61.
Woensdag 21 Augustus.
186]
WOENSDAG ZATURDAG.
1E1QR1E,
A BONN E ME N TS-P RIJS.
Per driemaanden f 2,00. Franco per post f 2,25.
Inzendingder Advert.daagste voren, voor 10 ure'smorgens.
VERS CHUN T:
P RIJ S DER ADVERTENT IK N.
Gewone 12'/, cents de regel. GeboorteHuwelijks- et.
Doodberiglen van 16 regels a behalve hetZegelregl.
Zierikzee 20 Augustus. Wijzijngemagtigd
de hierna volgende MEMORIE van den Heer
W. F. del CAMPO, genaamd Camp, aan
Z. Exc. den Heer Minister van Binnenlandsche
Zaken serigt, in onze courant op te nemen.
wegens de aansluiting der
Eilanden Schouwen en Duiveland
aan de IWederlandsche Staats
spoorwegen.
I. ALGEMEENE BESCHOUWINGEN.
Tot de ontworpen Nederlandsche spoorwegen behoort de
Zeeuwsche lijn de verbinding van VlissingenMiddelburg
Goes van geheel de eilanden "Walcheren en Zuid-Beveland
met België met den linker-Rhijnoevermet de voornaamste
Nederlandsche en huitenlandsche handelsplaatsen.
De tegenwoordige zoowel als de voorgaande regeringheb
ben het algemeen belang van zoodanige ijzeren verbinding
erkend, en er naar gestreefd haar te verwezenlijken; zij hebben
de dringende behoefte begrepen, welke de provincie Zeeland
heeftom opgebeurd en opgeheven t.e worden uit haren achter
uitgang uit haar vervalin alles wat handel en nijverheid
betreften de door de Tweede Kamer der Staten-Generaal dezer
dagen goedgekeurde dading met de Maatschappij tot indijking
der op- en aanwassen der Ooster-Scheldegeven het ver
blijdend vooruitzigt dat de werkzaamheden voor den Zceuw-
schen spoorweg, weldra met kracht begonnen en voortgezet
zullen worden dat zijne voltooijing binnen weinige jaren
volgen zal.
Dit vooruitzigt voorzeker verblijdI het gansche Zeeuwsche
volk want elk deel van hetzelve verheugt zich in den voor
spoed des anderen maar niet te loochenen is het, dat een
spoorwegwelke alleen de eilanden "Walcheren en Zuid-
Beveland doorloopt en verbindt, van de overige eilanden
afgescheiden, slechts in meer of min beperkten zin een
Zecuwschen spoorweg kan genoemd worden.
Eere moge den Zeeuwen toegebragt worden die eiken
naijver ter zijde stellendehunne eigene behoeften als het
ware vergetendeals uit eenen mond gevraagd en alle ge
lijktijdig geijverd hebben voor den aanleg van eeu spoorweg
voor Walcheren en Zuid-Beveland; en te opmerkelijker was
deze zelfverloochening in de eilanden Schouwen en Duiveland
wijl voor een spoorweg vau Brouwershaven en Zierikzee,
langs St.-Philipslaud tot Rozendaal, concessie gevraagd werd;
terwijl deze veel kortere deugdelijke handelsweg door deskun
digen aangeprezen, zelfs boven dien van Vlissingen-Rozendaal
geschikt nogtans om der wille van laatstgenoemde afgewezen
of geweigerd werd.
