150 JAAR SPOOR
Ik zit elke dag weer eerste rang
Dan trilt ons hele huis
Hier raak
je het spoor
toch bijster
Tien dagen
voor vier
pretparken
Weg
Gevraagd: technische knobbel
2
DINSDAG 9 MEI 1989
Al 35 jaar is meneer Haverkamp („zeg maar J an")
uit Roosendaal treinmachinist. Hij heeft nog
'stoom' gereden en daar denkt hij met weemoed
aan terug: „Zo'n stoomtrein was een levend
ding", vertelt hij.
„Je moest zelf hard werken om de locomotief te
laten werken".
Knopjes
„In 1957 kwam de diesellocomotief en later de
elektrische. Nu stap je in de cabine en moet je
schakelaars omdraaien en knopjes indrukken.
Dat klinkt wel makkelijk", zegt Jan, „maar je
moet wel op het juiste moment de goeie hande
ling verrichten. Al gaat alles met computers en
chips - de machinist blijft de trein besturen".
Grote kei
En dat maakt zijn beroep zo boeiend, vindt Jan.
Die eigen verantwoordelijkheid, de vrijheid,
maar ook contact met het landschap: „Dat is el
ke dag weer anders, en je zit eerste rang, zo voor
in".
Vanuit Roosendaal komt Jan overal. Ook het tra
ject naar Vlissingen rijdt hij vaak. Berucht is het
stukje langs het sportveld in Vlissingen omdat
daar vaak kinderen spelen.
Boos is hij over het voorval van vorige week waar
bij een grote kei op de rails lag.
„Levensgevaarlijk!" moppert hij. „Niet alleen
voor de reizigers, maar ook voor de kinderen die
vaak dichtbij liggen te kijken wat er gebeurt.
Zo'n steen kan alle kanten opvliegen. En met 140
kilometer per uur kun je niet gelijk stoppen, als er
iets gebeurt. De machinist is dan machteloos.
Op '20 september 1839 beleefden
tweehonderdvijftig niet bang
uitgevallen Nederlanders op
een en dezelfde dag twee keer de
dag van hun leven toen ze met
de Arend een treinreis maakten
van Amsterdam naar Haarlem
en terug.
Die allereerste treinreis van een
half uur wordt dit jaar herdacht
en het feestgedruis houdt aan
tot en met 23 september, als in
Haarlem de slotmanifestatie
plaatsvindt van '150 jaar Spoor
wegen in Nederland'.
Struisvogel
Nederlands eerste trein die
'sneller was dan een paard en
toch geen vleugels had en
struisvogeltenen', bestaat al
lang niet meer. Hij werd in 1939
nagebouwd en was tot voor kort
te bewonderen in het Spoorweg
museum.
Tot voor kort, want de na-
maak-Arend wordt momenteel
opgekalefaterd. Op 22 juni zal
hij op een speciaal aangelegd
stuk breedspoor het glimmende
middelpunt zijn van een groot-se
treinenshow in Utrecht.
Die tentoonstelling'Treinen
door de tijd' belooft een dagje
uit van jewelste te worden. Men
verwacht tussen 22 juni en 6 au
gustus meer dan zeshonderd
duizend bezoekers. En ze moe
ten wel heel speciale wensen
hebben als ze niet minstens een
hele dag kunnen doorbrengen
op het feestterrein.
Liefhebbers van stoomlocomo
tieven uit het begin van deze
eeuw kunnen hun hartje opha
len aan het bezichtigen van on
der andere de enig echte
141R420ex SNCF (voor kenners
moet dit duidelijk zijn).
Wie meer geïnteresseerd is in
moderne treinen kan zich ver
gapen aan de TGV-Atlantique
SNCF (ook duidelijk).
Zes dagen van de week
Cs maandags niet) zullen 'felle
salamanders' sissend en flui
tend het Centraal Station van
Utrecht onder stoom zetten. Je
kunt er zien hoe een spoorbaan
aangelegd en een station ge
bouwd worden; wat er 's nachts
langs de spoorlijn gebeurt, en
nog veel meer.
Of er ook iets te doen valt? Ja
hoor. Wie durft kan in tien mi
nuten de wereld rond en een
trein het station binnenleiden.
En natuurlijk is er een attractie
park voor kinderen die liever
spelen.
i\
Kijken naar modeltreintjes is leuk. Leuker wordt het als
je er zelf mee mag spelen. Maar het toppunt van genoe
gen is voor Daniel Cramer (12) het opbouwen van een
eigen module.
Daniel: „Een module is een grondplaat, waarop je de
spoorrails gaat aanleggen. Dat doe ik met behulp van
een werktekening. De rechte stukken, de keerlussen, de
wissels, alles moet kloppen. Om 'treinrampen' te voor
komen'.
Via zijn vader kwam hij met de modelspoorbouw in aan
raking. Sinds twee jaar is ook hij er volledig aan verslin
gerd.
Daniel: „Een treintje kopen met een paar stukken rails
en wat rijtuigen is makkelijk zat. Maar dan begint het
eigenlijk pas.
Huisjes bouwen, kunstgras knippen en opplakken, tun
nels ontwerpen van hout en kippegaas, kortom, je raakt
nooit uitgebouwd.
Vanachter zijn schakelbord regelt Daniel het treinver
keer. De seinen en de wissels, het rangeren. Alles ge
beurt door het indrukken van knopjes.
Het lastigste onderdeel is het aanleggen van de bedra
ding. „Daar moetje best een technisch knobbeltje voor
hebben", vertelt Daniel.
