In paalwoningen van Piet Blom
ZOEKEN NAAR
EIGEN
OONKLIMAA
Sinterklaas en Kerstmis:
nieuwe bestedingsimpulsen
van
Shell mislukt
binnenland Q
nm r
Kloppend hart
Achterbuurt
Klein
Dichtheid
Consumentenbond
van misleidende
reclame beticht
Werkloze Nederlanders
maken Duitsers werkloos
Wat is uw
gulden waard
Topman Unilever
optimistisch over
ontwikkeling
van wereldhandel
Beurskoersen
ANP-beurs-
overzicht
Vraag naar
KLM in
overwegend
vriendelijker
markt
DE STEM VAN ZATERDAG 1 NOVEMBER
Kunnen mensen wonen in gekantelde kubussen op een paal? Dat vragen veel
mensen zich af, die de drie paalwoningen van architect Piet Blom in Helmond
passeren. Alleen de voordeur is „normaal". De vraag dringt zich op: wat is „wo
nen"? Huisje, beestje, boompje? Piet Blom: „Heel ons wonen is economisch bepaald.
Werken, spelen en wonen gaan niet meer samen. Het wonen is gemaakt tot een
zelfstandige functie. Wij hebben het wonen zo gemanipuleerd, dat mensen nauwe
lijks meer deelnemen aan het maatschappelijk verkeer. Ik zal geen woning meer
bouwen, die mensen dwingen tot passief wonen". Daarom schiep hij een straathuis,
een hemelhuis en een loofhut, drie woonniveaus gevat in één kubus en door een
betonnen sokkel enkele meters boven de begane grond getild. Waarom hij dat zó
deed heeft een hele voorgeschiedenis.
Bij de officiële ingebruik
neming van drie proefwonin-
gen - het is de bedoeling, dat in
Helmond zestig van deze
paalwoningen verrijzen
spreek ik een Zwitserse archi
tect. Hij stelt een extra num
mer samen van het tijdschrift
Bauen und Wohnen, gewijd
aan hedendaagse Nederlandse
architectuur. „Nederland is op
gebied van woningbouw - als
in de twintiger jaren met de
Amsterdamse School koplo
per in de wereld", zegt hij. Hij
noemt dan wel namen als Aldo
van Eyck, Herzberger, Ver
hoeven en Blom, die langza
merhand het Van de Broeck en
Bakema-imperium ondergra
ven. „Hun ideeën over „wo
nen" en de kwaliteit van hun
bouwvormen rond die woon-
ideeën zijn geweldig en trek
ken internationaal grote aan
dacht", voegt hij eraan toe.
Maar moet je dan van die
„gekke kubussen" bouwen?
Dat vragen zich ook negen
Helmondse architecten af, die
protesteerden tegen de bouw
van deze woningen. Zij zeggen
- zonder de woningen van bin
nen gezien te hebben - dat de
functie van het wonen aan de
vormgeving is opgeofferd. Piet
Blom bestrijdt dat: uiteraard.
Het merendeel van de mensen,
die op de eerste dag de open
gestelde en ingerichte paal
woningen bezochten, bestre
den dat ook, door hun reacties.
Je kunt zeggen, dat de drie ge
reedgekomen woningen een
zelfstandige plastische kwali
teit hebben, los van het wonen.
Ze staan daar als kleine mo
numentjes langs de autosnel
weg Helmond - Eindhoven.
Een beetje gek losgerukt uit
het totale plan waarin de an
dere, nog te bouwen, paalwo
ningen straks zullen functio
neren.
De voorgeschiedenis. Zoals
zoveel steden, die uit hun klui
ten gewassen zijn, was ook
Helmond toe aan een herstruc
turering van de binnenstad;
wilde die als een kloppenbd
hart blijven functioneren. Via
gedachten aan een soort
schouwburg-cultureel cen
trum, kwam men op het idee
van een sociaal ontmoetings
centrum en op Piet Blom, die
elders in het land - b.v.
Kashba Hengelo - bewees over
dit soort zaken goed na te den
ken. Blom, die zichzelf nog al
tijd graag ziet als een rasechte
Amsterdamse jongen, opge
groeid in een volksbuurt, dook
in het Helmondse leven; was te
vinden op feestavonden, in
kerken, op kermis en carnaval,
op tentoonstellingen e.d. Hij
wilde zelf ervaren hoe juist de
Helmondenaar leeft en ont
moet.
Daarna groeide het idee
voor een zogenaamd speelhuis
omgeven door een woud van
woningen. Die huizen zouden
- als in de kashba - op palen
staan, zodat de onderliggende
ruimte, de bègane grond, als
ontmoetingsruimte voor de
bezoekers aan het speelhuis
zou blijven functioneren en de
bewoners van de bovenlig
gende paalwoningen een gro
tere betrokkenheid bij de
straat - het maatschappelijke
verkeer - zou geven. Burge
meester Geukers noemt de ge
kantelde vorm van de wonin
gen een hoogst persoonlijke
conceptie van Blom.
