Jammer van het geld
jDi
VfUUM
Sprookje
Diefstal
Straffen
DINSDAG 9 MAART 1982
achtergrond
2
Tpr was eens een school
Hj waar steeds allerlei din
gen kapot werden gemaakt.
Ramen banken, muren wer
den beklad. Het was gewoon
verschrikkleijk.
De onderwijzers en onderwij
zeressen werden er wanho
pig van. Ze wisten dat de kin
deren uit de buurt het deden,
maar ze konden er niets aan
doen. Steeds was er weer wat
kapot. En steeds werd er
weer over gepraat. Zo ook op
die donderdag.
De schilder, die net weer drie
nieuwe ruiten had ingezet,
riep nog 'Ajuus! Tot de vol
gende keer'.
En of het nu daardoor kwam
of door de boosheid en de te
leurstelling of door het harde
werken weet eigenlijk nie
mand, maar toen de kinde
ren weer op school kwamen,
waren de onderwijzers weg.
„Kijk nou1" riep Barend.
,JM'n poesie; gilde José.
,JMijn mooie rapport!" „De
medailles„Mijn vulling is
weg." „Verf op mijn nieuwe
tas", zei Job treurig.
Vol afgrijzen keken ze naar
de enorme bende. Tot ze op
eens het briefje zagen, dat
met een passer aan het prik
bord hing.
WE ZIJN HET ZAT. STOP
ERMEE
OF WE ZIEN HET NIET
MEER ZITTEN
DE ZWO'S
zeer wanhopige onderwij
zers)
En of het door het briefje
kwam of door de kapotte
spullen, of dat er een engeltje
aan te pas kwam weet eigen
lijk niemand. Maar na een
paar uur stonden de onder
wijzers weer gewoon voor de
klas.
En de school? Die leefde nog
lang en gelukkig heel!
Ieder jaar wordt voor mil
joenen guldens aan spul
len uit grootwinkelbedrij
ven gestolen. Volwassenen
stelen meestal duurdere din
gen (zoals radio's, schoenen,
vlees), die ze eigenlijk niet
kunnen betalen. Bij de jeugd
gaat het vooral om stoer
doen, met vriendjes mee
doen en geen raad weten met
de vrije tijd.
Ook de grootwinkelbedrij
ven in Zeeland hebben veel
last van winkeldiefstallen.
'Al was het alleen al omdat je
zoveel voorzorgsmaatrege
len moet nemen', zegt de
heer Laurense van V en D.
"De artikelen liggen allemaal
voor het grijpen. Veel men
sen kunnen de verleiding om
iets zonder te betalen mee te
nemen niet weerstaan. Daar
om moeten we maatregelen
nemen om onze spullen te be
schermen.'
Als kinderen worden be
trapt, wordt altijd contact
opgenomen met de ouders.
De heer Van Duin (Trefcen-
ter): 'De houding van de ou
ders is belangrijk. Als het de
ouders niet zo kan schelen,
kun je onmogelijk van het
kind verwachten dat die wel
begrijpt dat stelen verkeerd
is. Ook scholen kunnen hier
veel aan doen. Een tweede
keer komt gelukkig niet veel
voor. Helaas wel bij kinderen
met problemen.'
Bij volwassenen komt de po
litie er meestal aan te pas. De
heer van Kuyk (Miro): 'We
spelen geen eigen rechter. Ze
zeggen toch allemaal dat het
de eerste keer is. Iemand die
iets goedkoops steelt, kan
zijn huis wel vol gestolen
spullen hebben. De politie is
daar dan gauw genoeg ach
ter.'
De heer Schmids (Hema)
vindt het vooral erg dat het
personeel er onder liidt.
En het is vooral erg teleur
stellend te moeten merken
dat ook bekenden spullen
stelen. Het idee eigenlijk nie
mand te kunnen vertrouwen
maakt het werk niet altijd
even leuk.'
Zet de naam van onze school er maar niet bij", zegt het hoofd van
een school ergens in Zeeland. Een jaar of wat geleden werd op
zijn school een paar keer achter elkaar ingebroken. De ravage was
steeds enorm: deuren en kozijnen kapot, ruiten gesneuveld... Bij elk
'bezoek' werd ook de videorecorder meegenomen.
Hij is bang dat de ellende op
nieuw begint, als in de krant staat
dat ze weer een recorder gekocht
hebben.
Eén keer werden de daders ge
snapt: tieners.
Vandalisme. Met een gewoon
woord: vernielzicht. Uit kwaad
heid of zomaar voor de lol dingen
van een ander met opzet kapot
maken.
