*JÜ
Arbeid en inkomen
ter discussie op
studiedagen van NKV
Schippers boven God
EAMON DE VALERA OVERLEDEN
„Ik heb mipi hele
leven mijn
best gedaan
voor Ierland
II 4|J) 0* Anajaarsbeurs (gebruiksgoederen)
Verhoging gevraagd
van
artsen in opleiding
VOORLICHTEN BEDRIJFSLEVEN:
EEN HACHELIJKE ZAAK!
METZLER-
11: ieders oogmerk^
»r nodig?
liksemactie
ugustus a.s.
binnenland
buitenland
I
Facetten
Prioriteit
BRITSE
AMBASSADE
BETER
BEVEILIGD
VERGIFTIGDE
LEVER IN
STRIJD TEGEN
FARAOMIER
door
JAN WH* i IOMCVKEN
e
Paasopstand
U trecht
Kennedy
17
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1975
*2
zo hebben geleerde
m en vrouwen gezegd,
relatief. Maar toch: alt
mijn horloge tien over
icht is, dan is het ook
over half acht. Daar is
relatiefs aan, dat is zoals
Tien over half acht. En
oaalf over half acht.
rtoteles, een zeer geleerd
Doruitziend Grieks heer-
leerde ons al dat tijd
continue verandering is
ich in de overgang van
tot verleden voltrekt",
zou ik willen zeggen,
et Ari te spreken: Tijd ia
getal van de beweging
iet vroeger en later.
ag me maar niet wat dat
aal betekent, want tijd is
voor mij en al het U'is-
ge is me vreemd. Boven-
heb ik bovenstaande toe
hap uit een encyclopedie,
is dus niets van mezelf
arom het onderwerp tijd
kuif gepikt? Dat zal ik u
'gen. Vanwege alsdat er
tide omstandigheden niet
nijn voordeel werkten,
en dezelfde letters die u
test neergeschreven te (ik
op mijn horloge): 00-20
n de nacht van donderdag
ij dag.
niet zotter van mij van
zijn nijuere mensen be-
met de voorbereidingen
wat heet „De Nacht van
Er wordt licht aange-
een geluidsinstallatie
Want morgenis „De
■f', vol jolijt, spelletjes en
ar plots realiseer ik me
le „Nacht van Breda" al
den tijd is als u dit leest.
dit leest is de geluidsin-
tie al weggehaald, de
■n zijn gedoofd, het is
gewoon dag in Breda.
tijd dan toch relatief
h even deze hersetisom-
mi it geschud, de blik ne-
aarts gericht, naar Enge-
om precies te zijn.
caféhouder en Z'jn
w in Oost-Londen (Eric en
en Vauahan) zijn hun
uitgedreven door een
iaebouwd spook met don-
oogopslag en een lengte
twee meter, dat Herbert
Vaughans denken dat het
de geest is van een
arts die in de Tweede We-
lorlog bii een bombarde-
werd gedood. Het soook
al eerder tien perso-
iloden uit het café „Prin-
AHre" (nee, geen Anne)
even.
-£r
en Doreen hebben het
>ok ooaeaeven. Ze verdra-
niet lanaer het van plaats
..deren van voorwerpen,
slaan met deuren en het
en op de muur.
ook niet. Bovendien is
01.10 uur. Veel plezier
en is het weekeinde, par-
■andaag dus.
M F. RIJK
(ADVERTENTIES)
igen om hulp op vervocrsgc-
op dit ogenblik bij de MlVA.
daarbij om een bedrag van
1).- Vanzelfsprekend kunnen
aanvragen dit jaar niet hono-
ij bijzondere giften ons daar-
zouden stellen.
beoogt in haar jaarplanning
00 aanvragen te kunnen vol-
voor is een bedrag nodig van
egt in dit week-end 424 an»-
L' voor Daar is 3.500 0
Veel geld. maar het werk van
en missionarissen in de on
landen is dit meer dan
ird' l' weet wat missionaris-
L weet. dat de MIVA hen
•Ipen hij de oplossing van 1
ihletiletl. Help de MIVA daa
r werk voor de missionaris**
pen, en concreet. En doe i
le SVI i\a 10 jaar bestaat. E m k
luigd zijn, dat de vele aan*
ocht zijn en dat uw h'11 P
rde vv i|ze gekanaliseerd wo
nber wordt begonnen t"1
over heel de wereld.
iher a.s. het vervoersprogra
•realiseerd kan zijn.
parissen en eigenlandse kra*
U hun vervoersproblen*
■ragen wij li: geef
logen, en maak er een
22 49
verstraat 12, Breda.
