KLEUR
Iedereen houdt
van indigo-blauw
Groentje
|P
Witte: met
kleurstof
makkelijker
Felrode jam,
die vind ik
pas lekker
Dag piloot:
eh,... groen
misschien...?
Hun haren zien soms gifgroen of
lichtblauw; een gitzwarte hanekam;
gebleekte zijplukken boven het
vlechtje; of een wuivende oranje
kuif. Met kleuren en kleren willen
de Middelburgse Roel (16), Guus en
Mark (15) laten zien dat ze anders
zijn dan de rest.
Zelfs als ze enkel zwart en wit
dragen lopen ze er 'gekleurd' bij. En
worden dan ook altijd meteen pun
kers genoemd.
„Dat lok je natuurlijk wel zelf uit",
geeft Guus toe. „Ik wil er voor geen
goud bijlopen als iedereen. Dus
neem ik felle kleuren. Liefst een
beetje vloekend. En toch zoals ik
het mooi vind.
Het goede van punk is ook dat 'de
punker' niet bestaat. Bij groepen
als 'disco' ziet iedereen er hetzelfde
uit. Maar heb je duizend punkers
dan zijn ze allemaal verschillend. Je
laat jezelf zien. Daar bestaat nooit
een tweede van".
Geen boodschap
Roel knutselt al maanden om zijn
haar knalrood te krijgen. Het is nog
steeds niet gelukt. „Niet dat ik met
dat rood wil laten zien wat ik denk
of voel", zegt Roel.
„Bij punk heeft een kleur geen
speciale boodschap. Ik wil er enkel
mee opvallen. Dat vind ik waanzin
nig vaag. Wat de mensen dan over je
zeggen is schitterend.
Mark valt de laatste tijd vooral op
zwart en wit. Verven en bleken dus
om te laten zien dat je niet in een
hokje hoort. Soms met zeep en lak
een haarscherpe kam boetseren. Als
Blauw van de kou
weer te wachten op jou.
Kan enkel nog hopen,
dat ik niet wéér
een blauwtje zal lopen..;
Alles doe ik
als ik dan met je gaan mag.
Al was 't maar dat
je me eindelijk eens staan zag...
Ik weet 't: je vindt me
nog maar een groentje,
maar ik kan het niet helpen:
ik droom van een zoentje.
Marina van den Boog aart
je dan voorzichtig slaapt blijft hij
best even staan.
Mark: „Toch gaat het niet om wat
rondhangen met die kleren en dat
andere haar. Of om de mensen te
schokken. Punk zijn is actie. Ik vind
dat je moet laten weten wat jij
denkt dat veranderen moet. En ook
waarom. Dat kan via bands, aan
plakbiljetten, protestmarsen".
Ze praten nu over jeugdwerkloos
heid. Over het vreemde verschijnsel
dat je met vuil werk veel minder
verdient dan met een mooiere baan.
Dat niet iedereen gelijk is in dit
land. En hoe je zoiets ook merkt
wanneer je punker bent.
Bang
„Het lastige van punk is dat men
sen bang van ons zijn", vindt het
kleurrijke drietal.
„Ze denken dat we moeilijkheden
maken en zo. Zeggen dingen als 'o
wat stinkt het hier' als je eraan
komt. Of: 'het zal je kind maar
wezen'.
Daar hebben we toch wel eens moei
te mee. We zijn niet vuil. En niet
agressief. Ons uiterlijk is maar de
buitenkant. Het enige dat telt is wat
er in zit".
„Voor zo'n kleine witte als ik
was het altijd afwachten. Wil
den ze je erbij hebben of hoef
den ze 'die witte' niet? Dan
werd ik aan de kant gezet. Niet
omdat ze me niet mochten.
Maar om mijn kleur."
Jan Maas vertelt het nuchter.
Die kleur heeft hem een knap
lastige jeugd bezorgd. Hij is
namelijk een albino. Zijn haren,
huid, wenkbrauwen zijn hele
maal wit. Want hij heeft haast
geen pigment.
Pigment
Pigment is die kleurstof die
bepaalt of je gauw bruin wordt,
blauwe ogen krijgt, blond haar
of een negervelletje. Ieder
mens, plant of dier heeft het.
Alleen albino's niet.
Jan werd er 25 jaar geleden mee
geboren. Of liever gezegd zon
der. Niemand begreep er iets
van. Het zat nergens in de fami
lie.
Het is niet eens zeker of het wel
erfelijk is. Albinisme komt ook
maar weinig voor.
Balen
„Je wordt altijd aangegaapt,"
zegt Jan die nu in Roosendaal
woont. „Vooral op de middelba
re school wilde ik helemaal niet
opvallen. Gewoon vreselijk.
Als je me een paar jaar geleden
gevraagd had om erover te ver
tellen was ik waarschijnlijk
kwaad geworden. Ik baalde er
van. Want het is niet alleen je
uiterlijk."
Aangekleed
Om maar es wat te noemen:
geen zon. Zonder dat bescher
mend pigmentlaagje zie je in
een kwartier knalrood. Met
koorts, rillingen en pijn.
Dus steeds tot je strot toe aan
gekleed. Ook op het strand,
zelfs in de schaduw. Want wind
verbrandt ook.
Heel slechte ogen. Niet rood en
niet blind, zoals veel albino's.
Wel erg pijnlijk bij licht, zes
keer minder zien dan 'normaal'.
Dan hebben ze je met sport
echt niet graag in de ploeg.
Lezen is doodvermoeiend, stu
deren dus ook.
