sphliüitin.
SOCIËTEIT:
ZEETIJDINGEN
YEHY0ER-1IDDELEN
BW, MRkTMRIliTIi K
ADYERTfiNTIEN
Wordt verwacht
FRANKFORTER
dat hunne onlvlugting cerst is ontdekt loon?;; in .1.. nn. I aj. n.-
Luchtverversching van gebouwen
door gaz.
Wanneer aan de eene zijde de wetenschap ons aantoont en de da-
gelijksche ondervinding het bevestigtop hoe vele verschillende wijzen
en in welken hoogen graad soms de lucht die ons ingesloten lokalen
omgeeftverontreinigd wordt, en die wij ter voortduring van ons
leven niet alleen maar tot instandhouding van onze gezondheid bo
venal, altijd vrij van schadelijke zelfstandigheden behoorden in te ade
men, en aan de audere zijde ervaren hoe weinig oplettendheid er op deze
eerste voorwaarde tot ons levensgenot geschonken wordthoe weinig
men zich bekreunt in het spoedig verwijderen dier bedorven luchten
dien ten gevolge luttele, en dan nog zeer onvoldoende middelen ter hand
neemt om dit doel te bereiken dan treft ons inderdaad deze scherpe
tegenstelling. Wat toch mogeu wij vragen kuunen de oorzaken zijn
dat zoo min in openbare gebouwen (enkele weinigen uitgezonderd) als
in bijzondere, woningen, inrigtingen zijn tot stand gebragt die ten
doel hebben de onreine luebtvormige vloeistoffen te doen verwijderen
terwijl men alles in het werk stelt en gecne kosten spaart om dc minst
mogelijke onaangename gewaarwordingen van de vaste en vloeibare
uitwerpselen te ondervinden P Is men over bet algemeen nog niet
genoeg overtuigd van dc noodzakelijkheid eener voldoende luehtver-
verscbing Het ontbreekt toch niet aan stemmen die zich luide
verheffen tegen de verderfelijke gevolgen van de inademing van lucht,
die reeds eenmaal of door ons zeiven of door anderen is uitgewasemd
geworden en van lucht die door vuur en licht met vergiftige oe-
standdcelen worden bezwangerd en soms overladen het ontbreekt
toch niet aan ondervinding van het gevoel van drukking hoofdpijn,
slaperigheid enz. welke ons het ware levensgenot doet missen indien
men zich in een gesloten vertrek met een aantal andere personen
bevindtniemand betwist toch het aangenaam gevoel om zoodra
dc gelegenheid zich daartoe aanbiedt eens een luchtje te gaan
scheppen en overtuigd is men er van dat een massa reukwateren
bij zulke gelegeuliedcu worden geconsumeerd.
Zoodanige uitwerkingen worden alleen toegeschreven aan dc hitte
die in het lokaal hccrschtdoch ten onregte, want wij kunnen eene
nog veel grootere hitte zonder onpasselijk gevoel verdragen indien
de lucht maar zuiver isen niet overladen met waterdamp.
Of wordt men afgeschrikt van de middelen of inrigtingen, die men
zoude behooren aan te wenden om het kwaad te herstellen of te ver
mijden W anneer men boort gewagen van stoommachines al be
hoeven zij nog zoo klein te wezenvan ventilatoirs die door kunst
matige middelen moeten in beweging gebragt wordeu van verwar
ming door stoom heette lucht en warm water, van lueht-kanalen
lucht-schoorsteenen en dergelijke en men daarbij geen helder in-
zigt heeft in het noodzakelijke eener luchtverversching dan is het
ligtelijk te begrijpen, dat de kosten van dusdanige inrigtingen ge
acht worden verre te overschrijden de (niet gekende) voordeelen en
het nut dat men daaruit tot behoud van zijne gezondheid eu welge
steldheid trekt; dat die opofferingen te zwaar zijn, voor liet wezen
lijk genot om in talrijke vereenigingen zonder stoornis het onwaardeer
bare genot dat de zamen'leving ons kan schenkenzich verschaffen
en dat de uitspanningen te duur zouden uitkomen, wanneer nog de
lucht even zoo friscli moest gehouden worden als zij bet is bij het
binnentreden der zaal.