Wij hopen dan ook dat een ijzeren weg, van af de zee
havens Brouwershaven en Zierikzee, over St -Philipsland naar
Rozendaal, tot die spoorwegen zullen behoorenwier uit
voering later in aanmerking zal komen; maar de verwezen
lijking daarvan kan nog zoo verre af, daarop te wachten,
zóó verderfelijk zija voor de welvaart dezer eilanden, wier
opbeuring ongetwijfeld even zoo noodig, even zeer gewenscht
wordt als die van Walcheren en Zuid-Beveland. En toch als
er voor de overige Zeeuwsche gewesten behalve deze laatste,
geenerlei aansluiting aan de Nederlandsche staatsspoorwegen,
aan den Zeeuwschen spoorweg bestaatdan zal deze laatste
slechts een locaal belang, en geen Zeeuwsch belang vertegen
woordigen het is derhalve van een overwegend belang tot
eene aansluiting aan dezen te geraken zij het dan ook voor-
loopig door gewone gemeenschapsmiddelen diehoe gewoon
ook op deze eilanden nog schaarsch gevonden worden.
Wij hebben ons alzoo ten doel gesteld deze middelen in
hunne bijzonderheden te overwegen en wel hoofdzakelijk die
voor de aansluiting der eilanden Schouwen en Duiveland
aan het toekomende centraal station te Rozendaal.
De zekerste wijze van verbinding van Schouwen cn Duive
land met Rozendaal, zal kunnen verkregen worden langs
Bruinisseover het vaarwater ZijpeSt.-Philipsland het
Slaak, HeeneSteenbergen en Kruisland.
Deze verbinding is het zekerste; eene andere over het veer
te Vianen langs Stavenisse is minder zeker en minder doel
matig omdat vooreerst de oevers van Stavenisse door de
eb-stroomen sterk aangevallen worden on aan gedurige onder-
zeesche vallen ofjerzakkingen blootgesteld zijn, terwijl ten
anderen de breedte van het vaarwater het Keeten te Vianen
bijna vier maal zoo veel bedraagt als die van het Zijpe on
geveer ter plaatse van de aanlegplaatstengevolge waarvan
de passage over het Zijpe ouder alle omstandighedenzelfs
bij ijsgang schier immer mogelijk is.
II. GEMEENSCHAP VAN BROUWERSHAVEN
NAAR ZIJPE.
De zeeplaatsen Brouwershaven en Zierikzee zijn door
keij- en klinkerwegen met Bruinisse en den stijgor aan het
Zijpe verbonden. Deze wegen zijn in voldoenden staat en
doorsnijden een belangrijk deel dezer eilanden. Het is scha
delijk dat deze wegen zoo kronkelend loopen; zij zouden door
afsnijdingen veel verkort kunnen worden, ofschoon daarvoor
geen bepaalde of dringende behoefte bestaat.
<A* III. OVERGANG VAN HET ZIJPE.
De punten aan het Zijpe aan weers zijden van den'stijger
welke door bezinkingen inzonderheid door opvolgende steen-
en puinstortingen als ware het, tot rotsen gevormd zijn,
bieden eene uitmuntende veilige aanlegplaats voor stoom- en
zeilschepen aan.
Groot is het aantal personenvooral handelreizigers dat
hier van de stoombooten op- en afgaatdaar bestaat in de
daad handelsbeweging.
De genoemde stijger- of aanlegplaats is slechts 400 el ver
wijderd van de laag water lijn aan de overzijde, Anna-Jacoha-
polder, gemeente St.-Philipsland.
De overtogt voor personen, voertuigen, paarden, vee enz.
zou voorloopig kunnen geschieden door middel van een veer
pont, hoedanige er twee op het veer van den Moerdijk en
Willemsdorp in werking zijn.
Deze vaartuigen zijn van voren geheel als zeilschuiten in-
gerigtvoorzien van voldoende staande boorden tegen golf
slag en van achteren van eene beweegbare klep. Zoodanige
pont kost met toebehooren ongeveer /"3000.
Men houdt zich algemeen overtuigd dat de passage over
het Zijpe goed verzekerd zijnde en tegen betrekkelijk lage
prijzen voor rijtuigen enz. geschiedende, zeer druk zal worden
in de rigting Rozeudaal en zoo wanneer de staatsspoorwegen
waarvan het station Rozendaal een centraalpunt zal uitmaken
geëxploiteerd zullen zijn, de passage over het Zijpe aanvan
kelijk door een pontveer geleid of voorbereidaanmerkelijk
zal toenemen en dan door eene stoomboot in dien overgang
met goed gevolg zal kunnen voorzien worden.
