Surinaamse oppositie
dreigt tegen ontwerp
grondwet te stemmen
SPANJE HOOPT NOC OP AFSCHAFFING MARS
I
Links Portugal bezet
katholiek radiostation
geen
moord bij
treindoden
Nunspeet
INDUSTRIEBOND NKV KWAAD OP DEFENSIE
ZWARE KRITIEK OP NEDERLAND
[Syriërs kondigen
hongerstaking aan
Industriebond NVV
blijft gereserveerd
tegenover federatie
De Nieuwe Linie:
Machtspositie
RSV en VMF in
kernenergiebeleid
Besprekingen over
interimakkoord
in Sinaï begonnen
58
Ml
ARNOLD
TOYNBEE
OVERLEDEN
binnertSarsd
iL
Pre
Protest tegen veroordeling
MIH NBIOMW
mttJuifWMomh
IN MOfHKAPHll.
Aanval
Eisen
PRESIDENT BIJ PAUS IN VERLEGENHEID
Subsidiëring
woningbouw
verlengd
Misverstan den
over
terugbetalen
van promesse
Wapenbezit
Angola en Timor
Tonnen schade
bij brand op
raffinaderij
van Esso
Miljoenenorcler naar buitenland
Rudi Carrell
wilEen van
de Acht" in
ere herstellen
Ook grote
maten
mantels
met en zonder
bont
:£)C
16 i
13
n-
■■-•.c -i-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Surinaamse oppositie van de vooruit
strevende Hervormingspartij (VHP) gaat niet akkoord met de
ontwerp-grondwet. Als in dat ontwerp niet een aantal manco's
wordt weggenomen zal de VHP zo kondigde haar leider
Lachmon gisteren aan unaniem tegen de grondwet stemmen.
Liesdek
i yc
Jjose;
neut
Btem.i
YORK Professor Arnold
oseph Toynbee, een promi-
ït Brits historicus van in-
nationale faam, is gisteren
op 86—jarige leeftijd in het
Engelse Yotk overleden.
F Dr. Toynbee was een groot
(■voorstander van een wereldre
gering. Zijn uit twaalf delen
^Earner gesteld werk ..A study
of history" is een internatio-
fpaal standaardwerk gewor-
aden.
B Toynbee verbleef in een
verpleegtehuis sinds hij 14
Bmaanden geleden door een
hartaanval werd getroffen. Hij
is als hoogleraar internationale
•geschiedenis aan de universi
teit van Londen en aan het
Koninklijk Instituut voor In
ternationale Betrekkingen ver
bonden geweestito
Anet pensioen ging.
I Sinds 1915 heeft Toynbee
[veel boeken geschreven over
jBfeschiedenis en internationale
betrekkingen. Tijdens de eer
ste wereldoorlog werkte hij
onder meer voor de politieke
inlichtingendienst van het mi
nisterie van Buitenlandse Za-
Iïoe de van de NPS afge
scheiden statenleden Liesdek
Clarke en Somohardjo zullen
handelen werd gisteren niet
duidelijk, zodat de vraag bleef
hangen of de regering-Arron
voor lzet aannemen van de
grondwet over een meerder
heid zal kunnen beschikken.
In het kamerdebat van gis
teren was het woord aan de
Surinaamse gedelegeerden, die
deze kans aangrepen om hun
partijpolitieke strijd voort te
zetten en de regering-Arron
verdedigde dan wel fel aan
viel. Maar meest opvallend
was de uitermate felle toon,
waarop de gedelegerden Nur-
mohamed en Mungra (beiden
VHP) zich tegen Nederland
keerden.
Het debat werd van Suri
naamse zijde geopend door de
strijdbare mevrouw Liesdek-
Glarke. zich presenterend als
fractieleider van de NPS. „Ve
le zijn gekomen om te zien
hoe de regeringscoalitie en de
oppositie elkaar in de haren
vliegen. De NPS-fractie zal
hen teleurstellen. De NPS
fractie heeft besloten de hand
uit te steken naar slatenvoor.
zitter Wijntuin (van de rege-
jjken.