Hoewel eene voldoende luchtverversching in alle voorkomende gevallen
en naar elke behoefte het werkzaamst en doelmatigst kan daargesteld
wordenwanneer men stoom als beweegmiddel bezigtis het tocli
aan de andere zijde waar, dat deze wijze van lucht uit te drijveu
alleen toepasselijk is op groote' gebouwenals in schouwburgen
ziek- en gasthuizen fabrieken welker werktuigen door stoom ge
dreven wordenen in het algemeen op plaatsenwaar staande de
bijeenkomsten het aantal personen 'hoogst veranderlijk iswaar men
over personeel genoeg beschikken kan om eene behoorlijke controle
op de machiue, de schuiven der kanalen enz. te houden, doch er
zijn nog vele gebouwenals sociëteiten concertzalenvergaderzalen
voor wetenschappelijk doelkerkenwaar slechts enkele uren in de
week godsdienst wordt gehouden scholen bijzondere woningen enz.
alwaar om verschillende reden geen stoomwerktuig kan worden ge
plaatst. Al deze gebouwen en "lokalen over te laten aan eene na
tuurlijke ventilatie waaronder wij verstaan het open zetten van ra
men deuren of het openen van gaten in het plafond en andere
middelen die alleen dienen om tocht in vertrekken te brengen daardoor
verkoudheden en rheumatismus te doen ontstaanis zeer ondoelmatig in
den winter, en geheel onwerkzaam in den zomer wanneer er de
meeste behoefte aan bestaat.
Een middel schiet er evenwel nog over hetwelk indien het doel
matig toegepast en geëvenredigd wordtaan de behoefte van ieder
gebouw in het bijzonder niet alleen de verlangde uitwerking hebben
zalmaar daarbij weinige zorg behoeftzindelijk is en gemakkelijk
naar omstandigheden kan geregeld worden liet isbeweging in de
lucht te brengen door het branden van gaz.
De lucht door de ademhaling door het branden van licht- en brand
stoffen enz. ontstaan heeft eene veel hoogere temperatuur dan de haar
oumiddelijk omringende aangenomenen rijst daarom oogenblikkclijk
naar de bovenlagen van liet vertrek liet is dus daar waar de ge
schiktste plaatsen van afvoer moeten gezocht worden.
De beste wijze nu om in alle saizocncn en in alle omstandigheden
eene voldoende ventilatie te bewerkstelligenis het aanleggen van
een luchtkoker die met de hoogste gedeelten der zaal gemeenschap
heeftin welke de lucht op eene of andere wijze wordt verwarmd
om daardoor eene aanhoudende luchtstroom te doen ontstaan. De
verwarming van de lucht in dien luchtkoker nu kan niet beter geschie
den dan door gebruik te maken van de groote hitte die een brandende
gazvlam van zich afgeeft. Het is niet mogelijk, en wij willen ons
ook daarvoor niet opwerpen, óm algemeene voorschriften te geven
aangaande de wijze hoe dergelijke toestellen op de meest voordeeligc
wijze ingerigt moeten wordenómdat daartoe de groottegesteldheid
van het lokaal en de zoo zeer tfiteenloopendc behoeften van ieder af
zonderlijk, strikt in acht moet wórden genomenen de geheele toestel
daar naar moet worden geregeldwij willen alleen maar in het kort
uit een zetten waarom de gazvlam zoo zeer geschikt is om door de
ontwikkeling van eene groote hoeveelheid warmte ecnen snellen lucht
stroom te doen ontstaandewijl wij overtuigd zijn dat het doelmatig
aanwenclen zelfs van het opgenoemde gemakkelijke middel, het gazlicht
eene meer dan gewone wetenschappelijke en practisch technische ken
nis vordert.
