Xaturdag 3 Januarij.
1863
WOENSDAG EN ZATURDAG.
ül°. 1.
lïLruienlandsche Tijdingen
Huitenlandsche Tijdingen
PRIJS DER' AD V E R TE NT I EN.
Gewone 12'/s cents tie regel. GeboorteHuwelijks- eii
Doodberigten van 16 regels a 1 .behalve hel zegetregl.
VERS,C HIJ N T:
A B OIYN E M E NTS-PB IJ S.
Per drie maanden f 2,00. Franco per post f 2,25.
Inzending der Advertèntiën daags tevorenvoor 10ure smorg
Een nieuwjaarwensch voor ulezers want
een hieuw jaar met U té beginnen zonder u heil
te wenschen dit kunnen wij niet van ons ver
krijgen Nu wenschten wij weldat we u iets
nieuws kenden wenschenmaar het bekende
„niets nieuws onder de zon" doet ons daaraan
wanhopen, ofschoon men die zegswijze niet al te
woordelijk moet opvatten want het jaar is toch
weer nieuw en naauwelijks is het jaar begon
nen of men vraagt elkander wat nieuws is er.
Welmeenend wenschen^vij u, dat er voor u
steeds goed nieuws zal zijn en nieuw genot en
nieuwe zegen u te beurt moge vallen. Wijl
wenschen dit voor uwe personen en huisgezinnen
voorde plaats uwer woning, voor ons vaderland.
Wij wenschen dat nieuwe bronnen van welvaart
zich openen en dat de oude mogen blijven vloei-
jen of zoo deze gesloten zijn spoedig heropend
mogen worden. Bij dit laatste denken wij vooral
aan het fabriekwezen en de fabrieken in ons mid
den. Wg wenschen om het hierin weinig woorden
zamen te vatten allen Gods goedkeuring en
zegen van het begin des jaars tot aan het einde
des jaars.
ZlI.UIKXKK 2 Januarij. Bij koninkl besluit
is benoemd tot regter in de arrondissements
regtbank alhier jhr. mr. L. F. Panhuys thans
substituut-officier van justitie, bij de arrondisse-
ments-regtbank te Goes.
Uit Middelburg schrijft men In de af-
geloopene week trof onze stad een groot verlies
door het plotseling overlijden van jhr C. P. L.
van Kinschot in leven provinciale directeur der
belastingen alhierin den ouderdom van 56 jaren.
Na nog dienzelfden dag zijne werkzaamheden op
zijn bureau verrigtte hebben werd hij des avonds
door eer.e beroerte overvallen waaraan hij een-ige
oogenblikken later bezweek. Mist de maatschappij
een kundig en werkzaam lid, de ambtenaren
onder zijn bestuur betreuren een beminden chef,
die zoowel aan hen als aan zijne betrekkingen
te vroeg is ontvallen.
De tweede kamer der staten-generaal is
bijeengeroepen tegen dingsdag den 6 Januarij
1 863 des middags ten 2 uretot hervatting van
hare werkzaamheden (bepaaldelijk met het oog-
op de behandeling eener credietwet voor het
hoofdstuk van koloniën)
De commissaris van policiete Bolsward
heeft berigtdat aldaar dooreen handelsbediende
in het postkantoor bezorgd en overhandigd-is-
een brief, geadresseerd aan den heer F. Driver
te Amsterdam, per boot, waarin gesloten waren
verschillende bank- en muntbilletten en cou
pons, welke brief niét aan zijn adres is bezorgd.
Te Utrecht is eene leesinrigting voor
ambachtslieden opgerigt.
Uit Phernambuc wordt aan de Utrecht-
sche courant van den 1 December gemelddat
de hoofdstad Para getuige is geweest van een
onverantwoordeliiken aanslag op het staatsregt.
