mmm A iMimsTimiw
,H°. 65.
W oensdag 15 Augustus.
WOENSDAG ZATURDAG.
SA
1860
AANBESTEDING.
A II O N Al E ill E N 1 S-P n IJ s.
Per drie maanden f 2,00. Franco per post f 2,25.
Inzending der Advert.daagste voren, voor 10 ure 'smorgens.
I E It S C H IJ iV I
P li IJ S DER Al) V E li TE A T IE N.
Gewone 12'/, cents de regel. Geboorte-, Huwelijks- er.
Doodberiglen van 1—6 regels a f behalve hetZegelregt.
Tentoonstelling van Itlf verlteltl.
In het aanstaande jaar 1861 zat te Haarlem gehouden worden
eene algemeentNationale Tentoonstelling van Nijverheid.
l>e Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid,
van welke dit plan is uitgegaan doet daarmede een werk harer
roepieg allezins waardig en mag zich verzekerd houden van de
belaugstelling van allen, wie de stoffelijke welvaart eu de eer van
het vaderland ter harte gaan. Men zal zich herinneren dat der
gelijke nationale tentoonstellingen vroeger, vau gouvernements-
wege verordend, slechts twee malen hebben plaats gehad een
maal nog tijdens onze veieeniging met Belgie, te Brussel, en
de tweede in het jaar 1825 te Haarlem. Verschillende omstandig
heden waaronder de politieke gebeurtenissen hebben later
eene herhaling daarvan in den weg gestaantot dat de boven
genoemde maatschappij meende zich de belangen daarvan te
mouten aantrekkenen bij de herziening van hare wet in 1856 be
paalde dat 2)rovinciale tentoonstellingen telken jaar zouden
kunnen gi houden worden ter plaatse waar de algemeene verga
dering bijeenkwam, maar dat de eerste algemeene nationale in
1801 zou zijn in de stad waarde maatschappij haren zetel had, om
dit telken vijfjaren daar ter plaatse voortaan te herhalen.
Meermalen is er beweerd dat Nederland geen land is van in -
dustriu; dat handel en landbonw er voornamer takken van bestaan
waren en dat de eigenlijke nijverheid meer 't huis behoorde bij
onze naburen. Op de wereldtentoonstellingen van Londen en
Parijs is ons land al zeer sober en beschamend vertegenwoor
digd en ia veler oog isdaardoorde schijn versterkt, dal Neder
land niet bij magte was om in een industrieel?» wedstrijd met
andere natiën zelfs van gelijken rang gelijk Belgie en Zwitser
land mede te dingen. Indien dit vermoeden waarheid ware
zou een tentoonstelling van nijverheid hier te lande eer met be
kommering dienen te worden te gemoet gezien dan met vreugde
wie wil medewerken tot eigen beschaming Maar gevoelen onze
industrieelen, dat ze daardoor in bnnne waarde gekrenkt zijn
willen zij de eer van Nederland in hunne eigene eer handhaven,
dan staat thans de gelegenheid open om zich jegens die verden
king te wreeken op de meest eervolle wijze. Kn dat vermogen zij.
Ter liefde van onze nationaliteit alzoo achten wij de aanstaande
tentoonstelling een zeer gewigtig feiten roepen wij alle nijver
heidsmannen in den lande met allen aandrang op om hunue
beste krachten in te spannen
Maar niet minder zien wij er eene zaak ia van hoog belang
voorde industrieelen zeiven eene zaak van werkelijk materieel
voordeel. Wat toch is voor den kleineren zoowel als voor den
meer aanzienlijken fabriekant meer wenschelijk dan dat zijn
fabriekaat lekend worde, dat hij gelegenheid hebbe om aan ieder
belanghebbende te doen weten en ie laten zien wat bij hem ver
vaardigd wordt. Daartoe besteedt hij aanmerkelijke sommen
aan reizigers, aan ad verten tienaau uitstallingen, aan wat
niet al, en schier iedere dag hunkert hij naar nieuwe invallen
om het publiek op de hoogte te houden van zijne industrie. Üe
grootste fabriekanten zijn ze industrieelen in hun hart
willen altijd grooter worden en de minderen rusten niet lot dat
zij het voorbeeld der meer aanzienlijken naderbij gekomen zijn.
