De mensen geven nog om elkaar
ZEELAND
Yeti: een fabeltje of niet?
Tijgers
en
Geiten
v
Leven op
dak van
de wereld
HELPT NEPAL
6
VRIJDAG 25 OKTOBER 1985
S
'De klim over de Kharolapas de
volgende morgen was een van
de zwaarste van de tocht. Als
gevolg van de op die hoogte
bijzonder ijle lucht voelde Car
rie haar bloed wild tegen haar
slapen hameren. Hijgend en
duizelig omklemde ze haar teu
gels, vechtend tegen ^de steeds
weer opkomende aanvallen
van misselijkheid. De wind
stortte zich in woedende vlagen
op de ruiters en zelfs de doorge
winterde mannen van het es
corte hadden met zuurstofge
brek te kampen.
Dit stukje komt uit het boek De
gouden daken van Lhasa dat
geschreven werd door Federica
de Cesco. Het werd in 1978
bekroond met een Gouden
Griffel en is bedoeld voor kinde
ren vanaf twaalf jaar.
Kostschool
Over Nepal zelf bestaan geen
kinderboeken, maar wie geïnte
resseerd is in het leven van de
mensen 'op het dak van de
wereld' (de Himalaya) kan geen
beter boek lezen.
Carrie gaat na de dood van
haar vader naar een kostschool
in India. Daar leert ze Karma
Tethong kennen.
Carrie en het Tibetaanse meisje
raken met elkaar bevriend.
Karma nodigt Carrie dan uit
samen met haar het nieuw
jaarsfeest te vieren in Tibet.
Burgeroorlog
Na een lange en gevaarlijke
tocht door de Himalaya komen
de twee meisjes in Lhasa, de
hoofdstad aan. Daar raken ze
betrokken bij een bloedige bur
geroorlog.
China wordt de baas in het land
en de Tibetaanse leider, de Da
lai-Lama, vlucht het land uit.
Ook Carrie moet vluchten. Na
een barre reis komt ze terug in
India waar ook alles veranderd
is.
De gouden daken van Lhasa is
een spannend boek over een
aardig meisje met veel wetens
waardigheden over een - voor
ons - vreemd, maar interessant
land.
Als je van een dik boek vol
kleine lettertjes houdt, lees je
het in een keer uit.
De gouden daken van Lhasa door
Federica de Cesco. Uitgeverij Leo
pold, Den Haag, 1977. Prijs: 24,90.
Het spel Bagh Chal ('Tijgers en
Geiten') wordt al sedert eeuwen in
Nepal gespeeld - iedereen kent het.
Je kunt het speelbord in het zand of
op papier tekenen. Voor de 'tijgers'
en de 'geiten' kun je pionnen gebrui
ken, maar ook steentjes - bijvoor
beeld witte en zwarte.
De regels
- Er zijn twee spelers. De één krijgt
4 'tijgers'; de ander 20 'geiten'.
- Iedere speler mag om beurten een
zet doen.
- Per zet mag je maar één kruising
opschuiven naar boven, beneden,
links, rechts of diagonaal).
Het spel:
De eerste speler zet de tijgers op de
hoeken van het spel. De tegenspeler
mag beginnen en zet per beurt 1 geit
op het veld. Net zo lang tot ze
allemaal staan. De 'tijgerspeler'
mag, wanneer hij aan de beurt is,
zijn tijgers verschuiven.
Het gaat erom dat de tijgers - net als
bij het dammen - zoveel mogelijk
geiten slaan. De geiten proberen de
tijgers vast te zetten.
De tijgerspeler heeft gewonnen als
hij 5 geiten heeft geslagen; de tegen
speler wint wanneer hij de tijgers
heeft vastgezet.
Nieuwe schoenen
Je kunt het ongeveer vergelijken
met het gevoel als je nieuwe schoe
nen hebt gekregen. Daar kijk je de
hele dag naar, je voelt eraan en je
zou ze het liefst zelfs 's nachts
aanhouden.
Maar dat blije gevoel is meestal heel
snel weer weg. Wij denken dan al
aan het volgende dat ons een blij
gevoel moet geven. Of waar we mee
kunnen opscheppen. We gunnen
onszelf nauwelijks de tijd ergens
van te genieten. Waar ik zo van
genoten heb is de aandacht van de
mensen voor alles om zich heen en
voor elkaar."
Opletten
Volgens Henny heeft die aandacht
ook te maken met het land waar ze
wonen. Je moet er je ogen openhou
den, voortdurend opletten wat er
gebeurt en aanvoelen wat kan ge
beuren.
Het enige wezen op aarde met voe
ten (poten?) van 35,5 cm lang en 17,7
cm breed is de Yeti of Verschrikke
lijke Sneeuwman. Het lijkt op een
aap, eet mensen en is overdekt met
zwart of rood haar.
Tenminste, dat vertellen de bergbe
woners uit Nepal over het reusachti
ge dier dat daar al eeuwenlang
de bergen onveilig maakt.