Dé twee Peruaansche stoomschepenMo
rons en Pastaza, eenige dagen geleden uit
Europa gekomenlaadden hierniettegen-
8'aande het oorlogsbodems zijnhandelsartikelen
van particulieren, waaronder zelfs gere-expop-
teerde met bestemming naar Peru: Naauwe
lijks had de Morona geladenof hij ligtte met
overhaasting het anker, zonder op de waar- I
schuwingen van de Alfandega (tolkantoor) om
de tolregtèn te voldoen enz acht te slaan.
De president der provincie zond dadêlijfed e
Belem (van) de Amazonen-compagnie) met
troepen en geschut naar het fort Obidos ten
einde de Morona-bij zijne aankomst aldaar tein-
timidereny ingeval hij geen gehoor mogt ver-
leenen aan de vertoogen van den commandant
van de Belem, om onze binnenwateren niet zon
der verlof te bevaren.
Kort voor het vertrek van de Belem, ligtte
de Pastaza even heimelijk het ankermaar ge
raakte aan den grond, waarop de commandant
van de Belem hem de noodige vertoogen deed
maar ten antwoord kreegdat „de Pastaza als
Peruaansch oorlogsvaartuig geen verlof hoe
genaamd noodig had."' Daar de Belem nog in
het gezigt der hoofdstad wasbragt hij dit ant
woord aan den presidentwaarna hij zijne reis
weder aanvaardde.
Den 26 kwam de Beletn te Öhidhs aan eai
zette de troepen en het geschut'aan' wal', het'
fort in den ellendigsten toestand vindende.- Deit-
zelfden dag arriveerde de Morona. Het fort
lostte onmiddelijk twee schoten met los kruid
waaraan de Morona zich niet stoorde,-zijne reis
zoo digt mogelijk langs den anderen'oever voort
zettende, waarop de onzen acht schoten uit het
forten zes uit eene batterij, dedenwaarvan
wegens den afstand slechts twee troffen Welke
de Morona met vijf schoten beantwoordde.
Buiten het bereik van ons geschut gekomen
deed de Morona ten teeken van uittarting of uit
zelfvoldoening twee schoten met los kruid;
„Deze enkele voorstelling der feiten, zegt
het dagblad van Phernambuc, zal genoegzaam
zijn om het geivigt van den aanslag der beide
Peruaansche stoombooten te doen inzien zijnde
Brazilië met de Peruaansche republiek in vollen
vrede. Hét kanon' heeft intusschen in de wate
ren der Amazonenter verdediging der Brazi-
liaansehe'souvereiniteit geklonken de Peruanen
zijn tegen onzen wilde rivier opgevarenmaar
het protest is en blijft met „vurige létteren" ge
schreven."
Aan het algemeen overzigt van'riet Bata-
viaasch Handelsblad wo rdt het volgendë ont
leend., dd. 14'November
In aanmerking nemende, dat de maatregelen
ter beteugeling van den opstand'in de Zuider
en Ooster-afdeeling van Borneo door den zegen
des Allerhoogsten endoor den moed en de vol
harding van de land- en zeemagt tot hiertoe met
zulk gelukkig gevolg zijn bekroond, dat het
aanzienlijkste hoofd van den opstand der rege
ring is in handen gevallen en vele andere voor
name leiders van dien opstand haar hunne on
derwerping hebben aangeboden, zoodat die op-
étand in dat gewest, met uitzondering van den
Boven-Doessonals bedwongen kan worden
beschouwd
dat de regering van deze door haar behaalde
v.oordeelen zoodanig behoort gebruik temaken,
dat haar ernstig streven om het welzijn van land
en volk op Borneo te bevorderen m het oog
springe, en allen; die de grootmoedigheid der
regering boven hare wraakoefening verkiezen,
gelegenheid hebben haar ongehinderd in te
roepen;
dat de waardigheid der regering evenwel ver
biedt in deze amnestie te begrijpen die hoofden
van den opstand, welke, uithoofde van de
zwaarte der door hen bedreven misdrijven geen
genade-betoon verdienen, dan ten hoogste de
verzekering van lijfsbehoud .-.ingeval van vrij
willige overgave
heeft de gouverneur-generaal bij besluit van
19 October 11; onder anderen bepaald
Art. 1. Amnestie wordt verleend aan de
inlandsche vorsten en hoofden ter Zuid- en Oos-
terkust van Borneo, die, hetzij, middelijk,
hetzij onmiddelijkhebben deelgenomen aan
den gewapenden opstand en het openbaar ver
zet tegen het Nederlandsch gezag in het voor
meld gewest, voor zoover ter zake van hunne
handelingen niet reeds vroeger eenige veroor
deeling tegen hen is uitgesproken of eenige an
dere maatregel van bestraffing tegen hen is ten
uitvoer gelegd.
