\ll M We mogen hen nooit vergeten Je moet daar keuzes maken Landbouw zorgt voor schonere automotor Cito-toets: je leven hangt er niet van af VVOEPiïw ee" fêFA HENK HAMMERARTS ZONDER GRENZEN: zo los te knippen, of uit de krant te halen U.UMUMi 9E JAARGAI JAARGANG - NUMMER 2 - DINSDAG 14 FEBRUARI 1989 RILLAND-BATH - Onlangs werden in Duitsland proeven genomen met een heel bijzondere automotor. De autotank was in dit geval niet ge vuld met super of dieselolie, maar met koolzaadolie. Een natuurlijke olie, gemaakt uit koolzaad. Een we tenschappelijk aardigheidje of een serieuze zaak? „Heel serieus," zegt Ad de Laat, hoofd van de afdeling biotechnolo gie van het zaadveredelingsbedrijf Van der Have in Rilland. „Het wordt steeds duidelijker, dat de bekende energiebronnen- aardo lie, aardgas en steenkool- niet onein dig zijn. Deze uit planteresten ont stane brandstoffen raken een keer op." Bij het verbouwen van landbouwge wassen gaan we vaak slordig om met de mogelijkheden, vindt hij. „We gebruiken wel de tarwekorrel, maar vaak niet het stro. Dat wordt vaak verbrand. Maar de hele plant zit vol met zonne-energie, die we er uit kunnen halen." Energie Steeds meer blijken landbouwge wassen (koolzaad, zonnebloemen, suikerbieten en granen) een bijdra ge te kunnen gaan leveren aan onze energiebehoefte. „Uit suiker kan bijvoorbeeld bio- ethanol worden gemaakt. Een uit stekende autobrandstof. Tachtig procent van alle auto's in Brazilië rijdt op deze brandstof. Een goede zaak voor de verbouwers van riet suiker, maar ook voor het milieu. Als we de gewone benzine mengen met 10 procent bio-ethanol levert dat 50 procent minder luchtvervui ling op. Giftige stoffen in de benzine, zoals lood, worden dan overbodig." Prijs Landbouwgewassen als energie bronnen. Goed voor de landbouwers en goed voor ons milieu. Waar wach ten we eigenlijk nog op? „De prijs van de aardolie is nu nog te laag. Pas als die prijs fors gaat stij gen, wordt het ontwikkelen van nieuwe energiebronnen aantrekke lijker," zegt Ad de Laat. Tanken bij de molenaar blijft dus nog even toekomstmuziek. CjEMASPÜjKE MOND! MIDDELBURG -Als ik alleen naar mijn ge voel luister, waren 'de twee van Breda' nooit vrijgekomen. Die twee oorlogsmisdadigers hebben in de Tweede Wereldoorlog zoveel leed en ellende veroorzaakt, dat ze tot hun dood in de gevangenis hadden moeten blijven. Toch zegt mijn verstand dat hét goed is dat we een einde gemaakt hebben aan hun meer dan 40-jarige gevangenschap. Nu ze weg zijn hoe ven we niet meer over hen te praten. Het noe men van hun namen zorgde er immers steeds weer voor dat veel mensen alle pijn van toen opnieuw voelden. Ze zitten met zijn tweetjes in Duitsland in een donker hoekje. Laat ze daar maar op de dood wachten." Al ruim 25 jaar draagt mevrouw A. A. Schel- tens bij de dodenherdenking in Middelburg en kele gedichten voor die veel mensen ontroe ren. Haar stem maakt bij die gelegenheid op sommigen zelfs zoveel indruk dat ze met moei te hun tranen bedwingen. „Dat heeft natuurlijk vooral te maken met de gevoelens die in de gedichten onder woorden gebracht worden. Dichters hebben de gave woorden te vinden voor iets dat niet op een an dere manier gezegd kan worden. Of niet zo goed." Bandieten Mevrouw Scheltens was 30 jaar toen de oorlog uitbrak en veel ellende heeft ze zelf gelukkig niet meegemaakt, zegt ze. „Maar toen het gemeentebestuur me destijds vroeg mee te werken aan de dodenherdenking op 4 mei heb ik graag ja gezegd. Het is belang rijk dat we blijven praten over de miljoenen mensen die in de oorlog omkwamen. We mo gen hen niet vergeten, omdat ze niet vergeten kunnen worden. Tegelijkertijd moeten we de miljoenen slacht offers van Hitier en zijn bandieten echter ook Wijven herdenken om te voorkomen dat er hier ooit nog zo iets verschrikkelijks gebeuren zal als tussen 1940 en 1945." Veel kinderen Het valt mevrouw Scheltens al een paar jaar op hoeveel kinderen bij de dodenherdenking aanwezig zijn. „En elk jaar zijn het er meer. Helaas heb ik nooit een gedicht over de oorlog kunnen vin den dat speciaal voor die kinderen bedoeld is. Maar ik blijf er wel naar zoeken." TERNEUZEN - Bij dokter Henk Hammer in Temeuzen stonden de koffers al gepakt. Op weg naar een hulppost in Soedan of Kenia mis schien? Nee, nu is het een gewone vakantie voor het