Woensdag
10 September.
WOENSDAG ZATURDAG.
DE KERMIS.
73.
S*5/l8
15 l f i n e nl a n ds c h e T ij cl i n g e n
iluitenlandsche Tijdingen
Ingezonden stukken.
O
A BONN EM ENT S-P RIJS.
Per driemaanden f 2,00. Franco per post f 2,25.
Inzendingder Advert .daagste voren, voor 10 ure'smorgens.
VE BS C HIJ N T:
P RIJ S DER ADVERTENT IE Km
Gewone\2ils cents de regel. GeboorteHuwelijks- en
Doodber'igtenvan 16 regels a behalve hel Zegelregi.
aramerts
a aange-
deren en
Collot
officier
van ge
ts mevr.
generaal
765/8
99",,,
93 l2
102
101
813/
903/,
58
j 89'3|j6
74
74'/.,
53
51''V.,
26%
73%
60
420
45
45
U'/„
tke'en
7,25
o.oo
0 00
0,00
- 8/25
- O.OO'
- 13,50
- 0,00
0,00
De heeren Boaaen Judeh, openden ji. vrijdag
hun tooneei met het blijdspel: Wie ben ik? of
Baron en Kamerdienaar ,en het nastuk: de Zuster
van Jocrisse. Voor eene openings voorstelling
mogt men het publiek talrijk noemen. Zaturdag
avond werd de Houtvlotter of de Lieden uit de
I'd/csUisse gegeven. Het werd voortreffelijk uit-
oevocrd. De heer Bouwmeester zagen wij hier
voor de eerste maal ten tooneele verschijnen.
Hijspeelde de valscherol van den graaf deBelmare
uitmuntendzoodat wij hem a's een verdienstelijk
acteur leerden kennen. De rol van Bosalie ge-
looven wij dat voor mej. Sametini te zwaar was.
Zij kan nog niet genoeg kracht met hare stem
uitoefenen. Dit gebrekkige vergoede zij echter
door haar liefelijken zang. Als zij spreekt, wendt
zij zich ook te veel van het publiek af. Wij ma
ken haar hierop opmerkzaam omdat het jam
mer zo li zijnindien zij bij den gunstigen aanleg
dien zij voor het tooneei heeftzich iets gewoon
maakte dat veel van haar spel zou bederven.
Op maandag avond werd teil fooneele ge-
voord de tO' liter der Voddenrapers. Het salon
kon naauwelijks liet opgtkomen publiek bevat
ten. De voorstelling verdiende ook wel bijzon
dere belangstelling, daar het stuk zeer boeijend
en vol afwisseling was en de uitvoering allen lof
verdiende.
Bewonderd hebben wij het spel van mw. Sablai-
rolles; het was, alsof zij niet speelde maar alsof zij
werkelijk Theresa de Catalaausche waszoo na
tuurlijk en ongedwongen sprak en handelde zij.
Haar mimiek, hare houding, elk barer bewe
gingen alles zegt het ons dat zij eene tooeeel-
kunstenares van den eersten rang is, waarop ons
vaderlandsch tooneei met regt trotsch mag zijn.
De heer Jadels verwierf alle toejuiching ook bij
is meester in de kunst en toonde dit ook weder
als Bamboche de Voddenraper. Mej. Stol ver
vulde de rol van Moeder Moseou zeer karakte
ristiek. Mej. Sametini beviel ons thans veel heter
dan op zaturdag avond. Zij vervulde hare rol
Mariettazoogoed als zij vermogt.en wij geven
haar daarom gaarne allen lof. Wij achten ech
ter die rol voor hare jeugdige krachten teel te
zwaar en hadden liever gezien, dat die door mw.
Boos ware vervuld geworden. Het orchest ver
aangenaamde de pauzen door liefelijke muziek
zoodat men ook van die zijde z'ch beijverde om
dien avond regt aangenaam te maken.
De heer Uronkers mogt zich ook over een
talrijk bezoek verheugen dank hebbe de voor
treffelijke Belgische kapel, onder directie van
den heer Vers/meten. Vooral de Soirees voc.ales
et Instrumentales, op zondag en maandag avond,
waren rijk aan kunstgenot. Toen blonken vooral
detalenten van mev. Verstraeten, mil. Tsméuieou
den heer Be isekom uit. Ook het orchestbe
geleid door de piano voerde zeer schoone
stukken uit. Indien tvij in bijzonderheden moes
ten treden dan zou dit te veel plaats innemen,
daar er zooveel en zoo velerlei werd ten gehoore
gebragt, Wij zeggen er alleen van dat de uit-
o.updigste toejuichingen getuigden van den bijval
des publieks en dat alles getuigde dat van
ijver en zorg, om de soirées zoo luisterrijk moge
lijk te maken. Niemand verzuime dus de Bel
gische Kapel te gaan hooren.