Art. 2. Gelijke amnestie wordt verleend aan
de volgelingen en aanhangers der inlandsche
vorsten en hoofden in art. 1 bedoeld
Art. 3. Van de amnestie zijn uitgesloten de
personen van Ahtasari en zijne zonen, Demang
LehmanAmin Oellah, Soero Patti en zijne
zonen, Kiai Djaja Lalana, Goesti Kassan en
zijne zonen. De voorwaarden, waarop aan
deze bij vrijwillige overgavelijfsbehoud kan
worden i verzekervlworden door den gouver
neur-generaal vastgesteld.
Art. 4. Deze ordonnantie is niet var. toe
passing op de Boven-Doessonwelk landschap
nog in staat van gewapend verzet tegen de re
gering- verkeert.
Art'. 5". Zij, die in het vcorregt dér bij de
artikelen 1 en 2 verleende amnestie wenschen te
deelen zijn gehouden rich binr.en-twee maan
den,. nadat deze ordonnantie tér Zuid- en
Oostkust van Borneo zal zijn openbaar ge
maakt, bij het bestuur aan te melden en zich in
de hun ter woonplaats aangewezen kampongs te
vestigen
Aan het algemeen overzigt van de Java-
Bode, wordt het volgende ontleend, dd. 14
November.
In den nacht van zaturdag op zondag jl. wer
den de bewoners1 van Padang wederom uit hunne
zoete rust gewektdoor het vreeselijke slaan op
de tong-tong,-welke verkondigde dat er amok
vergezeld van brand, ontstaan was. Uit ge
loofwaardige bron verneemt men omtrent deze
vreeselijke gebeurtenis het navolgendeZekere
Niasser, met name Si Rega,-huisbediende bij
den heer de. W.woonde met zijne vrouw
en hare moeder, welke laatste baboe bij den
heerv.d. L.was; op-'dièns-etf>;: desavöntls
circa 12 ure te huis komende kreeg hij hevigen
twist reet zijne vrouwten gevolge waarvan hij
Jiaar door middel eener klewang van het leven
beroofde. Hierop liet hij demoeder, die in het
Hoofdgebouw verblijf hield, roepen, zeggende
dat hare dochter ongesteld wasdoch naauwe
lijks was zij in het vertrek gekomen, of de
snoodaard beroofde haar evenzeer van het le
ven Na nog eene vrouw en een jongentje ver
wond te hebbenstak hij het huis in brand
waarna hij zich in de vlammen wierp. Het
huisje is tot den grond toe afgebrand en vond
men des anderen daags de overblijfselen van
drie misvormde lijken. De verwonde vrouw en
het kind zijn ter verpleging naar het hospitaal
overgevoerd. Naar men mededeeltmoet ja-
loesie wederom de aanleidende oorzaak zijn tot
dezen driedubbelen moord.