Van tijd tot tijd houden de leden van de 'Modelspoor
vereniging Zeeland' een show. „Dan koppelen we een
aantal tafels aan elkaar en zo ontstaat een spoorlijn van
tientallen meters lengte", legt hij uit.
Prijzig
Daniel is erg zuinig op zijn spullen. „Een vriendje zette
de wissel eens verkeerd. Toen duvelde de trein bijna van
mijn tafel.
Een treintje kost al gauw een dikke honderd gulden en
dan worden zulke ritjes gauw te prijzig", zegt Daniel.
Binnenkort verhuist de spoortafel naar de garage. „Op
verzoek van mijn moeder. Dan kan ze mijn kamer beter
schoonhouden", zegt hij.
Kijk, dat is nu het verschil met de Nederlandse Spoor
wegen. Daar zou zoiets nooit plaatsvinden!
„De Tienertoer is ons parade
paardje", zegt Huub van de
Zanden van de NS. „Het is be
gonnen in 1969 en bestaat dus
nu al twintig jaar! Het is voor
jongeren een prima manier om
goedkoop te reizen. Vorig jaar
hebben we in de zomer maar
liefst 160.000 Tienertoers ver
kocht".
Met een Tienertoer 44,-) mag
je 4 dagen onbeperkt door Ne
derland reizen met de trein bin
nen een periode van 10 dagen.
Er is ook een Tienertoer Plus
55,-). Die Plus betekent, datje
gedurende 10 dagen onbeperkt
met de bus, tram en metro mag
reizen. Heel handig dus.
Een Tienertoer kan je niet het
hele jaar door kopen:
Huub: „In de zomermaanden
juni, juli en augustus en in de
herfst-, kerst- en paasvakantie
is de Tienertoer te koop. Hij
wordt vooral gebruikt voor be
zoek aan familie en kennissen
en attractieparken".
Tips
Wie deze zomer gaat tienertoe-
ren krijgt van de NS gratis het
boekje 'Extra Pas'. Met leuke
tips voor een dagje uit en voor-
deelcoupons, zoals korting op
entreeprijzen en gratis drank
jes.
Vorig jaar toerde Esther van de
Graaff uit Scharendijke ook
mee. Esther: „Ik vond het hart
stikke leuk. De ene dag zat je in
Goes, de andere in Amsterdam
en in Utrecht en Eindhoven ben
ik ook nog geweest.
En het is zo spannend want je
weet nooit met wie je in een cou
pé komt te zitten en wat je alle
maal zal meemaken".
Pretparken
De Tienertoer is Esther zo goed
bevallen, dat ze dit jaar weer
meedoet.
„We gaan nu met z'n vieren",
vertelt ze enthousiast. „We wil
len veel pretparken gaan bezoe
ken en reken maar, dat we zelf
ook veel pret zullen maken. Van
mij mag het al zomer zijn!".
De volkstuinier
leunt op z'n spa.
Hij kijkt ons na.
Ik weet het wel:
hem gaat het allemaal
veel te snel.
dadam ts
dadam ts
dadam ts
langszij
glijdt een koe voorbij.
Ze kijkt naar mij.
dadam ts
dadam ts
dadam ts
DING DING DING
DING DING DING
dadam ts
dadam ts
dadam ts
Mijn boek op schoot
verveelt zich dood.
Marina van den Boogaart.
„Bijna 90 keer per dag dendert de trein vlak langs
ons huis", zucht Henk van de Hoef (13) uit Krab-
bendijke. Station Krabbendijke, de overbuur
man van Henk, ligt tussen Kruiningen en Ril
land.
„Ik zie al van ver of er een intercity, sprinter. 1100.
1652 of 1658 langs komt", zegt Henk trots.
„Het meeste lawaai maken de goederentreinen.
Dat begint al met de posttrein van 5 uur
's morgens. Soms gaat het 's nachts gewoon
door. Dan trilt ons hele huis. Maar ik word er niet
meer wakker van".
- Speel je ivel eens bij het station?
„Nee, natuurlijk niet. Dat is levensgevaarlijk".
zegt Henk. „M'n kleine broertje, Eelco, rolschaat
ste wel eens op het perron".
- Gebeuren hier ivel eens ongelukken?
Henk: „Vorig jaar was dat grote ongeluk in Ril
land. Die week vond ik het wel eng om in de trein
te zitten. Pas geleden werd er een auto door de
trein geschept.
De bestuurder had niks, de auto zat flink in el
kaar. Die man had de belletjes van de overgang
niet gehoord, hij had z'n autoradio aan.
Een paar weken geleden sprong er een man voor
de trein bij Goes. Ik heb alles gezien. Zelfmoord
dus. Het was heel erg om te zien.
M'n vader werkt bij de politie. Die moet dan echt
alle lichaamsdelen oprapen. Hij zegt altijd datje
dan je verstand uit moet schakelen, anders kun je
dat niet."
- Je gaat zeker ook met de trein naar school?
,,'s Zomers ga ik met een grote groep naar Goes
op de fiets. Die 22 kilometer rijden we in een uur
tje. 's Winters ga ik met de trein. Dat duurt maar
een kwartiertje.
We hebben een kortingskaart voor ons gezin. Eén
keer heb ik de trein gemist. Ik moet maar 2 minu
ten voor tijd weg.
Die ene keer was ik een paar seconden te laat.
Toen hebben ze me wel flink uitgelachen".
