James
steeds
Dean is nog
springlevend
Zenderindeling
per 28 december
FILMSTER KWAM 20 JAAR GELEDEN
jf
radio
even piekeren
ONTDEK DE VERSCHILLEN
Drie films en een fataal auto
ongeluk maakten hem onsterf
lijk, James Dean. Morgen is het
precies twintig jaar geleden dat
hij stierf, op 24-jarige leeftijd.
Miljoenen jongeren die hem ver
afgoodden, omdat Dean op het
witte doek precies wist uit te be
elden wat zij voelden, wilden
eerst niet geloven dat hij dood
was. Er kwamen dagelijks dui
zenden brieven binnen, die aan
James Dean persoonlijk gericht
waren. In tijdschriften versche
nen publicaties waarin gesugge
reerd werd dat het auto-ongeluk
in scène was gezet, omdat de
Ster zich uit het openbare leven
wilde terugtrekken.
Omdat James Dean maar dne
films op zijn naam had en er niet
al te veel over zijn privéleven
bekend was, kon het mysterie-
Dean met de dag groeien. De
roem van de jonge filmster be
reikte het niveau dat alleen door
Rudolph Valentino en Marilyn
Monroe is gehaald en ook die
twee stierven jong, op het top
punt van hun populariteit.
De James Dean-verering is
niet los te denken van zijn tragi
sche dood. Vooral de manier
waarop dat gebeurde maakte
diepe indruk. Dean was gek op
auto's en toen de opnames van
de film „Giant" achter de rug
waren, ging hij van Hollywood
op weg naar Salinas waar races
gehouden zouden worden. Met
een snelheid van 160 kilometer
per uur reed hij bij Paso Robles
met zijn Porsche-Spyder op een
andere wagen. Hij brak zijn nek,
het was vrijdag 30 september
1955, even voor zessen.
James Dean hoort bij de jaren
vijftig, zoals Elvis Presley,
Drees en de atoombom. Hij
speelde op het witte doek het
type jongere dat in die tijd bij
duizenden, vooral in de grote
J.Lescrauwaet e.a., „Leven uit
de geest", Ui tg. Gooi en Sticht,
Hilversum, 27,50.
Een gezelschap beroemde
theologen (rond het tijdschrift
Concilium) onder wie Lescrau-
waet, Schoonenberg, Berkhof,
Küng, Rahner, Congar,heeft
deze bundel opstellen over de
Heilige Geest aangeboden aan
hun collega Schillenbeeckx bij
zijn 60e verjaardag. Geen ge
makkelijke literatuur, door het
vele exegetische werk erin niet
zonder enige scholing te volgen,
maar een erg belangrijke bij
drage aan het zolang in de wes
terse kerk verwaarloosde den
ken over de Heilige Geest, waar
ook nu nog de meeste christenen
geen raad .nee weten. Alleen al
om wat Hans Küng schrijft over
het vormsel en om Piet Schoon-
enbergs artikel over de charis
matische bewegingen is het
boek aan te bevelen aan pasto
res, onderwijskrachten en ieder
die zich bij het leven van de kekr
betrokken weet.
steden, te vinden was: het ruige,
onverschillige, nozem-achtige
type. Veel jonge mensen die na
de tweede wereldoorlog waren
opgegroeid, voelden zich niet
thuis in de sfeer die hun ouders
creëerden. Ze werden nukkig,
nerveus en onhandelbaar.
James Dean speelde in „Rebel
without a cause" zo'n ontevre
den jongen, die rebelleert tegen
zijn omgeving. Zijn ouders ma
ken elkaar kapot en hij moet
zich alleen maar zien te redden.
Hij raakt het spoor bijster en
doet schijnbaar zonder motief
ontoelaatbare dingen. Dean
weet dat vage, onberedeneerde
protest perfect uit te drukken.
En de jeugd in de bioscopen zag
eindelijk iemand in wie ze zich
zelf herkende.
In „East of Eden", een tiim die
E.lia Kazan maakte naar het
boek van John Steinbeck, speelt
James Dean een jongen die door
zijn vader verwaarloosd wordt.
De vader is meer gesteld op zijn
oudste zoon. Dean zoekt wan
hopig naar liefde en begrip, hij is
een eenling met opwellingen die
de mensen niet begrijpen. In zijn
derde en laatste film, „Giant"
speelt hij een eenzame man die
niets bezit. Hij krijgt plotseling
een stukje land en als daarin olie
wordt gevonden, wordt hij toch
nog rijk. James Dean speelt ook
de man als-ie vijftig is en doet
dat zo voortreffelijk dat zijn
tegenspelers in de film, niemand
minder dan Rock Hudson
(McMillan) en Liz Taylor weg
vallen.