Er zijn weinig scholen waar de rui
ten nog nooit zijn ingegooid.
Zwartgeblakerde of in brand ge
stoken voordeuren, struiken uit
de tuin en ga zo maar door.
Soms zijn de daders ook binnen
geweest. De troep is dan vaak niet
te overzien. Inkt en verf tegen de
muren en over de vloer, tafels en
stoelen vernield, schriften kapot
gescheurd en wat niet ai.
Miljoenenschade
Niet alleen scholen hebben met
deze onbesuisde vernieldrift te
maken. Telefooncellen, kerken,
muren, auto's, bussen, lantaarn
palen, plantsoenen, niets is veilig.
Per jaar wordt er voor miljoenen
guldens kapot gemaakt. Deze
schade betalen we met zijn allen
via de belasting.
Vandalisme is niet iets van de
laatste tijd. Maar onderzoeken
die kort geleden gedaan zijn, la
ten zien dat vandalisme steeds
vaker voorkomt. In 1965 'nog
maar' 7000 gevallen. In 1978 al
51.096.
En dan gaat het alleen om de ge
vallen die bij de politie zijn aange
geven. Waarschijnlijk moeten de
getallen met 7 vermenigvuldigd
worden, zeggen mensen die het
weten kunnen.
Uit onderzoek blijkt dat vandalis
me bijna altijd gepleegd wordt in
groepen. Meestal zijn het jongens
tussen 12 en 25 jaar.
Meisjes - en dat is tenminste een
aardige uitkomst - doen over het
algemeen niet mee.
Al dat geld kan beter gebruikt
worden.
gedicht
gedicht gedicht gedicht gedij
0>
O)
Vandalisme, vandalisme
Man verlos me van dat stel.
Als zo'n groepje in de buurt is
spring ik bijkans uit mijn vel.
U
tji
M'n met zorg geplante bloemen
belanden nodeloos in de goot
en als ik vraag 'Waarom?' Waarom toch?'
is 't antwoord 'Kerel val toch dood'.
gedicht
Ook 't bushok moet het vaak ontgelden
't kot een trap en ik een snauw
Waar bemoei jij je mee kerel,
is dat buskot soms van jou?'
Strenger straffen, harde aanpak
en dat is dan weer gek van mij:
als ik een kind iets zie vernielen
heb ik ook wel medelij.
ged
Marina van den Boogaart
Er wordt zoveel vernield,
dat het echt een probleem
is. De politie komt handen te
kort. Bovendien moet ai die scha
de betaald worden". Dat vertelt
de voorlichtingsman van de ge
meente Middelburg, de heer A. de
Jonge.
Met welk vandalisme heeft de ge
meente te maken?
„Vernielingen aan scholen, par-
keermeters, verlichting, bomen
en struiken. En vergeet ook het
bekladden van muren niet".
- Wie moet die schade betalen?
„De gemeente betaalt de meeste
schade. Tenminste, als de daders
niet bekend zijn. En al het geld
dat betaald wordt, is niet meer uit
te geven aan nuttige en leuke din
gen in de gemeente. In 1977 bij
voorbeeld, werd er al 100.000,-
betaald om al de schade te her
stellen. Het werd ieder jaar erger.
Een werkgroep heeft alle gege
vens verzameld en een rapport
opgesteld. Hierin staan ook wen
ken om het vandalisme aan te
pakken".
- Wat doet de gemeente met dai
rapport?
„Wij hebben gekozen voor zoveel
mogelijk maatregelen om vanda
lisme te voorkomen. Om een paar
voorbeelden te noemen: bloem
bakken worden nu vastgezet en
lantaarnpalen van steviger mate
riaal gemaakt. Verder proberen
we door voorlichting via de scho
len, vernielingen te voorkomen".
- Hoe moeten de scholen dat
doen?
„Iedere lagere school mag een
koffer met materiaal van ons ge
bruiken. In die koffer zitten dia's,
interview interview
krantenknipsels en een fototoe
stel. Met dit toestel kunnen kin
deren de schade in hun eigen om
geving zelf fotograferen. Er komt
steeds meer in de koffer".
- Is de actie alleen voor lagere
scholen?
„Dat gaat dit jaar veranderen. In
het najaar starten wij een actie
voor het voortgezet onderwijs. En
in de toekomst willen wij ook
clubs en wijkverenigingen erbij
betrekken".
- Een keertjeer over praten in de
klas is toch niet voldoende?