Gij hebt zeker reeds een bezoek aan de
Diergaardeen het M useum mechanique gebragt
anders raden wij u dit aanwant wilde dieren
ziet men hier niet eiken dag, ja zelfs niet op elke
kermis. Gij kunt er ook beeren zien, dat is
veel aangenamer voor sommigen dan beeren te
ontvangen, zooals die in .lanttarij worden losge
laten. Wacht n voor alle beeren, waarmede
gij, als zij eens op u afkomengeen raad zoudt
weten Met Museum Mechanique is veel ver
fraaid en is der bezigtiging overwaard.
Houdt ge van meesterlijk vioolspel en aange
name» zang, dan recommanderen wij u ga Con-
cnrdia binnen, alwaar zich de familieSino hooren
laa'. en den jeugdigen talentvollen violist, de jonge
heer Sino obligaten geeft. De bals in St.-Se-
bastiaan zullen als naar gewoonte wel druk be
zocht worden. De ruime zaal beveelt zich
daartoe allezins aan. De heer Sohock tiacht het
zijne bezoekers door prompte bediening, goede
muziekilluminatie en vuurwerk zoo aangenaam
mogelijk te maken Kr is dus veel en velerlei
te genieten. De kermis is een roos die slechts
weinige dagen bloeitmen plukke haar oer zij
verdwijnt.
Men schrijft uit Zwolle van 5 dezer.
Een zaaddrager voiwLgistaren alhier een vreese-
lijken dood. Met anderen eene partij rogge
vervoet eude, geraakte hij onder den meteen
gewigt van bijna vier duizend pond beladen wa
gen waarvan het rad hem over den buik voer.
Na nog twee uren geleden te hebben gal hij den
geest.
Uit Meppel schrijft men van 3 dezer.
Gisteren is hier door den officier van justitie
tien regter-commissaris en commies-griffier van
de arrondissements rog'bank te Assen in loco
onderzoek gedaan naar den moord van een
pasgeboren kind waarvan reeds melding is ge
maakt. Tegen zekere pas gehuwde vrouw zijn
deswege veel vermoedens gerezenzij werd
gisteren door de politie naar de plaats gebragt,
alwaar de regterlijke magt het onderzoek tot laat
in den avond heeft voortgezet, met adsistentie
van twee geneeskundigen. Onderscheidene
personen die min of meer inlichtingen over
deze ontzettende zaak konden geven, werden
daar tevens opgeroepen
De nadere bijzonderheden omtrent de
gaz ontploffing in eene steenkolenmijn onder
Elouges (Henegouwen) zijn ijzingwekkend. Na
acht uren moeijelijken arbeid vond men vijf lij
ken een jong mensch riep zes uren lang om
hul]t en kon gehoord worden, doch toen het met
buitengewone krachtsinspanning eindelijk gelukt
ivas hem te naderenhad hij den geest gegeven.
Twee anderen zijn nog levend gevonden waar
van de een half gestikt was, doch de ander
ge-merlei letsel had bekomen, hoezeer hij hon
derd verschrikkelijke uren op zijn buik had rond
gekropen met slechts een stuk broods tot
voedsel.
FRANKRIJK..
Parijs 1 September. Mag men de laatste
tijdingen uit de Vereenigde Staten vertrouwen
dan zijn de jongste dagen byzonder gunstig voor
de Noordelijken geweest en verwachtte men
binnen kort wederom een grooten slag waarvan
de uitslag mede niet twijfelachtig scheen. Hoe
langer hoe meer begint men hier in te zien dat
het Zuiden in het eind het onderspit moet delven.
Trouwens is niemand meer dupe van de bewe
ring der Noordelijken dat zij de slavernij wen
schen to doen ophouden en de negers willen
emanciperen de kortelings nog door president
Lincoln gesprokene woorden verspreiden een
zeer treurig licht over dit punt. Het Noorden
heeft niets anders ten doel dan zijne overmagt
overliet Zuiden te bevestigen en te versterken,
en zoo men nu al mag aannemen dat dit goed
gezien is valt het toch van den anderen kant niet
te ontkennen dat het Zuiden als het eenmaal
ten onder gebragt iseen treurige en onderge
schikte rol in de Unie zal moeten spelen en dat
is immers hard, vooral voor mannen die moedig
gestreden hebben voor hunne vrijheid.
GROOT-BRITTAN N I E N
Londen, 5 September. Dezer dagen is een
meisje, een adder willende voe len dien haar
broeder in eene doos bewaarde, door het dier
derwijze aan de bovenlip gebetendat zij on
danks toegebragte geneeskundige hulp in wei
nig tijds den gee>t gaf.