In al deze films speelde Jimmy
Dean eigenlijk zichzelf. Hij
kwam al jong alleen in de wereld
te staan toen zijn moeder stierf
en zijn vader vertrok. James
werd opgevoed bij een oom op
een boerderij. De schokkende
gebeurtenissen in zijn jeugd te
kenden hem voor zijn leven: hij
was eenzaam en had steeds de
behoefte zich waar te maken, te
bewijzen dat hij het ook alleen
kon.
In 1949 reist hij naar Los An
geles, waar zijn vader woont er.
probeert hij het in Hollywood te
maken. Dean speelt een te ver
waarlozen rolletje in „Sailoi
beware", een comedie met Jerry
Lewis, maar breekt niet door. li'.
New York wordt hij toegelaten
tot de beroemde Actors Studio,
waar Elia Kazan jonge acteurs
opleidde. Marlon Brando was d<
bekendste exleerling van die
school. James Dean bewonderde
hem mateloos en wilde net zo
onverschillig, ingehouden er
agressief spelen als Brando. Na
rollen in tv-films en (vrij zware;
toneelstukken vraagt Kazan
hem te spelen in „East of Eden'
en dan begint zijn carrière pas
echt. Een carrière die overigens
maar anderhalf jaar zou duren.
James Dean was het symbool
van de eerste onafhankelijke
teenager in de geschiedenis. De
tiener van de jaren vijftig voelde
onrust en onvrede en had ge'd
om zich uit te leven, maar t
niet de mogelijkheid zijn pro
enige richting en inhoud te
ven. Dat gebeurde pas in de
James Dean: onsterflijk.
ren zestig. Maar mensen als
Dean zijn onmisbare voorlopers
geweest. Bob Dylan bijvoorbe
eld, voelde zich in zijn tienerja
ren erg door James Dean geïn
spireerd en ook hij zocht als 16,
17-jarige verwoed in tijdschrif
ten naar gegevens over zijn
idool.
In de twintig jaar die na zijn
dood zijn verstreken hebben
steeds weer nieuwe jongeren die
op weg waren naar de volwas
senheid in James Dean hun
voorbeeld gevonden. Vorig jaar
nog wijdde de Amerikaanse
popgroep de Eagles een nummer
aan de legendarische filmster.
„Te snel om te leven, te jong om
te sterven", zingen ze over hem.
De jaren zeventig hebben op
sommige punten veel weg van de
jaren vijftig, we maken ons weer
zorgen over de economie en veel
musici zien eruit als nozemach
tige rock 'n roll-zangers. Ook de
James Dean-verering leeft weer
op. In Duitsland zijn zijn drie
films weer uitgebracht en mis
schien volgt Nederland ook nog
wel.
DIRK VELLENGA
HILVERSUM (ANP) - Met
ingang van zondag 28 december
zal de sterkste middengolfzen
der, 746khz (402 m) worden los
gekoppeld van het fm-zendernet
ten bate van het nieuwe klas
sieke muziekprogramma Hil
versum 4. Dit wordt van die da
tum af tussen 7.00 en 17.00 uur
(zondags van 8.00 uur af) uitge
zonden op het dan verlaten fm-
net.
Tegelijk wisselen de zenders
Hilversum 1 en 2. Daardoor zal
Hilversum 1 overdag uitsluitend
op de middengolf zijn te horen.
Na 17.00 uur echter ook op fm.
Het programma Hilversum 2
gaat naar de middengolfzender
1007khz (298 m) en blijft ook op
fm. Hilversum 3 blijft op de
middengolf zender 674khz'(445
m) en de fm. De middengolf-
hulpzenders Hoogezand, Hen
gelo en Hulstberg zullen het
programma van Hilversum 3
niet meer onderbreken voor uit
zendingen van de regionale om
roepen. Deze gaan naar het fm-
net. Het Amsterdamse pro
gramma stad zal worden uitge
zonden op de middengolfzender
Amsterdam, 1250khz (240 m).
Bij de PTT is een plan in voor
bereiding tot opvoering van alle
zendersterkten. De uitvoering
hiervan zal drie jaar vergen.
Andere landen hebben ondanks
afspraken hun zendersterkte al
opgevoerd, Nederland is daarin
tot nu toe bescheiden geweest,
aldus een woordvoerder van de
PTT.
