Te veel kinderen komen in de kou te slaan
f i JL mé 4, t f i ll'l
Hebt u er weieens over nage
dacht wat met uw kinderen zal
gebeuren als u en uw partner
onverhoopt bij een auto
ongeluk om het leven zou ko
men Wie vangt hen op Wie
zorgt verder voor hun opvoe
ding Het zijn akelige vragen,
maar wie eraan voorbijgaat
loopt de kans dat zijn kinderen
straks in omstandigheden ko
men te zitten, die heel wat ake
liger zijn en waarin een Be
dankt, lieve ouders...." eerder
een cynisch verwijt dan een
liefdevolle herinnering is.
U zult er ongetwijfeld weieens
over hebben gedacht, maar als
u behoort tot de statistische
meerderheid van de Neder
landse bevolking, dan hebt u
het daarbij gelaten. Dat wil
zeggen: u hebt verder geen re
gelingen getroffen. Geen
voogd benoemd, geen testa
ment gemaakt, geen verzeke
ring gesloten. ,,Die zaken ver
dringen we hier. Onbewust
hebben we het idee dat de fa
milie, de vrienden, de kennis
sen of de overheidsinstanties
dat wel zullen opvangen. En
dat is een vorm van gemak
zucht waar mij de haren van te
berge rijzen...."
Dat zegt Jan van der Heij
den, een gesoigneerde vijf tiger
met grijzende slapen uit Eelde.
Als voorzitter van de Stichting
Welzijnsbevordering Wedu
wen en Weduwnaars - een
landelijk adviesbureau -
wordt hij haast dagelijks ge
confronteerd met de soms
diep-tragische gevolgen van
deze menselijke struisvogelpo
litiek. Hij heeft het bovendien
aan den lijve ondervonden.
Struisvogels
Te beroerd
Onderschat
Eén avond
Verzekering
Gratis advies
vrn.
Zaterdag 8 november ïb/j
V
„Toen ik in 1967 weduwnaar werd, wist ik natuurlijk óók
van niks. Net zoals elke weduwnaar. Ik had nergens bij
stilgestaan. Dat drong pas goed tot me door toen op een
gegeven moment drie deurwaarders door mijn huis mar
cheerden om al mijn spulletjes op te nemen. Tot en met de
jurken van mijn pas overleden vrouw. Dat hoort zo. Ze moe
ten je vermogen bepalen in verband met de erfrechten van je
kinderen".
Geblokkeerde bank- en giro
rekeningen, flink tegenvallende
uitkeringen uit pensioenfond
sen, de wettelijke benoeming
van een toeziend voogd en tal
rijke andere nooit vermoede na
righeden kunnen iemand die pas
weduwe of weduwnaar is ge
worden in een toestand van to
tale ontreddering brengen. Voor
tnan komt daar als grootste
pi obleem nog bovenop de ver
zorging van zijn kinderen.
„In de zeven jaar dat ikzelf
weduwnaar ben, ben ik een be-
rag van 52.000 gulden kwijtge
raakt alleen om mijn kinderen in
teven te houden", zegt Van der
eijden. „Dat ging voorname-
1" op aan gezinsverzorgsters en
huishoudsters. Ik ken ook men
sen die volkomen aan de drank
tjn geraakt, die helemaal ver
pauperd zijn of geestelijk in de
n?!?1 gtrtgon omdat ze er
I, geslaagd zijn een behoor-
hni j delijke opvang van
hun kinderen te krijgen
Weduwen- en Weduwnaars-
bond en later in de stichting
Welzijnsbevordering, die als ge
richte belangenorganisatie ver
beteringen nastreeft in de so-
cialw wetgeving en het belas
tingstelsel en daarnaast een
mentaliteitsverandering wil
bewerkstelligen bij het grote
publiek.
Dat laatste gebeurt onder
meer in de vorm van lezingen,
waarvoor Van der Heijden sa
men met de Amsterdamse jurist
mr. J. J. M. Frijhoff het hele
land doorkruist. Dat vereist een
behoorlijke portie idealisme,
want het is voor beiden allemaai
vrijetijdswerk.
joen Van der Heijden zich de
vol e omvang van het probleem
if en tevens besefte dat
ari„f nola bene organisatie
adviseur bij een efficiency-
bureau, voor een deel schuld
^aanwas, besloot hij zich so-
«aai te gaan inzetten voor men-
heden A°0rtgel!'ke omstandig-
richtfn? resulteerde in de op-
"chting van de Nederlandse
„Het is hard nodig", zegt Van
der Heijden, „want in feite lopen
er meer struisvogels rond in de
maatschappij dan in de dieren
tuin. Het is ontstellend te moe
ten ervaren hoe weinig mensen
zich de consequentie realiseren
voor hun kind, hun man, hun
vrouw of hun bedrijf, als ze zou
den overlijden Ze zijn wel tegen
brand verzekerd of zitten in een
begrafenisfonds - omdat daar
toevallig iemand mee langs de
deur kwam - maar voor de meest
wezenlijke gevolgen steekt men
de kop in het zand. Een testa
ment wordt beschouwd als iets
voor later als je oud bent".