Men meldt uit Fort van de Capelle
Op den 27 October jl.des morgens om half
zeven ure, werd de aandacht der bewoners van
Tanah-Datar opgewekt dooreen verschrikkelijk
geraas komende van den vuurberg Merapien
zag men twee stroomen met verschrikkelijk ge
weld van den berg afdaleneene van de zijde
van Tandjong Alara en eene van Soengei
Djambowelke eerst verondersteld werden lava-
stroomen te zijn maar weldra bleken te bestaan
uit steenen en modder,.toen zij zich indebed
ding van de riviertjes Pello en Malano wierpen
en deze stroompjes oogenblikkelijk zoodanig
deden rijzen, dat niets tegen den vloed bestand
was. Een en twintig mensc'nenvier bruggen,
dertien soerons en drie karbouwenkralen zijn
door den stroom medegesleept, terwijl eene
groote uitgestrektheid rijstvelden door modder
en steefien is overdekt. Zes lijken zijn terug
gevonden. Dé oorzaak van deze ramp is waar
schijnlijk van vulcanischen aard. Men zegt
dat zich op den top van den berg een klein meer
had gevormd, waarschijnlijk in een uitgebran-
den kraterwaarvan de wanden zouden zijn uit
geweken. De bevolking was ijverig bezigde
geledens schade te herstellen.
GROOT-BRITTAN NI E N
Uit New-York meldt men van 17 Dec.
Op nieuw hebben de vijandelijke legers in eene
bloedige worsteling om den palm der overwin
ning gestredenen op nieuw is deze aan da
Zuidelijken te beurt gevallen. De laatsten heb
ben ongetwijfeld weinig geleden en zijn in alle
opzigten overwinnaars geweest. Na Fredericks
burg verlaten te hebben vestigden zij zich on
middelijk daarachter op de hoogtenwelke de
stad omringen, waar onderscheiden aardwerken
waren opgeworpen. Zaturdag 13 dezer, gaf
Burnside bevel om vooruit te rukken. Een
dikke mistzoo als gewoonlijk in dit jaargetijde
aldaar plaats grijpt hing tusschen en over de
beide legers die met hunne artillerie als het
ware rondtastten om elkander te vinden.
Tegen den middag trok de mist op en de
vijandelijke legers bevonden zich in elkanders
oniniddelijke nabijheid. Het werd spoedig
duidelijk, dat de eerste rei heuvelen, waarop de
vijand zijne stukken geplant had,slechts door
eene bestorming met de bajonet kon genomen
worden en generaal Summer koos French's
divisie voor dit gevaarlijke werk en zond hem
ondersteund door Howard's divisie voorwaarts.
Er is geen twijfel aan of de bondstroepen trach
ten dit werk uitte voeren met de koelbloedigheid
en volharding van veteranenmaar een ver
schrikkelijk vuur van schroot en kogels regende
van de zuidelijke batterijen en maaide de gele
deren weg als grasverpletterde de legioenen
die men onverwinbaar waande. Zelfs de stout-
moedigsten werden ontmoedigd. Maar Burn
side was onverzettelijk en meende dat dit den
weg naar Richmond openen moest. Op nieuw
vormden zich regementen op regementen tot
eene lange onafzienbare menschen-massaop
nieuwklonkhet voorwaarts, op nieuw wapperde
de starrenvlag voor hen uit in de hand van
menjgen dappere, maar op nieuw vielen zij terug,
gebroken, verslagen, hunne rijen uit elkander
gescheurd door het vijandelijk lood dat zoo
digt viel als hagel. En nogmaals en nogmaals
werd het doodende werk beproefd, en elke
poging vermeerderde den stapel lijken tusschen
hen en den vijand die onbewegelijk stond als
eene rots Het is waar Lee en Longstreet en
Hill en Stonewall Jackson waren daar en wij
weten het door den dood van onzen dapperen
generaal Bayard, van onzen generaal Jackson
en een twaalftal andere generaals en hoofd
officieren die doodelijk of gevaarlijk gewond
werden. Ons verlieswaarvan geene officiële
opgaven ingekomen zijnzal minstens 20,000