Montedisonzaak nog
altijd in studiefase
Loodsen laken
gebrek aan
informatie
9 1 Wie aan sport doet
ligt altijd voor.
Metrodispuut in Gent
KERNENERGIE EN HET
GOUDEN DRAADJE
Samenwerking in Zeeland
beter structureren
Schade
Weerstanden
Doodsdrift
Nobelprijzen
De lobby
stad
streek
BRUG
Kouder
oplossing puzzel 5:
Vlissingse
PPR wil
meer
inspraak in
kernbeleid
BIBLIOTHEEKDIRECTEUR:
oe stem van zaterdag 1 november
Entink, D- Vreeswijk en
Eckharat.; A
Hansweert, Kruinlngen
Xerseke aokter p e"
aerman, Yerseke, tel on01'
isoa.
Krabbendijke en RUIand.Rm
aokter J. Kamps u,
land-Bath, tel. 01135.34!,
Middelburg aokter ovH
Rijst, Kouaansekaai lj lu;'?
deiburg, iei. 01 l«o--'a
(zaterdag) en dokter
Boerwinkel. Noordweg i
-5343
A
Middelburg, tel. Q,,a,j
124B0 zondag) Visites
vragen voor 10 uur. Spree°'
uur voor dringende gevanf'
van 12.30-13.00 uur
17.30-18.00 uur. e>
sas van Uent dokter v
Dieriek, Graaf Jansdiik
185, Westdorpe, tel. 1253 A
's Heer Arendskerke,
phaartsdijk en Heinkensjj
dokter A. Vos, u",
phaartsdijk, tel. 01198-231
Terneuzen aokter 'n.
Herk, Mich, de Ruytersm»
1. Terneuzen tel. oilsm
4000. "O"
Vlissingen dokter D fin»
teL 12233 (tot zat.' 24»
uur) en dokter A.v.d. Grm
tel. 12950. (van zat. 24 oo
zond. 24.00 uur) Visites aa-
vragen voor io-oo uul'
Spreekuren voor dringen»
gevallen zat. en zona v»„
12.30-13.00 en 17.30-C
uur).
Zaamslag dokter C. Vet-
boom, Axelsestraat
Zaamslag. tel. 01153-1377
WIJKVERPLEGING
Aardenburg, Cadzand, Oosl-
burg. Sluis, Waterianflker ;e
en Nieuwvliet zuster Ris.
seeuw, Mariikenlein 3j
Groede, tel. 01171-1222.
Biervliet, Breskens, Groede
Hoofdplaat, Schoondijke
IJzendijke zusier' Schil,
ders, Orchideestraat 3, Bres-
kens. tel. 01172-1350
EUewoutsdijk e o. zuster C,
Korstanje, Warande 2, Hein-
kenszand, tel. 01106-1615.
Goes en Wilhelminartorp
zuster Rosina, tel. 01100-
16158.
Hoek, Sluiskil, en Philippine
zuster Villerius, Rozen-
laan 5, Hoek, tel. 01164.
1495.
Hulst en Hontenisse zuster
de Waal-Cambeen tel
01148-1402.
Krabbendijke, Waarde, Ril.
land-Bath, Kruiningen,
Hansweert, Schore en Yer
seke zuster Roelse, tel
01134-1510.
Noord-Beveland en Wol-
phaartsdijk zuster D. de
Bruyne, Kamperland, tel
01107-684.
Sas van Gent zuster, van
Waes, Schulpenpad 43, teL
01158-1548 b.g.g. 01158-
1567.
Terneuzen zuster A. Leen-
höuts, v. Steenbergenlaan
68, tel. 3360.
Wemeldinge, Kapelle-Biezelin-
ge, Kloetinge, Kattendijke,
's Gravenpolder en 's Heer-
Abtskerke zuster L. Mev-
er-de Graaf, Vijverstraat 13,
Kapelle, tel. 01102-1360.
Zaamslag, Axel, Overslag,
Zuiddorpe en Koewacht
zuster K. Geleynse, Ooster
straat 2, Axel, tel. 01155-
1885.
TANDARTSEN
Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen -
tandarts G. Vermeulen, He
rengracht 13, Terneuzen, tel.
01150-2004. Spreekuur zat.
10.00-10.30 en 18.00-18.30
uur en zond. 12.00-12.30
uur.