(Van onze redactie
binnenland)
AMSTERDAM De vier
BSyrische commando's, die 5
september in het station van
Amersfoort een gijzelingsactie
op de Warschauexpres hadden
willen uitvoeren, hebben gis
teren gezegd, dat ze in hon
gerstaking gaan. Ze verklaar
den dit nadat ze gisteren door
de rechtbank In Amsterdam
Ufwegens verboden vuurwapen
bezit ieder veroordeeld wer
den tot een jaar gevangenis
straf met aftrek van voorar
rest.
De officier van justitie had
ytegen allen twee jaar gevange-
^Busstraf met aftrek van het
B NUNSPEET (ANP) De
bondsraad van de Industrie
bond NVV behoudt grote re
serves tegenover de op stapel
staande federatie tussen NVV
en NKV. Toch handhaaft hij
net reeds eerder kenbaar ge
maakte „aarzelende ja" tegen
de federatie.
„Maar die zal dan wel tot
fusie moeten leiden", oordeel
de de bondsraad die gisteren
in Nunspeet de federatieplan
nen besprak in verband met
hetbondscongres dat maandag
8 Utrecht wordt gehouden.
Ook als het congres van de
Industriebond NVV maandag
akkoord gaat mef de federatie,
wsrïf1 I de Industriebond
NVV Zich het recht voor zich
alsnog terug te trekken als de
■Industriebond NKV
voorarrest geëist. De twee ge
wone en de twee kleine ma
chinepistolen van Oosteurope-
se makelij met munitie en de
auto waarover de commando's
beschikten, werden verbeurd
verklaard.
Nadat de president de straf
van een jaar met aftrek voor
ieder der vier verdachten be
kend had gemaakt, besloot hij
de uitspraak met de medede
ling dat zij veertien dagen de
tijd hadden om tegen het von
nis hoger beroep aan te teke
nen.
Toen hij uitgesproken was
hief verdachte Josef A. zijn
hand op, ten teken dat hij iets
wilde opmerken. „U hebt een
deskundige in wapens laten
komen", aldus A. „en die
heeft niet Kunnen aantonen
dat er sprake was van zware
wapens". Hij zei verder dat de
vier verdachten de straf on
rechtvaardig vonden en beslo
ten hadden uit protest daarte
gen te beginnen met een hon
gerstaking, die zij zouden
voortzetten „tot ze er dood
van zouden gaan".
op zijn
congres begin november geen
^uid fVheid verschaft over
dé NW-bond gewen-
(ADVERTENTIE)
Dag mam, omdat ik
zoveel van je hou.
Zet ze in de bloemen,
al die lieve mensen.
'Ie» b!| uw
f leurop blcemitt
•Jlt het Bloemboak
met 175
voorbeeldige
arrangemerwv
iratismini-'
older nü
'erkrljgbaar*
euror interf'oragaT
vonii-yii: 'éigiacht 13o, D«n i laag.
ringsfractie) om samen met de
regering Arron de deur te
openen naar onze broeders in
de VHP". Die uitgestoken
hand werd gisteren echter niet
aanvaard. Mevrouw Liesdek
dreigde een motie van wan
trouwen te zullen indienen in
de staten „om een einde te
maken aan het beileid dat in
Suriname wordt gevoerd".
De fractieleider van de re
geringscoalitie, Nooitmeer,
hield daarna een rede waarin
hij de regering Arron met
hand en tand verdedigde. Hij
reageerde daarmee op de uit
spraak van mevrouw Liesdek,
die had gezegd dat Arron zich
nu eindelijk eens moet gaan
opwerpen als nationaal leider.
Volgens haar zijn rlan NPA en
VHP bereid Arron te steu-
Van de kant van Nurmoha-
med, lid van de VHP-fractie
kwam de eerste aanval op het
Nederlandse beleid. Hij ver
weet de Nederlandse regering
dat ze niet op basis van het
statuut heeft ingegrepen nu
het onheil in Suriname dreigt
„Er is brand in het eigen ko
ninkrijk. Maar Den Uyi blijft
er biind en doof voor. Ze zijn
hier blind voor de nood van
de Surinamers die naar Ne- 1
derland vluchten".