Zoo als men weet ontwikkelt eene enkele gazvlam eene zeer groote
hitte ontstaande door de verbranding van de bestanddeelen der gaz.
Dit bestaat namelijk uit koolstof en waterstof, en deze verbranden tot
koolzuur en waterdamp, in meerdere of mindere hoeveelheid, naar ge
lang van de zamenstelhng der gazsoort. Indien men dc percentsgewijze
hoeveelheid (lier bestanddeelen kentis eene ligte stöchiometrische "be
rekening voldoende om te berekenen de warmte die uit de vlam ont
staat. Zoo wij ons echter houden aan liet middengetal van tallooze
proefnemingen dienaangaande genomen dan ontwikkelt eene cub. el
gaz, waarvan de lichtkracht gelijk staat aan dat van 16 waskaarsen,
eene warmte, 'die 6'-2 kan water geheel kan doen verkoken, of 3630
kan water of ongeveer 10,000 cub. ellen luchtéén graad Celsius kan
verhoogen.
Om "deze warmte nu dienstbaar te maken 'tot het uitdrijven der
luchtlate meu de gaz in een luchtschoorsteen branden waaruit een
verwarming en opstijging der lucht geboren en' die lucht onmiddelijk
gevolgd wordt door cle bedorven lucht in het vertrek. De snelheid van
nitstrooming zal blijkbaar afhangen van de hoogte van den schoorsteen
en van het verschil in temperatuur van de buitenlucht met die in denzel-
ven. Nemen wij eene hitte van 100 graden in den schoorsteen aan
en de buitentemperatuur op het vriespunt, dan is de snelheid van uit-
strooming der lucht bij eene schoorsteenhoogte van 10 ellen, onge
veer 5,85 elen hiertoe is wanneer de schoorsteen eene doorsuede
van 1 vierlc. cl heeftslechts 170 cub. palm gaz noodig.
Wil men zich tevreden stellen met enkel eenige openingen in het
plafond te maken eene ventilatie evenwel die in den zomer van geene
uitwerking zijn zal, en in den winter des te meer tocht zal veroorzaken
hoe sneller de lucht afgevoerd wordt en daarom eene ondoelmatige
luchtverversching daarstelt, dan kost dc ventilatie eigenlijk niets
omdat men al het nut van degaz door de verlichting, heelt ge
trokken.
"Wij achten het voor ons oogmerk genoegzaam aangetoond dc krach
tige luchtverversching die door een kub. el gaz kan worden te weeg
gebragtterwijl de onkostbaarheid van dit middel cn de gemakkelijk
heid en zekerheid om naar willekeurdoor het meer of min open
zetten der gazkvanen dc afvoer te regelen, niet jinoeijelijk zal zijn
daaruit af leiden.
Het is ook door deze belangrijke eigenschap der gaz, dat zij bij
zonder geschikt is om tot verwarming der vertrekken te dienenom
water te kookenen alle mogelijke spijzen zelfs op zoo groote schaal
als men verkiest, te bereiden toepassingen welker nut, gemak en
voordeel meer en meer op hunne regte waarde zullen worden geschat
naar mate het gebruik van gaz toeneemt.
Niet zelden geeft dit warmtevermogen der glazvlam aanleiding tot
de vrees dat de vertrekken waarin het brandt daardoor over verhit
zullen worden dat zij veel meer schadelijke stoffen ontwikkelden dan
iedere andere wijze van verlichting velen zeggen dit anderen zeg-
a B T DER
STOOMBOOT
■TAB ZIKBIEZO
gedurende de maand OCTOBER.
Van Zierikzee
Woensdag 22, 's morg. 8
Vrijdag 24, 9
Zondag 26, 10
Van Rotterdam.
