III.
ZIERIKZEE EBT ROTTERDAM.
A.dvertenliën.
schriften 110 maatschappen van verzekering 33 banken en on
geveer 400 stralen pleinen enz.
MIDDELBURG, den 18 Februari], Met genoegen kunnen wij
vermelden dat de binnen deze stad voor rekening van de beeren
Roogaert Co., geheel nieuw gebouwde stoom-graan-schors- en
pel-molens thans geheel voltooid zijn en waarschijnlijk in de vol
gende week zullen in werking gebragt worden. De ondernemers
hebben geene kosten gespaard om niet alleen deze fabrijk doelmatig
in te rigten maar ook de molens zelve zijn in alle opzigten van
dien aard dat men met grond kan verwachten dat men er in zal
slagen door dezelve een' tak van industrie te verheffen in welke
Holland ten opzigte van andere landen verre ten achteren staat.
Sedert eenige jaren immers heeft men zich in Amerika Engeland
Frankrijk en Belgie bijzonder op het malen van graan toegelegd
met dal gevolg, dat het. meel uit de molens dier landen afkomstig
door zijne goede hoedanigheden bij voorkeur in den handel geno
men wordt. Wanneer men in aanmerking nCemt hoezeer onze gra
nen op de vreemde markten gezocht, worden dan is het te meer te
Verwonderen dat men er zich hier nimmer ernstig op heeft toege
legd om ook het meel tot aanmerkelijke verbetering te brengen
en alzoo in den uitvoer een aanzienlijk débouché voor dit product
te vinden.
Om genoemde reden vooral juichen wij deze onderneming toe te
meer daar het zich laat aanzien dat men er gerust goede resultaten
van verwachten kan vooral daar men zich ten doel heeft gesteld
van allo vooruitgang in dezen partij te trekken. Niet alleen zijn de
machï'neriën genomen naar die, welke de ondervinding in bovenge
noemde landen als de beste heeft doen kennen maar men heeft ook
gebruik gemaakt van die uitvindingen om aan het meel vooral eene
meerdere blankheid en levendigheid te geven.
Tot staving hiervan kunnen wij nog aanvoeren dat de uitvinder
niet slechts om de belangrijkheid der werktuigen welke hiertoe
strekken op de laalstgeboudene tentoonstelling van nijverheids-voor
werpen te Brosse) prijzen heeft behaald maar ook voor het door
middel dezer werktuigen bewerkte meel en gort met den prijs van
les Produits alimentdires is bekroond.
Wij hopen dat aan de pogingen door de ondernemers aangewend
een gunstig gevolg zal te beurt vallen en hunne inrigting eene, ont
wikkeling neme welke onze stad tol wezenlijk nut eu voordeel zal
helpen verstrekken.
Bij vonnis der arrondissements-regthank te Middelburg van den
2 dezer is tegen de uitgeefster der Vlissingsche Courant reglsingang
verleend ter zake van hel in haar nommer van 3 Januarij dezes
jaars voorkomende door haar uil het weekblad de Burger overgeno
men art ikel getiteld de aftreding des ministers van Hallterwijl
ook reeds ten gevolge van een bevel van den heer rcgler commissa
ris in dezelve arrondissements-regthank eene dagvaarding en daarop
gevolgde verschijning en verhoor voor welgemelde» heer heeft plaats
gehad.
YLISSÏNGEN den 18 Februari], Dp werkzaamheden aan de
groote zeedoksluis alhier welke door het gestrenge saizoen waren
gestaakt zullen weldra worden hervat daar de publieke aanbesteding
der he.rslellingen aan de sluis zelve, benevens aan de fundering, op
den 3 Maart eerstkomende zal plaats hebben. Dit verlevendigt de
hoop die herstellingen voor hel einde van dit jaar voltooid te zien,
waardoor het weinig bemoedigend vooruftzigt ook den volgenden
winter, door het sluiten van 's rijks dok, van al do voordeelen die
eene der uitmunlendste zeehavens van ons rijk door handel vertier
en bedrijvigheid den ingezetenen verschaft verstoken te zijn zich
meer helder voordoet.
Men verneemtdat in verhand met de bedoelingen van het hooge
bestuur ook dit jaar in deze provincie aanzienlijke werken zullen
worden tot stand gebragt. Deze zouden naar men verzekert hoofd
zakelijk bestaan in het graven van een kanaal van Breskens naar
Sluis in Vlaanderen en het stichten van een dok voor groote han
delschepen te Brouwershaven welke werken van algemeen nul aan
een aanzienlijk getal arbeiders werk en brood zullen verschaffen.
