UITTREKSEL uit het Versagvan Gedeputeerde Statenaan de Staten der Provincie Zeeland,
gedaan inde Zomer-Yergadering van 1854.
^1
fer daar
bofstod
i daarit
pen 2(
f"e aan
enz>
verd 0[
poo roe
|de nio|
[lligheii
tie des
iar het
luis me|
de mei
ernioJd,
onvoor
rbeiders
staand
pen.
purens
hemel.
doeg do
den 0
maand
|n met
Be eeno
•osland,
ior eene
Ie met
leid ge
d. De
oren te
|/sclioon
nog
den 11
pr Eede
ferievens
I rloren.
oorzaak
Ikon.
p e n l e r4
Jalen.
door
|oor het
een 6
Ihe uil-
■n daar
j) klein#
zijn
bn dten
en in
edeelte
tlag .lie
in hut
(rlieiien
osie
fevenS'
in het
arvoor
bruarij
an «Jen
eiiailie
cember
slacht.
werd
t zelfde
Buide
nscben
est een
loi
gee no
eslicht
alleen
eek en
den en
en beid
egeveHd
rikzee
i troost
Vervolg en slot.)
HOOFDSTUK IX.
OPENBARE VEILIGHEID EN GEVANGENISSEN,
b. Gevangenissen.
Te Middelburg is aan een grooter getal gevangenen
dan vroeger eenig werk verschaft. Gedurende den
Jaatslen winter werd echter de aanvoer van grondstof
en diensvolgens do arbeid door de vorst eenigen tijd
r verhinderd
Ook le Zierikzee kon de gelegenheid tot werken aan
eenige gevangenen worden gegeven de gesteldheid der
localen te Goes liet dit niet toe.
Aan de opgeslotenen in de drie gestichten werden
boeken van godsdienstige» en zedelijke» aard ter lezing
gegeven.
Do gezondheidstoestand was bevredigend. In het
huis van verzekering te Middelburg telde men op
29,777 dagen van verblijfslechts 954 ziektedagen
verdeeld over 127 personen 260 andere gevangenen
bleven van alle ongesteldheid vrij. Te Zierikzee leden
enkele gevangenen aan ligte onpasselijkheden. Ook le
Goes was hel getal zieken uiterst, gering.
Het verdient opmerking dat de strenge onthouding
van sterkendrank waaraan de gevangenen onderwor
pen zijn bij geen enkelen eenen nadeeligen invloed
heeft gehad.
De voeding der gevangenen had overeenkomstig de
voorschriften plaats. De kosten beliepen te Middelburg
12,751 cents voor eiken gevangenen daags de kosten
k van toebereiding der spijzen enz. daaronder niet begre
pen. Te Goes bedroegen die|kos'.en 33 cents te Zie
rikzee 31,475 cents, en in de afzonderlijk gevestigde
huizen van bewaring' 35 cents alles mei inbegrip der
kosten van toebereiding der spijzen mitsgaders van
vuur jicht bewasschen enz.
Aangaande de kosten van bestuur der gevangenissen
kunnen wij alleen melder» dat aan de commissie-van
administratie te Middelburg, eene som van/" 600 en
aan ieder der collegiën van regenten te Goes en te Zie
rikzee daarvoor eene som van /'200 's jaar is toegelegd.
De bezoldiging van het mei bet opzigi der gevangenen
belaste personeel is als volgt
De concierge te Middelburg geniet eene jaarwedde
van ƒ700 met vrije woning de beide bewaarders al
daar eene jaarwedde van f 30Ü en 200 benevens
vrije woning en voeding met eene toelage vao f 30
's jaars tol verbetering der laatste. De cipier te Goes
geniet eene jaarwedde van 350 en de bewaarder al-
x daar ƒ200 bet gesticht te dier plaatse biedt geeno gele
genheid tot inwoning voor die beambten aan. De
jaarwedde van den cipier le Zierikzee bedraagt ƒ350 en
die van den bewaarder aldaar ƒ200 beide met vrije
woning. De toelagen van de cipiers in de huizen van
bewaring bedragen van 25 tot 60 's jaars.
HOOFDSTUK X.
De enz.