Ondanks den vrij sterken stroom, zoo wel bij eb als bij
vloed zal toch in de meeste gevallenwegens den korten
afstand de veerpont overgehaald kunnen wordendoor mid
del van windwerk en gedraaide ijzeren loopers of lijnen want
touwwerk zou hier te ligt bevonden worden door den sterken
stroom niet diep genoeg zinken om zeilende en andere schepen
daarover te doen gaan.
Aan de westzijde van genoemden stijger moeteen metsteen
gedekten oprid voor rijtuigen, zoo mede aan de overzijde,
van af de laagwater lijn vóór den Anna-Jacoba-poldereen
dam ter lengte van ongeveer 200 el, hoog 2 el boven gier-
strooms hoogwater aangebragt worden deze dam stroom-
waarls voorzien van een oprid even als die aan het Zijpe
deze laatste beneden laag water met puin bedekt en boven
laag water tusschen palen bevloerd met klinkers op hun kop
beide opridden een aanleg van niet minder dan van 15 tot 1.
De genoemde dam dient te erlangen eene kvuinsbreedte van
4 elmet klinkers bestraat ter breedte van 2,50 el en zich
uit te strekken tot aan den buitenberm van den oostelijken
leidijk van den Willemspolderwelke berm mede tot het
voorschreven peil van 2 el verhoogd gelijke breedte als voor
schreven dam en gelijk deze bestraat worden tot aan den
hoofddijk des Anna-Jacoba-poldersgemeente St.-Philipsland.
Het maken van genoemde dammen met hunne opridden
de genoemde dijksberm verhooging benevens de bestrating van
een en ander zal vereischen eene uitgave globaal berekend
op 13500.
IV. GRINDWEG DOOR EEN DEEL VAN St.-PHÏ-
0
LIPSLAND.
Voor de bedoelde gemeenschap van Schouwen en Duiveland
met hel station te Rozendaal is bcnoodigd het bcgrinden
van eenige bestaande wegen en dijken en den aanleg van
eenige nieuwe grindwegen in de gemeente St.-Philipsland
ten einde langs den koristen weg te bereiken den dam over
het Slaak, welke St.-Philipsland met de provincie Noord-
Braband verbindt.
De rigting dezer wegen zon zijn als volgt
1. Van af den verhoogden berm van den Willemspolder,
nabij de haven van den Anna-Jacoba-Poldernaar en over
den grooten weg in dezen polder te bcgrinden eene lengte
van ongeveer 2900 el
2. dezen grooten weg te verlengen tot aan den dijk van
den ouden polder van St.-Philipsland loopende deels door
den Anna-Jacoba-deels door den Kramers-Polder nieuw aau
te leggen grindweg ter lengte van ongeveer 650 el;
3. van af dit punt langs den dijk des voornoemden ouden
polders van St.-Philipsland eu dien van den Henriette-
Polder tot aan den dam over het Slaakdaar te stellen
nieuwen openbaren grindweg ter lengte van ongeveer 2600 el.
Aan den aanleg sub. 1 2 en 3 zijn verhonden eenige daar
te stellen opridden. Hierbij valt op te merken dat de boven
aangegevene rigting der wegen zoodanig is genomenten
einde den kortsten afstand te doorloopeu dus niet zoo zeer
om de gemeenschap van de kom der gemeente van St.-Phi
lipsland met de gemeentewegen te verbeteren.
De ontworpen lijn is eene hoofdlijn, in het algemeen be-
lang, waaraan later de gemeentewegen zich kunnen aansluiten.
De aan te leggen grindwegen en de bestaande alleen te be-
grinden wegen door de gemeente St.-Philipsland zullen ver
eischen eene uitgave van ongeveer 20500.