Maar Piet Blom geeft andere
oorzaken voor deze geavan
ceerde vorm aan; al zegt hij,
dat je dit niet tè hardop kunt
zeggen. Delegaties uit het
Helmondse leven bezochten,
ter oriëntatie, verschillende
keren zijn kashba-project in
Hengelo. Daar groeide de
vrees, dat een dergelijke opzet
snel tot een nieuw soort „ach
terbuurt" zou verworden. Piet
Blom had begrip voor deze -
naar zijn gevoel ongegronde -
vrees, omdat Helmond een tijd
van grote verpaupering achter
de rug heeft. Hij heeft daarom
in de vormgeving gezocht naar
een typische eigen constructie;
een soort statussymbool voor
alleen Helmond. Helmond zegt
dan op dit moment ook, dat het
„Trots is" op deze paalwonin
gen; ze brengen Helmond op
een goede manier in de publi
citeit.
Nu is één van de ergste din
gen, die je van een architect
kunt zeggen dat hij de functie
van een gebouw heeft opgeof
ferd aan de vorm. Dat doen
b.v. de Helmondse architecten
t.a.v. deze kubus. Wie er bin
nen een kijkje gaat nemen zal
ervaren, dat het tegendeel het
geval is. Misschien zal men
aanvankelijk wat moeite heb
ben met het „denken in
schuin", maar het prikkelt wel
tot het zoeken naar een eigen
woonklimaat.
Het schuin biedt andere mo
gelijkheden dan het evenzeer
dwingende van de muurvaste
rechthoekigheid in de tradi
tionele woningen. De ramen -
soort patrijspoorten - bieden
naar alle kanten uitzicht,
waarbij de heilige privacy - in
tegenstelling tot beweringen -
niet in het gedrang komt. In
het straathuis (vierentwintig
vierkante meter) - werken,
spelen, lopen, koken, eten, kof
fie drinken, lezen, toilet, dou
che - is er uitzicht naar de
straat gericht; in het hemel
huis (zestig vierkante meter) -
intieme ruimte voor slapen,
t.v. kijken, musiceren, e.d. -
kijkt men, acht meter boven de
grond naar de blauwe of be
wolkte hemel en de zon; de zo
genaamde loofhut in de nok
(achttien vierkante meter)
biedt een ruimtelijk gevoel
naar alle kanten en biedt aller
lei variaties; slapen, atelier,
kweekplaats, e.d.
Het hele huis bevat 250 ku
bieke meter; dat is niet zoveel.
Afgezien van het feit, dat er
steeds meer vraag komt naar
kleine woningen, biedt deze
kubus drie leefniveaus. „En in
welke woningwet-woning,
vind je dat?", vraagt Piet
Blom. Het zit hem niet lekker,
dat het departement als eis
stelde bij de subsidiëring, dat
het koopwoningen
110.000,-) moesten zijn. De
aannemerssom voor de drie
woningen 280.000,-) is hem
tegengevallen. Hij vindt, dat
daar nog aan gesleuteld kan
worden, zodat het begrip wo
ningwet toch ingevoerd kan
worden.
Hij wil, na deze proef, ook
nog sleutelen aan de huizen
zelf. Zo gaan de vloeren van
het straathuis 20 cm. omhoog,
zodat er méér ruimte komt; hij
wil de balkconstructies in de
ruimte weghebben; er komt
een andere trap in het trap
penhuis, dat in de kolom is ge
vat. Ook de buitenwanden
staan hem nog niet helemaal
aan, hoewel die een zeer afge
wogen indruk maken. De bo
venzijde van de kubus bestaat
uit playwood, isolerende
kunststof-foamlaag, Cana-
deze kunstleien en de buiten
wand van de onderzijde uit
playwood, isolerende
kunststof-foamlaag en
Zweedse masonite; de bin-
De schuine wanden zetten de bewoners ook automatisch aan het
denken bij het inrichten van een zithoek.
nenmuren bestaan uit metsel
werk in betonstenen.
De huizen hebben een grote
dichtheid - „zelfde dichtheid
als De Pijp in Amsterdam", al-
1 straathuis2 hemelhuis; 3
loofhut; 4 stam.
dus Blom - maar erm wonend
heb je een ruimtelijk gevoel.
Bij repetitie van een groot aan
tal van deze woningen kun je
de woningen schakelen, zodat
er een „stedelijk dak" ont
staat. „Als er een bepaalde
dwang zou uitgaan van deze
woningen", aldus Piet Blom,
„dan komt dat niet door het
kleine volume. Ik ben tegen
dwingende vormen. En de
dwang door de inhoud valt me
zó mee; er is zoveel separatie
en elke ruimte heeft een ander
karakter".
