Het begint met koemelk,
maar waar eindigt het?
Katten maken katten
B
DIOXINE, EEN ZEER GEVAARLIJK STOFJE
DINSDAG 12 SEPTEMBER 1989
2,3,7,8 tetrachloorbenzodioxine, of
wel TCDD. Misschien bij jullie beter
bekend als dioxine.
Een ontzettend lange naam voor
een piep-piep-piepklein stoije. Maar
o-zo-gevaarlijk. Al een paar maan
den is het in het nieuws: dioxine in
koemelk!
Wat is dioxine eigenlijk? En waar
om is het zo gevaarlijk?
Dr. P. Müskens, toegevoegd milieu
inspecteur van Zeeland vertelt: „Ei
genlijk is er niet één dioxine. Er zijn
er wel 200. Het zijn giftige stoffen die
kunnen ontstaan als je b.v. afval ver
brandt. Dat gebeurt bij-hele hoge
temperaturen.
Mensen gooien enorm veel plastic
weg. Vaak zit daar pvc in. Ook een
soort plastic, waar chloor inge
bouwd zit.
Zolang je het niet verbrandt, merkje
daar niets van. Maar bij hoge tempe
ratuur kan het chloor loskomen en
met andere stoffen reageren. En dan
kan dioxine ontstaan. Niet veel,
zelfs bijna niks. Maar toch gevaar
lijk, want het is een zeer sterk gif'.
Vet
Maar hoe kan het in koemelk ko
men?
„Die piepkleine deeltjes dioxine
hechten zich aan stofdeeltjes. Dat
waait uit de schoorsteen de lucht in.
Ook op de grond, waai* de koeien
lekker gras eten.
Dioxine lost goed op in vet. In melk
zit vet. Je snapt het al.
Vervelend is: je kan de werking niet
minder maken. Het hoopt zich op.
Als er niks bijkomt, is het na 6 jaar
nog de helft.
Kun je dan heter geen melk meer
drinken?
Onzin. De melk die besmet is, wordt
niet verkocht. Bovendien zou jé wel
1000 liter melk achter elkaar moeten
dringen om metéen vergiftigd te
worden.
De gezondheidsraad zegt ook: nu is
er eigenlijk geen zorg. Miaar let op,
want het is toch niet niks.
Hoe, niet niks?
„Dioxine werkt meteen vergiftigend
als je 1 microgram binnenkrijgt 1
miljoenste 0,000001 gram). Bij de
melk gaat het om minder dan 6 pico-
gram per gram melkvet. Dat is 1 bil-
joenste gram 0,000000000001
gram). Dat kan. Veel meer wordt wel
schadelijk.
Het gaat dus om héél kleine hoeveel
heden. Een theelepeltje dioxine be
staat niet. Dioxine in melk moet je
vergelijken met één stofje in een
huis. Maar lange tijd stofjes kunnen
zich ophopen.
Het gevaar van dioxine zit hem in
het sluipende. Bij dierproeven is ge
bleken dat ratten er leverkanker
van kregen.
Wat het precies bij mensen doet is
niet zeker. Maar er wordt nu veel
goed onderzoek naar gedaan. Zeker
is in ieder geval dat er geen reden tot
paniek is".
Plastic
Kun je zelf wat doen?
„Niet in alle verpakkingen zit pvc,
maar in veel toch wel. Koop zo wei
nig mogelijk dingen in plastic. Al
was het alleen al om de enorme af
valberg terug te dringen. Want als
we niet oppassen, komen we er in
om".
Komt er in Zeeland ook dioxine in
de lucht?
„We hebben zelf geen vuilverbran
dingsinstallaties. Maar net over de
grens staan er in België wel een
paar. Er zijn hier wel een paar kabel
branderijen waar dioxine vrij zou
kunnen komen.
Het is allemaal niet zoveel. Maar on
ze milieuinspectie wil dat er onder
zoek naar gedaan wordt. Dat zal
waarschijnlijk ook wel gaan gebeu
ren".
Misschien heb je dat envelopje wel weer meegekregen
van school. Waar je ouders geld (premie) in kunnen
doen. Dan sluiten ze een verzekering voor je. Is dat nou
wel nodig of niet? Hoe zit dat allemaal?
Bij de scholieren-ongevallen-verzekering krijg je alleen
maar iets uitbetaald als je lichamelijk letsel oploopt als
gevolg van een ongeval. Dus als je een ongeluk met je
fiets of brommer hebt; bij gescheurde kleding, als je bril
in tweeën knalt of zo, dan krijg je niks. En je krijgt ook
niks als jij een ongeluk veroorzaakt waardoor een ander
letsel of schade oploopt.
Wanneer krijg je dan wel wat? Er zijn vier gevallen:
1. Bij overlijden. Bijna altijd hebben je ouders wel een
begrafenisverzekering of een andere regeling getroffen.
Dit is dus niet zo nodig.
2. Bij invaliditeit. Blijvende invaliditeit brengt altijd
hoge kosten met zich mee. Omdat niet alle ouders hier
voor goed verzekerd zijn kan dit nut hebben.