West-Zeeuwsch-Vlaanderen -
tandarts C. Dekker, Sluis,
teL 01178-1373. Spreekuren
zat. en zond. van 12.00-12.30
uur.
Walcheren tandarts G. Mil
joen Eemstraat 5, Oostburg,
tel. 01183-61530. Spreekuren
zat. en zond. van 11.00-12.00
uur-
Zuid- en Noord-Beveland -
tandarts J. ten Haaf. Bea-
tnxlaan 38, Goes, tel. OIW"
15716. Spreekuren zat. en
zond. van 9.00-10.00 uur.
DIERENARTSEN
Oost-Zeeuwsch-Vlaanreren
dierenarts M. Schaub, Ser-
linDenstraat 27, Terneuzea
tel. 01150-5017, en E.
ts'ijs, Wilhelminnlaan Ik
Hulst, tel. 01140-3004.
Noord- en Zuid-Beveland
dierenarts G. Bonescnan-
scher, Hoofdstraat 2, Krui
ningen. tel- 01130-1233.
West-Zeeuwsch-Vlaanderen
dierenarts K.v.d. YiJver' I
Hoofdolaat. tel. 01174-424.
Walcheren, en deel Noord-B'-
veland dierenarts I. K°
Oostkanelle, tel. 01188-141
Visites indien mogelijk san-
vragen tussen 8 en 9 u
's morgens.
APOTHEKEN
Axel Apotheek Axel. Bui
tenweg 8, Axel, te,. 0115"-
2888. Zat. van 10-00 tot 11™.
uur en van 16 tot 17
Verder uitsluitend 1
spoedgevallen recepten.
Goes Zeeuwse Apotheek
Grote Markt 10, Goes,
01100-5255.
Huist Apotheek
Steenstraat 35, tel. 1,1
4255. Geopend zat. van w
tot 17.00 uur en zond-
16.30 tot 17.30 uur- vei®
uitsluitend voor spoedg
len. vi
Middelburg Apotheek
Hummelen, Markt 69,
12134. v..
Terneuzen Apotheek
mann, tel. 2060. Zond g'
pend van 11.30-1230 f
17.30 tot 18.30 uur. yer
uitsluitend voor spoedt
len en recepten- J.
Vl'sslngen - A not heek
Tnn-Mevpv Scheldestr
26. tel. 12025.
(Van een onzer verslaggevers)
TERNEUZEN - De loodsen op de Westerschelde zijn slecht te
„reken over informatie die wordt verstrekt over allerlei vaartge-
vens zoals openingstijden van sluizen in Antwerpen, zichtbcrich-
r en lichtboeien. Dat ondanks alle plannen voor verbeteringen
de vaart op de Westerschelde via bijvoorbeeld een walradarke-
i van honderd miljoen gulden. Al die kostbare installaties leiden
t niets als de informatie, die eruit komt niet of niet goed aan de
loods wordt doorgegeven.
Dit alles blijkt uit het recent
verschenen nummer van de
Nederlandse Loods", het blad
van de vereniging met dezelfde
naam. Volgens de heer J.M.
Banmnk, zelf loods, staan hij en
zijn collega's zeer afwachtend
tegenover al die verbeteringen
zeker als ze niet goed gebruikt
worden. De dienst die verant
woordelijk is voor het doorspe
len van de gegevens is de
Schelde inlichtingendienst met
posten bij de Zandvlietsluis,
Kruisschans en Vlissingen.
Daarnaast regelt de havencoör
dinatie dienst Antwerpen de
aantallen schepen die op een ge
geven moment de Westerschelde
I op mogen varen. Volgens de heer
Bannink gebeurt het met de re
gelmaat van de klok, dat on
danks deze regeling, lange
wachttijden ontstaan bij Ant
werpen, Zeeschepen moeten
uren ten anker voor sluizen, op
plaatsen die daar wat betreft
veiligheid niet bepaald voor ge-
I schikt zijn. „Als de ooi-zaken
I van dergelijke vertragingen op
correkte wijze kenbaar gemaakt
worden aan loodsen en gezag-
I voerders van die zeeschepen dan
is de kous af. Het is jammer dat
dit laatste haast nooit plaats
vindt. Veelal moeten loodsen
steeds opnieuw zeuren om in
formatie, zodat ze aan de
scheepsleiding kunnen duide
lijk maken wat de reden is van
de nieuwe vertraging op weg
naar Antwerpen", zo schrijft de
heer Bannink. Hij vervolgt zijn
verhaal: „Bepaald onverteer
baar wordt het als de loods op
het schip voor „piet snot" wordt
gezet tegenover de scheepslei
ding door toedoen van de ha ven-
coördinatiedienst of door de
Schelde inlichtingendienst, die
proberen hun fout af te wentelen
op de loods, die dan vanzelf
sprekend duivels wordt". De
loodsen staan aldus de heer
Bannink niet van ongeduld te
trappelen om van alle nieuwe
voorzieningen op de Wester
schelde gebruik te maken. Hij
voegt er nog aan toe: „Het ma
ken van fouten is menselijk,
maar blijkbaar zijn de instan
ties, die deze fouten maken zo
onfeilbaar, dat anderen ervoor
op moeten draaien".