Jan is nu leraar op een Levens
school. Hij zegt: „Mijn hele
jeugd heb ik geknokt. Je wilt
niet onder doen voor de rest.
Dan leer je wel volhouden. Dat
maakt je sterk.
Maar het belangrijkste is dat ik
er nu mee leven kan. Ik heb het
verwerkt. Daar ben ik best trots
op."
DINSDAG 11 MAART 1986
Mmm... frambozenvla! Nou ja, fram
bozenvla. Geen framboosje komt er
aan te pas. Maar je zou toch zweren
dat...
Wat je proeft is de toegevoegde
smaakstof. En zonder die kleurstof
zou het zelfs niet een beetje rose
zijn. Tja!
Is rode jam nu echt lekkerder dan
bruine? Moeten pepermuntzuurtjes
groen of blauw? Vermicelli geel? En
smaakt drinkyoghurt meer naar si
nasappel als het oranje is?
Het schijnt van wel. Want al dat
gekleurde eten wordt goed ver
kocht. Veel beter zelfs dan voedsel
zonder al die kleurstoffen.
Aantrekkelijk
Enorm veel produkten bevatten be
halve geurstoffen, smaakstoffen,
conserveermiddelen, stabilisatoren,
antiklont en zuurteregelaars ook
nogal wat kleurstof. Naar men zegt
omdat het er dan aantrekkelijker
uit ziet.
Als de cake geel ziet, lijkt het net of
er veel eieren in zitten. Maar om te
weten of dat ook echt zo is, moet je
toch maar even op het etiket kijken.
Allergie
Al die stoffen voor smaak, kleur of
bv. om het langer goed te houden
heten hulpstoffen. Meestal zijn ze
ongevaarlijk.
Maar het komt toch nogal eens voor
dat als je er veel van binnenkrijgt je
bv. last van allergie kunt krijgen.
In Europa hebben alle hulpstoffen
een eigen nummer. Zo is bv. El20
karmijnzuur. Een vaak toegepaste
rode kleurstof die is gemaakt uit
een luissoort.
Op dit moment zijn er alleen al 26
verschillende kleurstoffen. Alle
maal veel gebruikt, hoewel soms
niet zo gezond.
Maar ja: veel mensen vinden nog
steeds dat bruine aardbeienjam
minder lekker is.
Dus: felrode jam, geverfde sinasap
pels, gele boter en zelfs kleurstoffen
in vanille-ijs.
„Gaat u maar zitten meneer".
Licht gaat uit. En één voor één
gaan de kleine lampjes op het
bord branden.
Rood of groen? Oranje? Geel
soms?
Het zweet breekt je uit. Licht
weer aan.
„Dank u. Het spijt ons, maar u
bent kleurziengestoord. We
kunnen u niet toelaten tot de
pilotenopleiding. Veel succes
bij het zoeken naar een andere
studie".
Een droom gaat in rook op.
Kleurziengestoordheid is wat
door velen kleurenblindheid
wordt genoemd. Niet goed.
Want iemand die het heeft, ziet
wel een heleboel kleuren. Al
leen ziet hij bijvoorbeeld groen
als oker, bruin of rood. Of ver
wisselt groen met geel.
Aangeboren
'Kleurenblindheid' komt door
dat iets in het oog anders is dan
bij mensen die wel alle kleuren
zien (150 tot 200 verschillende).
Dat verschil is er al bij de
geboorte. Het komt veel vaker
bij jongens voor dan bij meisjes.
Ongeveer 1 van elke 12 jongens
heeft het. Bij meisjes maar 1 op
de 200.
Het is aangeboren en niet te
veranderen.
De meeste mensen die het heb
ben zijn nooit anders gewend.
Ze hebben er dan ook meestal
geen last van.
Pas lastig wordt het als ze
loods, machinist of telefoonin
stallateur willen worden.
Want dat kan helaas niet.
KRULLEBAK
Nog tot en met 6 april kun je gaan
kijken naar de tentoonstelling Indi
go-blauw. Het is in het Tropenmu
seum in Amsterdam. Wel een heel
eind weg, maar zeker de moeite
waard.
Indigo-blauw is een kleurstof om
blauw te verven. Het is één van de
meest gebruikte en zelfs oudste
kleuren ter wereld.
Wij kennen het vooral als het spij
kerbroeken-blauw. Maar het werd
al gevonden in ruines in Pakistan
uit 3000 jaar voor Christus!
Ook bij mummies uit de tijd van de
farao's en in Peru zijn met indigo
geverfde lappen gevonden.
Het echte indigo wordt gemaakt uit
de indigoplant. Een gewoon groen
plantje met rode bloemetjes. Niks
blauws aan!
Pas na lang laten rotten, oplossen.
bezinken, drogen en zo kon men de
verfstof maken.
Bij het verven komt steeds een dun
laagje tegelijk op de stof. Als je
spijkerbroek lichter wordt, komt
dat dus omdat er een laagje verf
afslijt.
Overigens was het werken met indi
go niet zo'n gezond werk. Soms
kwamen kankerverwekkende stof
fen vrij. Tegenwoordig kan men
indigo ook namaken.
Al heel lang hebben vele mensen
geld verdiend door deze kleurstof te
maken en te verkopen. In Europa
gebeurde dat vooral vanaf de 17e
eeuw.
Overal ter wereld hield men van dit
blauw: koningen, werklieden, cow
boys en militairen droegen het. Als
feestkleur of bij rouw.
Indigo was en is dé lievelingskleur.
Op de tentoonstelling is dan ook
genoeg te zien.
Middelburgse punkers: van links naar rechts Roel, Guus en Mark.
