Ir
rt
54 X
0
paar uurtjes doorbrengen. Ons komt het nogthans
wonderlijk voor, dat men als een daad van wijsheid
en van liefdadigheid wil doen voorkomen, het ver
volgen gevangen nemen en met klein vuur verbran
den van een ongelukkige, die geene andere misdaad
bedreven heeft, als dat hij het opperwezen op eene
andere wijze als zijn buurman aanbidt."
Het is Ontegenzeggelijk waar, dat een mensch die
getrouw de ingeving1 van zijn geweten opvolgt geen
misdadiger zijn kan. De wet moet de dwepers ftraf-
fen, 'die de openbare rust ftnren en hunne gevoelens
door oproer en geweld willen doordringen. Maar
een kwaker, die gerust langs de ftraat met zijn hoed
op wandelt, en volgens zijn geweten overtuigd is,
dat hij noch knoopen, noch lubben dragen mag, zon
digt noch tegens God .noch tegens de menfehen,
hij zondigt op zijn best tegen zijn kledermaker, en
het is tog wat hard om hem daar voor te braden."
Indien de gronden van verdraagzaamheid eerder
m Europa waren aangenomen geweest, zouden noch
de moorden van Nerindalnoch de Sint Bartholo-
meus nacht, noch de gruwelen der vervolgingen on
der Lodew.yk den XIV plaats gehad hebben, enz. en
het is alleen om dat men het verftand gehad heeft,
van met de Janfenisten en de Molinisten den fpot te
drijven, dat Frankrijk niet om de vijf voorftellingen
van Janfentus in een bloedbad is gedompeld ge
worden"
Indien het waar was, dat de Spaanfche natie
zich zoo fterk over de afschaffing der inquifitie be
klaagde, hoe konden dan Buonaparte en de Coriès I
200 verblindt zijn, om deze afschaffing daar te ilei- j
len in het vooruitzigt van aanhangelingen te winnen?
Wie onder ons zoude een land bewonen willen, al
waar men, om een kortswijl tegens een kerk-oppas-
fer, of een puntdicht tegens een kapucijner munnik ge
vaar loopt in een kerker geworpen en dikwerf tot de
zwaarfte doodftraf veroordeeld te worden.'1
Men beweerd dat het aan de weldadige oprig-
ting der inquifitie alleen te danken is, dat Spanje in
de 16 eeuw de diepfte rust genoten beeft, en zijne
grootfte geesten hunne meesterftukken voortgebragt
hebben."
Maar indien het waar isdat de inquifitie deze
wonderen bewerkt beeft, indien het waar is, dat wij
aan dezelve de meesterftukken van Cervantes Calde-
ronenz. verfchuldigt zijn, waarom heeft zij dan ie
dere de 16 eeutv opgehouden dezelve wonderen voort-
tebrengen? Waarom heeft de Spaanfche letterkunde
al zijn luister in de 17 en 18 eeuwen verloren?"
Het is in de 16 eeuw, onder de regering van
Franciscus de Ien zonder den byftand der inquifi
tie, dat de fchoone konden en vvetenfehappen het
eerst in Frankrijk begonnen te bloeijen en naderhand
zulke groote vorderingen gemaakt hebben-."
Had Engeland eerwaarde- vaders inquifiteurs tert
tijde d;.: ShakeipsarMillon, PopeNewton enz.
hetzelve met hunne bewuntieringswaardige voortbreng-
fels verrijkte?"
Is bet aan de inquifitie tfnt Italië zelvezoo
uitftekend beroemd in de geleerde waereldin ds
16 eeuw, de verhevene dichtflukken van Ariosto en
Torquata Tasjo verfchuldigd is? En is liet de iti-
't Vervolg op de 2de bladz.y
rz oei
tra
n t rt' 1
13 to 4* 4".
M
P> p. W
P
3
W 3
to'
«C* a»
T3
3 I
S-tx?