Wie 's avonds wel eens be
wust door straten loopt met se
riewoningen, ziet hoe dwin
gend die zijn. T.v. allemaal in
dezelfde hoek; allemaal het
bankstel en de eethoek op de
zelfde plaats, etc. Het gemani
puleerde leven. Het zou best
anders kunnen, maar de
meeste mensen hebben zich
aangepast aan het instant
leven, waarbij alles door ande
ren in serieprodukties uitge
dacht is. Deze paalwoningen
hebben ook iets dwingends,
maar dan een dwang, waar we
voorlopig vrede mee kunnen
hebben; ze dwingen tot een
andere mentaliteit, tot een
persoonlijker opstelling ten
aanzien van de wijze waarop je
wilt wonen.
En hoe dat kan laten twee
Helmondse woninginrichters
zien. Eén van de drie paalwo
ningen is leeg te bezichtigen.
De beide anderen zijn inge
richt. Maar wat een verschil.
Een instructie verschil. In de
ene woning is men uitgegaan
van standaardmeubelen, van
een erfenis die toekomstige
bewoners met zich meeslepen;
in de andere woning is inven
tief gezocht naar aangepaste
situaties en ruimte voor echt
paar met twee kinderen. Zo
zijn er twee totaal verschil
lende huizen ontstaan, met ge
heel verschillende indelingen;
geënt op van elkaar afwij
kende woonfilosofietjes. De
schuine wanden blijken daar
bij uitstekend praktisch te
functioneren, nog afgezien van
het ruimtelijke gevoel dat ze
geven aan de - in maten uitge
drukt - betrekkelijk kleine
ruimten. Een wonderlijke er
varing, ontstaan uit een „afge
dwongen" creativiteit. Het
zijn geen huizen voor passen,
pastoe, pasin mensen, maar
wel voor mensen, die flexibel
weten te leven, zowel naar
binnen als naar buiten gericht.
De woningen zijn de ko
mende drie maanden te be
zichtigen. Ik kan u alleen maar
aanraden er te gaan kijken.
Maar dan moet u eerst contact
opnemen met het bureau voor
lichting van de gemeente Hel
mond (tel. 04920-35801), want
architecten, gemeentebestu
ren, bouwondernemingen,
studenten en professoren van
hogescholen, maar ook dui
zenden „gewone" mensen
staan al op de stoep; 5.000
kaarten werden reeds uitge
reikt. Er is een enquête, want
de gemeente wil op de eerste
plaats graag weten hoe even
tuele toekomstige bewoners
erover denken. Zijn de resulta
ten positief, dan vinden de
stadsbestuurders de oud-
Helmondenaar minister Gruy-
ters aan hun zijde bij de reali
sering van nog zestig van deze
Blom- of paalwoningen.
HENK EGBERS
TILBURG - De detailhandel
zit verlangend uit te kijken naar
de komst van St.-Nicolaas. Al
mag Spanje voor velen in het
discrediet zijn geraakt, niemand
zal het in zijn hoofd durven ha
len de jongste generatie van ons
volk te tarten door de goedheilig
man als ongewenste vreemde
ling buiten de deur te houden.
Hij is één van de grootste thera
peuten voor onze zieke econo
mie: zijn injecties zijn op dit
moment meer dan welkom. Zijn
confrater in de handel in gulle
gaven de Kerstman heeft in
ons land nooit deze machtsposi
tie kunnen bereiken. Kortom: de
Kerstman is een weinig geëman
cipeerde conjunctuur
stimulator in de Lage Landen.
Ongetwijfeld brengen de don
kere dagen voor Kerstmis vol
doende licht in de winkels en
warenhuizen.
De filosofie van dit alles is, dat
het uit conjuncturele overwe
gingen een goede zaak is dat de
cember nadert. Er wordt dan
minder gespaard en meer gecon
sumeerd.
In het afgelopen jaar is de
spaarneiging sterker geworden.
Medio 1974 begonnen is er voor
miljoenen meer aan spaargelden
bij de spaarbanken en handels
banken ingelegd. Na mei zijn
deze stijgingen, mede onder in
vloed van vakantiebestedingen
sterk teruggelopen. Het is de
vraag of de spaarneiging weer
niet versterkt zal worden, nu de
rentetarieven langzaam stijgen.
Dit gebeurt onder invloed van
ongrijpbare krachten op de
geld- en kapitaalmarkt, die door
de centrale instanties als De Ne-
derlandsche Bank en de over
heid moeilijk gecontroleerd
kunnen worden. De oorzaak
wordt wel gezocht in de be
hoefte - onder meer van de
overheid zelf ter financiering
van haar begrotingstekorten -
aan langlopend kapitaal. Gro
tere vraag naar dit kapitaal
drijft de rente omhoog. En dit
kan weer aanleiding geven tot
een grotere spaarneiging van
wege de hogere vergoeding die
voor spaargelden wordt gege
ven.