9
(Van een onzer verslaggevers)
GEMEKT De grens tot waar de overheid kan „profiteren" van de economische groei
is min of meer bereikt. Een verdergaande ontwikkeling zou leiden tot een daling van het
bedrag dat voor particuliere bestedingen beschikbaar komt.
Dat was gisteren een van de,
itellingen van prol dr. Ph.
Stouthard, voorzitter van de
Regionale Raad voor de Ar
beidsmarkt in Brabant, op de
eerste van de sociale studieda
jen die het NKV-Brabant tot
en met zondag in Geniert
houdt.
Thema van die studiedagen
is dit jaar „Arbeid en inkomen"
en prof. Stouthard behandelde
als eerste inleider de ontwik
keling van de inkomens en de
beroepsbevolking in de jaren
na de Tweede Wereldoorlog.
De cijfers die hij hanteerde,
toonde onder andere aan, dat
de overheids-inkomsten in ons
land. afkomstig uit belastingen
en sociale premies, een sterk-
groeiend beslag op het nationa
le inkomen zijn gaan leggen.
In 1950 was dat nog 28,8 pro
cent, in 1973 was dat al geste
gen tot 47,8. „Strikt genomen",
aldus Stouthard, „zouden hier
bij nog opgeteld moeten wor-
den tie opbrengsten van
staatsbedrijven zoals de PTT
en de aardgasopbrengsten.
Vooral de laatste categorie is
sterk gestegen. Voor 1975 wordt
geschat, dat de overheidsin
komsten ongeveer 55 pro
cent van het nationaal inko
men bedragen en dat van de
groei van het nationale inko
men 80 tot 90 procent naar de
overheid gaat. Dat leidde hem
tot de conclusie, dat de over
heid ten behoeven van de col
lectieve voorzieningen groot
belang heeft bij economische
groei, maar dat aan het groei
end beslag erop een natuurlijk
einde komt, Hetgeen bete
kent, dat aan de overheid een
belangrijk middel tot beheer
sing van sociale conflicten
komt te vervallen of althans
aanmerkelijk minder effectief
wordt
De Brabantse NKV-voorzit
ter Gerard Martijn had in zijn
openingswoord van de studie
dagen het centrale thema „Ar
beid en inkomen" zwaar en
wijdvertakt genoemd, zo
zwaar dat het hoogstens moge
lijk is in deze studiedagen een
aantal facetten aan de orde te
stellen. Ook hij raakte aan het
punt van de overheids-finan-
ciën door te vermelden, dat
onder druk van de publieke
opinie en vooral van de sterke
stijging van de werkloosheid
in 1975 de regeringen van de
meeste industriële landen er
toe overgaan steeds meer
overheidsgelden te gebruiken
om dit werkloosheidprobleem
op te lossen. Maar, aldus Mar
tijn, over de effecten van de
t«t nu toe genomen maatrege
len bestaat nauwelijks enig in
zicht. Hij zei, dat het daarom
gewenst is de gevolgen van
die maatregelen eerst op hun
waarden te bezien, alvorens
steeds maar weer enorme
sommen geld in allerlei pro-
iecten te steken. Voorzitter
Martijn bracht de werkloos
heidscijfers in herinnering:
medio dit jaar in Engeland en
Duitsland meer dan een mil
joen, tn Frankrijk bijna een
miljoen. „Over het algemeen
bestaat de opvatting", zei hij.
„dat het herstel van de we
reldconjunctuur nog enige tijd
op zich zal laten wachten. De
vraag rijst, of een opleving
van de wereldhandel en de
investeringen in het bedrijfs
leven wel tot een grote mati
ging van de werkloosheid zul
len leiden. Daarover weten we
te weinig van de werking van
conjunctuur".