Donderdag 23, 's morg. 11
Zaturdag 25, 5
Dingsdag 28, 6
a T O O W B OOT-D ISBST
middelburg zierikzeb bergen op zoom (tholen)
benevens van middelburg op antwerpen enz.
V an Middelburg
Vrijdag 24, 's morg. 8
Maandag 27 10l/.2
Van Tholen
Zaturdag 25, 's morg. 6'/
Dingsdag
(dienst tussghen middelburg en rotterdam.)
Van Rotterdam.
Van Middelburg,
Woensdag 22, 'smorg. 6
Donderdag 23, 7
Vrijdag 24, 8
Zondag 26, 9%
Woensdag 22, 's morg. 103/4
Donderdag 23, 11 L2
Vrijdag
Zaturdag
24,
25,
11%
6
2 Va pet.
3
3%
4
5 n
5
61'Vio
74
95
102 '/2
101%
5
4
i il
6
i i
5
5
5
2'/*
3
3
1'4
W'Vio
74%
S7Vs
4 1"/,R
373-8
28 7.8
3
44Vs
gen het na en op het laatst houdt iedereen 'het voor waarheid.
Maar de wetenschap zegtdat van alle in gebruik zijnde verlichting-
stoffen het juist der gazvlam is welke de minste hoeveelheid schade
lijke bestanddeelen afzondert liet minst verwarmend vermogen bezit
de minste hoeveelheid zuurstof oplost. Men weet namelijk nieten
die het weten, denken er niet om dat de luehtkraeht der gazvlam
1418 waskaarsen bedraagt, dat de warmte die de vlam uitstraalt,
bijna in evenredigheid staat tot zijn liebtvermogenen dat dus om de
vergelijking naar waarheid te maken alle lichten even veel licht moe-
ten verspreiden. Het is hiermede gelegen als met de klagt over de j
duurte van het vervoer langs spoorwegen. Men reist per diligence
in het uur veel goedlcooper dan per spoortrein doch als men met boidou
denzelfdcn weg afleggen moetzal het laatste middel wel bet voor-
deeligst uitkomengezwegen nog van de tijdwinst.
Zonder nu ter opheldering van deze zaak met veel cijfers voor
den dag te komen halen wij enkele proefnemingen aan die het
hier voren gezegde zullen bewijzen.
Men heeft in eene afgeslotene ruimte licht en laten branden die
allen hetzelfde licht gaven dit, liclit zal na eenigen tijd de lucht
met koolzuur bezwangeren en eindelijk van zelf nitgebluscht worden.
De tijd bedroeg nu voor eene olielamp 71 minuten een vetkaars
76, waskaars 79 en voor eene gazvlam 152 minuten; de gazvlam kan
dus meer dau tweemaal zoo Jang blijven branden dan de olielamp
en dan ieder der andere lichten.
Bij eeue andere reeks van proefnemingen werd de lichtkracht van
ieder der lichtsoorten gelijk die van eene waskaars gemaakten de
proeven een uur voortgezetdeze leerden dat de volgende hoeveel
heden water van 60 gr. tot 212 gr. F. werden verwarmd.
Door de olie0,56 kan.
vetkaars0,54
waskaars 0,52
gaz0,20
Dus de olievlam de heetste, en tweemaal zoo warm als de gazvlam.
De volgende proeven doen zien het verschil en hoeveelheid koolzuur,
welke ieder der lichten aau de lucht mededeelten te gelijk de daar
mede bijna gelijkstaande hoeveelheid verbruikte zuurstof of levenslucht.
Het licht was bij ieder gelijk 20 waskaarsen en duurde de branding
10 uren voort, in dien tijd werden er ontwikkeld door:
De vetkaars 290 cub. palm. koolzuur.
waskaars 232
olie 180
gaz96
De gaz deelt derhalve bij eene gelijke lichtsterkte slechts >/3 ge
deelte onzuivere stolTen mede die de vetkaars verspreidt'. X.