Ze bewaren er ook botten, stukken
huid en zelfs een schedel van. Fabel
tjes?
Sommige geleerden beweren dat de
Verschrikkelijke Sneeuwman best
eens zou kunnen bestaan. Niet dat
ze er ooit een gezien hebben, maar
er zijn genoeg bewijzen van zijn
bestaan. Zeggen ze.
Want van wie zouden de reusachti
ge voetafdrukken dan moeten zijn
die ze in de sneeuw op de hellingen
vonden? En gefotografeerd hebben!
Twijfel
Edmund Hillary, niet de eerste de
beste, heeft geprobeerd het Ver-
schrikkelijke-Sneeuwman-raadsel
op te lossen.
In 1960 verbleef hij tien maanden
lang in het gebied waar de Yeti
regelmatig werd gezien.
Toen hij terug was in de bewoonde
wereld, vertelde Hillary iedereen die
het horen wilde dat het monster
niet bestond.
Jaren later is hij overigens weer
gaan twijfelen en gelooft hij dat de
Yeti wel degelijk bestaat.
Zijn bewijs? Tegen een journalist
zei hij: „We hebben geen Yeti ge
zien, maar we hebben ook geen
sneeuwluipaard gezien en we weten
dat die wel bestaan. Om eerlijk te
zijn, we hebben niet één levend
wezen gezien".
Berggorilla
Mensen die vast geloven in het
bestaan van de Yeti wijzen graag op
de berggorilla. Tot 1901 had nie
mand dat dier ooit gezien.
En pas in 1937 ontdekte men de
reuzepanda. Dus wie weet.
Maar wat als de Verschrikkelijke
Sneeuwman een Vrouw blijkt te
zijn. Daar schijnt niemand op te
rekenen.
„In het gebied waar wij rondgetrok
ken hebben hadden de mensen geen
spiegel. Ik heb dus een paar weken
niet geweten hoe ik eruitzag en dat
gaf me een heerlijk rustig gevoel."
Dat zegt Henny Schrijver uit Mid
delburg. Met een vriend maakte ze
drie jaar geleden een reis van twee
maanden door Nepal.
Ze logeerde onder andere in simpele -
herbergen op richeltjes van Hima-
layabergen. Voor zestig cent waren
ze dan een nacht onder de pannen.
En als ze geluk hadden was een
matje als matras bij de prijs inbe
grepen.
Zuivere lucht
„Het is een prachtig land," zegt ze.
„En je gaat er vanzelf heel anders
leven. De dunne lucht en de grote
hoogte dwingen je langzamer te
lopen dan je hier gewend bent. De
lucht is ook zo zuiver datje scherper
ruikt en kleuren helderder ziet."
Maar meer nog dan van het land is
ze onder de indruk geraakt van de
manier waarop de mensen er leven.
„Natuurlijk, ze zijn arm. Vergeleken
met ons dan. Ze hebben gfeen televi
sie, geen auto, geen video, zelfs geen
spiegel. Maar ze zijn wel heel blij
met het weinige dat ze hebben.
Daar genieten ze erg van.
(Je kunt er niet lopen pitten, want
dan val je achthonderd meter de
diepte in.)
„Dat heb ik heel sterk gemerkt toen
we verdwaald waren. Ineens zagen
we op de 'weg' geen papiertjes meer
liggen. We zaten enorm in onze rats,
want we waren terechtgekomen in
een gebied waar blijkbaar geen Eu
ropeanen kwamen.
Dat zijn verschrikkelijke vuilakken.
Die gooien gewoon alles op de
grond.
Na uren zwerven zagen we een forse
vrouw met wilde haren en een groot
mes. We vroegen de weg, maar het
enige wat ze deed was lachen.
's Morgens wilden we weer op weg
gaan en zagen haar opnieuw. Ze
beduidde ons dat we haar moesten
volgen.
Anderhalf uur lang hebben we ach
ter haar aangelopen, de berg op.
Ineens gilde ze iets naar anderen op
de berg. Ik merkte dat ik bang werd.
Ik dacht dat ze iets toeriep als:
„Jongens ik heb er weer een paar."
Graspol
Even later zag ik dat ze heel voor
zichtig aan een graspol voelde. Op
dat moment viel alle angst van me
af. Ze probeerde of die graspol wel
stevig genoeg vast zat, zodat wij
tweeën niet in de afgrond zouden
vallen.
Iemand dié iets kwaads met je in de
zin'heeft doet dat niet.
En die gil? Om te weten waar ze
ergens zitten, roepen de mensen
voortdurend. Verder de berg op
loopt altijd wel iemand die terug-
schreeuwt waardoor je weet waar je
ongeveer bent.
Doordat ik bang werd had ik niet
goed opgelet en kon ik niet geloven
dat die vrouw ons zomaar de weg
wilde wijzen. Ik dacht meteen aan
iets slechts."