V. DAM OVER HET SLAAK.
De dam over het Slaak, voor zoo verre hij tot openbaren
rijweg moet dienen is aangelegd op 1 el boven vol zee.
Thans zal die hoogte gemiddeld niet veel meer bedragen dan
0,85 el boven dat peil.
Deze openbare gemeenschap is wederregtelijk gestremd en
hoe het verder daarmede is gelegen is Uwe Excellentie dezer
dagen kenbaar gemaakt door Gedeputeerde Staten van Zeeland
en bij eerbiedige adressen der gemeentebesturen van St.-Phi
lipsland en van Nieuw-Vosmeerdoch hoedanige maatregelen
ter voorloopige voorziening in het algemeen belang en in dat
der aangrenzende gemeenten door Uwe Excellentie ook ge
nomen zijn of zullen wordenzeker is het dat de bestaande
hoogte van raeergenoemdeu dam niet voldoende is voor een'
zekeren overtogt, zoo als bij de concessie ter zake dezer
afdamming werd beaamd en dat die hoogte Diet minder
behoort te zijn dan die van 2 el boven gierstrooms hoog water!"
Op de tegenwoordige hoogte kan deze dam wrel als rijweg
onderhouden worden doch vergezeld van aanzienlijke kosten
en gedurig oponthoud en stremming der passage over den-
zelven, tengevolge van aanhoudende herstellingen.
De concessionaris heeft er groot belang bij om den dam te
verhoogenwant in dien toestand zullen de onderhouds
kosten aanmerkelijk verminderd worden maar de aangrenzende
provinciën en het rijk hebben er ook belang bij dat gezegde
verhooging plaats hebbewijl er in dit geval geene strem
ming der passage zal behoeven plaats te hebben. Grooter nu
wordt dit algemeen belangbij de voorgestelde verbinding
van Schouwen en Duiveland met het spoorwegstation tc
Rozendaal.
Tot dit einde zou genoemdeu dam verhoogd als hiervoren
aangeduid eu op bekwame kruinsbreedte van 4 el gebragt
met klinkers bestraat en aan Zeelands- en aan Noord-
Brabandsch zijde moeten voorzien worden van goede opridden.
Tot bestrijding der kosten zou aau genoemden concessionaris
hiertoe een subsidie behooren verleend en eene dading met
hem getroffen kunnen worden waarin de verpligting opge
nomen om, van zijne zijde, van af deu dam, door zijnen
aan dezen grenzenden nieuwen Prius-Frederik-Polderten
zijnen koste eenen grindweg aan te loggen tot aau en haaks
op de oude dijken van Noord-Braband ter lengte van on
geveer 650 ellen.
De kosten tot de besprokene damsverhooging bestrating
en aanleg van den weg door den Prins Frederik-Polder hier
voren genoemdmet de uoodigc opriddenworden bij bena
dering geschat op ongeveer 02000.
VI. GRINDWEGEN IN DE PROVINCIE NOORD-
BRABAND.
Van af het vereenigingspunt, van den eerstgenoemdeti weg,
dwars door den Prins-Frederik-Polder met de oude dijken
zullen grindwegen aangelegd moeten worden -.
1. van af het evengenoemde punt tot de ITeene;
2 van de Heene tot Steenbergen .«u
3. van Steenbergen over Kruisland, naar Rozendaal.
Tot ons groot genoegen vernamen we dezer dagen dat
door de Provinciale Staten van Noord-Braband reeds zijn
goedgekeurd, om in 1862 uitgevoerd te worden, de grind
wegen sub. 2 en 3 zoodat tot voltooijing van dit gedeelte
der hoofdgemeenschap naar Rozendaal slechts overblijft de weg
sub. 1 bovengenoemd; welke, gelijk wij vertrouwen op uit-
noodiging van Uwe Excellentie, volgaarne door de provincie
Noord-Braband met de vereischtc subsidie, zal willen gelegd
worden, ter bereiking van een doel waarin de belangen der
provincie Noord-Braband almede betrokken zijn.