Midd. Cour.
Den 16 dezer was bij Douvres zeilende het barkschip
de Schelde kapt. II. W. van Reede, van Rotterdam
naar Bucnos-;Vyres.
Den 16 dezer is van Swansea vertrokken het bark
schip Haamstede kapt. H. H. de Boer naar de Kaap-
Yerdische eilanden.
Brouwershaven, 16 October. Binnengekomen:
Stad Dordrecht kapt. J. II. Stuitvan Londen naar
Dordrecht17 dito, 2 Antony's kapt. J. F Klomp,
van Batavia naar Rotterdam gesleept per stoomboot
Brouwershaven, 18 dito, Soplüa Koninyin der Nederlanden,
kapt. L. Klein van Rotterdam naar Batavia, gesleept
per stoomboot binnendoor van Hellevoetsluis, Amboina,
kapt. J. G. Tromp van Akjab naar Rotterdam ge
sleept uit zee per stoomboot 19 dito, Radical, kapt.
Jos. Amos van Stockton 20 dito Euprosine Goeletie,
kapt. W. Delalandevan ViviedOrbit, kapt. H,
Shapard van New-Castlcalle drie naar Dordrecht
18 dito. Uitgezeild Stad Dordrechtkapt. J. H. Stuit,
van Dordrecht naar Londen 19 dito Soplüa Koninyin
der Nederlanden kapt. L. Klein, van Rotterdam naar
Batavia.
De diligence zal van Zierikzee 1 '/a uur na de afvaart der atoom-
boot van Rotterdam naar Middelburg en van Middelburg naar
Rotterdam gelijk met de afvaart der stoomboot rijden.
piasjteeïs xbeht epfbotsm tb afflstemb hbs
dei/ 20 October 1856
Nederland Werkelijke schuld
dito dito
Amortis. syndic.
Werkelijke schuld
Rusland. bij Hope 179S, 1S16
dito 1828/1829
bij Stieglitz. 5. leen.
dito betaalb. Amsterdam
bij Hope
bij Stieglitz.
dito Cert, van ass.
Poolsche schalkistb.
Oostenrijk. Metallieken
Nationale
rente Amsterdam
Metalinken
Spanje. Buitenlandsch
Binnenlandsch
Buitenlandsch
Cert, van coupons
Pwtugal. Buitenlandsch
ROTTERDAM 20 October.
TARWE. N. Zeeuws. Vlaams, en Overm. 25 c. lager met trage
koopers goede en puike 13,25 a 14,50 mindere f 11, a 13. ROGGE.
Zeeuws. Vlaams en Overm. 20 c. lager; ƒ8, a f9.20. GERST
Zeeuws. Vlaams, en Overm winter 20 c. lager /76,40 a f 6,70 dito
zomer f6, a 6,80 HAVER. Zeeuws, en Inl. korte 20 c. hooger
f4t a f 5dito lange ƒ3, a 4,40. ERWTEN Z. groene 50 c.
lager ;'f 8, i\ f 9. PAARDEBOONEN 20 c. hooger ƒ5,75 a 8.
VLAS. Gedurende de vorige week was er op het land veel vraag voo'
fijn werd tot 60 c. besteed. Ook de aanvoer ter markt van héden
welke grooter was dan die der vorige week vond goede vraaf.
MEEKRAP. Iets minder geveild dan vorige week tot onveranderde
prijzen was de handel gering, daar het meeste boven de markt wordi
gehoude n.
230ste STAATS-LOTSRIJ.
Vijfde klasse
15de Lijst No 12699 f2500 ;p«. 7378 f 1000 no 11. 25-41.
2S39 en 6169 ieder f 400 no 9160 130,51 en 177G3 ieder f200
no. 942.1564 2365. 3089 3168,3509, 4826, 5t»70, 633-4, 715ö'
1172S en 1Ü741 ieder f 100.