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN - De voorwaarden en de beperkingen die bij een
eventuele vestiging van het Italiaanse petro-chemische bedrijf
Montedison in het Sloegebied zouden worden opgelegd aan dit
bedrijf, vormen nog een onderwerp van studie. Evenzeer zijn nog in
studie de toezeggingen, die aan dit bedrijf kunnen worden gedaan.
Dat hebben burgemeester en
wethouders van Vlissingen gis
teren tijdens de raadsvergade
ring geantwoord op vragen van
het PvdA/PPR-raadslid J. de
Meulder. Het raadslid had zijn
vragen afgevuurd naar aanlei
ding van het bericht onlangs in
dagblad De Stem, dat Monte
dison volgens een woordvoerder
in Milaan binnen enkele weken
de beslissing over een nieuwe
vestigingsplaats buiten Italië
zou nemen. Zoals bekend is het
Sloegebied een serieuze kandi
daat. Uit het antwoord trok het
raadslid de conclusie, dat het
college blijkbaar even weinig
wist als de raad. Hij vroeg
daarom de toezegging, dat het
college zou onderzoeken in
welke fase de studies verkeer
den alsmede de onderhandelin
gen en van de bevindingen spoe
dig verslag te doen.
Hij kreeg de toezegging niet.
Wethouder G. Adan deelde mee,
dat over deze stand van zaken
nog geen woord te zeggen viel.
Zelfs viel niet te zeggen of de
zaak voor 60, 80 of 90 procent
beslissingsrijp was. Bovendien
was het havenschap Vlissingen
niet de enige instantie, die te be
slissen had, zo voegde wethou
der Adan er aan toe.
Vlissingen mag van rijkswa
terstaat een halfhoge brug bou
wen over het kanaal door Wal
cheren nabij de PZEM-centrale
De bestaande Souburgse brug
hoeft niet ingeruild te worden
zoals eerst de bedoeling was. De
Souburgse brug mag na gereed
komen van de nieuwe halfhoge
Vooruitzichten voor zondag
en maandag, opgesteld door het
KNMI op vrijdag om 18.00 uur:
Op de meeste plaatsen droog en
in het algemeen lagere tempera
turen.
Weersvooruitzichten in cijfers
gemiddeld over Nederland,
^oor zondag: aantal uren zon: 0
tot 5, min. temp.: omstreeks 7
graden, max. temp.: omstreeks
13 graden. Kans op een droge
periode van minstens 12 uur: 90
procent, kans op een geheel
droog etmaal: 60 procent.
Voor maandag: aantal uren zon:
1 tot 6, min. temp.omstreeks 6
graden, max. temp.: omstreeks
1- graden. Kans op een droge
periode van minstens 12 uur: 90
procent, kans op een geheel
droog etmaal: 70 procent.
WEEKHOOFDPRIJZEN.
VW Polo N. Extra: Mevr. M.J. Haverkort-Werk, Postdam 2,
Warmond. Philips kleurentelevisie Mevr. Drost, v. Bijnkers-
hoeklaan 317, Utrecht. OLGA springboxkombinatie R.C.
Smit, Willem Knuttelstr. 14, Tilburg. Zanussi wasautomaat
J. Zandee, H.H. Kinderendijk 93, Goes. Remington privé
brandkast H.J. Polane, Schildersgaarde 58, Den Haag. Sin
ger naaimachine Mevr. E.F. Pinkster-Kruizinga, Hunzedal
28, Borger. Waardebon van fl. 500,-. van Witteveen G.A.J.M.