Wie praat over trouwen op
huwelijkse voorwaarden wordt
er bij zijn toekomstige schoon
ouders haast uitgesmeten en het
aanwijzen van een mogelijke
voogd voor de kinderen is er in
zeven van de tien huwelijken
niet bij. Dat regelen peter en me
ter wel of de familie. Jawel,
maar men zou eens moeten we
ten welke gevechten dan ont
staan- tussen de familie van de
man en de familie van de vrouw.
Of de smoesjes die worden ver
zonnen om er onderuit te komen.
Vaak wordt ook gezegd: moe
ten wij nou de boel opknappen
omdat zij te beroerd zijn ge
weest om een behoorlijke rege
ling te treffen? Waar wij voor
namelijk voor vechten zijn' de
kinderen uit het onvolledige ge
zin en als de mensen beseften
wat er met een kind in die om
standigheden gebeuren kan, dan
sliepen ze geen nacht meer!"
In het tweemaandelijks voor
lichtingsblad dat de stichting
uitgeeft, wordt onder meer ge
steld: „Omdat maar enkele
weeshuizen zijn overgebleven
komen wezen vaak terecht in in
richtingen waar licht gestoorde
en moeilijk opvoedbare kinde
ren opgenomen zijn en zij on
dergaan dan een gelijksoortige
behandeling. Als de familie de
kinderen niet opneemt, valt de
verzorging onder het ministerie
van justitie en deze stelt de we
zen op één lijn met de andere,
hun toevertrouwde kinderen,
zoals kinderen van mensen die
uit de ouderlijke macht zijn ont
zegd, moeilijk opvoedbare en
ontspoorde kinderen".
„Dat is inderdaad de trieste
realiteit", zegt Van der Heijden.
„Wezen waar geen voogd of toe
ziend voogd voor is benoemd,
kunnen via koninklijk besluit
onder de minister van Justitie
worden geplaatst en dat is wat
wij wettelijk kinderroof noe
men. Wij vinden dan ook dat
men geen kind meer in een te
huis mag plaatsen zonder over
leg met onze stichting".
Hoe kunnen ouders tijdig
maatregelen treffen dat straks
niet met hun kinderen door der
den wordt gesold?
„Door nu bij testament vast te
leggen wie zij als toeziend voogd
benoemd willen zien als één van
beiden overlijdt. Er zijn nog ge
noeg mensen die niet eens weten
dat zo iemand moet worden be
noemd óók als een van de ouders
in leven blijft.
Als voogd - en dat geldt nog
sterker voor het geval beide ou
ders overlijden - is het wél be
langrijk dat men iemand uit
kiest waarvan men mag ver
wachten dat de kinderen hem
leuk vinden en die ook in staat is
de drieledige taak uit te oefenen
waar hij als voogd voor staat,
namelijk het beheren van het
vermogen, de opvoeding en de
opleiding van de kinderen. En
bovendien heeft hij een beslis
sende stem in hun huwelijk, als
ze nog minderjarig zijn.
Dat hoeft geen familielid te
zijn, want soms is een buurman
of een goede vriend daar ge
schikter voor. Het is wettelijk
niet voorgeschreven, maar wel
in alle opzichten verstandig om
dit vooraf met die persoon door
te spreken. En dan niet even on
der een borrel, want je legt uit
eindelijk een geweldige verant
woordelijkheid op iemands
schouders. Soms doet men het
wederkerig. Jan wordt voogd
van Piets kinderen en Piet wordt
voogd van die van Jan. Als de
kinderen wat ouder zijn, kun je
die zaak het beste regelen in
overleg met hen".
En als de vriendschap uit
raakt met degene die als voogd is
gekozen?
„Nou kijk, als je die benoe
ming nou vastlegt in een brief,
die bij het testament wordt ge
voegd, dan kun je die brief in
zo'n geval verscheuren en een
nieuwe maken, zonder dat je
daarvoor nieuwe testaments-
kosten hoeft te maken".
Mr. Frijhoff„Men heeft vaak de
vage gedachte dat peter en me
ter zich wel over de kinderen
zullen ontfermen, maar een hele
hoop mensen hebben dat alleen
maar gedaan omwille van een
familietraditie en menigeen
weet niet eens van wie men nou
precies peter of meter is. Boven
dien zijn het vaak oudere men
sen en het voogdijschap eindigt
als je 65 bent. Dan moet een an
dere voogd benoemd worden.
Het voogdijschap kèn gehono
reerd worden, net zoals je ook
beroepspleeggezinnen hebt van
mensen die tegen betaling een
kind opnemen. Soms wordt dat
in het testament met een legaat
geregeld. Maar men hoeft op dit
punt niet pessimistisch te zijn,
want als er een pensioenregeling
is, dan krijgen de kinderen we
zenpensioen, plus wezenuitke
ring van de AWW en bovendien
kinderbijslag. Aan deze drie
heeft de voogd meestal een rede
lijke financiële basis".