Er zijn verschillende nadelen
aan deze rentestijging op dit
moment verbonden. In de eerste
plaats kan zij de consumptie
tegenhouden. Vervolgens leidt
hogere rente tot de aantrekking
van buitenlands kapitaal waar
door de geldvoorraad in ons
land toeneemt. Indien hiertege.
nover geen goederen staan, dan
heeft dit meer inflatie tot gevob
hetgeen desastreus is voor dj
werkgelegenheid.
Bovendien moet de overheid
tegen hogere rente gaan lenen ig
1976 waardoor de gelden nodig
voor rentebetalingen op latere
tijdstippen weer omvangrijk,
worden.
Tenslotte zal het bedrijfsleven
minder geprikkeld worden tot
het doen van investeringen als
zij voor geleend geld meer moet
gaan betalen. Ook in de bousv.
nijverheid ziet men liever geei
rentestijgingen. Immers de hy.
potheekrente zal op een gegeven
moment zich aanpassen aan
deze rentestijgingen, en in tijden
van stabilisatie van het reële
loon zullen weinigen bereid zijn
hogere lasten voor hypotheek
aan te gaan. De produktie in de
bouw wordt hierdoor nadelig
beïnvloed.
Kortom: het is te hopen dat de
activiteiten van St.-Nicolaas
voldoende zullen zijn om de he.
stedingen op te jagen. Wat
„goed" is van deze kindervriend
is nu goed voor onze economie.
DRS. A.A. WENTINK
(Van onze, parlementaire redac
tie)
DEN HAAG - Het kamerlid
K. Kolthoff (PvdA), tevens lid
van de bondsraad van de Con
sumentenbond, verwijt het be
stuur van deze bond mislei
dende reclame.
Hij is gevallen over een
pagina-grote advertentie van de
Consumentenbond in het leden
blad van de PvdA. Een adver
tentie die aanvangt met de slo
gan: „Voor 10,- bent u onze
bondgenoot". Laat de code
commissie van de Reclameraad
het maar niet horen, zo schrijft
Kolthoff aan het bondsbestuur.
Hij wijst erop, dat enkele weken
vóór de plaatsing van de adver
tentie de bondsraad een be
stuursvoorstel heeft goedge
keurd, waarbij besloten werd de
contributie te verhogen van
19,- naar 21,-.
BONN (DPA) - Het illegaal
tewerkstellen van werkloze
bouwvakkers uit Nederland in
het grensgebied van
Noordrijnland-Westfalen heeft
ertoe geleid dat bijna 20 procent
van de Westduitse bouwvakkers
in Munsterland werkloos ge
worden is.
De Westduitse regering gaat
na hoe het illegaal tewerkstellen
van buitenlanders kan worden
verhinderd.
Am. dollar2.57-2.67
Engelse pond5.31-5.61
Belgische fr6.49-6.79
Duitse mark 100.75-103.75
Ital. lire33.75-37.25
Portugese esc6.25-8.25
Canadese dollar 2.49-2.59
Franse fr59.00-62.00
Zwitserse fr98.75-101.75
Zweedse kroon 58.75-61.75
Noorse kroon46.25-49.25
Deense kroon42.25-45.25
Oostenr. sch14.38-14.68
Spaanse pes4.17-4.47
Griekse drachme7.00-8.25
Finse mark67.00-70.00
Joegosl. dinar 12.25-14.75
FRANKFORT (ANP) - „Hoe
wel de opleving van de wereld
handel langzamer gaat dan de
meesten van ons lief is, is er re
den voor optimisme op voor
waarde dat de internationale
investeringen niet worden ge
remd door politieke onstabili
teit of bureaucratie", zo heeft de
heer D.A. Orr, voorzitter van
Unilever Limited, gezegd op een
conferentie van The Conference
Board in Frankfort.
De heer Orr was eveneens op
timistisch gestemd over het her
stel van de wereldeconomie.
„Recente tekenen doen vermoe
den dat we het dieptepunt van
de recessie zijn gepasseerd. We
constateren een flinke opleving
in de VS en aanwakkerende ac
tiviteiten in de belangrijke
Duitse autoindustrie. Het is niet
al te optimistisch te veronder
stellen dat zich in de meeste be
langrijke industrielanden in
1976 een economische opleving
zal voordoen", aldus de heer
Orr.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM - Het plan van
de Koninklijke Shell Groep om
een belangrijke plaats te ver
werven in de wereldenergie
voorziening door middel van in
koop in de kernfysische activi
teiten van het Amerikaanse
Gulfconcern blijkt niet te luk
ken.