Heijmans, Lagemorgenlaan 140 Den Bosch. Waardebon van
fl. 500,-. van Witteveen J. Hendriksen, Westenengerdijk 15,
Harskamp. Carnielli Super Skiff roeimachine H.W.H. Wij-
nands, Peelveldlaan 23, Swalmen (L). Neveda tapijt: W.G.
van Donselaar, Stephensonstraat 70 Haarlem.
Konstanz 311 min 1, Rhein-
felden 211 plus 2, Plittersdorf
343 milt 1, Maxau 401 plus 3,
Ploehingen 130 min 5, Mann
heim 213 plus 2, Steinbach 114
min 11, Mainz 222 onv., Bingen
100 onv., Kaub 137 min 2, Trier
227 min 6, Koblenz 139 min 4,
Keulen 91 min 8, Ruhrort 244
min 7, Lobith 870 min 7, Pan-
nerdense Kop 850 min 4, Nijme
gen 675 min 4, IJsselkop 826 min
Eefde IJssel 348 min 2, Deven
ter 227 min 2, Katerveer-
Spooldersluis 18 onv., Monsin
5438 plus 2, Borgharen 3784
Plus 4, Belfeld 1089 plus 1,
Grave beneden de Sluis 497 plus
4.
Morgen, zondag 2 nov.,
Bergen op Zoom 2.09-14.31
Hansweert 1.31-13.50
'erneuzen 0.58-13.17
Vlissingen 0.28-12.47
Wemeldinge 2.00-14.22
Maandag, 3 nov.,
Hergen op Zoom 3.01-15.20
Hansweert 2.17-14.36
.'erneuzen 1-41-14.00
issingen 1.11-13.30
Wemeldinge 2.52-15.11
brug echter alleen gebruikt
worden door voetgangers en
langzaam verkeer. Over het be
houd van de Souburgse brug op
langere termijn heeft rijkswa
terstaat echter een slag om de
arm gehouden.
Maxalloys was gisteren in de
Vlissingse raad ook nog even
aan de orde naar aanleiding van
het advies van de Zeeuwse
milieu-inspekteur de groenten
uit de nabij gelegen volkstuin
tjes liever niet op te eten. Het
PvdA/PPR-raadslid W. Wisse
wilde nu wel een uitgebreider
onderzoek en inschakeling van
de arbeidsinspectie. Want de
stoffen, die op de gewassen wa
ren aangetroffen, kwamen ook
binnen in de omliggende ge
bouwen zoals scholen en
PZEM-gebouw. De Maxalloys-
zaak komt nog verder aan de
orde in de betreffende raads
commissie.
VLISSINGEN - Het aktiecen-
trum van de PPR uit Vlissingen
schaart zich achter het Energie
Kommitee Zeeland. Die vindt
dat er eerst een economische
kernbeslissing over het gehele
energiebeleid moet worden ge
nomen.
Vervolgens kan dan de proce
dure voor een planologische
kernbeslissing in werking wor
den gesteld. De werkgroep pro
testeert eveneens tegen het feit
dat via deelbeslissingen een be
leid gevoerd gaat worden,
waardoor sommige beslissingen
op het gebied van energiebeleid
en daarmee samenhangend de
vestiging of uitbreiding van in
dustrieën in het Sloegebied mis
schien onafwendbaar worden.
De bevolking van Zeeland
krijgt te weinig kans te beslissen
over het energiebeleid en wordt
daardoor ook de kans ontnomen
eventuele ongewenste indus
trievestigingen tegen te gaan,
aldus de werkgroep.
Dit laatste is volgens hen
daarom belangrijk omdat ten
gevolge van de gesloten onde-!
mocratische structuur van het
havenschap Vlissingen het niet
mogelijk is de bevolking langs
deze weg inspraak te geven. Dit
met betrekking tot eventuele
uitbreidingen van Pechiney en
Hoechst en de vestiging van
Montedison.
WEEKPRIJZEN
Fam stofzuiger: Mevr. T. Buijs-
de Wit, Julianalaan 65, Etten-
Leur. Bimes haardroogkap
Mevr. M. Verpaalen, Parallel
weg 19, Bergen op Zoom.Martex
elek. voetenzak M.C. Geluk, Ar-
golaan 100 Flat nr. 608 Bergen
op Zoom. Aero Flame hobby set
T. H. P. van der Weel, Hertogen
hof 4, Goes. Birdy tafelgarni
tuur Mevr. A.C.M. van
Beckhoven-Backx Ranonkel
straat 50 Oosterhout. Rara gou
den puzzelwoordenboek Mej.