RIJKS MIDDELEN.
Directe Belastingen,
g. Posterijen.
De opbrengst in 1853 was 52,618.671/,, dus/1965
fineer dan in 1852 en zulks bij tien postkantoren als
Te Middelburg met o te Vlissrngen met 3 le Zie
rikzee met 6 te Tholen met 5, te Goes met 10, te Sluis
met 3 le Oostburg met 3 le Hulst met 3 le Neuzen
met 3 en te Sas van Gent met 3daaronder behooren de
bulp- of distributie-Uotoren.
HOOFDSTUK Xf.
WATERSTAAT,
a. Rivieren.
Over het algemeen blijft de toestand der rivieren in
deze provincie zoowel wal het vaarwater als de oevers
betreft voldoende.
Sommige oevers ondervinden natuurlijken aanwas.
Andero daarentegen vorderen inspanning en kosten ter
bestendiging of herstel.
Aan enz.
In den nacht tusschen den 25 en 26 September jl.
steeg de vloed enz.
Volgens Herigt van den hoofd-ingenieur van den
waterstaat is de bedijking do or de maatschappij tot
indijking der op- en aanwassen in de Ooster-Schelde
aangelegd bij dien vloed over eene lengte van 300
ëlile^v 1^ ellen geheel doorgebroken en over eene lengte van
1800 ellen zoo zeer beschadigd dat zelfs de drjkskruin
is weggeslagen zoo dal de polder geheel dreef en uiel
de vloeden gemeen lagi
De dijk van den Anna-Jacoba-polder werd over
eene lengte van 200 ellen zoo beschadigd dat die
Pdder rn .veegen toestand heeft verkeerd.
is mede bet geval geweest bij de polders Ooster
'Gn okrjansiand.
/- Ook de caiamiteuse Eendragl- en Kleine-Huissens-
P°Jdcrs hebben verontrustende schade geleden. De kos
ten van herstel hunner dijken hebben bedragen 7555.
Het berstel der schaden aan de overige caiamiteuse
polders daaronder niet begrepen eenige weinig bedui
dende kosten heeft eene uitgaaf gevorderd van
ƒ126,614.471/,.
Ter bestrijding daarvan zijn bij de wet van den 13
April jl. Slaalsblud n.° 28) de noodige gelden aan
gewezen.
Van enz.
Op den 18 Februarij jl. steeg de vloed bij eenen
storm uit het n. w. en n. n. w. tot de volgende
hoogten boven gemiddeld hoogwater zonder den
golfslag to weteri
des ochtends, des avonds.
op de Wester-Scbelde1,2 el 1.45 el
Ooster-Scheide 1,35 1,75
in het Brouwershavensche gat 1,86
De golfslag verhief zich daarbij tot 6,25 el boven
gewoon hoogwater.
Du door bet rijk onderhouden wordende zeeweringen
te Ylissingen alwaar de golven beurtelings van 8,50
tot 9,10 el boven de afgetrokken golven opliepen heb
ben bij dien vloed niet onbelangrijke schade geleden.
Een gedeelte van hot plankier op het wester-haven-
hoofd werd moer dan 50 duin» geligt. Uit den zeemuur
werd 5'/3 cut>_ el metselwerk weggeslagen waaronder
zelfs ile bovenste rollaag o\er,eene lengte van 21 el. De
kosten van herstel der schade aan deze zeeweringen
hebben bedragen ƒ3551,701/,, na aftrek van hetgeen
door den ouderhouds aauuemer daarin moest worden
gedragen.
Van enz.
De dijk van den Leendert-Abreham-poIder werd
over eene lengte van omtrent 1000 ellen zwaar be
schadigd. Door den hoofd—ingenieur van den water
staat zijn de eigenaren van dezen nieuw bedijkten
polder middelen van berstel aangegeven.
Die van den Anna-Jacoba-polder leed over eene
lengte van omtrent 3925 ellen zeer belangrijke schade.