Het bericht dat General Ato
mic, de gemeenschappelijke
dochteronderneming in San
Diego, het laatste contract voor
de bouw van vijl kernreactoren
heeft afgekocht, vormt hiervoor
een bewijs.
Volgens de Financial Times
heeft deze afkoop Shell en Gulf
gezamenlijk 125 miljoen dollar
gekost.
scheepsberichten
Abel Tasman 29 900 n. Hawai
nr. Balboa, Achilles 2-11 tel,
ramaribo verw., Algol 31 vn.VÏ.
toria nr. Rio de Janeiro, Amstel.
stad 30 570 ono. Ascension m
Pt. Elizabeth, Antilla Cape 3[
340 ono. Norfolk nr. Everett, At
lantic Star 30 140 o. Newfound
land nr. Antwerpen, Balong.l!
vn. Tema nr. Banjul, Britsumji
250 zw. Azoren nr. Keywest
Bussum 31 315 wzw. San Salva
dor nr. Los Angeles, Chevroi
Amsterdam 360 zw. Tehuante-
pec nr. Christoba, Chevroi
Freeport 30 20 o. Eastlondonnr.
Freeport, Cinulia 30 33 z. Water-
ford nr. Curasao, Coppenamell
vn. Puerto Cortes nr. Galveston
Diloma 30 280 zzo. Dakar nr.
Triëst,Docklift-I 30 120 no.
Santa Maria nr. Port Said, Do-
sina 30 180 z. Dakar nr. Genua
Gulf Hansa 31 te Point Tuppei
verw., Gulf Hollander 30 lli
zw. Azoren nr. West Afrika,
Hercules 31 te Maracaibo vera,,
Hermes 30 vn. IJmuiden nr. Fori
de France, Kalydon 30 vn. Sin
gapore nr. Noumea, Kryptos3p
135 o. Zuid Madagascar nr. Lou-
renco Margues, Maasbree 30251
z. Freetown nr. Lyme Bay, Ma-
coma 30 130 zo. Freetown nr.
Perz. Golf, Merseylloyd 30 vn,
Singapore nr. Kaohsiung, Mis-
sissippilloyd 30 vn. Abadannr.
Koeweit, Neder Elbe 30 vn,
Londen nr. Port Said, Neder Lek
31 vn. Lyttleton nr. Port Chal
mers, Neder Waal 30 vn. Kaap
stad nr. Antwerpen, Nedlloyd
Dejima pass. 30 Kaapstad nr.
Port Kelang, Nedlloyd Delft 3'
vn. Cristobel nr. Rotterdam,
Nedlloyd Kembla 30 te Sir
pore verw., Nedlloyd Nile 30™.
Bordeaux nr. Duinkerken,
sendrecht 30 370 wnw. Flores
nr. Puluth, Patro 30 1120 zo.
Santos nr. Montevideo, Salland
30 vn. Rotterdam nr. Antwer
pen, Sliedrecht 30 340 w. Wal
visbaai nr. Porto Vesure, Sta
tendam 30 vn. Bermuda nr. New
York, Straat Agulhas 30 vn.
Durban nr. Eastlondon, Straat
Fiji 30 270 o. Durban nr. Moji,
Straat Florida 31 te Eastlondon
verw., Straat Futami 30 vn. Port
Louis nr. Durban, Straat Luzon
30 100 z. Addu Atol nr. Singapo
re, Straat Napier 30 580 o. Riode
Janeiro nr. Rio.Talamanca 30 ti
Pto. Armuelles verw., Tibana31
90 no. Kp. Villano, Trident Rot
terdam 30 205 nw. Curasao nr.
Rotterdam, Vitrea 31 100 zzo.