ZIERIKZEEden 22 Februarij. De 31s" verjaardag van Z. K. H.
den prins van Oranje is jl. zaturdag op de gebruikelijke wijze al
hier gevierd.
Men meldt uit Brielle van den 18 dezer: Naar men van
goederhand verneemt zal eerstdaags door het departement der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen, afdeeling Zierikzee, namens het
hoofdbestuur aan den alhier woonachtig zijnden schipper der loods
boot n.° 3 van Goedereede en de Maas Pieter Kruijne de zilveren
medaille worden uitgereikt wegens zijn menschüevend gedrag bij
het redden van eenige schipbreukelingen van den op den 20 Novem
ber II., op den Banjaard verongelukten schoener James of Rincard'.ne.
HET TWEEDE EEUWGETIJDE VAN DEN
MVNSTERSCHEN VREDE.
Wij durven geruslelijk aan den navorscher van de geschiedenis onzes
vaderlands onderwerpen de stelling, die in ons voorgaand artikel werd
beweerd maar die het beperkte van ons bestek ons verbiedt naar wensch
te ontwikkelen en te staven dat de tachtigjarige oorlog oorspronkelijk
geene onderdrukking der Roomschgezinden noch verheffing van de Her
vormde godsdienst lot heerschende kerk bedoelde en dat het laatst een
gevolg was van omsiandigheden die de eersten hadde men alles voor
uitgezien misschien zouden verhinderd hebben.
Toen de zaken evenwel dien loop eenmaal hadden genomen lag het
in den aard der gebeurtenissen dat de nederlandsche staat een positief
Protestantsche staat werd. En wanneer men eerlijk genoeg is, om de
denkbeelden der negentiende eeuw niet op de zestiende en zeventiende te
willen overbrengen zal men er zich minder over beklagen dat de zaken
dezen loop hebben genomen. Het denkbeeld eener volledige godsdienst
vrijheid was toen nog nergens ontwikkeld het heeft zich nergens in
Europa gedurende dien tijd kunnen vesligen evenmin in de Roomscbe
als in de Protestantsche landen dat Engeland en Frankrijk en de noord-
sche rijken het getuigen! Men vergt het onmogelijkewanneer men
begeert dat de nederlandsche staat en deze alleen deze vrijheid dit
geheele afwezen eener heerschende kerk hadde gehandhaafd. En Neder
land wel het minstdat als staat was opgewassen met de Hervorming
en dat zich onder de worsteling der partijen met de ongeloofelijkste in
spanning en taaiste volharding aan een vreemd gebied had onttrokken
Nederland dat door den drang der omsiandigheden en door eene lang
durige reactie (waarvan het onbillijk zou zijn nu nog de schuld op de
Roomschgezinden te leggen) was geworden wat het wastoen aan het
afgestreden Spanje niets anders overschootdan het gebied over den
lande op te geven, en dezelve voor vrij en onafhankelijk te erkennen.
De vestiging en erkenning van eenen Protestantschen staat bij.den
Munsterschen vrede was alzoo minder het doel dan een noodzakelijk
gevolg. Ware die vrede zeventig jaren vroeger gesloten de godsdienstige
geschillen hadden eene geheel andere wending genomen. Te lange vol
harding in den kamp vermenging van de godsdienst met de burgerlijke
vrijheid heeft der Roomsche kerk meer doen verliezen dan zij hij lijdi-
gen plooi naar de veldwinnende begrippen zou hebben behoeven te
missen, en wanneer haar alles ontslipte, dan was het-, door alles ta
hebben willen behouden. Wij betwisten haar dit vasthouden niet
slechts bedingen wij voor ónze vaderen van 1648 de overtuiging, dat zij
van bun standpunt bezien lot deze uitkomst gebragt werden en dat de
Roomsehgezinde Nederlanders van dien tijd geene reden hadden om de
wijze waarop de Munstersche vrede gesloten werd ten hunnen aanzien
voor verkrachting van hunne godsdienst te houden. Die vrede was de
legale opneming van Nederland in de rij der europesche mogendheden
en zij die hunne belangen daarbij benadeeld rekenden konden niet ge
heel ontkennen dat hunne aangenomeno en volgehoudene stelling dezen
staat van zaken had helpen voorbereiden.