'tls geen eerzucht, betamelijke eerzucht alléén, 'tisnooddwaDg,
Wie 't niet doetzal met schade en met schande zien dat men
elders te markt gaat voor voorwerpen die door hem even degelijk
en goedkoopzoo niet vaak degelijker en goedkooper, gemaakt
worden dan bij zijn concurrent. Eene tentoonstelling van nijver
heid nuwelk beter middel bestaat er om den volke te laten
zien tot welke hoogte men't door vlijt en inspanning in zijn
vak gebragt heeft. De belooning voor de opoffering ten behoeve
van zulk eene tentoonstelling besteed, zit voor verreweg de mees
ten niet in eene medaille of eervolle vermelding maar daarin
dat de bezoeker óij de voorwerpen stilstaat, het adre9 van den
maker in gedachte houdt en eene levende annonce is, dat hij op
de tentoonstelling dit of dat gezien heeft wat hij bij dezen of
dien tot heden toe niet 1:ad gewi cht
Een niet minder voordeel ligt in de waarheid der spreuk
ieder spiegele zich zelv' aan zijn buurman. Wat al nieuwe
toepassing van wetenschap en kunst op elk gebied van nijver
heid Wat al verrassende wijziging van grondstof en bewer
king overal en van alle kanten Wat al verfijnde smaak van
vormen wat al doelmatig gebruik van deze of gene grootere
of kleinere verbeteringDe wereldtentoonstelling van Londen
en van Parijs hebben schier in iedere fabriek eu werkplaats
van Europa hervorming en nieuw leven gebragt, en wie zich
nog die tooverpaleizen van wonderen herinnert gloeit niet van
ijver om 't wat verder te brengen dan tot heden züne krachten
reikten!^ Op eene tentoonstelling leert de industrieel in één
S meer^an opgesloten in ziju werkplaats met
tobben en zwoegen doet in een heel jaar en terwijl alzoo de
verbruiker het adres opteekent van den iuzender verlaat de
inzender de zalen met zijn hoofd vol van plannen ter vol
making van zijn fabriekaat. Zoo trekt ieder er zijn voordeel
van: het land de handhaving zijner eigenwaarde, de natie
hare ontwikkeling de individu de bekendheid en verbetering
zijner producten.
Ook de stad waar de tentoonstelling gehouden wordt
J ?,en 'n de aanstaande tentoonstelling te Haarlem een
industrieel en nationaal feestdat duizende bezoekers naar
Haarlem zal voeren Haarlem mag er trotsch op zijn die ten
toonstelling van Nederlands nijverheid in zijne wallen te
mogen wachten. Haarlem, dat 's zomers voor den vreemde
ling schier het uitgezochtsfe verfrisschiugaoord isdat door
zijn rustige ligging, door zijn nabijheid met de hoofdsteden
des rijks door zijn prachtige omstreken door zijn natuur-
en kunstschoon reeds zoovéél heeft wat lokt en vasthoudt
Haarlem zal m 1861 het middenpunt worden van ieders zo-
roerplannen. Moge de stad de regering en de burgerij te
zamen waardeeren wat ze te wachten hebben en bij tijds
slechts zorgen dat zij die voorkeur waardig zijn. Zamen-
werking van alle kanten kan de nationale tentoonstelling van
nijverheid te Haarlem in 1861 tot een veclbeteekenend glans
rijk feit maken.
Gelijk bekendis, zal in het aanstaande jaar 1861 eene alge
meene Tentoonstelling van Nijverheid alhier te Haarlem plaats
hebben. Deze Tentoonstelling zal gegeven worden van wege de
Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid
tiaar aanleiding der algemeene wet van die Maatschappij welke
in het jaar 1856 is vastgesteld en bepaald dat om de vijfjaren
de algemeene vergadering in Haarlem zal bijeenkomen als wan
neer tevens daar ter stede eene algemeene Nijverheids-Tentoon
stelling zal plaats hebben.
Voorde eerste maal zal nu de Maatschappij uitvoering geven
aan deze hoogst gewigtige bepaling welke zoo geheel overeen
komt met hare hooge roeping Zij zal dat doen onder de goed
keuring van haren doorluchtigen Beschermheer Z. M. den koning
en mag zich verheugen in de toezegging van ondersteuning van
de zijde zoo van den minister van binnenlandsche zaken als van
de gewestelijke en plaatselijke overheden.
Reeds heeft de raad der stad Haarlem localen van het Stadhuis
afgestaan voor het houden der Tentoonstelling. In (lat collegie
wordt nu beraadslaagd over de gelden welke van stadswege be
schikbaar zullen worden gesteld voor het in orde brengen dezer
localen, en het is allezins te wenschen dat dienaangaande en
gunstig en vooral ook een spoedig besluit zal worden genomen
vermits daarvan zoo veel zal kunnen afhangen voor het welsla
gen eener onderneming, waarhij het land en de maatschappij het
grootste belang hebben, en welke voor de zoo schoon en goed ge
legene stad Haarlem de gelukkigste gevolgen zal kunnen hebben.
