BIETENROOIERS TE KIJK
Nederland verbruikt
thans meer
mossels dan ooit
Vallen en opstaan bij bouw
Kapellebrugs wielerbaan
SEIZOEN LOOPT GOED
Drs. Verburg lid
adviesraad
ruimtelij ke
ordening
Merklappen
in Zeeuws
Museum
HOE HALVE EEUW GELEDEN PISTE ONTSTOND
Wisselvallig
G.S. voelen nog
niets voor
aanstelling
onderwijs -
socioloog
Aanvoer
Sintels
Rolblok
Scheuren
Valpartijen
DE STEM VAN WOENSDAG 15 OKTOBER
zmim&A I
(Van een onzer verslaggevers)
SLUISKIL - Honderden
landbouwers uit Zeeuwsch-
Vlaanderen maar ook van ver
daarbuiten zijn gisteren in
Sluiskil getuigen geweest van
een uitgebreide demonstratie
bietenrooien. De demonstratie
vond plaats op een bietenperceel
van landbouwer A. de Moor in
de Vogelschorspolder te Sluis
kil.
Het demonstratiemateriaal
bestond in hoofdzaak uit zoge
naamde zesrijige bietenrooiers.
De machines waren voor een
groot deel uit Zeeuwsch-
Vlaanderen afkomstig.
Van de
negen machines die aantraden
kwam er één uit Kamperland op
Noord-Beveland. Een kleine vijf
hectare bieten ging gedurende
de demonstratie de grond uit,
onder ideale weersomstandig
heden, niet te nat en niet te
droog.
De landbouwers die voor de
demonstratie naar Sluiskil ge
komen waren werden welkom
geheten door ir. L.Th.J.M. de
Wit, consulent voor de akker
bouw en veehouderij te Goes,
een instelling die de demonstra
tie mede organiseerde. Andere
organisaties die de demonstratie
mogelijk maakten waren: de
Stichting voor Landbouwkun
dig Onderzoek in Zeeuwsch-
Vlaanderen, de Nederlandse
Suikerindustrie en het Instituut
voor de rationele Suikerprod uk -
tie in Bergen op Zoom.
De prestaties van de verschil
lende gedemonstreerde types
bietenrooiers werden besproken
door de heer A. Remijn, specia
list in landbouwwerktuigen.
Vooruitzichten voor donder
dag en vrijdag, opgesteld door
het KNMI op dinsdag om 18.00
uur:
Wisselvallig met plaatselijk
buien. Middagtemperaturen
ongeveer 11 graden.
Weersvooruitzichten in cijfers
gemiddeld over Nederland.
Voor donderdag:
Aantal uren zon: 0 tot 5.
Min.temp.: omstreeks 7 graden.
Max.temp.: omstreeks 11 gra
den.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 60 procent.
Kans op een geheel droog et
maal: 30 procent.
Voor vrijdag:
Aantal uren zon: 0 tot 5.
Min.temp.: omstreeks 7 graden.
Max.temp.: omstreeks 11 gra
den.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 70 procent.
Kans op een geheel droog et
maal: 40 procent.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Drs. M. C. Verburg te Middelburg, direkteur van
het Economisch Technologisch Instituut voor Zeeland en lid van de
Eerste Kamer voor de P.v.d.A., is benoemd tot lid van de raad van
advies voor de ruimtelijke ordening. De raad adviseert de regering,
desgevraagd of uit eigen beweging, over zaken die met ruimtelijke
ordening te maken hebben.
Konstanz 335 min 3, Rheinfel
den 222 min 2, Plittersdorf 363
min 1, Maxau 418 plus 3, Plo-
chingen 138 min 7, Mannheim
230 onveranderd, Steinbach 118
onveranderd, Mainz 242 plus 1,
Bingen 116 plus 1, Kaub 153 min
3, Trier 232 min 1, Koblenz 150
min 2, Keulen 112 min 7, Lobith
890 min 4, Pannerdense Kop 868
min 2, Nijmegen 691 onveran
derd, IJsselkop 826 min 2, Eefde
IJsel 350 min 2, Deventer 228
min 1, Monsin 5432 min 8, Borg
haren 3812 plus 25, Belfeld 1083
min 5, Grave beneden de sluis
491 min 4.