Op voorstel van den hoofd-ingenieur voornoemd is
den beheerder van dien polder door ons aanbevolen oin
den noordelijken dijk over eeno lengte van 4000 ellen
te voorzien van eenen buiienberm ter breedte van 6
ellen en ter hoogte van 1 el boven den tegenwoordigen
grondslag alsmede om acht ronde hoofden aan te leg
gen ter vervanging der verinopen spekdammon. De
kosten zijn begroot op 16,000. Met werk wordt zeer
noodig geacht doch de uitvoering zou des noods in
vier jaren kunnen geschieden beginnende met de
zwakste en meest bedreigde punten.
Bij den voormelden vloed van Februarij jl. is dat
gene wat men na dien van September te voren van
het bedijkingswerk in de Ooster-Schelde nog had trach
ten te behouden verder vernietigd en zijn bijna al de
keeten geheel of gedeeltelijk weggeslagen.
Volgens een verslag van den hoofd-ingenieur van den
waterstaat is reeds den 19 December jl. de ijsgang
begonnen in het bovengedeelte der Ooster- en Wester-
Schelde van Antwerpen af, tol aan of even beneden
bet Fort Bath.
Op do Wesfer-Schelde heeft de ijsgang^ich uitge
strekt van boven aflaogs bet geheele vaarwater lot
aan den zuidoostelijken boek van Baarland of 9000
ellen beneden den zuidelijken mond van bet ontworpen
kanaal door Zuid-Beveland. Eerst den 16 Januarij jl.
was bij geëindigd zoodat bij op bet gemelde rivter-
vak 28 a 29 dagen beeft voortgeduurd.
Op den 4 en 12 januarij jl. vertoonde zich voor
den Hoofdplaalpolder eenig drijfijs afkomstig uit den
Brakman. Hel strekte zich ecbler niet uit tot het
eigenlijke zeemans-vaarwater der Wester-Schelde.
Op de Ooster-Schelde had van boven af langs de
feede van Zierikzee tot aan den hoek van Burgsluis,
ijsgang plaats in dier voege echter dat van die reede
benedenwaarts eerst op den 3 Januarij jl., eene strook
ijs dreef van 200 lot 450 ellen breedte welke nogtans
den volgenden dag niet meer te bespeuren was. De
beide volgende dagen werd op nieuw drijfijs, ter breedte
van 200 tot 900 ellen waargenomen welke nogtans
den 7 Januarij reeds tot 50 a 250 ellen was verminderd,
en den 8 niet meer merkbaar was. Van Stavenisse be
nedenwaarts heeft de ijsgang alzoo slechts 4 dagen
geduurd.
In bet Brouwershavensche zeegat was op den 3 Ja
nuarij jl. langs den noordkant van Schouwen nog geen
ijs te bespeuren. Den 4 dreef eene strook van om
trent 100 ellen breedte tusschen den oever van Brou
wershaven en de tegenoverliggende zandplaat. Den vol
geruien dag strekte hei ijs met eene breedte van 100 lot
350 ellen zich uil tol Scharendijke en bewoog het zich
met den slioorn onmiddelijk langs den zeedijk van
Schouwen. Zeventien zeeschepen welke alstoen op de
reede vao Brouwershaven aan de due d'alven aldaar ge
meerd lagen, hebben echtor geen letsel van bel ijs onder
vonden. Na dei. 6 Jauuaiij is in bet genoemde zeegat
geen ijs weder waargenomen zoodat de ijsgang aldaar
slechts twee dagen heeft geduurd.
Uit enz.
g. Bedijkinqen en inpolderingen.
I)e vergunningen tot bedijking van schorren voor
den polder St -Annaland voor den polder Priester-
meet en voor den Reigersbergsche» polder (noord
zijde) zijn nog steeds onuitgevoerd gebleven.
Die betrekkelijk schorren voor de polders Oud-Noord-
Beveland Kats en Alteklein is uitgevoerd. De nieuwe
polder draagt den naam van Leenderl-Abrabain. Hij
beeft eene dijkslengte van 3350 ellen.
Vergunning is verleend tot bedijking van schorren
in bet Scbenge voor de polders WesterJand Nieuw-
Sabbinge on de Perponcher. Daartoe zal oen dijk ter
lengte van 2933 ellen moeten worden gelegd.