In de algemeene vergadering der Maatschappij, gehouden
te Arnhem in de afgeloopene maand Julijis door de depar
tementale afgevaardigden aan het hoofdbestuur een zeer ruim
mandaat toegekend voor de regeling van alles wat met de
te gevene Tentoonstelling in verband staat. Dezer dagen heeft
eene bijeenkomst plaats gehad van den president der Maat
schappij den heer dr. G. Simons met de Haarlemsehe di
recteuren de heeren mr. Joh. Enschedéjhr. A. C. Kruseman
mr. P. hlabê den heer N. J. A. Travaglivoden voorzitter
van het Haarlemsche departement der Maatschappij en tevens
wethouder der stad Haarlem, en den heer F. W. van Eeden,
den algemeenen secretaris der Maatschappij waarin men zich
heeft verstaan omtrent de voorbereidende maatregelen en (1e
voordragten zijn ontworpenwelke in de op 6 September
aanslaande te houden vergadering van directeuren in behan
deling zullen worden gebragtonder welke voordragten moet
worden genoemd het programma voor de Tentoonstelling
hetwelkterstond na te zijn vastgesteldter algemeene be
kendheid zal worden gebragt.
UITTREKSEL uit het verslag van den toe
stand der provincie Zeeland, door Gede
puteerde Staten uitgebragt aan de Provin
ciale Statenin de zomervergadering
van 1860.
(Vervolg.)
HOOFDSTUK IX.
Straatverlichting
Het enz.
De gazverlichting te Zierikzee moest in de eerste maanden
des jaars alsmede in October nu en dan minder volledig blij
ven bij de steeds onvoldoende gelegenheid van gaz-berging.
Tegen November kwam echter een tweede gazhouderkuip,
in gebruik. Men vleit zich eerlang eene zekere uitbreiding
voor het buitengedeulte der gemeente aan de gazverlichting
te kunnen geven,
h. Gevangenissen.
De verschillende collegiëu vau bestuur dezer inrigtiugen
gingen met onverdroten ijver voort iu het behartigen der aan
hen opgedragen belangen.
Tot lid van het collegie van regenten over het huis van
arrest te Zierikzee werd benoemd jhr. mr. J. Schuurbeque
Boeije ter vervanging van den heer mr. J. P. van der Bilt
op zijn verzook eervol ontslag.
Als enz.
De gezondheidstoestand van de gevangenen te Zierikzee
was nie» ongunstig.
Over het gedrag der gevangenen werd niet geklaagdhuis
houdelijke straffen zijn niet toegepast behoeven te worden.
Door enz.
Een gedeelte der gevangenen te Zierikzee werd bezig ge-,
houden met het vlechten van kleine ronde biezen matten
doch al spoedig bleek 't dat men zich moeijelijk van die
matten kon ontdoen daar de winkeliers weigerden er een
zoodauigen prijs voor te besteden dat daaruit eenig arbeids
loon boven de voorgeschrevene uitkeering aan het rijk, kon
worden betaald. l)it werk moest dus voorloopig gestaakt
worden. Aan andere gevaugenen werd bezigheid verschaft
door het pluizen van touw waarvoor eenig loon is uitbe
taald geworden.
Aan het schoolonderwijs in de gevangenis te Middelburg
werd door 69 mannelijke en 44 vrouwelijke gevangenen
en wel driemalen 's weeks deelgenomen. Ook in de gevange
nis te Zierikzee werd geregeld twee of drie malen 's weeks
schoolonderwijs gegeveu. Door 34- mannelijke en 19 vrouwe
lijke gevangenen te Middelburg werd godsdienstig onderwijs
genoten; terwijl voor de Hervormden en Itoomsch-Katholyken
eenmaal 's weeks godsdienstoefening werd gehouden.
De gevangenen Ie Zierikzee werden door de bedienaren der
verschillende kerkgenootschappen herhaaldelijk bezocht, het
welk eenen goeden invloed op hen uitoefende.
School- enz.
Het onderhoud de voeding en de verpleging der gevangenen
hadden overeenkomstig de bestaande voorschriften plaats
daarvoor werd bedongen 0,13514 te Middelburg te Goes
32 en te Zierikzee f 0,32 per gevangene daags; en sulks
ter eerstgenoemde plaats zonderen op de beide andere plaat*
sen met de kosten vau toebereiding der spijzen en van ver
warming verlichting en bewassching.