Tijdens laag water is de water
diepte tussen Vreeswijk en
Krimpen a/d Lek tijdelijk min
der dan 300.
hoagwaler
Morgen, donderdag 16 okt.
Bergen op Zoom 1.07 en 13.33
Hansweert 0.09 en 12.33 Ter-
neuzen 12 02 Vlissingen 11.36
Wemeldinge 0.58 en 13.24
De raad heeft ook een nieuwe
voorzitter gekregen. In die func
tie is benoemd mevrouw Chr. A.
de Ruyter-De Zeeüw uit Rotter
dam. Zij volgt mr. V. Marijnen
op, die in april dit jaar is overle
den.
Mevrouw De Ruyter-De
Zeeuw is 26 jaar lang lid van ge
deputeerde staten van Zuid-
Holland geweest, speciaal belast
met o.a. de ruimtelijkte orde
ning. Zij maakt vanaf de instel
ling in 1965 deel uit van de raad
van advies voor de ruimtelijke
ordening, sedert 1968 als
ratsvervangend voorzitter. In
ze laatste functie zal nu wor
den benoemd de heer D. Rijn-
ders uit Amstelveen.
(Van onze correspondent)
MIDDELBURG - Tot decem
ber exposeert het Zeeuws Mu
seum in Middelburg 31 mer
klappen uit eigen bezit. De oud
ste merklap dateert van 1709
terwijl de jongste in 1864 werd
gemaakt.
Enkele geborduurde beuken
van de Walcherse klederdracht
laten zien hoe men de motieven
van de merklappen bij het ver
sieren van kledingstukken in
toepassing bracht. Naast de ten
toongestelde merklappen han
gen er ook geborduurde portre
tjes uit de 18e eeuw en voorbeel
den van groot tapisserie werk
uit de negentiende eeuw.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG - Gedepu
teerde Staten willen eerst dan
een oordeel uitspreken over de
aanstelling van een onderwijs
socioloog bij het provinciaal op-
bouworgaan Zeeland, als de on
derwijsnota is uitgebracht. Dit
schrijven G.S. in een voorstel
aan Provinciale Staten om de
subsidie aan het opbouworgaan
per 1 januari 1976 te verhogen
tot 1.175.050 maximaal. Deze
subsidie betekent ten opzichte
van 1975 een verhoging van
237.950.
HEINKENSZAND - Don
derdag 16 oktober zal de heer H.
Eversdijk, raadslid in Borsele en
lid van Provinciale Staten van
Zeeland, de nieuwe bloemen-
verkoopkas van bloemisterij
Wisse aan het Zwake in Hein-
kenszand officieel in gebruik
stellen. De opening gebeurt om
16.30 uur.
MIDDELBURG - Provinciale
Staten van Zeeland hebben de
heer N. Filius (PvdA) als eerste
geplaatst op de voordracht voor
het benoemen van een provin
cievertegenwoordiger in de raad
van bestuur van de PZEM.
(Van een onzer
verslaggevers)
GOES - De consumptie
van mosselen is in Nederland
de laatste jaren met zeker
honderd procent toegeno
men. Niettegenstaande deze
verdubbeling is de situatie
nog altijd zo, dat de totale
Nederlandse mosselcon
sumptie per jaar bij onze Be
lgische zuiderburen in één
maand door het keelgat
vliegt.
Dit stelde gisteren een
woordvoerder van het kan
toor mosselzaken van het
produktschap voor vis en vi-
sprodukten te Bergen op
Zoom vast naar aanleiding
van de stand van zaken van
het lopende mosselseizoen.
Het seizoen verloopt over
igens naar tevredenheid, zo
werd medegedeeld. België
neemt goed af. Ook over de Ne
derlandse markt is men zeer te
vreden. Een aantal jaren gele
den werd er in Nederland onge
veer 20.000 mosseltonnen per
jaar afgezet. Dat is de laatste ja
ren toegenomen tot 40.000
45.000 mosseltonnen. België
neemt echter per week zo'n
10.000 mosseltonnen af. De af
name van Frankrijk is wat min
der. De uitvoer naar Frankrijk
komt echter altijd trager op
gang. Men neemt aan dat hierbij
ook de eigen produktie van
Frankrijk een rol speelt.