De gedelegeerde Gadden
(lid van de VHP en van de
Bosnegerparlijzei te weige
ren voor ue grondwet te stem
men als niet de rechten en
tradities van de bosnegers in
die grondwet verankerd lig
gen. Na hem hield de VHP-er
Mungra een zeer fel betoog
tegen de „heren kolonisators'
waarin hij zulke krasse ter
men gebruikte en associaties
maakte met de overheersing
van Nederland door de Duitse
bezetters, dat kamervoorzitter
Vondeling hem moest verzoe
ken bepaalde uitdrukkingen
terug te nemen. Mungra bood
later zijn verontschuldigingen
aan.
Oppositieleider Lachmon
stelde in zijn rede een aantal
eisen waaraan voldaan moet
worden wil zijn partij aan
grondwet en overeenkomsten
meewerken. Hij stelde voorop
dat zijn partij niet tegen de
onafhankelijkheid is, ook niet
tegen de datum van 25 novem
ber, maar dat er eerst een
aantal voorwaarden vervuld
moet zijn. Maar desgevraagd
verklaarde hij geen verant
woordelijkheid te willen ne
men voor de op deze wijze
verleende onafhankelijkheid.
De bezwaren van de VHP
gaan tegen het feit, dat in de
concept-grondwet niet voor
komt dat het Surinaamse leger
een weerspiegeling zal zijn
van het Surinaamse volk naar
ethnische groepen. Eveneens
heeft de VHP bezwaren tegen
het feit, dat er geen over
gangsregeling is voorzien in
de trant van een bepaling dat
het parlement zal functioneren
tot de algemene verkiezingen
AMSTERDAM (ANP) De
concerns Rijn-Schelde-Verol-
me en Verenigde Machinefa
brieken hebben een duidelijke
machtspositie op het gebied
van het kern-energiebeleid,
zo schrijft het weekblad De
Nieuwe Linie deze week.
Het blad noemt als bron
„Het universitaire onderzoek
kernenergie in Nederland".
Vorige week meldde De
Nieuwe Linie dat blijkens de
resultaten van het onderzoek
de industriële raad voor de
kernenergie, adviesorgaan
voor de regering, het belang
rijkste machtscentrum is bij
beslissingen over kernenergie.
Deze week schrijft het blad
dat de IRK een verlengstuk is
van de industrie en dat de
concerns RSV en VMF. en ook
Shell en DSM. dankzij dubbel
functies recht =treeks aan de
raad zijn verbonden.
die zes maanden na de onaf
hankelijkheid gehouden moe'
ten worden. Ook tegen de tus
sen de Surinaamse en Neder
landse regering overeengeko
men regeling voor toekenning
van nationaliteiten heeft Lach
mon overwegende bezwaren.
Het feit, dat Surinamers die in
Suriname zijn op het moment
van de onafhankelijkheid de
Nederlandse nationaliteit zul
len verliezen en de Surinaam
se nationaliteit zullen krijgen
zint hem niet. Zijn fractielid
Adhin (oud minister van justi
tie) diende een motie in,
waarin gevraagd wordt ook
voor de Surinamers in Surina
me een optieperiode in te
stellen, waarbinnen zij zelf mo
gen kiezen hetzij voor de Ne
derlandse hetzij voor de Suri
naamse nationaliteit. Het
weerwoord van minister De
Gaay Fortman, dat van onaf
hankelijkheid geen sprake kan
zijn als men niet tegelijkertijd
de eigen Surinaamse nationali
teit krijgt, maakte op Lach
mon geen indruk.
MADRID (REUTER) De
Spaanse minister Jose Solis
heeft verklaard dat onderhan
delingen met Marokko over de
onder Spaans beheer staande
westelijke Sahara nog moge
lijk is.
Hij heeft een beroep op ko
ning Hassan gedaan, de grote
mars van Marokkanen naar de
Spaanse Sahara af te gelas
ten.
Solis zei, dat zijn besprekin-
gen met de koning „in een
buitengewoon vriendelijke
sfeer" waren verlopen en dat
de deur voor onderhandelin
gen open is gebleven.