Ken enz.
HOOFDSTUK XT.
Waterstaat.
a. Rivieren.
Even enz.
Als buitengewone vloeder. vermelden wij die van 2/3 Februarij
15 April en 1/2 November 1859.
Bij den storm uit het noord-noordwesten en noordwesten op
2'3 Februarij bereikte de vloed op de meest blootgestelde
plaatsen zoo als aan de Ossensluis ten noorden van den pol
der Schouwen eene hoogte van 1,40 el boven hoogwaterpeil
met een oploop der golven van 3 a 4 el boven dat peil. Lang9
de kust van het voormalige 4de district was de vloed20 duim
minder hoog, doch aan de westelijke polders liepen de golven
mede op tot 3,80 el boven hoogwaterpeil.
Bij den west- en west-noordwesten storm op den 15 April
steeg het water weder aan de noordzijde van Schouwen tot
de voormalige hoogte van 1,40 el, langs het voormalige 4de
district echter uiet hooger dan 1 a 1,10 el boven gewoon
hoogwater, met een oploop der golven van 1,70 tot 2,70 cl.
Voor den polder Bruinisse werd eene hoogte van 1,50 el
waargenomen en aan Zuid-Beveland eene van 1,12 tot 1 6" el,
met een oploop der golven respectiveÜjk van 2,50 en 3 el.
Over het algemeen was de oploop der golven bij dezen storm
hooger dan bij den eer9tgemelde. Op sommige plaatsen ver
hieven zij zich tot op den kruin der zeedijken zoo als aan
den polder Schouwen district Borrendamroe en aan de pol
ders Muije en Scherpenisseterwijl zij nok ter hoogte van
1,50 el opliepen legen den buitensten zanddijk van den polder
Schouwen aan de zoogenoemde „Oude Hoeve."
Tijdens den storm van 1/2 November die van het zuid
zuidwesten tot het noordwesten liep rees de vloed niet veel
boven gierstrooms-hoogwater enz.
c. Havens.
De enz.
De verbetering der haven te Brouwershaven is nog steeds
een onderwerp van behandeling.
Aan enz.
Nadat de westhavendijk van Zierikzeevan de haven
barrière tot den slaperdijk van Borrendamme tot eeue be
hoorlijke hoogte was gebragt, is in 1859 een aanvang ge
maakt met de verhooging van den oosthavendijk. Deze werd
over eene lengte van 800 ellen aanbesteed voor f '/699
Voorts werd het te vernieuwen rijs' es lag van het nieuw ge
deelte dijk bij het westhavenhoofd door VilvoordsHie steen-
glooijing vervangen, welke, met nog andere onderhoudswer
ken voor_/2l68 werd aanbesteed. Een gedeelte kaaimuur
werd vernieuwd, waarvan de kostenmet inbegrip van die van
een ijzeren bek 2215 bedroegen terwijl het gewoon onder
houd der kaaimuren met eenigevernieuwingen werd aanbe
steed voor 1102. Het opvoegen dier muren met Portland-
cement wordt voortgezet, waarvan men uithoofde der meerdere
duurzaamheid boven gewone sterke specie, voordeel verwacht.
Het onderhoud der beschoeiingen en paalwerken werd aanbe
steed voor f 1112. Aan uitbaggering van 1480 kub. eller. zoo
harde als zachte grond, werd ƒ809,90 besteed, en 574 voor
het leggen van 5000 vierk. ellen krammat. Aan het sas en
de molsluis werd eene som van ƒ940,88 te koste gelegd.
(wordt vervolgd.)
II u ito km i: est mi en Wethouders van Zierikzee
zijn voornemens op Zalurdag den 18 dezer
maand des middags (en Raadhuize aan den
minsten inschrijver iu het openbaar aan te
besteden
Het doen van eenige VERNIEUWINGEN cn
HERSTELLINGEN aan de Houten Beschoeijing
strekkende van het digste Sas langs de Stads Com-
mercie-werfover eene lengte van ongeveer 30 El
zullende het bestek en de voorwaarden van aan
besteding van Dingsdag den 14 Augustus a. s.
voor gegadigden ter Gemeente-Secretarie ver
krijgbaar zijn terwijl de locale aanwijzing door
den heer Gemeente-bouwmeester zal plaats heb
ben op Woensdag den 15 Augustus a. s. des
namiddags ten 6 ure.
Zierikzee, den 8 Augustus i860.