De mossels zijn dit seizoen
van een buitengewoon goede
kwaliteit. Het vleesgehalte is
hoog. Dat is er mede de oorzaak
van dat de prijs op de veiling
goed is. Op het moment ligt die
prijs op 35,- tot 40,- per
honderd kilo aangevoerde mos
selen. „Dat is hoger dan de laat
ste jaren het geval geweest is",
zo verklaarde men in Bergen op
Zoom.
De totale aanvoer is goed te
noemen, hoewel niet van een
topjaar mag worden gesproken.
Tot nog toe zijn dit seizoen on
geveer 440.000 mosseltonnen
aangevoerd.
Van de schippersblokkades
destijds heeft de mosselhandel
geen schade ondervonden. Wel
is er enige vertraging in de aan
voer opgetreden. Dat deze ver
traging niet tot schade geleid
heeft, was vooral te danken aan
de goede weersomstandigheden.
„Als het toen was gaan stormen,
zou het leed niet te overzien zijn
geweest", zo meent men in Be
rgen op Zoom.
De meeste Kapellebrugge-
naars, die dit weekende naar
de kermis gaan, weten er nog
wel over te vertellen. Over de
roemruchte wielerbaan, eens
het trotste bezit van de kleine
grensgemeenschap. De mees
ten hebben er zelf nog wel eens
overheen gereden. Van de pio
niers uit vroeger tijden, die 50
jaar geleden aan de wieg ston
den van Kapellebrugs velod
rome weten echter alleen de al-
leroudsten nog maar te verha
len. Daarom hier hun verhaal,
opgetekend door onze corres
pondent Guust Reijns.
Wielerwedstrijden waren
ruim 50 jaar geleden een ge
wild evenement op de kasseien
rond Kapellebrug. Plichtsge
trouwe marechaussees zorg
den echter spoedig voor pro
blemen, omdat het volgens de
wet verboden was op straat te
rijden met een gebogen stuur
op de fiets, met een koerszadel,
zonder spatborden en in een
korte broek. Reden voor de
Kapellebruggenaars tot het
bouwen van een eigen wieler
baan, een initiatief, dat heel
wat verwikkelingen tot gevolg
zou hebben.
In de naburige Belgische
gemeente Stekene bestond al
een cementen piste en in na
volging hiervan besloten Con
stant en Edmon Buijs met de
volledige voetbalclub De
Grensstrijders om op het voet
balterrein een assepiste aan te
leggen. Het definitieve besluit
dateert van 24 oktober 1923.
Direct werd met het grond
werk begonnen. Met schop
pen, spaden en kruiwagens
werd de grond verplaatst en na
enkele weken kreeg de piste al
vorm. Alle arbeid werd door
vrijwilligers gratis verricht.
Met stallantaarns werd di
kwijls tot 's nachts gewerkt.
Toen de politie echter te horen
kreeg dat er ook op zondagen
aan de piste werd gewerkt,
ontstonden de eerste moeilijk
heden. Want zondags werk was
bij de wet streng verboden. Er
werden dan ook uitkijkposten
neergezet die de komst van de
politie moesten aankondigen,
waarop men direkt de vlucht
kon nemen naar België.
De piste werd aangelegd op
ongeveer 80 meter van de
Belgisch-Nederlandse grens.
In de maand april 1924 was
men zo ver gevorderd dat de
vorm van de piste er geheel lag.
Nu ontstond een volgend pro
bleem. Was tot nu toe alles gra
tis gebeurd, het aanschaffen
van sintels voor verharding
kostte geld en dat was er niet.
Geen nood. Constant en Ed
mon Puijs offerden hun spaar
centen op en er werden sintels
besteld in het Belgische Wille
broek van waaruit ze per
treinwagon werden verladen
naar het station op De Klinge
(B.). Er werden 180.000 kg.
sintels besteld.