Vanavond de eerste aflevering
uit de serie „Briggs, ae schrik
van de geheime dienst", een En
gelse comedyserie, met David
Jason in de hoofdrol. Briggs is
agent van de Britse contra
spionage en staat bekend om
zijn bijzondere speurdersme
thode. Deze aflevering heet „De
aanslag". Briggs' chef wordt be
dreigd en tijdens een diner in
een duur restaurant doen zich
dan ook de meest merkwaardige
gebeurtenissen voor. (Nederland
'l, 19.50 u.)
m Paul Newman is de ster in een
serie van zeven films die de Tros
dit seizoen op het scherm brengt.
Begonnen wordt met „Hombre",
een western van Martin Ritt uit
1967. Paul Newman wordt als
kind van blanke ouders door de
Apachen ontvoerd. Later komt
hij terug in de blanke samenle
ving, maar het blijkt dat hij in
zijn hart meer Indiaan dan
blanke is. Naast Newman spelen
ook Richard Boone en Barbara
Rush mee (Nederland 2,20.25 u.)
Voor de laatste maal daveren
vanavond de suffragettes over
onze schermen, in de slotafleve
ring van „Zij aan zij" breekt
Sylvia Pankhurst met de mili
tanter wordende WSPU. Ze gaat
een eigen blad uitgeven en richt
haar acties op het Engelse la
gerhuis. Na de Eerste Werel
doorlog boekt de vrouwenbewe
ging haar eerste resultaat: de
vrouwen van boven de dertig
krijgen stemrecht in Engeland
(Nederland 1, 20.15 li.)
m m
flCIO
NEDERLAND I
10.45
18.15
18.45
18.55
19.05
19.30
19.50
20.15
21.35
21.50
22.20
22.45
22.49
18.45
18.55
19.05
19.30
20.00
20.25
22.15
22.55
NOS/NOT
Schooltelevisie.
TELEAC
Archeologie - les 7
NOS
Suriname deze week.
Journaal.
NCRV
Doris Day, tv-serie
De geheimen van de die
renwereld.
Briggs, de schrik van de
geheime dienst, comedy
serie.
Zij aan zij, tv-serie.
NOS
Journaal.
NCRV
De Donau-Schwabische
Blaskapelle.
M'n hemd oké, maar m'n
broek krijgen ze niet, in
terview.
Symbiose.
NOS
Journaal.
Reportages van buitenlandse
correspondenten. 16.15 Jour
naal. 16.20 Programma voor ou
dere kijkers. 17.05 Denkste,
kinderserie. 17.55 Journaal.
20.00 Journaal en weerbericht.
20.15 Actualiteiten. 21.00 Muzi
kaal programma. 21.45 Undsol-
che Macht gelegt in solche
Hand, film uit de serie Spuren.
22.45 Journaal, commentaar en
weerbericht.
DUITSLAND II
16.30 Hobbyprogramma.
17.00 Journaal. 17.10 Der weisse
Stein, kinderserie. 17.40 Actua
liteiten en muziek. 18.20 Diana,
tv-serie. 19.00 Journaal. 19.30
Wie würden Sie entscheiden?
Rechtzaken beoordeeld door
burgers. 20.15 Informatief pro
gramma. 21.00 Journaal. 21.15
Subterfuge, Engelse speelfilm.
22.45 Journaal.
NEDERLAND II
NOS
Brigadier Dog.
Journaal.
TROS
Doctor Who, jeugdserie.
NL Tippers.
NOS
Journaal.
TROS
Hombre, Westernfilm
met Paul Newman.
Aktua TV.
NOS
Journaal.
BELGIË (Nederl.)
14.00 Schooltelevisie. 18.10
Kindermagazine. 18.30 Maga
zine voor de vrouw. 19.00 Ka
tholieke uitzending. 19.30
Sportmagazine. 19.43 Weerbe
richt. 19.45 Journaal. 20tl5 La
familie Boussardel, feuilleton.
22.05 Europalia '75 - Frankrijk:
De impressionisten. Aanslui
tend: Journaal.
DUITSLAND I
10.00 Journaal. 10.05 Actuali
teiten. 10.45 Crossfire, Ameri
kaanse speelfilm. 12.05 Jour
naal. 12.35 Persoverzicht. 12.40
BELGIE (Frans)
14.00 Schooltelevisie. 18.00
Paulus de boskabouter. 18.05
Klein, klein kleutertje. 18.20 De
Familie Partridge, tv-serie.
18.45 Open school, informatieve
serie. 19.15 Sporttribune. 19.59
Mededelingen en weerbericht.