Pt. Moresby nr. Singapore,
VRIJDAG 31 OKTOBER 1975
le kolom slotkoersen vorige beurs. 2e kolom koersen 2e tijdvak beurs
a - laten b - bieden c - exclaim
d exdiviaend e gedaan bieden f gedaan-laten
Actieve aandelen
Handel en industrie
AKZO f 20 36,30 36,10
ABN f 100 316,50 317,00
AmRo f 20 72,70e 73,30
Deli-Mij f 75 81,70 81,00
Dordtsche f 20 122,00 122,30
Dordtsche Pr. 120,80 119,30
Heineken f 25 I47(00f 148,50
HeinekenH-f25 136,80 138,00
HAL H.flOO 63 50 63,00
Hoogov. f20 50,70 51,50e
HVA-M. eert 56,10e 56,20
KNSMcrt f100 132,50 132,50
KLM f 100 51,50 52,50
Kon.Olie f 20 93 40 93,50f
Nat.Ned. f 10 80,40 81,00
Ommeren Cert 229,00 230,00
Philips f 10 24,70 25,10e
Robeco f 50 178,00 177,50
Rolinco f 50 128,00 127,70
Scheepv.L f 50h4 00 113,00
Unilever f 20 io4,50 105,OOf
staatsleningen
10.50 Ned. 74 107,50 107,40
9 75 id 74 104,20 104,40
9.00 id 75
8.75 id 75
8.50 id 75
8.00 id 69
100,50 100,50
99,50
99,50
94,00
8.00 id 70-95 95,10
8.00 id 71-96 93,30
9,20
99,50
94,20
95,40
93,50
8.00 id 701 100,40 100.40
8.00 id 7011
8.00 id 70III
8.00 id 69-76
8.00 id 70-77
7.75 id 71-96
7.75 id 73-98
7.75 id 70-78
7.50 id 69-94
7.50 id 71-96
7.50 id 72-97
7.50 id 71-81
7.20 id 72-97
7.00 id 661-91
7.00 id 6611
7.00 id 69-94
6.50 id 681-93
6.50 id 6811
6.50 id 68III
6.50 id 68IV
6.25 id 66-91
6.25 id 67-92
6.00 id 67-92
5.75 id 651-90
5.75 id 6511
5.25 id 641-89
5.25 id 6411
5.00 id 64-94
4.50 id 58-83
4.50 id 59-89
4.50 id 601-85
4.50 id 6011
97,00
97,00
101,60
101,50
91,10
90,40
101,40
90,50
89,50
88,80
99,50
86,80
89,30
88,90
87,00
84,90
84,70
84,40
84,20
87,90
83,70
82,80
86,10
86,00
84,00
83,70
79,40
91,40
82,60
88,20
79,90
97,00
97,00
101,65
101,40
91,10
90,40
101,30
90,50
89,50
88,80
99,60
86,80
89,50
89,00
87,00
85,00
84,70
84,60
84,20
87,90
83,70
82,90
86,10
86,00
84,50
84,70
79,50
91,40
83,10
88,40
80,40
Convert, obligaties
4.75 Akzo 70,20 70,10
6.00 A.B.N. 117,50 119,00
6.75 AmRo73 98,20 98,50
5.50 AmRo
8.25 Ball.Ned
6.25 Buhr.T
7.25 Furn. 73
4.75 Gelder
5.75 Gist-Br
6.50 Grinten
7.25 H'meijer
7.50 Holec
5.25 Hoogov.
7.50 IHC Holl 87-70
181,25
95,00
89,20
89,10
95,70
90,00
109,00
93,00
117,00b
183,25
94,20
89,20
89,10
95,60
89,00
107,50
93,00
84,50
7.25 Kappa 73
6.50 Kluwer
8.75 K.N.S.M75
8.75 K.B.B. '75
5.75 KLM
7.75 K.N.Pap.
7.25 KSH 73
7.00 Lyons N
7.25 M'intosh
9.00 Meneba
7.00 NBM-B
7.25 Nederh.
6.50 NMB
7.75 Nutricia
8.00 Nijverd.
4.75 Philips
10.00 Pont
7.50 Proost.B
6.50 Rolinco
6.50 id 1000
8.00 Sanders
7.00 Skol Br.
7.00 Slav.Bk
8.25 Vih-But.
7.00 W'sanen
87,70 ;87,40
104,00
103,90
76,50
110,00
85,20
73,20
84,50
98,80
45,00a
183,00
94,00e
88,00
85,75
105,00
69,20
71,00
90,30
87,20
100,00
87,00
88,30
1103,80
104,00
76,50
109,50
85,20
73,50
84,10
98,70
83,00
35,00a
181,26e
94,00e
89,00
85,90
105,00
,92,50
(69,60
71,20
90,50
187,00
'99,80
87,00
87.70
Aandelen Banken
verz°keringen
AMEV 53,00 53,10
Amfas 84,50 84,00
AssSt.R'dani 96,10 94 40
Ennia HMO UM0
Mees&Hope
Ned.Crediet 42,10 42,20
NMB 132-30 132,30
Slavenb.Bnk 2490,00 2500,00
id Cert 249,00 250,00
Fr.Gr.Hyp. 98,00e 10<>-50
Tilb.Hyp.bk 155,00 150,OOf
Westl.Utr.Hyp 288,50 288,00
Scheepshyp. 2900,002900,00e
Handel en industrie
ACF
310,50
310,50
Ahog-BOB
41,20
41,20
Ahold
93,00b
93,00
AMAS
10,40
10,40
Asd Droogd.
83,50
87,50
Asd Rijtuig
149,00
148,00
Aniem Nat.