The Times bevat het volgende berigt over
het Zuidelijk leger, met bijvoeging dat zij de
waarheid der m- cledeeling gelooft
George N. Sanders, vroeger Amerikaansch
consul in Londen, is met de Jura medegekoinen
als overbrenger van belangrijke herigten voor
de Zuidelijke commissarissen Mason en Slidell.
De heer Sanders zegt dat het. Zuidelijk leg^r in
Virginië, noordoostelijk van Petersburg, onder
bevel der generaals Lee, Johnston, Longstreet
en Jackson ongeveer 200,000 weerbare mannen
sterk is. Het bezit meer dan 400 svukken veld
geschut onder generaal Pendleton en 10,000
uitmuntend beredeneen gewapende ruiters onder
de generaals Stewart en Fitz Hugh Lee. Het
geheele leger is in den besten toestand, op
marsch tegen den vijand, en verlangend hem op
eenig slagveld te ontmoetenterwijl niemand
aan den uitslag twijfelt. Generaals Biagg,
Hardee, Price en Lirby Smith bevinden zich
met ten minste 150,000 man voetvolk en artil
lerie en 12,000 man ruiterij'op korte afstanden
van elkander, zoodat het eene corps het andere
ondersteunt in Noord- Alabama oost- en zuid
oost Tennessee. Zij manoeuvreren in het front
en in de achterhoede van de legers van Buell en
Grant (Noordelijk) die geen 150,000 man sterk
zijn. De Zuidelijke ruiterij, onder Forrest en
Morgan had alle wegen van gemeenschap afge
sneden, door bruggen, wegen enz, tot op 150
mijlen afstands van Buells leger te vernielen. Te
Richmond was men er van overtuigd, dat Buoll
zich zou moeten overgeven of zijn leger uiteen
doen gaan, en dat het onmogelijk met goed ge
volg bezuiden de Ohiö stand kon houden. Ge
neraal Humphrey Marshall was verder meteene
sterke divisie noord-oostelijk Kentucky binnen
gerukt ten einde in de omstreken van Blue Grass
eene verbinding te bewerkstelligen met gene
raal Kirbv Smithvan de divisie van generaal
Bragg. Verder nog waren de generaais-majoor
Holmes en Hinman, aan het hoofd van 30,000
man uit Texas noordwestelijk Louisiana en
Arkansas, Fort Smith voorbij getrokken, en
zouden spoedig gemeenschappelijk ageren met
de 20,000 man troepen en partijgangers die zich
reeds in het bezit bevinden van liet belangrijkste
gedeelte van Missouri. Tegen deze troepen zou
ten minste 150,000 man Noordelijken moeten
in het veld worden gebragt, wilden zij iets met
goed gevolg ondernemen. Volgens alleberigten
uit MissouriTennessee, Kentucky en Mary
land, verlangden de jongelieden met ongeduld
onder de wapenen te worden geroepenen de
Zuidelijke regering rekent erop hier alleen meer
dan 150,000 man te vinden, daar zij bij de laat
ste oproeping naauwelijks een regement naty: het
Noorden hebben gezonden. Ten slotte verklaart
de heer Sandersdat de gezondheids-toestand te
Richmond niets te wenschen overlaat.
Het Budget van de Toekomst.
II.
Al is de leugen nog zoo snel
Z)e waarheid achterhaald haar wel.
Met grootc naïviteit onderzoekt de Nieuwe Rott. Courant
vau 12 Julij jl. de redenen waarom men zich verzette tegen
hetgeen de regering in de cultuur-wet voorstelde „Daarvoor"
tegen dat verzetzeidc zij nog naïver „is geen redelijken
grond uit te denkenindien het uiet de vrees isdatals
„de belastingen op de particuliere ondernemingen behoorlijk
„en naar vastgestelde regels in de schatkist vlocijen de juiste
gegevens verkregen zullen worden om het budget van de
toekomst te makenwaarnaar de oppositie steeds vraagt en
„waaruit met cijfers zal kunnen bloezen vjordendat door de
„particuliere ondernemingen vf.el meer geld in de sciiat-
„kist zal vLOEiJENdan. men ooit van het cultuurstelsel
heeft getrokken
Wij hebben in ons eerste artikel aangetoond dat die vrees
ons niet bekruipt. Immers, volgens de- „juiste gegevens,"
die in de aangeboden wet en hare memorie van toelichting
voorkomenwerd door ons „met cijfers bevjesendat de
particuliere ondernemingen indien zij vervingen de plaats
van het cultuurstelsel hoogstens f 5,500,000 aan de schat
kist zouden opleveren, tegenover de 58 h 00 millioenen (1)
dio nu de vrucht zijn van datzelfde cultuurstelsel hetwelk
volgens de radikalenalléén dient ten behoeve van enkele
gunstelingen De Nieuwe Rott. Courant is dus, dunkt ons
aan hare lezers verpligt, om op hare beurt „met cijfers te
bewijzeudat de particuliere ondernemingen „veel meer gold
in de schatkist zullen doen vloeijen dan men ooit van het
cultuurstelsel heeft getrokken." Of zou ze zóó naïf zijn te
geloovcu datindien onze rekening juist werd bevonden
Kamers in Nederland zouden zijn te vinden die het cultuur
stelsel zouden helpen vermoorden om het Staatsbankroet daar
voor in de plaats te koopen
Onze eisch is veel gematigder dan die van de N. R Ct.