Op de foto militairen van
het Spaanse leger die landmij
nen registreren, die in de
Spaanse Sahara langs de grens
met Marokko zijn gelegd. Via
borden zullen de mensen voor
de gevarenzones worden ge
waarschuwd.
(Van onze redactie buitenland)
LISSABON Linkse soldaten en burgers hebben gisteren bezit genomen van het radiostation
Renascenca dat vorige week op bevel van de president was afgesloten. Ze hesen een rode vlag
op de zender en begonnen uit te zenden waarmee ze de regering openlijk uitdaagden.
Lachmon
DEN HAAG (ANP)
De minister van Volkshuis
vesting en Ruimtelijke Orde
ning heeft de overgangsrege
ling voor de subsidiëring van
nieuwe huur- en eigen wonin
gen met drie maanden ver
lengd tot 1 januari 1976.
Zoals bekend zijn op 1 Juli
1975 twee nieuwe subsidiere
gelingen voor het bouwen van
woningen in werking getre
den, te weten de beschikking
geldelijke steun huurwoningen
1975 en de beschikking gelde
lijke steun eigen woningen
1975.
De bezetting bracht vooral
president Da Costa Gomes in
verlegenheid, die gisteren in
Rome door de paus werd ont
vangen om onder meer de si
tuatie rond het radiostation te
bespreken, dat eigendom is
van de katholieke kerk. De
paus wil garanties over de
vrijheid van meningsuiting
van de katholieke kerk in
Portugal. Paus Paulus zei de
Portugese president hulp
toe.
Eerder dit jaar werd het ra
diostation met gebruikmaking
van geweld van de katholie
ken afgenomen. De regering
beloofde aanvankelijk terugga
ve Er werden geen stappen in
die richting ondernomen tot
vorige maand, toen soldaten
DEN HAAG (ANP) Er
zijn misverstanden ontstaan
over de regeling voor het te
rugbetalen van de zogenaamde
promesse, zo meent het minis
terie van Onderwijs en We
tenschappen.
Destijds konden studenten
een promesse ondertekenen in
plaats van direct 500 gulden
collegegeld te betalen. Na
twee jaar moest het bedrag
dan worden betaald. In ant
woord op schriftelijke vragen
van de kamerleden Poppe en
Masman (beiden PvdA) heeft
staatssecretaris Klein van On
derwijs weer gezegd niet van
plan te zijn de looptijd te
verlengen. De kamerleden
hadden geconstateerd dat de
inning van het geld, waar het
ministerie thans mee bezig is,
een groep studenten in finan
ciële problemen brengt.
APELDOORN (ANP)
Het Gelders recherche bij
standsteam heeft na ruim 8
weken onderzoek naar de ach
tergronden van de dood van
de 21-jarige serveerster Lydia
de Ruyter uit Nunspeet en de
60-jarige magazijnbediende
R.W. Uosheuvel uit 't Harde,
geconcludeerd dat er geen
sprake is geweest van
moord.
Wat wel is gebeurd op de
avond van de 14e augustus is
niet te achterhalen, aldus gis
teren hoofdinspecteur J. Wil-
zing op een persconferentie
waar een voorlopige afronding
werd gegeven van het spoor
wegdrama.
Duidelijk is in ieder geval
wel geworden dat geen derde
betrokken is geweest bij de
dood van het tweetal. Op 15
augustus vond een werknemer
van het wegrestaurant „Les
Routiers" aan de rijksweg
Zwolle-Amersfoort bij de
spoorwegovergang achter het
restaurant de stoffelijke over
schotten van Lydia en de heer
Rosheuvel-
het station verzegelden, dat in
zijn uitzendingen opriep tot
burgerlijke ongehoorzaamheid.
Da Costa Gomes had zelf tot
de verzegeling bevel gegeven,
en de linksen vreesden dat het
station inderdaad aan de ka
tholieken zou worden terugge
geven.