Over de ontwikkeling van
de werkgelegenheid in Bra
bant zei hjj weinig optimis
tisch te zijn. „Ik hou er ern
stig rekening mee, zo waar
schuwde hij, dat wij het vol
gend jaar in Brabant ruim
50.000 werklozen hebben".
Brabant wordt daardoor, zo zei
hij, het derde probleemgebied
in Nederland.
De Nijmeegse hoogleraar in
de economie, prof. dr. P. Pe
ters. zei 's middags in zijn
inleiding over volledige werk
gelegenheid. dat de formule
ring van nieuwe, voor het
praktische beleid bruikbare
normen voor het werkgelegen
heidsbeleid de hoogste priori
teit heeft. De inhoud van de
oude norm voldoet niet meer
en de formulering die minis
ter-president Den Uyl in april
in een rede in Rotterdam
heeft gegeven, is erg nastre
venswaardig. maar praktisch
nog onbruikbaar. Ook in dit
gezelschap wees prof. Peters
op de te verwachten korte ter
mij ns-effecten van een loon
kosten-matiging. Volgens vak
economen, zo beweerde hij,
kan een afremming met één
procent van de arbeidskosten-
stijging per jaar 20.000 ar
beidsplaatsen redden. Dat er
m die sfeer niet ijlings maat
regelen getroffen worden,
wijst er volgens prof. peters
op, dat volledige werkgelegen
heid als norm zijn prioriteit
Verliest. Overigens zijn daarop
volgens hem ook van invloed
de toegenomen welvaart en
ons systeem van sociale zeker
heid.
DEN HAAG (ANP) Het
PvdA-Tweede-Kamerlid
Drenth vindt dat de vergoe
ding van f 1200 per maand
voo1- huisartsen in opleiding
verhoogd zou moeten worden
In overeenstemming met de
algemene trend van lonen en
salarissen.
Sinds de invoering van de
vergoeding is deze niet ver
hoogd, aldus de socialist in
schriftelijke vragen aan staats
secretaris Hendriks van Volks
gezondheid en staatssecretaris
Kleir van Onderwijs.
Er bestaat een scheve ver
houding tusen de vergoeding
va huisartsen in opleiding en
die van specialisten in oplei
ding zo meent de socialist.
DEN HAAG (ANP) De
Britse ambassade in Den Haag
heefl een aantal maatregelen
genomen om de veiligheid van
het gebouw te verbeteren.
Enige tijd geleden is de en
tree al verplaatst van een
voornamelijk uit glas bestaan
de pui naar een stenen pui en
nu zijn er langs de glazen pui
grote hekken geplaatst, evenals
voor de perkeerruimte onder
de eerste etage van het ge
bouw In de hall is een soort
bankbalie neergezet, met pant
serglas De toegangsdeur
wordt wan achter deze balie
geopend.
EINDHOVEN (ANP) Een
proef in een Eindhovens flat
gebouw om faraomieren te be
strijden met vergiftigde rauwe
lever blijkt succesrijk te ver
lopen.
Deze proof, tbc gemeente-'
Werken tn overleg met de
landbouwhogeschool in Wage-
ningen in opdracht van een
woningbouworganisatie in
Eindhoven uitvoerde, heeft on
geveer drie maanden geduurd.
De gebruikte methode bestaat
Uit het leggen van kleine am
pullen met vergiftigde lever
op de door de mieren gemaak
te sporen. Doordat de mieren
de lever met het vergif naar
hun nesten brenigen, worden
de mierenkolonies uitgeroeid.
De resultaten van deze metho
des zijn na een eerste inspec
tie door gemeentewerken en
de landbouwhogeschool zeer
gunstig. Nu reeds kan met 90
procent zekerheid stellen dat
de faraomier in het bewuste
flatgebouw is uitgeroeid. 100
Procent zekerheid heeft men
in december na de zomer. In
die maand zal nogmaals een
grondige inspectie warden ge
houden. De faraomier werd in
het bewuste flatgebouw voor
het eerst aangetroffen vlak na
de oorlog. Aangenomen wordt
dat de mier naar Eindhoven is
gebracht door geallieerde
strijdkrachten die tevoren in
Noora-Afrika actief waren ge
weest.