E.C. Broeders Haagweg 460
Breda. F. van de Laarschot, Ire-
nestraat 41, Breda. Mevr. v.d.
Made, Otterring 64 Breda.
(ADVERTENTIE)
OFF. DEALER
K.T.V.
HIF1-STEREO
APPARATUUR
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA - De mededeling van
de directeur van de Provinciale
bibliotheek van Zeeland, mr.
W.D. de Bruine, dat er in Zee
land een bedrag van 3,5 miljoen
gulden op de provinciale begro
ting staat voor het bibliotheek
wezen, deed gisteren in de foyer
van de Bredase schouwburg
enige hilariteit ontstaan. Hilari
teit welke zich niet richtte tegen
de heer De Bruine, maar tegen
de Brabantse Gedeputeerde drs.
Y.P.W. van der Werff, die name
lijk daarvoor had verklaard dat
er op de provinciale begroting
van Noord-Brabant voor de bi
bliotheekcentrale in die provin
cie acht ton staat.
Het gehoor van de genoemde
sprekers bestond uit bijna hon
derdvijftig in het bibliotheek
wezen geïnteresseerden - verte
genwoordigers van gemeente
besturen en bibliotheken uit het
gehele land - die naar Breda wa
ren gekomen voor een door de
afdeling Noord-Brabant en Zee
land van het Instituut voor Be
stuurswetenschappen georgani
seerde bijeenkomst over de
nieuwe bibliotheekwet.
Mr. De Bruine behandelde in
het bijzonder de werking van de
wet voor de gemeenten beneden
dertigduizend, waarvoor een
samenwerkingsverband binnen
de provinciale bibliotheekcen
trale verplicht is gesteld. Zelf
had hij deze verplichting over
igens liever uitgebreid gezien tot
gemeenten met vijftigduizend
inwoners om aldus het finan
ciële en organisatorische draag
vlak van de provinciale lectuur
voorziening en informatiever
strekking te kunnen verstevi
gen.
Spreker zag een probleem in
die gemeenten die wel een inwo
nertal van vijfduizend halen,
wat de wet als benedengrens
noemt voor het hebben van een
„eigen" bibliotheekvoorziening,
maar die in feite uit een aantal
kleinere kernen bestaan waar
voor bediening per bibliobus de
doeltreffendste is. De directeur
van de provinciale bibliotheek
en van de bibliotheekcentrale
vond wel dat de samenwerking
in Zeeland formeel beter ge
structureerd kan worden, ze is
nu nog te veel afhankelijk van
personen. Hij toonde zich voor
stander van eigen plaatselijke
besturen, maar dan wel met veel
ruimte voor de directies.
De dag was geopend met een
inleiding door de oud
staatssecretaris van Onderwijs
en Wetenschappen mr. J.H.
Grosheide, die sinds kort voor
zitter van de landelijke biblio
theekraad is. 's Middags beant
woordde een forum vragen van
de deelnemers.
Een dezer dagen zal minister
Chabert van het Belgische
verkeerswezen een beslissing
nemen over de vraag of er nu in
Gent wel of niet een metro
moet komen. Over die vraag
laaien de discussies steeds
meer heviger op. En met name
gaat het er dan om of de rugge-
graat van het onderaardse
tramnet, namelijk lijn 4, in de
dding moet komen te
liggen of dat het oude tracé
behouden moet blijven
Een tunnel in de Leiebed
ding roept bezwaren op van de
kant van milieugroepen en
liefhebbers van stedeschoon.
Kijk maar naar de affiches met
de tekst „Metro neen", die
haast overal in Gent te zien
zijn.
Behoud van het oude tracé
van de metro doorkruist echter
de verlangens van de midden
standers, die onder andere de
Veldstraat (de voornaamste
at) verkeersvrij wil
len houden. En zij verwachten,
dat er van een rustige wandel
straat niets terecht komt als
daardoor om de drie minuten
een tram rijdt.
Allereerst de bezwaren van
het
voor
de milieugroepen. Met
voorbeeld van Zeebrugge i
ogen, waar de werken aan de
ifuis enorme vertraging oplie
pen vanwege de veenachtige
samenstelling van de bodem,
beweren de miliegroepen dat
de historische gebouwen in
Gent onherstelbare schade
zullen oplopen als er in de Le
iebedding wordt gegraven.