16de Lijnt. No. 7711'1(10,0UÜ1 i.o. 0780# 1800 en pi-omie 30 000-
no. 3261. 13009 en 13993 ieder 1' 1000 no. 2128 29SI 4539
14751, 18976 en 19143 ieder f400; no. 134, 1835, 14069, 10271 en
16224 ieder f200; no. 933 ,4370, 4635, 5437, 6239, 8091, 9419
12572 en 16204 ieder f 100.
17de Lijst. No. 4007 premie f 3000 no. 8262 f200; no.
2586 7036 en 18967 ieder f 100.
Heden overleed mijne dierbare Kcbtgenoot,
LENA BERMAN, in den ouderdom van ruim 69
jaren, diep betreurd door mij en mijne Kinderen.
DitEiscaoR
den 20 Oclober 1856. Al. GOEMANS.
Algemeene kennisgeving.
eene Lading JlAMElUOWT HAARD. en
EAGCHEIjKOLiEX (3ste kwaliteit)
voor rekening van
M. F. C. DE KATER.
TOT NUT EN GENOEGENTE ZIERIKZEE.
De Leden van genoemde Sociëteit worden bij deze
uitgenoodigd tot bet bif wonen der Ie houden
Algemeene Vergadering, op Donderdag
den 23 October a. s.des voormiddags ten 11 ure,
in het Nieuwe Logement van Zeeland, ten Huize van
Mejufvrouw de Weduwe J. Swarts ten einde het
programma voor de algemeene Tentoon
stelling van Rundvee te dezer Stede
op Donderdag den 6 November aanstaandevast te
stellen de Commissie van Keuring te benoemen en
bet lokaal te bepalen waar do volgende Vergadering
zal worden gehouden.
Zierikzee, 20 October 1856.
Namens de Directie van voorn. Sociëteit,
De Secretaris,
J. LANGOU.llOLS de DOES.
DER
TE ZIERIKZEE,
op 'Jlaturdag den 35 October BS5G.
Aanvang des avonds ten 6 ure.
LAATSTE ALGEMEENE REPETITIE
Vrijdag 24 October 1856ten 6 ure.
PROGRAAIMA.
1.» FEESTOUVERTUHE van C. Eisner.
2.° DE SCHEPPING, Oratorium in 3 afdeelingen
van Hayd'n.
Directeur de Heer C. EISNER Stads Muziek-
Directeur te Zierilczee.
Het koor bestaat uit ruim 70 Zangers en Zangeressen;
het orchest uit een 30lal instrnmentaal-krachten uit
RotterdamUtrecht'sIlage Middelburg GoesZie
rikzee enz.
De uitvoering is toegankelijk legen betaling van
f 1,49'/,en de laatste algemeene Repelilie voor In-
teekenaren en vreemdelingen legen betaling van 50
cents per persoon.
IOaalsen kunnen besproken worden op den dag der
uitvoering, tegen 10 cents per plaats, ('s Morgens
van 102 ure.) Commissarissen van orde zullen
daartoe vaceren.
De Leden der Maatschappij lol bevordering der Toonkunst
hebben met ééne Dame op vertoon van iiun diploma
vrijen toegang tot de taaiste algemeene repetitie.
De toegang op den avond der repetitie (24 Ocloberis
ten half zes ure en die op Zaturdug (25 October) ten vijf
ure opengesteld voor hel publiek aan de hoofddeur der Con
certzaal in de Paardenstraat.
In het belang der goede orde gelieve men zich naar
aanwijzing van bh. Commissarissen te gedragen.
De Tekstboekjes met inliggende lijst van alle mede
werkenden zijn te verkrijgen bij den Boekhandelaar
Quanjer, te Zierikzee.
Zierikzee, 21 Oclober 1856.
Ontvangen bij P. D. J. QÖANJEU eene partij
in WHISTOMBER en PIKETtot zeer billijke
prijzen.
ter stads-drdkk.er1j van de erven a. de vos.