VII. FINANTIEELE BESCHOUWINGEN.
Wat de finantiëele kwestie dezer belangrijke gemcenschnps-
aangelegenheid betreft, gevoelen we ons eenigermate op ccn
moeijelijk terrein redenen te overom de oplossing daarvan
aan het meer verlicht oordeel Uwer Excellentie over tc laten.
Nogtaus zal Zij het niet misbilüjkennoch als ongepast be
schouwen dat wij een' enkelen stap wagen op dit gebied.
Wanneer we in aanmerking uemen wat in andere declcn
van het rijk, in andere provinciën, ook voor dc eilanden
Walcheren en Zuid-Beveland door den staat bekostigd wordt
dan zou het betrekkelijk geringe dat hier voor Schouwen
Duiveland en St.-Philipsland tot aansluiting aan de staats
spoorwegen gevraagd wordt, ook wel door het rijk bekostigd
kunnen worden; doch bijaldien daartegen overwegende be
zwaren raogten beslaandan zoudennaar ons bescheiden
oordeel b. v. de werken welke betrekking hebben op den
overgang van het vaarwater Zijpe, hiervoren beschreven
onder punt III, kunnen bekostigd worden door liet rijk eu
de provincie Zeeland; de begrinding en aanleg der hoofd
wegen sub IV door het rijk en de provincie Zeeland be -
houdens eene bijdrage door de gemeente St.-Philipsland van
een vijfde gedeeltehet verhoogen en bestraten van den dam
door het Slaak, met den aankleve van dien bij punt V
omschreven door den concessionaris van die afdamming
met een belangrijk subsidie van het rijken eindelijk do
begrinding van den weg naar Heeue, bij punt VI gemeld,
door het rijk, de provincie Noord-Brabaud en de betrokken
gemeente-besturen, ieder voor één derde gedeelte.
VIII. UITVOERING DER WERKEN.
Met de uitvoering der werken sub. IIIbetrekkelijk den
overgang van het Zijpe, en de inrigting van een pontveer
aldaar, zoo mede die onder punt V gemeld, namelijk het
verhoogen van den dam over het Slaak en wat daartoe be
hoort, zou zoo spoedig mogelijk een begin moeteu worden
gemaaktwant deze overgaugen beheersohen de geheele ge
meenschap der eilanden Schouwen en Duiveland met het
spoorwegstation Rozendaal.
De overige werken zouden in 1S63 voltooid moeten zijn.
Het hier voorgestelde heeft ons sedert lang bezig gehou
den, en we achten het oogenblik geschikt om, ook met het
oog op den onvoldoenden overgang over den dam door het
Slaak de gemeenschapsbelangen der eilanden Schouwen eu
Duiveland en der gemeente St.-Philipsland in het bijzonder
aan Uwe Excellence'sin Zeeland zoo hoog gewaardeerde
belangstelling aan te bevelen.
Wij doen dit met te meer vrijmoedigheid wegens dc hooge
belangstelling eü ingenomenheid welke wij nog onlangs van
zoo velen omtrent deze zaak moglen onderviuden wij doen
het met vertrouwen op de verwezenlijking dezer voorstellen
omdat we ons vleijen dat zij den toets der auuwendbaarheid
der noodzakelijkheid en der billijkheid zullen kunnen doorstaan.
Uwe Excellentie gelieve dit ter nedergestelde wel te willen
beschouwen als een gering blijk van des schrijvers belang
stelling in de volks welvaart van dit gewest, en dc verzekering
te willen aannemen van zijnen eerbied en hoogachting.
Anna-Jacoba-Poldkr, 31 Julij 1861.
W. F. del CAMPOgenaamd Camp
Gep. Majoor-Ingenieur en Burgemeester
van St.-Philipsland,