Zeeuwse landschap
bewaakt achtertuin
Ik wort later meester
Bijzonder gewoon
Stichting werft leden bij 55-jarig bestaan
DINSDAG 12 MAART 1991
Boeken met korte verhalen schij
nen bij kinderen niet erg populair
te zijn. De reden daarvan komt
zo'n beetje neer op: 'Wordt het
net lekker spannend, is het op
eens afgelopen.'
Maar wie daar star in is, loopt be
slist iets heel moois mis met Het
stenen boek van de Engelse
schrijver Alan Garner. Het bevat
vier losse verhalen, die samen
ook een 'gewoon' boek zijn.
Het titelverhaal speelt zich af in
het midden van de vorige eeuw en
gaat over een meisje dat heel
graag wil leren lezen. Maar haar
vader - die steenhouwer is - vindt
lezen tijdverlies dat ook nog geld
kost. Tijd, rekenen en je gezond
verstand gebruiken, daar gaat
het volgens hem in het leven om.
Omdat Mary blijft volhouden en
net als de andere meisjes in het
dorp een boek voor de zondag wil,
neemt haar vader haar tenslotte
mee naar een gevaarlijke mijn in
de heuvels. Bij een nauwe spleet
aan het einde van een lange gang-
vertelt hij haar dat ze vandaar al
leen verder moet tot ze in een on
dergrondse grot komt. Daar ont
dekt ze een geheimzinnige teke
ning op de wand en op de bodem
ontelbaar veel voetstappen. Wat
het allemaal te betekenen heeft
snapt Mary nog niet, maar ze be
seft dat haar vader haar een heel
bijzonder boek heeft leren lezen.
Familie
Het tweede verhaal speelt zich
ongeveer vijfentwintig jaar later
af. Joseph wordt opgevoed door
zijn grootvader die graag wil dat
zijn kleinzoon (zoals hij) steen
houwer wordt. Joseph voelt daar
niets voor en wil smid worden,
omdat een smid (zegt hij) aan het
begin van alles staat.
Het is een mooi verhaal, maar
toch... er is iets mee: hoe zou het
met Mary afgelopen zijn? Die ge
dachte laatje maar niet los. Tot
dat je begint te vermoeden dat
grootvader de vader van Mary is
en Joseph haar zoon. Vanaf dat
ogenblik vallen de twee verhalen
samen, en zonder dat Mary ook
maar één keer genoemd wordt,
blijf je voortdurend met haar be
zig, omdat je zelf begint te verzin
nen wat haar overkomen kan zijn.
Ook tussen het verhaal van Jo
seph en het derde over Robert
(zijn vader is smid) zit vijfentwin
tigjaar. Het vierde verhaal speelt
zich af tussen 1940 en 1945 en
Alan Garner weet in dat verhaal
over William de geschiedenis
over de familie prachtig rond te
schrijven, doordat hij op een heel
vernuftige manier weer terecht
komt in het eerste verhaal.
Fantaseren
Het stenen boek is geen boek dat
je zomaar eéns even uitleest, om
dat je toch niets anders te doen
weet. Het dwingt je tot nadenken
boeken
over wat de mensen in het boek
met elkaar te maken hebben en
waarom ze zoveel van elkaar hou
den. Dat betekent niet dat het
een moeilijk of zelfs onbegrijpe
lijk boek is. Wel dat het je ook
heel nieuwsgierig naar jezelf
maakt. En naar familieleden die
je nooit gezien hebt, over wie je
nooit iets hebt horen vertellen,
maar die vast en zeker iets bijzon
der gewoons meegemaakt heb
ben toen ze net zo oud waren als
jij nu bent. En die - zonder dat je
daar weet van hebt - een rol in je
leven spelen.
Daarover fantaseren is een nieuw
boek bedenken. En zo als in het
verhaal over Mary wordt dat een
boek met een verhaal, dat nie
mand anders heeft.
Jan Smeekens
Het stenen boek door Alan Garner met
tekeningen van Fiel van der Veen. Uit
geverij LeopoldAmsterdam. 150
Bladzijden, prijs 27,50.
Chiel: „Vroeger konden we alleen
maar roepen 'pas toch op'. Nu kun
nen we echt wat doen: redden wat er
te redden is. In Zeeland is dat geluk
kig nog vrij veel".
„Onze provincie is wat natuur betreft
eigenlijk een groot openluchtmu
seum. Denk maar aan Saeftinghe, de
vliedbergen, duinen, bossen, kreken,
oudland, de polders".
De Stichting probeert dat zoveel mo
gelijk te beschermen. Snel kopen is
vaak de enige oplossing. Maar daar
voor is veel geld nodig.
Deze maand houdt de Stichting een
ledenwerfactie. Wie lid wordt, krijgt
een leuke zakgidsje. Er komt ook geld
van bedrijven.
