UITTREKSEL uit hét Verslag Van Gedeputeerde Staten aan de Staten der Provincie Zeeland
gedaan in de Zomer-Yrgadering van 1854.
A
ngco
volgde
in (Jing
ervoor
gee no
Dogeu,
mgen.
meer-i
•rbami
olie
lenoo-
indere
kapi-
der
50 01
50, (J0
00,00
f 33,
ii ver-
iligrn.
iiala
t, alt:
ran de
6 van
0 a ij -
iel de
i.° 2
üeld
living
daar-
ragen
goed-
f)
•sten
Ming,
'ik zee,
eente-
ikzee
HOOFDSTUK IV.
medische poltcie.
De vrees dat de zachte winter van 18521853 en
het alom onder water staan der landerijen, gedurende
dat jaargetijde eenen nadeeligen invloed op de ge
zondheids-toestand der ingezetenen zoude uitoefenen
heeft zich gelukkig niet verwezentlijkt.
Die toestand loch was over het algemeen gunstig.
In den aanvang des jaarS bleVe'n eenige personen aan
koortsen lijden een gevolg der ziekten die in liet
najaar Van 1852 heerschteu. Later werden de lijders
talrijker, en ho'ewel de ziekte meestal de gewone ken-
teekenen van de önderdaagsche koorts vertoonde werd
daarbij toch een'e bijzondere aandoening van het ze
nuwgestel waargenomen.
In het begin van den herfst vertoóndè zich de Cholera
Asiatica op enkele punten der provincie
Het getal der door de ziekte aangetaste personen was
te Brouwershaven twee, als een reiziger die zich aan
boord bevond van het sclvip Bezoekie hetwelk aldaar
den 1 September was voor anker gekomen benevens
een inwoner der gemeente die met hot schip in
'aanraking was geweest beide zijn óver led en
te Forth Bath 'één zijnde een ambtenaar van
*s rijksmiddelen die weinige dagen na zijne terugkomst
van eene reis naar Rotterdam, aan de gevolgen der ziekte
bezweek
r te Veere tWee vrouwen eene daarvan stierf, de
andere herstelde
te Goes Iweë en twintig waarVan slechts vijf fier -
kteldeh het meerendeel der aangetaste personen be
hoorden tot 'do bevolking van het oud-mannenhuis
•aldaar en
te Zierikzoé'ï Degeii waarvan zes bezweken.
ReedS ebz.
De kinderziekteVertoonde zich in het jaar 1853 slechts
In eené enkele gemeente namelijk te Zaamslag alwaar
drie personen door die ziekte werden aangetastzij
borstelden allen.
Het 'getal der geVaccineerdeh bédröég in gemeld jaar
5530. Dit getal is iels hooger dan dat van 1852, maar
bog veb beneden het cijfer van Vorige jaren. De voorin
genomenheid tegen óe inenting is ovër hel algemeen
bog groot. Slechts van een Onkel gemeentebestuur
nio'gten ^ij Vernemen i dat daarin eenige Verbetering
wahrgenötDen terwijl dóór onderscheiden anderen
'over hel voortdurend bestaan dóarvan wordt geklaagd.
Vólgêhs enz.
In het begin dèzevS jaars 'eindigde jonkheer B. de Jónge
sedert 1840 lid en voorzitter van de provinciale com-
hiissi'e Van geneeskundig onderzoek en toevo'orzigl zijn
'nuttig en werkzaam leven. De heer 3vanden üvoeche,
Diedecinaé-doctor te Middelburg is ter zijner vervan
ging bij Zijner Majesteits besluit van den 4 Maart II.,
n.° 56 'tot lid en bij beschikking van den minister van
jbinhenlandsChe zaken Van den 25 daaraanvolgende
b.° 180 tot voorzitter der commissie benoëmd.
Tot lid der plaatselijke commissie van geneeskundig
toóvoorzigt te Middelburg werd benoemd de heer
J. 11. Cortiïelfe ter vervanging Van den heer J. J.
'Pïetcïseoverleden.