Ir 3-
SS
<v
*3 <3 2;
O
M
O
or ao - P P VD 03 pi« 4». pi- CNLt Ox
C\ l« 10 C\ C\ >-s C\ O *^1
|in (oh O
J» iZ.
a 0
a. n
-5 ro <"j>
=2-2
ro N
T5 n
3*
'V
C
r
o
Hf
w
c
a
HH
CfQ
a>
f.v *3
s
5-Cfq
P o
P-I' O nf
O N
g. 3
- n>
r» O
S.s s
3 a.
CX CX
N 2
3
rtj =L
'o S. N
3
ClO ro CD
n £X
3 2l^
zr n>*._ rJo
c
rr. go
3* a- o 2
"S, j. Sr g
S'tra 3'
3.= tq= tra
5 305 aa
LbLSr x 1 n a
ro -3 c
2-
s 3
£L
77" ro
Cb c
O
3
0 n> 'd=: 3 n>
O 1 s"x3 3 S 1! 5 3 B I'S-I ?n
- 3 S» g.- g.r
£5 O 5_
g o 5r
ai»«ö
30
^3-.
s.1 l-a
0 N N
o 2.
- =i-rr-rD^So S-
n, ^3 n- 2 O a g
3 J a 7
D-3C<rcP>-— O.
5' r o
rj. O. O
s." S O c 2- o c «g
1 SJ n* ro 0
r« S S'S
-.2. 30»^
CN- 5*"
3 a.
C r-
I ra g
N3
3
O CL C/a
s.??<
31
(W fj S
m
rat N
3. n» 2
o S-;
-j. v» n
i.TTÏS 5r
r?
O
c 3" 3 CMTO 3" C S3 p 3"
O-A Jtg O
O O
33-2j°S!.?g S» 0 5 2.§
'SB3 |jïSa S.!3Sjrn,
JTera-S- g g 3
•w-fCCxla
O 3 5 3 O 3 O w.
N ra fl 3 B
77- 2. 7? 3 4^ rt -5 0<
év^ S £-= s ?3
P o at
Cr >-f j
34-- 5"
s a-'g:.3.
r!s S*5-
2^-7; 3-cra o o
X1 3 3" 3
3 5: o
N tS 1 -J r-1 w
m —3q 3 2 n
t/5 I I 3 <-r
3 3 3g 'A n O 3
n, rt> TJ 3 - ®2 3
C s 5' Sr O S 2 2
a. S s rf 3 3
fi fs 3
Sis"33' S2q.S
p J° w3 oo. 5-raS
n o. 3
3" UD m
CfQ
O
a. o
3
CL,
a-if 3 o
nj 3 os
3
iö
«j 'o. <5 n a 3 c «s f. te. fx 1
'z 2 2c:ra 2 o 2. 3 G> C3 3 f
CT5 --,3 rï 2 N2 32W o
2 3 3 Q. 9 2. S' a R.S
2. 0 S.S4-
a-f53-na<!Mrr2fl' O3L-3
O m -o ro V2
- 2 3 3 9 - 3 O 2. 2,a 3 3
O q n fl taCL^* 3 C rv' Cu 3 3—iO 3^
CiïJ;1 ^-a-'39™£S'<£L
S o x=5.S5 e!»
"S g- j3 S> Ü.-3' g- 3 3 a' 35 Ol_ "S ?3
r^-gf ils^g
s- saiï"" n,°g 3
c, 3 s w -» fc" 7t a c 71
^3-E.S.3öS=.BgoSg
S-so^S 2.2.5 S'l g-a I^^S>ö§ln'C3
o 3 Sc? S.2.S E-s SS s-3 3.s.|s §■-8
s.7^.- -10 ro
ofso'i-Mg-Stg aIsl33^sf.^
P3« 3. co a ro N -ra S
^§3§s)2;=-S.= ss^3-
I" s'i." •-H:s='Sg Sg
ro-f^m-i Cu C ai a -. O'3 -G
3*3 a 3 n O
ro 3 m a o —'3 0-2 -3 Cu
o S 3 - 3 re 9-r 5' i3 S° 3 f