Een ander probleem waar de
regering zich voor geplaatst
ziet, is de weigering van de
gewapende linkse groeperin
gen om haar illegale wapens
bij de autoriteiten in te leve
ren- Men schat dat er onge
veer 20.090 illegale wapens in
omloop zijn. De president
heeft gezegd dat die tot vrij
dag kunnen worden ingeleverd
zonder dat sancties op het be
zit ervan zullen worden gehe
ven.
Gisteren waren er in totaal
drie wapens ingeleverd, waar
van twee pistolen. De meeste
vermiste wapens zijn automa
tische geweren.
Ook elders blijft Da Costa
Gomes met moeilijkheden
kampen. In Angola voert de
Portugese minister van coöpe
ratie, kapitein-ter-zee Vitor
Crespo, besprekingen om de
leiders van de drie bevrij
dingsbewegingen tot een ver
zoening te bewegen. Op Portu
gees Timor, in de Indonesische
archipel, woedt de burgeroor
log nu al ruim twee maanden
voort. In Indonesische kringen
is vernomen, dat „anti-commu
nistische" troepen oprukken
naar Dili, de hoofdstad van
Portugees Oost-Timor. De In
donesische minister van bui
tenlandse zaken, Adam Malik,
heeft bekend gemaakt, dat hij
op 1 november „ergens in Eu
ropa" met zijn Portugese
ambtgenoot zal praten over de
wijze waarop een eind ge
maakt kan worden aan de
burgeroorlog op Timor.
Met stijgende verbazing,
welgeachte vrienden en vrien
dinnen, hebben wij de afgelo
pen dagen twee artikelen op
de sportpagina gelezen over de
voormalige trainer van het
Nederlands elftal, thans oefen-
meeser van het Westberlijnse
Hertha BSC, de edelachtbare
heer George Kessler met het
witte haar.
Gisteravond epeelde zijn
Mannschajt tegen Ajax en
Kessler was daarbij uit op
wraak. Persoonlijke wraak.
Vertaald kwam zijn betoog in
de twee artikelen erop neer,
dat hij in zijn jonge jaren in
Limburg werd gepest, omdat
hij bij de Hitler-jugend had
gezeten.
En dat heeft hem zo pijn
gedaan, dat hij niets liever
wilde dan teruggaan naar
Duitsland om die Nederlandse
boerenpummels eens even te
laten zien wat hij kon. Wraak
dus. Een slechte raadgever, als
u het ons vraagt.
Maar George met het witte
haar is gelukkig in Duitsland,
zegt hij, daar is nog discipline
en daar houdt Georg met het
witte haar van. Dan moet-ie
daar maar ook blijuen.
Zo ziet u maar weer wat er
allemaal meespeelt bij zo'n
onbenullige voetbalwedstrijd.
„Dat is wat itc van het leven
denk: alles wat je aan dingen
binnenhaalt, daar krijg je ga
rantie op; alleen kinderen en
persoonlijke relaties zijn aan
de wilden overgeleverd"
Cabarettier Freek de Jonge
van Neerlands Hoop).
De Amerikaanse heer Ge
rald Ford, president, is ver
kouden en is op doktersvoor
schrift een paar dagen thuis
gebleven. Ford heeft in ver
band hiermee afgezien van
zijn voornemen een boom te
planten op het terrein van het
Witte Huis ter gelegenheid
van het tweehonderdjarig be
staan van de Verenigde Sta
ten.
Hij kan altijd nog een boom
opzetten met de dokter over
200 jaar vaderland.
Tot morgen (en wij hopen
dat Ajax gewonnen heeft en
dat is ook rancuneus, wat zijn
we toch eerlijk de laatste da
gen).
MERIJN.
JERUZALEM (Reuter-UPI)
Hooggeplaatste officieren
van Israël en Egypte zijn gis
teren in de Sinaï-woestijn bij
eengekomen om de nadere
stappen te bespreken voor het
toepassen van het tweede inte
rimakkoord.
De gemengde oommissie
vergaderde vier uur lang in
een kamp van de Verenigde
Naties op een woestijnweg in
de bufferzone die de legers
van de twee landen scheidt.
Volgens Israëlische kringen
besprak de commissie de te
rugtrekking van de Israëlische
troepen van de olievelden bij
Ras Soedar en Aboe Rhodeis
aan de Golf van Suez.