Wij zijn er verre van hun dit als een verwijt voor de voeten te wer
pen. Binnen en huiten de muren van Troje was men verder gegaan
dan billijkheid en staatkunde gedoogden. Anderhalve eeuw verliep er,
eer reglen hersteld werden die men nooit had moeten miskennen. En
indien de Roomsehgezinde als zoodanig zich beklaagt over den toestand
waarin hij in Nederland door den vrede van 1648 geplaatst werd als
hij onze voorvaders aanklaagt, dat zijne kerk slechts ter naauwernood
werd geduld dan slaan wij zijne klagt niet luchtig in den wind. Slechts
hedenke hij't zij nog eens gezegd dat de denkbeelden der zeventiende
eeuw niet die der negentiende zijn slechts geve hij toedat veel leed en
heete tranen der Protestanten in andere landen meerdere behoedzaam
heid noodig maakten dan anders zou gevorderd zijn slechts onlkenne
hij niet, dat bij ruslig en stil wonen in den lande zijne godsdienst hier
toch nimmer zoo is bemoeijelijkt als dat der Protestanten in Roomseh
gezinde rijken slechts verzwijge hij de vele voordeelen nietdie ook voor
hem uit dipnzelfden vrede van 1648 zijn voortgevloeid als ingezetenen
van den Nederlandschen staat.slechts merke hij op datalware het
dat te bewijzen ware (des neen dat de vrede van Munster gesloten
ware ten einde eenen Protestantschen staat te vesligen die staatten
allernaauwste genomen eigenlijk niet buiten hare regten zou getreden
zijn wanneer zij hij de eerste oprigting eene bepaalde godsdienst hadde
aangenomen daar ieders inwoning eene vrijwillige daad ware. Of wie
zou het den Doopsgezindenof Lutherschen of Róomsch-Kalhotijken
of Remonstranten of Muzelmannen zelfs kunnen betwisten wanneer
zij eenen nieuwen staal oprigtencleeene majoriteit van hunne belijdenis
uitspraken? Doch dit denkbeeld willen wij in 't geheel niet drukken.
Genoeg achten wij geschreven te hebben om te doen gevoelen dat - als
men zich in 1648 terug denkt - de nederlandsche Roomschgezinden
geene reden hadden om deel te weigeren aan de feesten over de einde-
lijke uilkomst van den kampstrijd - de erkenning van Nederland als
vrije en onafhankelijke mogendheid.
IngezondenZ. B.
tusschen
vertrek in tie maand februarij 1848:
VAM ZITKIKÏF.E I VAM ROTTERDAM
Donderdag 24's morg. 4'/a ure. I Vrijdag 25,'smorg. 7 ure.
Zondag 27, 6 I Dingsdag 29, 10
MARKTPRIJZEN der GRANEN en ZETTING van het BROOD
te ZIERIKZEEop den 18 Februarij 1848.
Tarwe de Ned. Mudde f 8,50.
Rogge- 6,50.
Fijn Tarwebrood het Ned. pond f 0,19'/2 cents.
Grof Tarwebrood - 0,17
Roggebrood - 0,13
Masteluinbrood- 0,15
Met Mei aanstaande eene WERKMEID goed met de
Wasch kunnende omgaan benoodigd hij Mevrouw de
CRANE, Ermerins.
Tegen Mei eene KEUKENMEID benoodigd bij Mevrouw
db CRANE van Yrijbkrghe.
Een BURGER JONGELING, genegen zijnde het BOEK-
DRUKKEN te leerenkan terstond geplaatst' worden bij de
Uitgevers dezesErven A. de VOS, alwaar hij voortduring gelegen
heid beslaat tot lezing der voornaamste BINNENLANDSCHE
DAGBLADEN.
De Notaris M.' J. J. ERMÉR1NS zal op Dingsdag den
29 Februarij 1848, 's morgens ten 9 ure, aan het Huis
laatst bewoond door Mevrouw de Weduwe van Weelden in de
Nobelstraat te Zierilczee, presenteren te verkoopen een netten en
zindelijke» INBOEDEL, bestaande in Tafels, Stoelen, Spiegels,
Ledekanten Bedden Canapé Tapijten Koper Tin Porselein
Glas- en Aardewerk benevens een partij Tafel- en Bedde-Linnen
en heigeen verder zal worden geveild.
De Notaris M.' J. J. ERMERINS zal ten verzoeke van den
Heer J. NELEMANS, Dingsdag den 7 Maart 1848, 's mor
gens ten 9 ure, op Kopkensgorsonder Noordgouwepresenteren te
verkoopen 1 bunder 25 roeden zevenjarig ESSCHEN en ELZEN
HAKHOUT, effeen aanzienlijke partij groene KNODSEN.
TE ZIERIKZEE RIJ DE BRVF.V A nl vos stads