Toen de stationschef van De
Klinge de aankomst meldde
Bij Constant Buijs staan ze allemaal nog geregistreerd,
de uitslagen van de wielerwedstrijden, die in de jaren 1922,
'23 en '24 in Kapellebrug werden verreden. De nu zeventig
jaar tellende Constant Buijs was de initiatiefnemer van de
volksspelen en de wielerwedstrijden destijds hoofdbe
standdelen van de activiteiten, die tot nu toe nog altijd in
Kapellebrug worden gehouden tijdens de kermis. In 1923
werd de wielerwedstrijd voor de Kapellebruggenaars ge
wonnen door Edmond Picavet voor Jan de Schrijver en
Jozef Baart. Het parkoers liep vanaf café De Congo te
Kapellebrug tot aan de Witte Brug te Hulst en vervolgens
tot aan de grens te Kemzeke-Paal. Er mocht alleen gereden
worden met een eigen velo (gehuurde fietsen waren niet
toegestaan volgens het programma). Om de volksspelen en
de wielerwedstrijd te financieren werd een collecte gehou
den. Die leverde in 1923 een bedrag op van f 7,80. Leden
van de voetbalclub De Grensstrijders werkten aan de col
lecte mee. De volksspelen bestonden destijds uit hardlo
pen, een marathonloop, puitenkruien, enveloppen trek
ken, mastellen happen, strooplikken en zakken lopen.
van de sintels, kwam het vol
gende probleem, het vervoer.
Ren beroep werd gedaan op de
te Kapellebrug wonende vele
kleine landbouwers en ook
deze werden bereid gevonden
om met paard en kar de sintels
te vervoeren en dat allemaal
gratis. Dit leverde nieuwe
moeilijkheden op. De land
bouwers konden allleen 's
avonds na zeven uur rijden en
het station was juist om zeven
uur gesloten. Een van de ge
broeders Buijs bracht hier ook
weer een oplossing. Via de
dochter van de stationschef
werd bereikt, dat ook na slui
tingstijd mocht worden gelost.
En stond er al eens een wagon
een dag te lang geladen dan
werd er ook een oogje dicht
gedaan. Deze landbouwers
staan nog gedeeltelijk geregi
streerd en waren o.a. Cyriel
van Dorsselaer, Petrus van Ge-
ijt, Charel Boussen, Mandus
van Houten, Stant Herrewegh,
Wies Reijns en August Herre-
weijers, die over een afstand
van vijf km. retour alle sintels
op de plaats van bestemming
brachten.
De sintels waren echter niet
gesorteerd en de groffe, half-
groffe en fijne sintels zaten
door elkaar. Ook dit probleem
werd door Constant Buijs op
gelost. Hij kocht een paar rol
len „ollekensdraad" en
maakte daarvan op palen
grote ziften. Alle duizenden ki
logrammen sintels werden op
deze ziften geschept en zo
kreeg men drie verschillende
soorten. Met de groffe sintels
werd de onderste bedding ge
maakt.
Hoe de sintels in de grond te
krijgen was het volgende pro
bleem. Eerst werd het met
dammers geprobeerd maar dit
werkte niet goed. De vader van
Constant Buijs die in de grote
werken in Holland had geze
ten bracht raad. „Rijdt naar
den dijkgraaf Peer Vael in Ab-
sdale met mijn complimen
ten", zei hij. „En vraagt zijnen
zwaren rolblok te mogen ge
bruiken". Dit gebeurde. Men
kreeg de rolblok inderdaad.
Met een koppel paarden werd
de 1800 kg. wegende rolblok in
Absdale afgehaald. Deze rol
blok op de slechte wegen met
kasseien, maakte een hels la
waai en het was precies of er in
de verte kanonnen werden af
geschoten toen het ijzeren ge
vaarte St.-Jansteen passeerde.
Toen de rolblok op de piste
was aangekomen werden er
paarden voor gespannen om
op deze wijze de sintels vast te
leggen. De paarden maakten
echter zulke diepe sporen, dat
een andere oplossing gezocht
moest worden. Goede raad
was duur.
uiteindelijk besloot men de
rolblok zelf te gaan trekken.