ROTTERDAM (ANP) Bij
een brand gistermorgen op de
raffinaderij van Esso in het
Rotterdamse havengebied is
een schade van enkele tonnen
ontstaan. De produktie van de
betrokken installatie is voor
een week stilgelegd. Er heb
ben zich geen persoonlijke on
gelukken voorgedaan.
De brand ontstond toen
een pakking van een pomp bij
een installatie voor het distil
leren van aardolie het begaf.
Hierdoor ontsnapten enkele
tonnen gasolie, die terecht
kwamen op een afsluiter, waar
hete stoom doorloopt. Door de
verhitting vloog de gasolie in
brand.
Met de hulp van de brand
weer in Rozenburg wist de
bedrijfsbrandweer het vuur in
ruim een uur te bedwingen.
UTRECHT (ANP) De in
dustriebond NKV is zeer ver
ontwaardigd over het feit dat
het ministerie van Defensie een
miljoenenorder voor marine-
uniformen niet bij een Neder
landse maar bij een buiten
landse onderneming heeft ge
plaatst.
Dat. is een klap midden in
het gezicht van de vele werk
lozen, met name in de con
fectie", schrijft de industrie
bond NKV in het blad „Indus-
trierevu". „Het is een schande
dat men zo iets durft te pres
teren terwijl met name vanuit
speciaal met de overheid op
gerichte stichtingen van alles
wordt gedaan om de werkge
legenheid overeind te hou
den".
De bond heeft geen goed
woord over voor het optreden
van Defensie en Economische
Zaken en acht het hele kabi
net hiervoor verantwoordelijk.
De bond wijst er op dat het
niet de eerste keer is dat de
fensieorders in het buitenland
besteedt en Nederlandse on
dernemingen die voor een
groot deel of geheel op defen-
sioorders draaien in de kou
laat staan.
MINISTER Bnersma van Soci
ale Zaken is gevraagd in over
leg te willen treden met de
cursisten van het .Centrum
voor Vakopleidingen te
Utrecht, waar een deel van de
cursisten het werk heeft neer
gelegd.
DE NVV-bond Mercurius en
de christelijke hedrijfsbond
HBV hebben Ce BVA, de ver
eniging van werknemers in
bank- en verzekeringsbedrijf
en administratieve kantoren,
schriftelijk laten weten, dat er
„onvoldoende basis" is voor
samenwerking met de BVA.
VERTEGENWOORDIGERS
van aile kunstenaarsorganisa
ties in de Federatie van Kun
stenaarsverenigingen hebben
besloten een dag salaris aan
de bedreigde Limburgse vor
mingstoneelgroep GL-Twee te
sturen.
DE Pacifistische Socialistische
Partij in Rotterdam kapt met
de PvdA naar aanleiding van
het optreden van de grootste
nartij in de genie 'evaad met
betrekking tot het ernpunten-
programma 1974-1978.
(Van een onzer verslaggevers)
HILVERSUM De VARA
overweegt momenteel het aan
bod van Rudl Carrell om op
korte termijn de succesvolle
televisieshow „Een van de
Acht" in ere te herstellen.
Eind deze week heeft de pro
grammaleiding opnieuw een
gesprek met Carrell, die deze
show in Duitseland heeft over
genomen.
Een woordvoerder van de
VARA zei gisteren, dat men
allesbehalve afwijzend tegeno
ver dit aanbod staat. „Maar
wanneer het financieel en qua
studioruimte ta realiseren is,
blijft nog altijd het akkoord
van Mies Bouwman nodiig. Zij
is tenslotte de geestelijke
moeder van „Een van de
Acht". Wij betrekken haar ui
teraard in het overleg met Ru
di Carrell. En als ze weigert
haar toestemming te geven,
gaat het naar alle waarschiin-
lijkheid niet door". Mies
Bouwman was gisteren niet
bereikbaar voor commentaar
op Carrells aanbod.
zelfs tot maat
Elegante Damesconfectie
Ginnekenstraat 153
hoek Van Coothplein
Breda - Tel. 076-134965
's Maandags de gehele dag ge
sloten