Met name gaat het dan om
gebouwen, die in het centrum
van Gent grond de Leie liggen.
Overigens is de eerste stede
lijke kerk van Gent juist rond
die Leie ontstaan. Op de oever
bevindt zich onder andere de
merkwaardige gebouwenrii
van de Graslei, het oude Pand
uit de zeventiende eeuw, het
Vleeshuis en de St. Michaels-
kerk. „Wanneer het water uit
de Leie gepompt wordt, zal er
een verstoring ontstaan van
het natuurlijk evenwicht en
zullen de grondvesten van al
die monumenten het bege
ven", zo voorspellen de mi
lieugroepen
Verder wordt aangevoerd,
dat de werken aan de metro
vijftien jaar zullen duren en
dat het stadscentrum dan on
bereikbaar zal zijn. Winkeliers
zullen dan in die periode bij
gebrek aan klanten hun zaken
moeten sluiten. „Kijk maar
naar Antwerpen, waar, om
anderhalve kilometer tram
onder de grond te krijgen, vijf
jaar lang sommige winkels on
bereikbaar waren", wordt ge
steld.
Deze tegenwerpingen wor
den door ae voorstanders van
de tram in de Leiebedding af
gedaan met de opmerking dat
de moderne tecluiiek het mo
gelijk maakt dit project zonder
schade voor de directe omge
ving uit te voeren. Het feit, dat
de Leiebedding kan worden
gebruikt, vinden ze erg ge
makkelijk. Ze rekenen erop
het karwei binnen vijf jaar te
klaren.
Nu is er dus nog maar sprake
van een semi-metro. Maar ook
het plan daarvoor roept nog
vele weerstanden op. Bij het
huidige plan om niet meer dan
vier kilometer tramspoor on
der de grond te brengen, praat
men met meer over metro,
maar heel psychologisch over
„tunnels". Het knelpunt is de
vraag waar de tram aan persin
de tunnel moet verdwijnen en
waar het niet op een andere
manier kan worden opgelost.
Vermoedelijk zou het pro
bleem al een stuk opgelost zijn
als er een fusie ontstond van de
verschillende vervoersmaat
schappijen, die het openbaar
vervoer in de Gentse regio ver
zorgen. De trammaatschappij,
de maatschappij voor buurt
spoorwegen en de Belgische
spoorwegen hebben elk een
stukje van dat openbaar ver
voer in handen en werken zon
der dat er sprake is van enige
onderlinge co/rdinatie. De
enige afspraak is dat de maat
schappijen elkaar niet becon
curreren.
De verbruiker, degene dus,
die van het openbaar vervoer
gebruik moet maken, is daar
net minst mee gediend.
Daarom keert hij ook gemak
kelijk het openbaar vervoer de
rug toe. Het gevolg is dan dat
het parkeerprobleem in de
Gentse binnenstad alleen
maar groter wordt. Een oplos
sing is geboden. Hoe De ruzie
daarover zal weldra met een
uitspraak van minister Cha
bert moeten worden beëin
digd.
In „De Stem" van 29 oktober
j.l. reageert Laurens van der
Pol op mijn beschouwing in
ditzelfde blad van 11 oktober,
die getiteld was: „De kern
vraag bij kernenergie is: ver
trouwen wij elkaar nog wel?"
Ik kan dit nu ook met recht en
reden aan mijn oude vriend
Van der Pol vragen. In zijn
reactie speelt hij namelijk
nogal duidelijk op de man en
niet op de bal. Daarom, hoe
vervelend ook, wil ik eerst een
paar dingen verduidelijken.
risatie is een conflictmodel,
dat de geesten kan verbitteren.
In de kernenergiediscussie
luisteren „voor" - en „tegen
standers" allang niet meer
naar elkaar. En vandaar mijn
beschouwing, die alleen maar
wilde aantonen dat er een Ba
bylonische spraakverwarring
dreigt te ontstaan, die ik heil
loos vind. Bovendien trachtte
ik iets te zeggen over de ver
moedelijke oorzaken van die
spraakverwarring en tenslotte
verklaarde ik dat onze over
heid en onze wetenschaps
mensen geen gezelschap ma
niakken, idioten of volgzame
sukkels zijn, doch gewone
mensen.