Met zware repen en touwen,
die aan de rolblok werden be
vestigd, werd deze door zes
tien man voortgetrokken. Bij
het karwei werd water en
bloed gezweten. De rolblok
van twee meter breed en een
meter hoog moest over een
lengte van 250 meter worden
voortgetrokken, eerst voor het
vastleggen van de groffe,
daarna van de halfgroffe en
vervolgens voor de fijne sin
tels. Maar het kwam voor el
kaar.
Het werd een prachtige sin
telpiste. Ondertussen kwamen
al verschillende renners uit
België een kijkje nemen. Con
stant Buijs legde ondertussen
verschillende contacten met
wielrenners om aan de ope
ningswedstrijd deel te nemen.
Die zou op zondag 24 juni
worden gehouden.
Echter ook nu kwam weer
tegenslag. De hete zomer had
scheuren gebracht in de sin
telpiste. Wederom werd een
beroep gedaan op de land
bouwers, nu om met hun beer-
bakken water te halen uit de
Gentsevaart en dit te storten
op de piste. De Gentsevaart
kwam zodoende droog te staan
en met man en macht werden
putten gegraven in de vaart.
De dag daarop stonden die
putten op de bodem van deze
vaart weer vol met water. Door
de hete zomer waren echter
ook de meeste beerbakken
opengetrokken. Er werd ont
zettend veel water verloren eer
men op de plaats van bestem
ming was.
Na een week water vervoe
ren, dacht men dat de piste be
rijdbaar was. Er werd een po
ging gedaan maar in de boch
ten kwamen de sintels naar
omlaag en de piste bleek voor
wedstrijden nog niet geschikt.
Ten einde raad stelde Con
stant Buijs zich toen in ver
binding met „Den Kuulen",
Cyriel van Helsland, een in
woner van Kapellebrug, die
geregeld de Belgische pisten
bezocht. Deze adviseerde de
sintelpiste te laten betonneren
en zou hiervoor ook geld be
schikbaar stellen. De Steense
metselaar Wannes Thoen werd
in de arm genomen en deze
werd bereid tegen vergoeding
de piste te betonneren. Een
ballustrade werd rondom de
piste aangebracht door de
timmerman Jos. Beijenbergh
uit St.-Jansteen, evenals een
verhoog aan de eindmeet, zit
plaatsen in de tribune en drie
hokjes om kaarten te verko-
pern.
In geheel Oost-Zeeuwsch-
Vlaanderen werd de opening
van de Wielerbaan De Grens
strijders te Kapellebrug be
kend gemaakt die op 24 juni
zou plaatsvinden.
Op deze dag werd in de
voormiddag de piste op be
trouwbaarheid getoetst door
Edmon Buijs. Hij reed er met
een koersfiets op en toen bleek
dat de cement niet overal vol
doende was versteend met het
gevolg dat er enkele uren voor
de openingswedstrijd nog spe
ciale maatregelen moesten
worden genomen om alles in
orde te maken.
De openingswedstrijd werd
een geweldig succes. Ce mu
ziekvereniging Weldoen door
Vermaak luisterde de wed
strijd op. Een geweldige massa
kijklustigen kwam opdagen
zodat de politie moest ingrij
pen om de kaartverkoop te re
gelen. Tijdens de wielerwed
strijd bleek de wielerbaan ech
ter toch niet aan de gestelde
eisen te voldoen want er deden
zich zware valpartijen voor,
waarbij verschillende renners
over de ballustrade in het pu
bliek terecht kwamen. Via
specialisten werd de piste toen
opnieuw aangelegd. In 1925
vond een nieuwe opening
plaats. Met wisselend succes
heeft de wielerbaan gedraaid
tot na de tweede wereldoorlog.
Vele streekrenners hebben er
successen behaald en de pro
gramma's met Jan Pijnenburg,
Piet van Kempen, Janus Bras-
penninck en vele andere be
roemdheden, brachten dui
zenden mensen naar Kapelle
brug.
GUUST REIJNS
eindredactie:
rein van der helm
Zo zag de wielerbaan er, ver voor de oorlog, uit.