28,10
27,80
Arnh.Schbw
100,00
100,00
Asselberg
835,00
875,00b
AUDET
170,50
170,00
Aut.ScrewW
66,00
66,00
Aut.Ind.Rt
1100,00b 1110,00
Ballast-N
46,30
46,00
BAM
77,60
78,00
Batenburg
218,00
222,00
Beek, van
81,00
77,50
Beers
63,50e
63,50
Begemann
89,00
90,00
Bergoss
146,00e
145,50e
Berkel P
101,00
100,50
Blydenst
340,00
310,00
Boer Druk
170,00
172,00e
9,00
Bob UOi,
Borsumij W 71 50
Bos Kalis 103,90
Braat Bouw 211,00
Bredero VG -
69,00
72,50
104,40
210,00
id cert
1120,00
1130,00
Bredero VB
288,00
288,50
id cert
283,00
283,00
Buhrm.Tett.
-
-
id cert
63,50
63,50
Calve-D cert 135,80
135,00
id 6 pet cert
1200,00
1190,00
Centr.Suik.
-
id cert
920,00
916,00
Ceteco
170,00
169,00
id cert
170,00
169,00
Chamotte
45,50
4550,00
Cindu-Key
42,80
43,00
Crane Ned
500,00b
500,00
Desseaux
58,00
58,90
Dikkers
74,50
77,00
Dr.Ov.Hout
215,00
215,00
Droge
1270,00
1250,00e
Duiker App
272,00
270,00
Econosto
38,50
38,90
Elsevier
433,00
435,00
:d cert
429,50
432,00
EMBA
169,50
166,00
Enkes
10,40
10,40
Fokker
3,40
35,20
Ford Auto
338,00
388,00
Furness
79,20
80,00
Gamma II
28,30
30,00
id 5 pet PW
-
-
Gel.Delft c
185,00
186,00
Gelder cert
63,50
63,00
Gerofabr
29,00e
29,20
Giessen
393,00
407,00
Gist Broc.
56,30
56,50e
id cert
56,30
56,50e
Goudsmit
87,50
89,00
Grasso
120,00e
120,50
Grinten
155,20
158,00
Grofsmed.
119,50
119,00
Hagemeijer
68,20
68,00e
Helma Hold.
38,50
38,50
Hero Cons.
123,00
124,50
Heybroek
150,00
150,00
Hoek's Mach
78,90
79,80
Holec
160,00
156,00
Holl.Beton
58,00
59,00
Holl. Beton
56,50
57,00
ICU
100,00
102,00
IHC Holland
29,80f
30,00
Ind.Maatsch.
223,00
220,00
IBB Kondor
64,00
63,60
Interlas
140,00
146,00e
InternatioM
38,80
38,60
Inventum
512,00
516,00e
Kappa eert.
143,50
143,50
Kempen Beg
-
81,00
Key Houth.
-
-
Kiene S
204,00
201,00
Kloos
140,00
140,50
Kluwer
81,50
82,50
Bijenkorf
79,10
id cert
79,00
79,00
id 6 cum
12,80
12,80
Kon.Ned.Pap
46,50
46,90
Krasnap.sky
145,00
147,00
KSH
44,50
45,80
Kwatta
20,50
20,30
Landre&Gl
135,00
135,00
Leids.Wol
262,00
262,50
Macintosh
68,10
63,50
Meneba
105,00
104,50
Metaverpa
2445,00
2445,00
Moluksche
130,00e
133.00
Mijnb.W
830,00
832,00
Naarden
47,00
46,80
Naeff
-
-
Nat.Grondb.
50,10
51,50
NBM-Bouw
31,00
30,10
Nedap
310,00
312,00
Nederhorst
7,50
7,50f
Ned.Bontw.
184,00
185,00
Ncd.Dagbl
140,50
142,00
id cert
351,20
355,00
Nelle
305,00
306,00
Netam
69,00
68,50
Nieaf
1355,00
1355,00
Nierstrasz
1320,00
1330,00
Norit
105,70
106,00
Nutricia GB
48,60
48,10
Nutricia VB
48,60
48,10
N ijverdal
55,90
59,90
OGEM Hold.
Orenstein
Oving-D-S
Pakhoed H
id cert
Palembang
Palthe
Philips
Pont Hout
Porcel.Fles
Proost&Br
Rademakers
Reesink
Reeuwijk
Reiss en Co
RIVA
id cert
Rohte&Jisk
Rommenholl.
Rijn-Schelde
Sanders
Schev.Expl.
Schokbeton
Schuitema
Schuppen
Schuttersv.
Stevin Gr
Stoomsp Tw.
Tablnd.Phil.
Telegraaf
THV Intern
Tilb.Waterl.
Tw.Kabelf.
Ubbink
Unikap
Unil cert
id 7 pet
id 6 pet
V.d.Vliet-W
Veneta
Ver.Glasf
Ver.Hand.S.
VMF
Ver.Uitgmij
Ver.Touw
id cert
Vezel verw.