19.45 Journaal. 20.15 De onder
gang van de adelaars, Ameri
kaanse oorlogsfilm. 22.40 Jour
naal.
HILVERSUM I
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.02 Het
levende woord. 7.08 (S) Prelu
dium: klassieke muziek. 7.30
Nieuws. 7.40 (S) Aktualiteiten.
7.55 (S) Aangestipt, program
maoverzicht. 8.00 Te Deum
Laudamus: gewijde muziek.
8.24 Op de man af, evangelisch
kommentaar. 8.30 Nieuws. 8.36
Gymnastiek voor de huisvrouw.
8.45 Plein Publiek, mensen en
muziek. 10.30 Nieuws. 10.33
Lichte koorzang. 10.50 School
radio. 11.00 (S) In 't Zilver, pro
gramma voor oudere luiste
raars. 12.00 (S) De Kilima Ha-
waiians Show. 12.21 Voor boer
en tuinder. 12.26 Mededelingen
voor land- en tuinbouw. 12.30
Nieuws. 12.41 (S) Aktualiteiten.
Aansluitend: Makro, sociaal
economische rubriek. 13.00 (S)
Metropole Orkest: amuse
mentsmuziek. 13.30 (S) Onder
schooltijd, programma voor
luisteraars in school en daarbui
ten. TROS: 15.00-Het kind en
wij, pedagogische rubriek. 15.30
Nieuws. 15.33 Klassieke ka
mermuziek: 16.00 (S) Een
mondje Frans: muziek en infor
matie uit Frankrijk. 16.30 Keer
punt, interview. OVERHEIDS
VOORLICHTING: 17.20 Suri
name journaal. 17.30 Nieuws.
TROS: 17.32 Aktualiteiten. P.P.
18.19 Uitzending van de PvdA.
TROS: 18.30 Nieuws. 18.41 (S)
Belcanto-concert: operafrag
menten. E.O.: 20.00 (S) Licht
over het verre oosten, documen
taire. 20.30 (S) Finale voor U,
muzikale slotuitzending. 21.00
(S) EO-Metterdaad. 21.10 (S)
Grammofoonmuziek. 21.15
Avondoverdenking. NOS: 21.30
Nederlands Israëlitisch Kerk
genootschap. 21.45 (S) Euro-
Iight. 22.25 BOND ZONDER
NAAM. 22.30 Nieuws. NCRV:
22.40 (S) Aktualiteiten. NOS:
22.50 (S) hobbyscoop. 23.20
NOS-Jazz, jazz in aktie. 23.55-
24.00 Nieuws.
HILVERSUM 11
VARA: 7.00 Nieuws. 7.11 Och
tendgymnastiek. 7.20 (S) Spit
suur. 8.00 Nieuws. 8.11 Aktuali
teiten. 8.23 Spitsuur. 9.00 (S)
VARA Dansorkest. 9.35 Water
standen. 9.40 (S) VARA-gram
presenteert. NOS: 9.50 Muziek
uit de Middeleeuwen en Renais
sance. 10.30 Meer over minder.
(11.00 Nieuws:) 11.40 R.V.U.
educatief programma. 12.00
Den Haag deze week. 12.15 Uit
zending van Symbiose. 12.30 (S)
Promenadeorkest: amuse
mentsmuziek. 12.50 Suriname
deze week. 13.00 Nieuws. VA
RA: 13.11 Aktualiteiten. 13.20
Ombudsman. NOS: 13.30 Von
ken onder de as, programma
over Nederlandse volksgebrui
ken. 13.50 Kliniek voor kleine
huisdieren. 14.30 (S) Zoeklicht
op Nederland: reportages en
commentaren. 16.00 Nieuws.
E.O. 16.03 (S) Licht en uitzicht:
gewijde muziek met een thema.
16.40 (S) Eigen wijs, kinderpro
gramma. 17.00 (S) Na vijven,
muziek en informatie voor au
tomobilisten. OVERHEIDS
VOORLICHTING: 17.40 Den
Haag aan de lijn. 17.55 Medede
lingen. 18.00 Nieuws. 18.11
Klankbord. 18.30 (S) Jeugdtoer.
19.00 (S) Orgelbespeling. 19.25
(S) Wij hebben een woord voor
de wereld: gewijde muziek.
19.40 Bijbelstudie NCRV: 20.00
Nieuws. 20.05 (S) Overdenking.