Ik zit niet met een gouden
draadje aan de „atoomlobby"
vast. De bewering op zichzelf
is even absurd als wanneer ik
zou zeggen: „Laurens van der
Pol zit met een rood draadje
aan Peking of Moskou vast".
Dat het voormalig redactie
kantoor van „De Stem" te
Middelburg opgesierd was met
een affiche van de stroom-
groep anti-Kalkar betekent
niet dat ik in die tijd een
Kalkar-weigeraar of een
kernenergie-tegenstander
was. Het kantoor was, zoals
elk redactiekantoor, behangen
met meer dan honderd van de
meest uiteenlopende uitingen
van de vrije mening. Men kan
uit de aanwezigheid van wan
dversieringen, die - evenals
stickers - de muren aan het
oog onttrekken, moeilijk ie
mands gezindheid aflezen.
Hoogstens zijn ludieke en rela
tiverende geest.
Er is geen enkele reden om te
veronderstellen dat een func
tionaris voor public relations
wegens gouden of zilveren
draden geroepen is tot lippen
dienst aan zijn werkgever en
diens „spreektrompet" is.
Ten aanzien van de kerne
nergie wens ik niet als „voor
stander" of „tegenstander" te
worden aangeduid. De kerne
nergie is geen geloofspunt en
ook geen politiek dogma maar
een technische verworven
heid. Deze is er nu eenmaal.
Als zij er niet geweest zou zijn,
dan hadden wij zeker wel een
andere verworvenheid van de
zich snel ontwikkelende tech
niek gevonden om er onze opi
nies op af te slijpen.
Omwille van een eerlijke en
zinvolle discussie is het alle
reerst nodig dat wij - zoals ik
schreef - met beide benen op
de grond blijven staan en dat
wij elkaar niet in een stellin
genoorlog drijven, waarbij
men nu eenmaal niet meer kan
geloven in de goede wil en het
gezond verstand van de tegen
stander. De zogenaamde pola-
Laurens van der Pol neemt
dit laatste feit niet voor waar
heid aan. Hij veronderstelt dat
het kernenergieclubje aan
doodsdrift lijdt. Dat wil feite
lijk zeggen, dat dit clubje met
een drang tot zelfvernietiging
behept is. Indien dit bewezen
zou kunnen worden, zou ik één
der eersten zijn die met opgave
van redenen mijn biezen zou
pakken. Op dat moment zou ik
namelijk de morele keuze in de
kernenergiediscussie maken.
Maar van doodsdrift is mij,
ondanks een gezonde dosis
wantrouwen, nooit iets geble
ken.
Wel geloof ik dat er bij veel
mensen, en waarom ook niet
bij mensen die in de techniek
werken, sprake is van een
soort levensangst. En geen
wonder. Wij hebben té veel in
té korte tijd moeten verwer
ken. Bijna dagelijks wordt ons
bovendien het einde der be
schaving voorspeld. Als het
niet door een atoomoorlog zal
zijn, dan wel door de komeet
Kohoutek of anders door
spuitbussen.
De mens wekt de indruk dat
hij tot alles in staat is. Diep in
ons binnenste worden wij ge
waarschuwd voor die hoog
moedige houding. Kenmer
kend vind ik nu dat in de ker
nenergiewereld die hoogmoed
maar zelden wordt gevonden.
De kernenergie is de eerste
complete technologie in de ge
schiedenis die zich baseert op
het inzicht dat alles wat men
senhanden maken, wel eens
een keer kan falen. Het is ook
de eerste technologie, die
compleet ter openbare discus
sie wordt gesteld.
Als dit met de auto was ge
beurd, dan zouden er vijf mil
joen verkeersdoden minder
zijn gevallen. Als het met de
televisie was gebeurd, dan
zouden wij allemaal wat opti
mistischer leven en wellicht
een minder verwrongen kijk
op de werkelijkheid hebben.
De kernenergie is ook het
eerste fenomeen dat zijn be
trouwbaarheid noodzakelij
kerwijze theoretisch, met be
hulp van computers heeft moe
ten bewijzen. Vreemd is, dat
wij de computers en de mensen
die ze bedienen niet vertrou
wen als zij risico's en gevolgen
van ongelukken met kerncen
trales voor ons berekenen.
Maar als dezelfde computers
feilloos een maanschot bere
kenen, dan zeggen wij: „Wat
zijn de mensen toch knap!"