In het personeel der plaatselijke cömmissié te Goes en
le Zierikzee vielen geëne veranderingen voor.
De enz.
De gezondheidstoestand van het vee liet in 1853 wei-
"JTig te wenschen over tot dat in het laatst van October
longziekte zich in bet voormalig 4de district open
baarde. Eerst werden eenige runderen onder St. Anna
er Muiden daardoor aangetast, later vertoonde zibh
Ie ziekte obk onder dë gemeente Aardenburg.
Wij deden dë maatregelen die bel provinciaal re
glement ter voorkoming van de verspreiding der long-
e ^voorschrijft onmiddelijk in werking brengen
Ö'aardoor onder b'oogeren zegen de ziekte in dit ge
deelte der provincie tot do bëide voormelde gemeenten
is kunnen beperkt worden.
In de maand Maart I!. vertoonde zich de longziekte
nsgelijks onder de geth. Ellemëet eiland Schouwen.
Ook daar zijn dë zoo ëven bedoelde maatregelen, met
hetzelfde gelukkig gevolg le werk gesteld.
Onderscheidene zieke of verdachte runderen in de
pemöenten St. Anna ter Muiden en Aardenburg zijn
i&or de eigenaars v uit éigen bevPëging afgeslagt. in
de gemeente Ellemeet zijn ëenige runderen na door
het plaatselijk bestuur op gtond der wel van den 28
Augustus 1851 Staatsblad u.° 125), le zijn onteigend
gedood.
Wij hebben den minister van bmmcnlandsche zaken
inlichting verzocht ten aanzien der bescheiden dio
lot het bekomen van schadevergoeding moeten worden
ingediend alsmede omtrent de wijze waarop do scha
deloosstellingindien die door de provincie of de ge
meente is overgeschoten zal kunnen worden terugge
vorderd. Wij zijn des ministers antwoord hierop nog
inwachtende.
Het laat zich Overigens aanzien dat de tegen de Ver
spreiding der ziekte bevolen maatregelen zoo wel wat
Schouwen, als het voormalig 4de district betreft,
weldra geheel zullen kunnen worden opgeheven. Reeds
is hunne strengheid door óns, in het belang der vee
houders 'zonder gevaar verzacht.
Door dó regering is de inenting van het vee als be
hoedmiddel tegen do longziekte aanbevolen. Voor zoo
veel ons bekend is, is deze kunstbewerking in dit gewest
voor als nog alleen door den heer Luleijn Mazure
vvaa'rnemënden provincialen veearts der 1ste klasse,
verrigt geworden. Van den uilslag valt met zekerheid
bog niets te zeggen.
Het gering getal erkende veeartsen in dit gewest
blijft de uitvoering van hel provinciaal reglement voor
de veeartsen verhinderen^
Nadat de bij uw besluit van den 3 November 1853
n.°7, vastgestelde wijziging van dat reglement des
kon'tngs goédkeuring had erlangd hebben wij door
oproeping in do nieuwspapieren getracht een geschikt
persoon te vinden, ter vervulling der betrekking van
provincialen veearts der Isle klasse. Wij vleijeh ons dat
wij binnen kort onze 'keuze op eenen der veeartsen die
zich hebben aangeboden zullen kunnen vestigen.
HOOFDSTUK VI.
KERKELIJKE ZAKEN.
Met getal van de erkende kerkelijke gemeenten 'en
hare dienstdoende leeraren en geestelijken vermeld op
blad zijde 25 van óns vórig jaarverslag onderging in
1853 voor zoo ver wij Weten g'èene verandering.