20.15 (S) Orgelconcert. 21.35 (S)
Bariton en piano: klassieke mu
ziek. 22.15 (S) Literama: kro
niek over literatuur. 22.45 (S) De
zon gaat achter iets of iemand
onder, hoorspel. 23.13 (S) Orgel
concert. 23.55-24.00 Nieuws
In ieder vakje komt een letter te
staan. Sommige woorden dienen
achterstevoren te worden inge
vuld. Welke woorden dat zijn is
niet gegeven.
Horizontaal: 1. bar, 3. gevange
nis, 5. omroepvereniging. 7 testo
solo, 9. meisjesnaam, 10.9. meis
jesnaam, 10. schuifbak, 11.
kroon, 12. achter, 14. reeds, 16.
schrijfgerei, 18. schil, 19. ge
wicht.
Verticaal: 1. opening, 2. eerst»
kwartier, 3. niet even, 4. snelle
loop, 6. godsdienst, 8. indien, 9.
papegaai. 12. drinkgerei, 13.
lidwoord, 15. onderricht, 16.
namelijk, 17. voorzetsel.
jaipl URA
•od 'ii -ju '9i 'saj -cj
'ap gt deu gt 'E.ie 6 'ets '8 'M-> '9 'ue.i t, 'ou -g '5(3 'g 'jeg t qeeaiviaA
suo et 'iad "81 'daü 91 'ie >1 'eu zi U3( 'tt
'Et '01 'uv '6 'si 'L 'OHM '6 'J0U '1B§ 'X qeejuozuoH :ONISSOTdO
•puequi.re 'aurep ura uaaq
'smu.ioj do pueq 'sguq jjaj do (ada[ '[eeqasgaaAv do (fid 'uaajs
-toog 'stnuroj um douq 'sijutj smqseS 'uaoqos uea ijeq 'ueeiif
HILVERSUM m
K Ieder heel uur nieuws.
AVRO: 7.02 (S) Drie op je boter
ham. (8.03-8.06 Radiojournaal.)
9.03 Pep op drie: arbeidsvitami
nen. 11.03 Radiojournaal. 11.08
(S) Drie draait op verzoek. 12.03
(S) Drie tussen de hitmeesters:
internationale tophits. (17.03-
17.06 Radiojournaal.) NOS:
18.03 De vakaturebank. 18.10
(S) Joost mag niet eten. AVRO:
19.02 (S) Drie loopt achter: Rock
en Roll. VPRO: 20.00 VPRO-
maandag. (20.02 Tilt, aktiepro-
gramma met bonus top-elf.
21.02 Han Reiziger. 22.02 Rik
Zaal. 23.02 Wim Noordhoek.
24.02 Jan Donkers. Aktualitei
ten: Rogier Proper, Bob Visser
en Walger Slosse. 1.02 Jan Wa-
genmeester, Han Reiziger en
eine kleine Nachtmusik. KRO:
2.02 KRO op drie. NCRV: 4.02
Bent u daar al. VARA 6.02-7.00
(S) Afred Lagarde.
BRUSSEL (Nederl.)
12.00 Nieuws en S.O.S.-
berichten. 12.05 Gevarieerd
programma. 13.00 Nieuws en
weerbericht. 13.10 Aktualitei
ten 13.25 Buitenlands persover
zicht. 13.30 Spiegel van kunst en
kuituur. (14.00 Nieuws). 15.00
Nieuws. 15.03 Gevarieerd pro
gramma. (16.00 Nieuws.) Amu
sementsmuziek en tips voor ver
keersveiligheid. (17.00 en 18.00
Nieuws. 18.15 Sport.) 18.30 Pro
testants godsdienstige uitzen
ding. 18.45 Klassieke muziek.
19.00 Nieuws en weerbericht.
19.10 Aktualiteiten. 19.30
Taalwenken. 19.33 Muziekpro
gramma met groeten en infor
matie. 20.30 Nieuws. 20.33 Ma
gazine met alle genres van het
gezongen toneel. 21.30 Open
school - magazine. 22.00
Nieuws. 22.05 Gevarieerd pro
gramma. (23.00 Nieuws.) 23.40
Nieuws. 23.45-0.15 Ligging van
de zeeschepen en familiegroe
ten.
oa« rudende delegaties van
EAsr EN WE'jr city nAAR DC
plaats waar. de trein halt hao
GEHOUDEN
WE <-J HEEFTSEUJK
MOETEN EEN COLUESft.. DEENISE
OPLOSSING loPLOSSINS IS EEN
V VIMOEN... y\ OPLOSSINS
VINDEN...
r>
LUCKY
LUKE
Rails door
de orairie
I Mr