Zak
Chiel heeft ook meegeholpen aan de
expositie 'Een puzzel van polders'
over de Zak van Zuid-Beveland. Die
is tot 20 juni te zien in het Streekmu
seum voor N.- en Z.-Beveland in
Goes.
De Zak, een uniek gebied, begon ooit
met drie zandplaten (Ovezande!) van
waar de mens vanaf 1280 tegen de zee
vocht. Steeds wonnen ze een stukje,
een polder. Pas 84 polders later, in
1861, zag Z.-Beveland er ongeveer uit
als nu. In een levensgrote puzzel mag
je zelf de geschiedenis nog eens her
halen.
Liefhebbers van de Zak vrezen dat,
als er een brug-tunnel over de Wester-
schelde komt, er dan uiteindelijk
toch een snelweg door het gebied
wordt aangelegd. Chiel: „Zijn ze nou
gek om zo'n lelijke kras door Zeeland
te geven!"
„Wat zijn kinderen origineel en
vooral jongere kinderen. En wat
hebben ze schitterend werk ver
richt". Dat is het oordeel van de jury
die namens de Stichting Werelddag
voor Kinderen en Poëzie meer dan
zestienduizend gedichten las van
kinderen tussen zes en twaalf jaar.
Volgens Mieke Westbroek (die de
wedstrijd organiseerde) hebben
sinds december 1990 meer dan hon
derdduizend kinderen in het hele
land zich met gedichten maken be
ziggehouden.
„We kregen na onze eerste brief aan
alle Nederlandse basisscholen al
meteen zoveel gedichten binnen,
dat we de leerkrachten ten einde
raad maar gevraagd hebben zelf een
voorselectie te maken. Van veel
scholen hebben we daarom maar
een stuk of vijf inzendingen gekre
gen. En gelukkig maar, want hoe
hadden we ooit door die reusachtige
stapel heen moeten komen".
Unicef
Op 20 maart worden in Het Land
van Ooit de honderd vijftig prijswin
naars in het zonnetje gezet. En voor
al natuurlijk de achtjarige Hein
Wouters uit Alphen bij Tilbürg. Hij
Elleke Hageman
is de algemene winnaar met dit ge
dicht:
als de juf thee drinkt
dan drink ik water
ik wort meester later
De poëziewedstrijd werd uitge
schreven in samenwerking met Uni
cef en wordt al sinds jaren in vieren
vijftig andere landen georganiseerd.
Nederland deed dit jaar voor het
eerst mee, en als het aan Mieke
Westbroek ligt komt er zeker een
vervolg.
„Het bijzondere van deze wedstrijd
is dat kinderen uit rijke landen iets
doen voor arme kinderen in de Der-:
de Wereld, en omgekeerd arme kin
deren nu ook eens rijke kinderen blij
kunnen maken met iets moois. Een
gedicht maken kost immers geen
geld".
Goed Nieuws
Het onderwerp van de wedstrijd was
Goed Nieuws en dat heeft ook heel
veel Zeeuwse kinderen aangespro
ken. De eerste prijs in de de leeftijds
groep zes en zeven jaar is terecht ge
komen bij Elleke Hageman uit
Hulst. Ze schrijft veel verhalen en
als ze zich verveelt, zegt ze, soms een
gedicht. En omdat ze niet van oorlog
houdt, stuurde ze 'De oorlog' in:
er was een meneer op de t.v.
en zei
De oorlog is opgehouden
en om 8 uur zijn we er weer.
„De Oosterschelde is met zijn steltlo
pers even belangrijk als de natuur
parken in Afrika. En dat beschermen
we dus. Wie Het Zeeuwse Landschap
steunt, helpt de natuur in zijn eigen
achtertuin", betoogt Chiel Jacobusse
van de Stichting Het Zeeuwse Land
schap.
Deze natuurorganisatie bestaat 55
jaar. In die periode is er veel veran
derd in Zeeland.
Chiel: ..Er is verschrikkelijk veel weg.
Drie kwart van alle schorren en slik
ken. Waar eens het vogelreser
vaat Kaloot was, staat nu een kern
centrale. Ik herinner me nog dat hier
bruinvissen zwommen. En 55 jaar te
rug zaten er nog visotters in de
Zwaakse Weel. De das was tamelijk
verbreid. Meikevers, het zag er soms
donker van. De rij 'zeldzaam' of 'ver
dwenen' is eindeloos".
Redden
Steeds meer mensen vinden dat het
zo niet door kan gaan. Bij de Stich
ting rinkelt de telefoon constant voor
allerhande informatie.
Een puzzel van polders, tentoonstelling over de Zak van Zuid-Beveland
(foto Willem Mieras)
tja,
HES DAAR ZO
l EEN WEUS VOOI