In dat jaar werd het ressort der Boomsch-Kathoiijke
gemeenten door de instelling van bisdommen nader
geregeld. Dientengevolge behooren
die in het voormalig eerste tweede en derde district
van dit gewest tot het bisdom Haarlem onder één
de ka na at te weten het dekenaat Middelburg en
die in het gewezen vierde en vijfde district tol het
bisdóm Breda onder twee dekanaten namelijk de
gemeenten in hét eerstbedoelde gedeelte der provincie
met die te Philippine in het laalstgemelde onder bet
dekanaat Aardenburg en de overige onder hét deka-
'haat Hulst.
Hieruit blijkt dat het in deze provincie gelegen ker
kelijk grondgebied der twee genoemde bisdommen gelijk
is aan dat hetwelk deel heeft gemaakt van het aarts
priesterschap van Holland en Zeeland en het apostolisch-
vicariaat van Breda heide tengevolge van de instelling
dier bisdommen opgeheven. Alleen de parochie VIis -
singen tvelke tót evengemeld vicariaat heeft behoord
is overgegaan onder hel kerkelijk gebied van den bis
schop van Haarlem.
Met meerendeel der kerkgebouwen is in goeden staat
en voldoet aan de behoefte. De leeraars en geestelijken
hebben behoudens enkele uitzonderingen behoorlijke
huisvesting. Hetgeen nog ten opzigte van een en ander
in sommige gemeenten vereisclit wordt tracht men
zooveel mogelijk te verwezenlijken. Dit ondervindt
echter vaak uit gebrek aati toereikende fondsen ver
traging.
ïn '1853 zijn voltooid
1. de herstelling van het kerkgebouw én de pastorij
der Hervormde gemeente té Kerkwerve en van die te
Retranchemeul alsmede van de pastorij van die te
BruinikSe en
2. de houw van de nieuwe pastorij der Hervormdo
gemeente te Ooslerland. Een en ander werd op bladz.
26 van ons vorig jaarverslag voorloopig vermeld. De
voltodijing van de aldaar bedoelde belangrijke vergroo
ting en verbetering van het kerkgebouw der Roomscb-
Kathólijke gemeente le Ossenisse zal in den loop van
1854 plaats hebben.
Voorts werden ten vorigen jare uitgevoerd
1. eene aanzienlijke herstelling aan het dak van het
kerkgebouw der Hervormde gemeente te Axel en eene
verbetering of verandering aan bel voorportaal bij den
hoofdingang van dat kerkgebouw hiervoor werd eene
som van f 2500 opgenomen
2. meer of min belangrijke herstellingen aan de kerk
gebouwen der Hervormde gemeenten te Hulst en te
St. Philipslahd en aan do pastorijen van de laatstgo-
meldé gemeente en van die le Brouwershaven en te
Neuzen daarvoor Werd lö Hutët 600 èn le St. Phi-
Iipsland f 800 opgenomen ën
3. de aanbrenging van eenige nieuwe ramen aan het
kerkgebouw der Hervormde gemeente te Koudekerke.
Tevens werd door de Iloomsch-Katholijke gemeente
le Oostburg voorzien in eene nieuwe pastorij door
aankoop en inrigling daartoe van een woonhuis met
stal erf en luingroud waarvan men de kosten zou
vinden uit de opbrengst van den verkoop der oude pas
torij en verder uit vrijwillige giften van de leden dier
gemeente. v
Nog word in het laatst des vorigen jaars aan do
kerkfabrijk der Roomsch-Katholijke gemeente le Hoofd
plaat magliging verleend tot het vernieuwen en ver-
grooten van het kerkgebouw dier gemeente waarvoor
eene geldleening van f 7000 is toegestaan.
