Een ree als toemaatje
Heiligenbeelden en buskruit
Voor luizenpoep
doen we 't niet
Schiet je wortel?
Doe maar blauw
met rood randje
Dromen
Hof van
Eden
2
DINSDAG 21 FEBRUAR11989
'Verboden op het gras te spelen'. Nergens in Middel
burg zul je nog zo'n vervelend bordje aantreffen.
„Nee, die hebben we opgeruimd", zegt de heer A.
van de Vrie van de plantsoenendienst. „Dat is uit de
tijd. Kinderen moeten kunnen spelen. Wat is er nou
leuker dan boompje klimmen of op het bolwerk een
gat graven onder de struiken? Als er een keer een
takje bij breekt krijgen we daar heus geen tranen
van in de ogen. Volwassenen die op datzelfde bol
werk wormen spitten, dat is pas erg. Die maken zo
veel kapot dat bomen en struiken tenslotte zelfs het
loodje leggen".
Al het groen in de stad kost de gemeente Middel
burg elk jaar meer dan twee miljoen gulden. „Een
deel van het bedrag is nodig voor het aanplanten
van nieuwe bomen en struiken, gras in te zaaien en
bloemen te planten. Maar de rest steken we in het
onderhoud van onze parken, plantsoenen en bo
men in de straat.
Vooral de bomen hebben het moeilijk. Ze staan in
zo'n oude stad vaak in heel slechte grond. Waaien
scheef. Zijn gewond geraakt door een aanrijding of
zwaar beschadigd bij het graven van sleuven voor
telefoonleidingen en riolering. We doen er echter al
les aan om het bomen naar de zin te maken. En dat
betekent op tijd snoeien, de grond verbeteren en
hun wonden verzorgen".
Bestrijdingsmiddelen en vergif spuiten tegen iti-
sekten zijn bij de plantsoenendienst van Middel
burg taboe. Klagen over luizenpoep die 's zomers
uit bomen op auto's valt, haalt daarom niets uit. En
aan het rooien van een straatboom 'omdat hij de
zon uit mijn tuin weghoudt', beginnen ze al hele
maal niet.
Jij zo hoog
en ik zo klein.
Ze zeggen, dromen
komen uit bij bomen
groot en oud
en mooi als jij...
Ik voel me sterk
met jou erbij
Marina van den Boogaart
Sinds eind vorig jaar spreekt men op de kraamaf-
deling van het Oosterscheldeziekenhuis in Goes
niet meer van 'Een boom van een kind. 'Een boom
voor een kind' vinden ze beter op zijn plaats. Het
begon allemaal met een idee van Dr. Boon.
„Na de bouw van het nieuwe ziekenhuis bleef er
rondom een kale vlakte over. Die ruimte moest aan
gekleed worden.
Zo ontstond het idee van een arboretum. Dat is de
Latijnse naam voor bomenverzameling
Bomen, die de eeuwen kunnen trotseren. Bomen,
waaronder komende generaties mensen kunnen
schuilen. Bomen, die over honderd jaar de dan le
vende mensen nog rust en schaduw kunnen bieden.
Juist zo'n eeuwenoude boom maakt ons bewust van
onze eigen vergankelijkheid"
Geld
De aanleg van dit arboretum zou veel geld gaan
kosten. Maar dit probleem werd op een unieke ma
nier opgelost. Dr. Boon: „Alle ouders van de in ons
ziekenhuis geboren kinderen konden een boom ko
pen of een sierheester".
Dit idee viel duidelijk in goede aarde. De reacties
waren overweldigend. De beuken, berken en kas
tanjebomen vlogen als het ware de ziekenhuisdeu
ren uit.
„We dachten, dat we de eerste vijfjaar wel vooruit
zouden kunnen", vertelt dr. Boon. „Maar tot nu toe
zijn er al zo'n 170 positieve reacties binnen.
De eerste boom staat er al: Een Zelkova Serrate.
Geplant door dr. Boon. Tijdens de Boomfeestdag
op 5 april zullen de bestelde bomen feestelijk wor
den geplant. Bij iedere boom komt een naambordje
van het kind".
Vanaf die dag kan het 'Babybos' zijn best gaan
doen om volwassen te worden.
Tussen alle Zeeuwse bomen neemt de
linde een bijzondere plaats in. Eigenlijk
heel de geschiedenis door kom je hem
tegen. Veel mensen geloofden in zijn
speciale kracht.
Het is niet echt een boom die je in een
bos vindt. Logisch, want als je iets bij
zonder vindt, geef je het ook een opval
lende plaats.
In de tijd van Karei de Grote zijn er veel
geplant. Men dacht dat ze bliksemin
slag tegenhielden.
Vroeger geloofde men ook in de gene
zende kracht. Na een onweersbui gin
gen mensen onder de boom staan. De
druppels die van de bladeren vielen
zouden ziekten genezen.
Dat doen we nu niet meer. Maar linde
bloesemthee bij verkoudheid is toch
heel gewoon.
In de 16de eeuw sneed men veel heili
genbeelden uit het mooie zachte hout.
Het afval werd gebruikt voor het maken
van buskruit.
In een oud boek staat: „Men kan medi
cijn en gif uit één gewas bereiden".
Een linde kan erg oud worden, wel 1000
jaar. De oudste van Nederland staat in
Sambeek en is 800 jaar.
De oudste van Zeeland waren 500jaar: 4
grenslinden bij 's-Gravenpolder. 20
Jaar geleden zijn ze gekapt voor een
wegverbreding. Dat zou nu niet meer
gebeuren.
