gedeeBe van liet dak waaraan
de vlam zich reeds bad medegedeeld werd nu spoedig
gebluscnt. Tusschen dit buis en dat van den beer de
Stoppelaar s<aat slechts één gebouw, dat wel veel
schade beeft bekomenmaar niet is in den brand
geraakt. Het buis aau de andere zijde van bet eerst
brandende perceel gelegenbeeft evenals de huizen
aau de overzijde veel geleden. Totaal vernield zijn
slechts twee gebouwenen de omvang vau den ramp
mag dus nog gering geacht worden in verhouding tot
de vrees die men, niet zonder grond, in den aanvang
omtrent de uitbreiding die hij erlangen zou koesterde.
Zooals bet gewoonlijk gaathebben velen schade
bekomen door ondoelmatig aangewende middelen om
voorwerpen in veiligheid te brengen en door de over
haasting waarmede men trachtte te redden hetgeen
men meende bedreigd werd maar aan de andere zijde
moet bet aan de bereidwilligheid van vele ingezetenen
om met de brandweer mede te werken worden toe
geschrevendat men den brand heeft kunnen bedwin
gen al ware ook meer eenheid bij bet verlecnen van
hulp wellicht wenschelijk geweest.
Het buis van den bakker Rosman was evenals de
woning en de inboedel van den beer de Stoppelaar
verzekerd bij de maalscbappij van algemeene assurantie
tegen gevaren van brand, gevestigd te Brussel, agent
alhier de beer D. de Oude. De inboedel van den
beer Kosman was verzekerd bij de maagdenburger
brandborgmaatsehappij agent alhier de heer D. J. van
der Horst Serlé. Het totaal der geleden schade wordt
zeer globaal op ongeveer f 32,000 begroot. M. C,
Eiland Voorne 21 April. Heden werd op bet
erfhuis van den beer Koyck te Spijkenisse een kalf van
nog geen dag oud verkocht voor f 23.
Voor eenigen tijd is een nitro-glycerine fabriek
nabij hot Amerikaanscbe dorp Hackensack in de lucht
gesprongen. De gebeele inrichting werd letterlijk ver
nield. Vier arbeiders, alle Nederlanders, geboortig
uit bet eiland Flakkeeverloren daarbij het leven nl.
Leeaaert Bui ter 27 jaren, Herman Meyer, 35 jaren,
Bastiaan Kooiman en Richard Henckes18 jarenoud.
Buenos Ayres 17 Maart. Den 9den dezer hebben
wij bier een zware orkaan gehad9 Dertig- schepen zijn
op strand geworpen en meir dan vijftig personen ver
loren bierbij bet leven.
De Nieuwe Goessche Courant betoogt naar aan
leiding van de afschaffing vau de art. 414416 van
bet Wetboek van Strafrecht, (waarbij werkstakingen
strafbaar gesteld worden), waarop door Mr. van Houten
in de Tweede Kamer en in eene brochure zeer wordt
aangedrongendat die beer tegen bepalingen te velde
trekt die zooals zij daar luiden door niemand meer in
bescherming worden genomen. De eventuele overwinning
I