Subsidiën werden in 1853 verleend
1. door het rijk op voordragt van de algemeeno
synode der Nederlandsche Hervormde kerk aan do
Hervormde gemeente te Arnemuiden a f 4750 tot
herstelling van het kerkgebouw dier gemeente en
2. door de synode voornoemd
a. aan de evengemelde gemeenten tot betzelfde doel r
a f 2375, met uitzigt op gelijk subsidie in 1854
Waarvan de verwezenlijking wordt afgewacht alvorens
tot de uitvoering der werken over to gaan
b. aan de Hervormde gemeente le Katlendijke
a f 800 tot herstelling en verbetering der pastorij
waarvan de uitvoering reeds sedert eenigen tijd onder
handen is
c. aan de Hervormde gemeente te Nieuwerkerk
a 1640, tot herstelling van het kerkgebouw waar
mede insgelijks een aanvang is gemaakt
daan de Hervormde gemeente te Oudelande
a f 1300 met uitzigt óp gelijke som in 1854 lot her
stelling van kerkgebouw en pastorij waarmede aan
vankelijk ten beloope van het werkelijk verleende sub
sidie over 1853 begodnón is en
c. aan de Hervormde gemeente te Sas van Gent
a f 1364, tot herstelling van hel kerkgebouw zij heeft
in het begin vnh 1854 tevens eens rijks-subsidie van
f 600 verkregen, lot herstelling van den toren op dat
kerkgebouw. Dientengevolge zou met de uitvoering van
een en ander waarschijnlijk.spoedig een aanvang wor
den gemaakt.
Geroepen om ten aanzien van de bezoldiging der
leeraars of geestelijken, onze opmerking mede le deelen,
kunnen wij niet anders dan onze reeds vroeger geuite
ïriëening herhalen dat die der predikanten te platten
lande op vele plaatsen te gering en eene verbetering
daarvan allezins wenschelijk is.
Voor zoo ver ons bekend is worden de kerkelijke
goederen en fondsen der onderscheidene godsdienstige
gezindten naar beboeren beheerd, Bij de Hervormden
wordt het toezigt daarop alsnog volgens het reglement
van ,3/3 Februarij l819/820 uitgeoefend.
Naar ter onzer kennis kwam zijn de navolgende?
voor godsdienstige doeleinden bestemde legaten be-
maakt te weten
1. door wijlen m.r H. J. baron van Doorn van West-
kapeflè f 1000 vrij geld aan de Hervormde kerk le
Westkapel Ie
2. door Wijlen P. van Waterschootaan de Roomsch-
Katholijke gemeente van Groenendijk burgerlijke ge
meente Hontenisse het voortdurend erfpochisregt
groot f 32,90 's jaars gevestigd op zekere boeveelheid
gronds in deze gemeente
3. door Wijlen Domburg en zijne echtgenoot HJ
Taverne ieder f 200 aan de kerk der Roomsch-Katho
lijke gemeente te VlisSingen en
4. door wijlen W. Hoebens in leven desservant van
de Roomsch-iiatholijke kerk te Graauw c. a. f 4000
aan dié kerk.
Tot do aanvaarding dier legaten is de vereischte
koninklijke magliging verkregen.
Overigens verdient melding dat met voorkennis van
Het provinciaal collegie van toezigt op de kerkelijke
administratie hij do Hervormden in Zeeland door
kerkvoogden en notabelen in overleg met den kerke-
raad der Nederduilsche Hervormde gemeente te Vlis-
singen een fonds is opgerigt tot verzameling van gelden
voor de eventuele daarslelling van een tweede kerkge
bouw voor die gemeente.
HOOFDSTUK VIL
ONDERWIJS KUNSTEN RN WETENSCHAPPEN»
a. Scholen voor lager onderwijs
In enz.
De bouw van nieuwe schoollokalen te Kamperland
(gemeente Wissenkerkë) en te Kerkwerve alsmede de
herstelling en verbetering van het schoollokaal met on
derwijzerswoning te Hoofdplaat, een eu ander benevens
de aan de twee eerste gemeenten daarvoor door het rijk
en de provincie verleende geldelijke hulp op bladz, 31
van bet vorig jaarverslag voorloopig vermeld werden
voltooid. De voor laatstbedoelde voorziening benoodigd
geweest zijnde som van f 586 is aan Hoofdplaat in suh
sidiën verstrekt geworden door bet rijk a f 200 en door
de provincie a ƒ380.