Als een van de ouders sterft,
wordt de ander automatisch
voogd, maar krijgt via de kan
tonrechter een toeziend voogd
toegewezen, in de praktijk: ie
mand uit de familiekring. Wie
dat moet zijn, kan men zelf - ju
ridisch gezien - niet bepalen,
maar als de ouders vooraf, even
tueel in overleg met betrokkene,
testamentair hun voorkeur voor
een bepaalde persoon hebben
kenbaar gemaakt, is de kans
groot dat de kantonrechter hun
wens inwilligt.
Men moet de functie van zo'n
toeziend voogd bepaald niet on
derschatten, waarschuwt mr.
Frijhoff. Hij is de persoon die
het werk van de voogd contro
leert en het recht heeft om bij de
rechtbank een procedure aan
hangig te maken om de voogd of
voogdes het voogdijschap te
ontnemen.
„Men moet zich goed realise
ren dat zo'n toeziend voogd af
schriften krijgt van alle zaken
die ook maar enigszins in ver
band staan met je kinderen",
voegt de heer Van der Heijden
daaraan toe. „Ik heb het zelf
meegemaakt. Van financiële za
ken, waar ik vroeger vaak niet
eens met mijn vrouw over sprak,
krijgt nu de toeziend voogd
complete inzage. Mijn zwager
weet tot op de cent nauwkeurig
wat ik heb".
Men zou er in alle nuchterheid
over moeten kunnen praten,
maar in een jong gezinnetje,
waar de zon schijnt en het leven
goed is, daar wordt vol verwach
ting toegeleefd naar het vol
gende hoogtepunt, een glim
mend autootje, de vaatwasser,
de zomervakantie of het nieuwe
kindje. Waarom zou men de toe
komst zwartgallig bekijken als
er zoveel fijne dingen zijn?
„Neem één avond van uw le
ven", pleit de stichting in voor
lichtingsbrochures en actie-
memo's„720.000 weduwen en
weduwnaars kunnen dat niet
meer; meer dan 360.000 kinde
ren hebben geen vader of moe
der meer. Ouders dragen een
enorme verantwoordelijkheid
ten opzichte van elkaar en van
hun kinderen. Besef dit eens
EEN AVOND VAN UW LE
VEN...."
Als u besluit er een avond voor
te gaan zitten, neem dan ook een
aantal financiële problemen met
elkaar door, zegt de stichting,
want ook dat kan een boel ver
driet bij de achterblijver(s)
voorkomen. Zoals de vraag: van
welk bedrag moet mijn man of
vrouw straks rondkomen? Een
pensioenuitkering ter hoogte
van 70 procent van het laatstge
noemde salaris is in de meeste
gevallen een fictie. In het gun
stigste geval krijgt de weduwe
hooguit 49%. Op dit punt zoudt
u zich kunnen laten voorlichten
door de actuaris van uw pensi
oenfonds en zonodig maatrege
len treffen.
Naarmate het aantal bijver
dienende of buitenshuis wer
kende vrouwen toeneemt, gaan
ook steeds meer mensen over tot
het sluiten van een verzekering
op het leven van hun vrouw.
Want komt de man alleen te
staan - en zéker als hij rekent op
het inkomen van zijn vrouw of
een hoge hypotheek heeft af te
lossen - dan staat hij vaak voor
een onherroepelijk bankroet,
tenzij hij binnen afzienbare tijd
hertrouwt. Moeder is (ook letter
lijk) onbetaalbaar. Haar ver
vanging kost 8.000 tot 18.000
gulden per jaar en welke we
duwnaar houdt dat lang vol? Via
een risicoverzekering met een
premie van f 18,- per maand
kan menigeen dit probleem
voorkomen.
Een testament kost 120 gul
den en geeft u de mogelijkheid
een aantal zaken te regelen die
anders alleen maar onvoorstel
baar leed zouden berokkenen.
Zoals het niet zelden voorko
mende feit dat een vrouw of man
hun huis openbaar moeten ver
kopen omdat een van de kinde
ren zijn erfdeel opeist. De nota
ris is ook de man die u haarfijn
kan voorrekenen of het voor u
rendabel is uw huwelijk „in ge
meenschap van goederen" om te
zetten in „huwelijkse voor
waarden".
Er zijn nog tal van andere
punten die ter sprake zouden
kunnen komen tijdens die ene
avond van uw leven. De stich
ting zal u desgevraagd gratis
van advies dienen als u een
kaartje stuurt naar postbus 36 in
Eelde. „Wij zullen net zolang
doorgaan met onze voorlich
tingsactie tot de overheid beseft
dat het in feite haar taak is",
zegt voorzitter Van der Heijden.
„Eigenlijk zou zo'n brochure in
ieder trouwboekje moeten wor
den opgenomen. We hebben die
suggestie gedaan en nu heeft de
Vereniging van Nederlandse
Gemeenten de zaak in studie ge
nomen. Maar intussen worden
in Nederland iedere dag op
nieuw 150 mensen weduwe of
weduwnaar".
JAN HENDRIKS