hele gezin. Maar het had makkelijk anders gekund. Want Henk Hammer is niet alleen huis arts. Hij werkt ook als één van de 'Artsen Zonder Grenzen'. Dat is een organisatie die hulp biedt bij natuurrampen, epide mieën, hongersnood. Ze kijken dan niet naar huidskleur, nationa liteit en geloof. De afgelopen twee jaar zat hij reeds drie keer in en om een Afrikaans rampgebied. Dokter Hammer: 'Soms duik je midden in een hongersnood. Maar 'Artsen Zonder Grenzen' gaan ook vaak als een soort verkenner op pad. Uitzoeken waar over een "poosje beslist problemen zijn. Als ergens bijvoorbeeld een bur geroorlog woedt. Dan moet je we ten waar de vluchtelingen naar toe gaan. Niet een stuk of tien maar de vele duizenden. We bekijken dat het liefst vanuit de lucht. En dan maar hopen dat de rebellen de andere kant uitkij ken. Eigenlijk vind ik dat een onge trouwde arts die geen praktijk heeft dit beter kan doen'. Flying Doctors Het is wel even iets anders dan de Flying Doctors van de tv-serie. Be rekenen waar je het best alvast een hulppost kunt oprichten, en ver derop, en nog. Je moet vooraf weten waaraan het meest gebrek is. Hoe slecht zijn die mensen er aan toe? Dreigt er ook nog malaria, cholera, dysenterie of wie weet alles tegelijk? Voor welke aantallen kom je te staan? En na tuurlijk zorgen dat alle voedsel en medicijnen op tijd op de juiste plaatsen komen. Daarna gaan de verkenners vaak naar huis. Andere artsen zonder grenzen voeren de plannen uit. Kiezen Dokter Hammer: 'Geneeskunde in de derde wereld is volkomen an ders dan hier. Ginds kun je niet ie dereen helpen. Je moet keuzes ma ken. Dan begin je bij de kinderen. Plus wie een echte kans maakt. Maar als er veel dieren zijn loopt alles anders. Ze hebben dan veel liever dat er een veearts komt. Ba- bytjes worden immers altijd wel weer geboren. Maar zonder de kud de is iedereen verloren. Dus willen we de kinderen ergens tegen inenten, best. Maar dan eerst de hele kudden een prik te gen de runderpest'. Artsen Zonder Grenzen bestaat nu haast vijfjaar. Ze krijgen meer vrij willigers dan ooit. Toch is er geen salaris. Je wordt onverwacht opge trommeld. In 1987 zat Hammer maar liefst zes maanden in Soe dan. Geen douche, geen WC, sla pen op een stuk karton. „Ik doe dit vanuit mijn geloof," zegt hij. „Gewoon de handen uit de mouwen steken. Dat kun je niet al leen. Mijn collega's pakken zo maar mijn werk erbij. Daarom kan ik weg. M'n vrouw Atty werkt zelf al jaren voor SIMAVI. Zij laat me met liefde gaan. En de kinderen brengen ook een of fer. Die zitten echt weieens in angst om hun pa. Zo helpen we al lemaal." MIDDELBURG - Wat na de basis school? Gelijk een vakopleiding of toch eerst algemeen vormend on derwijs? Een moeilijke keuze waar bij de Cito-toets een duwtje in de juiste richting kan geven. Cito-baas Uiterwijk: „Je moet er serieus mee omgaan, maar je leven hangt er heus niet van af'. Veel kinderen van twaalf jaar heb ben er nog geen flauw idee van wat ze willen worden. En ze weten nog niet precies wat ze kunnen en ken nen. Gelukkig hoef je die beslissing niet in je eentje te nemen. Er is hulp van je leerkracht, van je ouders en... van de toets! Deze week is het weer zover: dan doen 95.000 leerlingen mee aan de bekendste: de CITO-toets. De Cito-toets wordt zorgvuldig op gesteld. Uiterwijk: „Voor het maken van de toets van dit jaar zijn we be gonnen in januari 1987. We nemen dan één jaar de tijd om hem te ma ken en één jaar om hem uit te probe ren. Na een laatste controle van des kundigen is de toets pas klaar". Uitslag Enige tijd na het maken van de toets volgt de uitslag. Bepaalt die naar welke school je zal gaan? Uiterwijk: „De waarde van de toets wordt soms overtrokken. Onderwijs en ouders kijken dan eerst naar het advies van de toets. Ik vind dat niet juist. Als het goed is hebben school, ou ders en het kind al met elkaar over legd voordat het advies van de toets er is. Dat betekent ook weer niet dat je het advies zo maar naast je neer moet leggen. Het telt heus wel mee". Er zal toch een keer gekozen moeten worden. En een toets of een test kun nen je daarbij best helpen. Maar een goed overleg met je eigen leerkracht en je ouders is misschien nog wel het beste advies.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant katern Krullebak (1981-1999) | 1989 | | pagina 1