II. C. C\ II Voorzitter.
I. P. N. ERMEIilNS Secretaris.
BINNENLAND
Zierikzee 14 Augustus. Gisteren werden
de gemeenten in Duivcland inet een bezoek van
den beer Commissaris des konings in Zeeland
vereerd. Z. II. l d. G. heeft nachtverblijf bij
den heer burgemeester alhier gehouden en heeft
zich heden morgen ten aehl ur.cwergezeld van
den heer ingenieur van den waterstaat en de
directie van den polder Schouwen naar heiwerk
aan den zeedijk bij Flaanwers begeven. Naar
men verneemt zal Z. H. Ed. G. ook den kust-
licbttoren onder Haamslede gaan bezigtigen
en morgen weder naar Middelburg retourneren.
Zierikzee, 14 Augustus. Heden middag viel
hel 4jarig zoontje van den zaagmolenattr S.
voor zijne woning aan den zaagmolen tegenover
de nieuwe haven in bet water, met dat noodlottig
gevolgdal de vader op het angstgeschrei van
hel kind toeschietende hel niet anders dan bijna
levenloos uil het water kon halen. Er werden
nog pogingen aangewend om den drenkeling
in het leven terug te roepen maar Ie vergeefs.
I)e moeder van hel kind ligt sedert een paar da
gen in het kraambed. De deerniswaardige toe
stand der ouders laat zich beter gevoelen dan be
schrijven.
Zierikzee, 14 Augustus. Onder de aanzien
lijke verzameling van voorwerpen dezer dagen
op de Tentoonstelling van onderwijs te Amster
dam Ier bezigtiging gesteld geweestheeft de
aandacht van vele bezoekers zich inzonderheid
mede bepaald tol een foliant bijbel, aldaar inge
zonden door den heer W. K. Hoffmann onder
wijzer te Haamstede. Omtrent dit belangrijke
voorwerp O. en N. Verbond bevattende, kun
nen wij mededeelen dat hel geheel en duidelijk is
geschreven en tnsschen den tekst versierd met
meer dan 400 met de pen geleekende platen die
de verschillende tafereelen des Bijbels in mees
terstukken der penuekunstafmalen. Oe ver
vaardiger die aan dit reuzenwerk, gewis oen
groot deel zijns levens met taai ge luld heeft ge
arbeid is geweest Jan van flard:onderwijzer (o
Ter-Heij hebbende hij hel ten jure 1708 op
6Hjarigcn leeftijd voltooid. Het ware te wen
schen dat zulk een belangrijk werk dat nog
uitmuntend geconditioneerd is iu een museum
of kabinet van zeldzaamheden kon worden opge
nomen.
Men schrijft uit Goes van 10 dezer.
Zoo als reeds is medegedeeldheeft do
opening van den wedstrijd met stoomwerktuigen
vuor den landbouw in den VVilhelminapoliler
gisteren niet kunnen plaats hebben. De Engol-
sche leveranciers van de voor beproeving der
sloomcnltuur benoodigde werktuigen, hadden
zich, lot teleurstelling van velen, terugge
trokken.
i Heden was hel de dag waarop do wedstrijd
met korenmaaiwerktuigen zou gehouden wor
den doch 'ol niet minder teleurstelling van zoo
velen van elders opgekomen kon ook dit geen
voortaant» hebben. Ten gevolge van 'Ie giso-ren
zoo wi l als beden nacht en morgen gevallen re
gen, was bet ondenkbaar de beproeving uil te
voeren. Zij is nu tot moreen uitgesteld
Zaturdag wordt alhier de tentoonstelling
gehouden en bij die gelegenheid zijn een aantal
ingezetenen voornemens van hunne deelneming
door het uitsteken >an vlaggen te doen blijken."
bij citculairc van 4 dezer heeft de com
missaris des konings in d.ze provincie, de aan
dacht der gemeentebesturen gevestigd op bet
gevaarvolle, wanneet hooi wordt bmneiigebragl
zonder behoorlijk droog te zijn. In gemeenten
waar hierin reeds bij de plaatselijke verordening
is voorzien wordt op de getrouwe handhaving
dier voorschriften eu bij andere besluten op do
regeling van dal belang aangedrongen.
Men twijfelt of het voorstel wegens de tien -
den nog wel In deze zitting der eerste katner zal
worden behandeld.
Men schrijft uit botterdam van 10 dezer.
De Nederlandsche Handel-Viaalschappij deed he
den de volgende aanvrage voor bare gewone re-
lour bevrachting van Java.
Voor schepen vóór of op den 30 September