Wij verlangen volstrekt niet „veel meer geld" dan ooit het
cultuurstelsel opleverde; wij wenschen slechts het bewijs 1e
zien geleverd: dat de particuliere industrie even vee! geld zal
opbrengen aan de schatkistals het cultuurstelsel dat doet.
Het komt ous voor dat wij redelijk ziju. Ei lieve waarom
aarzelen de radicalen om den kring van groote woorden te
verlaten en, gelijk wij dedeu de uatie te helpen hare reke
ning te maken
Tegen de rekening in ons eerste artikel gegeven is slechts
ééne tegenwerping te maken Zij is deze: dat noch de aan
geboden cultuurwetnoch de memorie van toelichting al de
gegevens bevat van het „budget der toekomsten dat alzoo
onze rekening faalt. Wij zouden daarop antwoorden dat wij
dan de openbaarmaking verwachten van de geheim gehouden
gegevens opdat wij de rekening kunnen rectificeren. De
Nederlandsche natie zal 58 a 00 millioenen 's jaars niet los
laten, zonder vooraf te weten, wat cu hoeveel zij daarvoor
in de plaats krijgt.
Laat ons evenwel aannemen dat er nog andere „gegevens"
zijn laat ons daarenboven gematigder wezen dan de radicalen
en ous dus tevreden stellen met niet meer millioenen dan het
cultuurstelsel aan de schatkist opbrengt welnu, dau kunnen
wij ook zonder die gegeveus te kennen aan de particuliere
industrie de rekening makeu om zonneklaar te bewijzen
dat hetgeen de radicalen in holle phrases zeggen te zullen
bereiken eene onwaarheidja eene onmogelijkheid is.
Tot grondslag van onze berekening nemen wij aan: I. dat
de particuliere industrie het cultuurstelsel vervangen heb
bende, niet meer zal opbrengen dan dat cultuurstelsel 2. het
terrein van het alsdan vervallen cultuurstelsel 3. de opbrengst
van het cultuurstelsel over de laatste 10 jaren van 1850 tot
en met 1859 (2)4. de twee boofdculturcs kofiïj eu suiker (3).
E.OFFIJ.
Van 185059 verkreeg bet gouvernement 9,165,587 pic.
koffijdie, na aftrek van alle onkosteu aan deschatkist een
winst opleverden van 181,606,316. Gemiddeld werd dus
jaarlijks verdiend 18,160,631 zijnde/ 19,81 per picol.
Om nu vau de particuliere industrie gelijke winsten te be
halen (wij vragen niet „meerdere winsten" gelijk de radicalen
aan de natie voorspiegelen) zou de particuliere industrie (op
welke wijze dan ook) moeten vergoeden: 1. de som van
f 19,81 per pieol 2. nog 50 c. per picol voor de cultuur
procenten, die nu aan de ambtenaren worden uitbetaald
doch met welk bedrag hunne traclemcnten dan zullen moeten
worden verhoogd: alzoo ƒ20,31 per picol. De radicalen zeg
gen, dat de producten in hun stelsel toch naar Nederland
zullen worden vervoerd. Wij nemen het voor een oogenblik
aan, en dan vermindert die som met ƒ1,61, zijnde de uit-
voerregten per picol naar Nederland. De particuliere onder-
(1) Zie wederom de daarvan in onze nummers 151 en
153 door den heer van Herwerden gegeven specificatie in zijne
artikelen„De vervanging van hel stelsel van cultuur door
eene belasting in geld."
(2) Later dan van 1859 zijn tot heden de officiële cijfers
niet bekend
(3) Wij putten de volgende berekeningen uit hetbjj onzen
uitgever dezer dagen verschenen geschrift„De koloniaal'
radicalen en hunne kulluurbegrootingdat door eene allezins
bevoegde hand is zamengesteld.