„Zeker niet. Het is belangrijk dat
er regelmatig aandacht aan
wordt besteed. Daarom beginnen
wij deze maand weer met een
nieuwe raambiljettenactie".
- Kunnen jullie al iets van verbe
tering merken?
„Zo vlug gaat dat niet. Maar de
grote kerstboom voor het stad
huis is deze keer wel heel geble
ven. Wijmoetener samen aan blij
ven werken. Het helpt ook als
mensen en kinderen wat beter op
elkaar zouden letten".
- Zijn er alleen in Middelburg ac
ties?
„Nee, veel gemeenten werken er
aan. En ook landelijk wordt er iets
gedaan. Deze maand komt er les
materiaal beschikbaar dat Iedere
school in Nederland kan aanvra
gen. Bü dat materiaal zit ook een
grammofoonplaatje. Martin Bro-
zius zingt, begeleid door de Poli
tie Kapel, het toepasselijke lied:
'Jan Vandaal'.
„En nu maar hopen dat alle
beetjes helpen".
Heel vroeger in de Ger
maanse tijd waren er al
wetten waaraan iedereen
zich moest houden. De wet
ten stonden niet in een wet
boek, maar ze werden van
geslacht op geslacht door
verteld. Als er iemand van
de stam bestolen was, dan
zorgde de stam ervoor dat er
iets terug werd gestolen.
Langzamerhand ontstond er
een soort rechtbank. Als ie
mand die bestolen werd geen
eigen rechter wilde spelen,
kon hij bij de rechtbank gaan
klagen. De beschuldigde
moest dan voor de rechtbank
verschijnen.
Soms waren de rechters er
niet zeker van of de beschul
digde het had gedaan. Dan
werd om een godsoordeel ge
vraagd. Heel bekend was de
vuurproef. De beschuldigde
moest gedurende een be
paalde tijd z'n hand in het
vuur houden. Waren zijn
wonden binnen een bepaalde
tijd genezen dan was hij on
schuldig.
Een andere straf waarbij om
een godsoordeel werd ge
vraagd was de broodproef.
Men gaf de beschuldigde een
stuk brood dat hij snel moest
opeten. Bleef het brood hem
in de keel steken, dan was hij
schuldig.
Bij een overtreding van de
wet in de Middeleeuwen
werd er recht gesproken door
de schout en de schepenen.
De straffen die ze uitdeelden
waren niet mals. Gevange
nisstraffen kwamen niet
voor: dan moest de stad nog
voor hen betalen ook. Vaak
werden de mensen die wei
gerden te bekennen op de
pijnbank gelegd. Ze werden
gedwongen schuld te beken
nen.
Rotte eieren
Er waren ook wel lichtere
straffen. Een geliefde straf
was het aan de kaak stellen.
De kaak was een stenen of
houten uitbouw aan de bui
tenkant van het stadhuis.
Hierop werd de veroordeelde
tentoongesteld. Nu kon ie
dereen de veroordeelde zien.
Baldadige kinderen gooiden
dan vaak met rotte eieren of
tomaten. Vrouwen die ruzie
hadden gemaakt moesten
zware stenen van de ene
stadspoort naar de andere
brengen. Deze straf heette de
'kwawivenstraf.
Tot ver in de 19de eeuw wer
den de kinderen voor de wet
als volwassenen beschouwd.
Beging een kind een overtre
ding dan werd dezelfde straf
toegepast als op volwasse
nen. In 1878 werd in Goes een
7-jarig meisje tot zevene
neenhalf jaar gevangenis
straf veroordeeld, omdat het
een stukje speelgoed uit een
winkel had gestolen. Derge
lijke zware straffen werden
gegeven om kinderen te ver
beteren.
Veel mensen waren het met
deze veroordeling niet eens.
In 1901 kwam er daarom een
andere rechtspraak voor kin
deren. Wie nu jonger is dan 12
jaar kan niet meer veroor
deeld worden.
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse
Courant B.V.
Redactie: M. van den Boogaart,
A. van den Doel, C. de Jonge,
H. Mooibroek, S. Scheers, E.
Reindersma, G. Sanders, J.
Smeekens, I. Timmerman, W.
Verstuijf en W. Wisse.
Adres: Walstraat 56-60, 4381
EG Vlissingen.
Tel (maandag t/m vrijdag, van
9.00 uur tot 17.00 uur): 01184-
15144 toestel 40.
Advertenties: (per brief) Admi
nistratie PZC, Postbus 18, 4380
AA Vlissingen; of afgeven aan
het PZC-kantoor in Vlissingen
(Walstraat 56-60) of in Middel
burg (Markt 51).