Dat zeer veel mensen - le
vensangst of niet - in verwar
ring raken bij de discussies
over kernenergie, is niet te
verwaonderen. De „tegen
standers" voeren immers tel
kens weer nieuwe weten
schappers ten tonele, die de
kernenergie als gevaarlijk af
wijzen. Er wordt dan altijd
pronkerig bij vermeld, dat het
om winnaars van Nobelprijzen
gaat. De „tegenstanders" bla
zen ook de titulatuur van de
zogenoemde „verontruste ge
leerden" hoog op. Zij heten
„de eminente deskundige"
(ook als hun vakgebied bij
voorbeeld dat der tropische
landbouw of dat der sociologie
is) of: „de vader van de eerste
kernreactor" (ook als de brave
man er alleen maar aan heeft
meegewerkt). Als het bezit van
de Nobelprijs een garantie
voor betrouwbaarheid vormt,
waarom vergeet men dan dat
het in de kernenergiewereld
werkelijk wemelt van de No
belprijswinnaars? Onder hen
is dr. Edward Teller interes
sant. Tijdenlang werd hij zon
der het te weten geciteerd als
„tegenstander" van de kerne
nergie. Hij zou namelijk ge
zegd hebben, dat kernenergie
centrales niet op onze planeet
thuishoren. Niemand weet
waar en wanneer hij dat ge
zegd heeft, wat men wél weet
is, dat hij - samen met 11 an
dere Nobelprijswinnaars - een
duidelijke verklaring ten gun
ste van de kernenergie heeft
onderschreven. Andere ge
leerden zien verbaasd toe hoe
hun opmerkingen over kerne
nergie uit hun verband worden
gerukt en op spandoeken en in
pamfletten verschijnen, waar
door hetgeen deze geleerden
nu wérkelijk bedoelden in het
geheel niet meer overkomt.
Is het een wonder, Laurens,
dat wij gewone mensen niet
meer weten waar wij aan toe
zijn? De officiële wetenschap
komt met stapels rapporten,
waarin duizenden manjaren
aan studie verwerkt zijn en die
(zelfs als samenvatting) voor
ons onleesbaar zijn. De alter
natieve wetenschap draagt
slagzinnen en pamfletten aan,
waaruit je doorgaans óók
weinig echte kennis kunt put
ten. Het is werkelijk niet over
dreven om te waarschuwen
tegen de Babylonische
spraakverwarring rondom de
kernenergie en te pleiten voor
een logische discussie, zo mo
gelijk: los van emoties.
In een mij uitgereikt pamflet
las ik, dat „plutonium niet
voor niets naar de oud-Griekse
god van de onderwereld is ge
noemd". Wat een logica! Stel
je voor, dat wij het snoepen
zouden willen bestrijden met
een argument als dit: „Niet
voor niets is een populaire zoe
tigheid, die u direct weer ener
gie belooft, naar de oud-
Griekse god van de oorlpg ge
noemd!"
Tot slot nog enkele korte
opmerkingen: Het is bekend
dat de zogenaamde „atoom
lobby" uit een klein aantal
personen bestaat. Ik sta er niet
van te kijken. Ook de „defen
sielobby", de „spoorweglob
by", de „luchtvaartlobby" en
de „palingvisserijlobby" be
staat uit een klein aantal per
sonen. In ons type gemeen
schap wordt het beleid per de
finitie door kleine groepjes
voorbereid. Ook massale ma
nifesten, pro of contra dit of
dat, worden vaak door één of
enkele mensen opgesteld.
Zoals je weet, ons parlement is
slechts in zoverre monddood
als het zich monddood wenst
te laten maken. Bij ons merk ik
daar niet veel van.
Ik zal informeren met hoe
veel promille mijn verzeke
ringspremie moet stijgen, als
ik „het risico wegens de na
bijheid van een kerntechni-
sche installatie" méé laat ver
zekeren. Mijn levens- en mijn
ziekteverzekering vragen geen
cent extra premie van mij,
hoewel bekend is dat ik vrij re
gelmatig in een kernreactor
gebouw rondloop. Bij „het
vuur" èn de straling...
V erzekeringsmaatschappijer
zijn graag bereid om kerne
nergiecentrales te verzekeren
tegen ongelukken. En zoals je
uit je eigen verzekeringsprak
tijk weet: die maatschappijen
zijn óók niet gek.
Zonder doodsdrift en zonder
boosheid.
MIDDELBURG
TOM KOOPMAN
v