Grenslinden geven meestal geen grens
aan, maar een bijzondere plaats. Je ziet
ze ook veel bij drinkputten. Er staan er
ongeveer 100 op Zuid-Beveland. De
meeste zijn 100 tot 200 jaar.
Lindeblaadjes zijn hartvormig. Mis
schien dat ze daarom meestal zijn ge
plant als geluks- of herinneringboom.
Veel dorpen hebben een Wilhelminalin-
de (1898) of sinds kort een Beatrixlinde
(1988).
En heb je wel eens een linde horen zin
gen? Moet je van de zomer maar eens
onder een bloeiende linde gaan staan!
De beroemdste
boom allertijden
stond in het Aards
Paradijs. Of 'de
Hof van Eden', zo
als die prachtige
tuin met. mooie bo
men vol heerlijke
vruchten in de bij
bel genoemd
wordt.
Over 'de boom van
de kennis van goed
en kwaadstaat in
het scheppingsver
haal te lezen dat
hij door God mid
den in de tuin gezet
was. En dat Adam
en Eva er absoluut
niet aan mochten
komen.
Hadden de eerste
mensen maar be
ter naar hun
schepper geluis
terdwant volgens
hei bijbelverhaal is
hun ongehoor
zaamheid het be
gin van alle ellen
de op aarde ge
weest. Adam en
Eva aten toch van
de verboden boom
loerden voor straj
het paradijs uitge
jaagd en stierven
na een moeilijk en
hard leven.
In Adam en Eva
vertelt Warwick
Hutton de eerste
drie hoofdstukken
van de bijbel na in
eenvoudige woor
den bij mooie iva-
terverftekeningen.
('Adam en Eva' wordt
uitgegeven door Al-
tamira en kost
19,50).
„We hebben het meest last van los
lopende honden. Ze richten veel
schade aan in het bos en ze versto
ren de rust van de reeën. Zo jam
mer, want het is toch een kleine
moeite de honden aan de lijn te
houden", verzucht de heer Kou
wen. Hij is boswachter in de 'Do
meinen'. het mooie dennenbos in
de kop van Schouwen.
Een uitstapje naai* de boswachterij
is erg de moeite waard. Er is van al
les te zien en te doen.
Kouwen: „We hebben een aantal
wandelroutes uitgezet, die je langs
de mooiste plekjes van het bos lei
den. Onderweg kan je mierennes
ten ontdekken en roofvogels zoals
rans- en velduilen. Er zijn wel 50
soorten paddestoelen en als je heel
stil bent en je hebt geluk, zie je mis
schien een ree".
Het beeld stelt twee dansende figuren voor, dat is dui
delijk te zien. Als je nog beter kijkt zie je dat de ene
figuur wel drie armen heeft.
„Dat heb ik expres zo gelaten," zegt meester Van der
Maas, "dat benadrukt juist het wervelende van de
dansende figuren. Ik hou van beweging in mijn beel
den! En die beweging vind ik juist in boomwortels en
takken.'
De dansers zijn gemaakt van twee grillig gevormde
stukken hout. „Dat ene stuk heb ik uit een tak ge
zaagd die ik in Frankrijk heb gevonden tijdens een
boswandeling.
Eigenlijk was die te groot om mee te nemen, maar ik
kon het niet laten omdat ik er zo'n mooie vorm in zag.
De hele vakantie heeft het gevaarte achter in de auto
gelegen."
Thuis had hij al lang een stuk boomwortel onder de
werkbank liggen. Na lang draaien en ffhssen had hij
het ineens gevonden: „Net of de twee stukken voor el
kaar gemaakt waren."
Van der Maas is directeur van basisschool 'De Stelle'
in Terneuzen. Het maken van kunst heeft ook veel in
vloed op zijn manier van lesgeven vindt hij: „Als de
kinderen bomen aan het schilderen zijn en ze zitten
met dat groen te knoeien, dan zeg ik: maak die bomen
maar gerust blauw en als het daarna nog saai is doe je
er maar een rood randje omheen."
'wandelen' van de duinen te stop
pen.
De heer Mol van SBB vertelt: „Om
dat je daarvoor bomen moest heb
ben die goed tegen de wind kun
nen, is toen alleen naaldhout ge
plant: de Corsicaanse en Oosten
rijkse den. Tijdens de oorlog moes
ten we met het werk stoppen en het
laatste stuk bos is in 1955 geplant".
Elk jaar moet een gedeelte van het
bos worden uitgedund. Van het ge
kapte hout wordt papier en spaan
plaat gemaakt.
Als je een boom ziet met een grote,
witte stip erop, dan zie je iets bij
zonders. Dat is een toekomst
boom'! Die groeit zo goed en heeft
zo'n prima conditie, dat hij abso
luut niet gekapt mag worden.
Boswachter Kouwen: „Dat is het
neusje van de zalm!"
Je moet durven en je fantasie gebruiken!"
Het beeld van de dansers is in april te zien in het Ter-
neuzense museum, samen met nog meer beelden van
Van der Maas.
De laatste aanwinst is de 'Heem-
tuin'. Daarin vind je alle soorten
bloemen en planten die in het bos
voorkomen.
Een zeer bijzondere attractie is een
bezoek aan de 'meeuwenbroedko-
lonie'. In de periode april/mei kan
je daar onder leiding van een gidsje
ogen uitkijken!
Het bos is eigendom van Staats
bosbeheer (SBB). In 1923 is met de
aanleg begonnen vooral om het