22,30 22,20
243,00 249,00
122,00 124,00
136,50 137,00
129,50 129,90
78,50
67,50
195,00
102,00e
152,00
380,00
113,00
43,20
105,00
272,00
265,50
49,00
61,00
167,00e
122,00
17,00
940,00
116,00b
318,00
82,00
64,50
77,00
77,20
185,50
385,00
268,00
130,00e
148,50e
76,00
67,00
193,50
110,00e
155,50
385,00
112,50
43,20
103,00
272,00
267,00
47,00
615,00
168,00e
121,80
16,60
124,00
319,00
79,00
82,00
63,50e
78,00
77,20
186,50
389,00
265,00
130,00
141,50
78,00 78,00
66,60 66,60
66,00 66,00
34,00 33,00
91,00 91,50
800,00e 800,00
168,00 169,00
83,00 83,80
60,20 60,10
230,00b 240,00e
VihamijButt 60,20
VRG Papier 64,00
Vulc.oord
Wegener C
id cert
66,00
49,50
49,50
Wessanen c 85,00
60,10
63,10
64,00f
49,90
49,90
85,50
Wyers 82,10e 82,80
Wijk en Her 1241,00 1250,00
Zaalberg 75,10 75,60
Mijnbouw/Petroleum
Maxw. Petr
Moeara En.
id 1-10
id 1-4
Sarakreek
110,50
205,00
266,50
2725,00
23,00e
110,50
207,80
2665,00
2740,00
25,00e
Diversen
Geld.Tram 405,00 401,00e
Ant.Brouw. 150,00b 150,00b
Ant.Verf 138,50 138,50
ElMij Aruba 135,00b 135,00b
Sur.Brouw. 86,00 86,50
Hunter D. 17,50e 17,50e
Participatiemijrn
Alg.Fondsenb. 102,50
America Fnd 137,00
Asd Belegg.D 144,50
Converto 515,00
Goldmines 178,00
Holland F 132,00
id 1 660,00
Interbonds 521,00
Binn.Belf.VG 128,00b
Breevast 114,00
Ned.Vastgoed 550,00
Dutch Int 95,50
102,50
137,00
144,50
515,00
177,60
132,50
663,00
521,00
128,90
115,OOf
550,00
98,20
Beleggingsmijen
IKA Beleeg
Nefo
Obam
Uni-Invest
Wereldhaven
Leveraged
Rorento
Tokyo PH(S)
Tokyo PH
Concentra
127,50
70,00e
67,70
64,00
91,10
61,70
112,30
58,50
80,50
224,00
127,40
69,20e
67,80
64,00
92,00
61,50
112,40
58,00a
80,10
222,00
AMSTERDAM, 31 okt.
(ANP) - Het Damrak is de
laatste dag van deze beurs-
week in een vriendelijke
stemming begonnen. De
meeste actieve waarden
gingen wat hoger van start,
waarbij Deli echter duide
lijk uit de boot viel met een
verlies van f 1,50 op f 80,20.
HAL verloor twee kwartjes
en Scheepvaart Unie een
dubbeltje.
KLM, die over het tweede
kwartaal gunstig geachte
cijfers heeft gepubliceerd,
opende op f 54, hetgeen een
winst betekende van f 1,50,
maar wat minder was dan in
het voorbeurs verkeer werd
betaald. Van de internatio
nals boekte Philips een
winst van 40 cent op f 25,10,
waarmee de magische
f 25-grens werd overschre
den. Hoogovens won 80 cent
op f 51,50, Unilever 70 cent
op f 105,20, Kon. Olie een
dubbeltje op f 93,50 en
Akzo 20 cent op f36,50.
Amro Bank ging f 1,10 ho
ger in andere handen over
op f 73,80, maar ABN begon
onveranderd op f 316,50.
Verder waren de verschui
vingen tamelijk beperkt,
zoals bij Nationale-
Nederlanden die 60 cent
vooruitging, Van Ommeren
met een winst van f 2, Hein-
eken met f 1, HVA met 30
cent en Kon. Boot met een
ongewijzigde opening op
f 132,50. Na opening was er
op de actieve markt van een
langzaam stijgende tendens
sprake. De staatsfondsen-
markt lag er zeer licht ver
deeld bij.
De lokale markt gedroeg
zich weer rustig maar was
overwegend toch iets beter
al waren de meeste ver
schuivingen niet al te groot.
Een duidelijke uitzondering
was Schuitema. Nadat don
derdag na het uitspreken
van de verwachting van een
40 pet hogere winst door het
bestuur alleen flink hogere
biedkoersen waren opge
maakt, begon men de aan
delen nu te verhandelen op
f 124, wat ten opzichte van
de laatst gedane koers een
winst betekent van f 13.
Nederhorst bleef aangebo
den, al kon men voor een
deel van de stukken op een
paar dubbeltjes hoger ni
veau kopers vinden.