3. Bij medische hulp. Iedereen zit in het ziekenfonds of
is particulier verzekerd. Alleen als je niet verzekerd
bent voor de huisarts kan dit enig nut hebben. Voor het
overgrote deel is het nutteloos.
4. Bij schade aan het gebit. Bij de gewone verzekerin
gen worden bepaalde tandbehandelingen maar gedeel
telijk vergoed. Daarom kan dit deel van de scholieren
ongevallen-verzekering zonder meer nuttig zijn.
Of het dus verstandig is om er aan mee te doen hangt
dus vooral van je thuissituatie af. Zijn daar de verzeke
ringen picobello oké, dan is het antwoord geen zware
puzzel.
'Een van de moeilijkstedingen
om te maken is een poes. Een ech
te. Om een echte poes te maken
moet je niet alleen een staart en
vier pootjes in elkaar zetten,
maar ook een hart, kilometers
bloedvat, een automatische spin
ner en ogen die lichten in het don
ker'.
In zijn nieuwe boek Het grote mo
ment lijkt Midas Dekkers je al
meteen in de eerste zinnen met
zo'n ongelooflijk moeilijke op
dracht op te zadelen dat je het er
benauwd van krijgt.
Gelukkig maar heel even, want
nog op dezelfde bladzijde schrijft
hij geruststellend: 'Zoals katten
katten maken, maken muizen
muizen en mussen mussen. Voor
een mens zijn alle drie die dier
soorten te moeilijk. Maar mensen
kunnen weer iets anders moois
maken: mensen. Zo maakt iedere
soort zijn eigen soort'.
'Het grote moment' is een infor
matief boek over hoe dieren gebo
ren worden en daar schiet je bij
mensen altijd mee in de roos.
Foto's
Het eerste wat dan ook opvalt in
dit boek van 89 bladzijden is het
schitterende fotoverhaal dat de
tientallen grote en kleine kleu
renfoto's je vertellen.
Vertederende plaatjes van een
poes met haar pasgeboren jong,
van een bezorgde gorillamoeder
die met haar indrukwekkende
hand haar hulploze jong vast
houdt en van een pandajong dat
door zijn moeder geknuffeld
wordt, zoals mensen dat met hun
kind doen.
Bij de foto's van een eendekuiken
m het ei geloof je je ogen niet en
bij het zien van de huiveringwek
kende wolfspin met honderden
kindertjes op haar lijf doe je ze
van schrik heel even dicht.
Als de foto's je bekend voorko
men, komt dat omdat ze gekozen
werden uit de populaire series
van uitgeverij Meulenhoff over
'De dieren om ons heen', 'Dieren-
families' en 'Uitheemse dieren'.
Toch heb je met dit ene boek geen
van die meer dan twintig bijzon
dere boeken dubbel, want het
verhaal van Midas Dekkers is van
de eerste tot en met de laatste let
ter helemaal nieuw.
Verrassingen
Wie Midas Dekkers kent van het
radioprogramma Vroege Vogels,
van de televisieprogramma's
Max Laadvermogen en het Klok
huis, of van zijn boeken 'Kijken
met je handen' (Zilveren Griffel
1985), 'Je binnenste buiten' (Vlag
en Wimpel 1987) en 'Eten is we
ten' (Zilveren griffel 1989) weet
wat hij je in 'Het grote moment' te
bieden heeftf veel wetenswaar
digheden in een boeiend geschre
ven verhaal vol verrassingen. En
eindelijk kom je te weten of een
kip nu wel of geen navel heeft. Dit
boek over het gewoonste wonder
van de wereld kost 29,50.
Paarden
Voor kinderen die in hun leven al
les aan de kant zetten voor het
edelste dier van de schepping ver
schenen eveneensbij uitgeverij
Meulenhoff twee boeken over
paarden en paardrijden.
In 'Omgaan met pony's' maakt
Roswitha Wiedijk duidelijk
waarom je nog meer van een pony
geniet als je alles van zo'n dier
weet. Haar boek (109 bladzijden
met veel tekeningen van Bert
Dekker) kost 24,50 en dat kan
niet te veel zijn voor een cursus
'Hoe word ik paardenpsycho-
loog?'.
'Koosje' is een vlot geschreven,
bij tijd en wijle geestig boek van
Yvonne Kroonenberg over een
dromerig meisje dat meer van
paarden houdt dan van rummi-
kuben. Het kost 24,50, telt 154
bladzijden en is een echt meisjes
boek.
Dat laatste klinkt sympathieker
dan zeggen dat het voor veel jon
gens waarschijnlijk niet zal mee
vallen voor te stellen dat ze op de
hoofdpersoon lijken of iets van
haar vriendinnen hebben.
•.Jan Smeekens
HALUÓ-ALLE/^AAL-
GOElE VAKANT\é^
GEHAD
WEfR "Z-IN OMT£
•^.TAVSTEti J
NOU
SCHOOLJAAR
E>E(blNT GELIJK
GOED: DE HELE
Tv/EEDE kamer
komt op
ETZtfEK.'