Aanvrage is gedaan eerst lot bedijking later tot be-
kading van schorren voor den polder Verbrandeman,
Wal de ondernomen bedijking in de Ooster-Scbeldo
betreft kunnen wij ons gedragen aan het hiervorea
reeds medegedeelde.
Voortdurend blijven aanhangig de ontwerpen tot
bedijkingen in het Zwin in bet Hellegat en in het
kanaal van Weizingen.
Te dezer plaatse vermelden wij nog dat vergunning is
verleend tot afsluiting van het slaak door eenen da in
welke het eiland S.1 Philipsland met de provincie
Noord-Braband zal verbinden. Landaanwinning is
het doel dezer onderneming welke tevens uitbreiding
van gemeenschaps-middelen zal medebrengen.
Aan enz.
HOOFDSTUK XII.
WEG EN.
Het enz.
De retributie» voor het gebruik der door de pro
vincie onderhouden wordende aanlegplaatsen hebben
over 1853 bedragen te Zijpe ƒ1815,43 en ie Wol-
pbaartsdijk ƒ795,24.
Over enz.
Voor de voltooijing der bestrating van den weg
tusschen Zierikzee en Brouwershaven en voor de
begrinding van den weg tusschen Hulst Axel en Sas-
van-Gent zijn dan ook door den koning bijdragen
uit 's rijks schatkist verleend voor eerstgenoemde!» van
ƒ3000, en voor laatstgenoemden van ƒ15,000.
Do enz.
Onder de gemeente Zierikzee is een gedeelte von den
weg buiten de Zuidwelle-poort begriud ter lengte
van 400 ellen.
In enz.
Voorts hebben wegs-verbeteringen plaats gehad in
de gemeente Domburg ten koste van haar en van da
centrale directie van Walcheren en in de gemeenten
Hengstdijk Ouwerkerk en S.1 Maartensdijk ten kosto
der betrokken polders
Voetpaden werden verbeterd in de gemeenten Brou
wershaven Grijpskerke en Mcliskerko.
Voorgenomen is verbetering van wegen hij de ge
meente Colijnsplaat en de polder Oud- en Nieuw—
Noord-Beveland door begrinding bij de gemeente
Dreischor door bestraling t enz.
Alvorens van den waterstaat en de wegen te schei
den. doelen wij u mede dat bij 's konings besluit van det»
4 April jl. n.° 97 aan den heer A. Calund op zij a
verzoek -met den 1 Julij aanstaande eervol ontslag is
verleend uit de betrekking van hoofd-ingenieur van den
waterstaat van de 1 klasse onder dankbetuiging voor
de gewigtige en uitstekende diensten door hem ge
durende bijna een halve eeuw aan den lande bewezen
terwijl hij bij hetzelfde besluit is benoemd lot presi
dent der centrale directie van Walcheren mede iu lo
gaan den 1 Julij aanstaande.
In verschillende betrekkingen bij het vak van den
waterstaat en gedurende do laatste zeventien jaren als
hoofd-ingenieurbeeft de beer Caland de belangen
dezer proviucie steeds voorgestaan en behartigd zoo
als dan ook aan zijne op wetenschap en ervaring ge
gronde kennis vele belangrijke werken eu verbeterin
gen zijn toe te schrijven.
Bij eene beschikking -van den minister van binnen-
landsohe zaken van den 6 April jl. u.° 178 3de afd.
is de hoofd—ingenieur der 2do kl. J. ABeijerinck
met den 1 Julij aanstaande belast met de dienst iu het
11de district uitmakende deze provincie.
HOOFDSTUK XIII.
LANDBOUW.
Hel natte weder gedurende don zaaitijd van 1852
en in het voorjaar van 1S53 werkte zeer ongunstig op
de ontwikkeling van verschillende veldgewassen.
De oogst daarvan was dan ook over bet algemeen 9
beneden liet middelmatige.
Het beschot der wintertarwe en winlergerst bedroeg
slechts de helftdat der rogge twee durdeu van een
gewopn gewas.
De opbrengst van het koolzaad ging het één derde rxa
een gewoon gewas niet le boven.
Het vlas viel mede niet gunstig uitde vlasstengel
was ecbler tamelijk van lijnzaad voorzien.
De zomervruchten de erwten en in het bijzonder de