Wan onze sociaal-economischo
merewerker)
TILBURG De organisa-
e-adviesbureau's kennen
Jukke tijden. Er zijn heel
bedrijven die »lch me
hiteel laten doorlichten op
mankementen. Het inroe-
van de adviezen van der-
Seujke bureau's heeft er nogal
i,!ü sc5ijn van dat de
™ste diagnose wordt gesteld
kïï kwalen waaraan een
™t!lf kan leiden De goede
win van het betreffend bu-
kJ" s'aat daarbij borg voor
«aileit en intergriteit. Toch
,l„i .,hierhij enige voorzich-
J» ln acht te worden ge-
nJïÜÜ' De beroepsadviseurs
f„„, evenals anderen vele
V™n Deze worden deels
kw "rïaak' door het gebrek-
k n! materiaal dat ter beschik-
m staat. Een van de proble-
,s voorts dat zij nogal
naar een conclusie toe-
die door de opdracht
kar vooraf i, gesteld.
den' 'let>'|en enkele voorteel
ten ',n ons 'ar>d van activitei-
Tn ,Ia" dergelijke bureau's.
Wenv grootste die in
^"Europa opereert is
McKinsey een Amerikaans
adviesbureau. Van vaderlandse
huize is bureau Berenschot.
Hel zijn m.n. de vakbonden
die veelal worden geconfron
teerd met de „harde" gege
vens van deze adviesinstan
ties. Zij worden daarbij in een
positie gemanoevreerd van
passief reageren. Veelal heb
ben ze zelf niet de deskundi
gen om voorgelegde cijfers op
hun juistheid en volledigheid
te controleren.
Het voorbeeld van Enka-
Glanzstoff is hierbij sprekend.
AKZO verstrekt een opdracht
aan McKinsey om de vezelsec-
lor maar eens door te lichten.
Op grond van discutabele ge
gevens worden prognoses voor
de nabije toekomst opgesteld
waaruit de conclusie kan wor
den getrokken dat overcapaci
teit in verschillende sectoren
moet worden weggewerkt.
Ogenschijnlijk ziet de zaak er
betrouwbaar uit. Doch hij na
der inz,ien is er alle reden
voni terughoudendheid.
In de huidige economische
situatie zal over en weer
steeds meer geschermd gaan
worden met zogenaamde des
kundigheidsadviezen en objec
tieve onderzoekingen. Zij kun
nen verhelderend werken,
maar even goed kunnen zij
het averechtse effect hebben.
De basis waarop gewerkt
wordt is veelal smal; een
voorbeeld: ill het rapport van
McKinsey is uitgegaan van
verwachte stijgingen van de
prijzen voor ruwe olie een
belangrijke grondstof voor de
vezelindustrie. Indien deze
prognoses onjuist zijn, vervalt
daarmee de grondslag voor ve
le berekeningen. Veelal wordt
met ëën prognose volstaan om
van daaruit een conclusie te
trekken voor de therapie. Het
ware beter indien men alter
natieven naast elkaar legde
om van daaruit een scala van
strategieën te ontwikkelen
over wat er gedaan moet wor
den als een bepaalde situatie
zich voordoet. Vakbonden en
leden van ondernemingsraden
doen er goed aan hierop aan
te dringen en zich niet laten
opzadelen met zogenaamde
„harde" gegevens. Bovendien
is hel gewenst vanuit meerde
re instanties adviezen te vra
gen en zich niet op te hangen
aan één bureau, hoe vermaard
dit ook mag zijn.
Drs. A.A. Wentink
Schipper moet je wezen.
Zint je iets niet, leg je de
schuit dwars. Zet je Hilver
sum III op. Draai je er een
van de weduwe. Ga je op de
voorplecht zitten wachten tot
dat Van Huiten bijdraait en
door de knieën gaal.
Boer zijn, is ook goed. Staan
de bieten le droog, fluit je
duizend trekkers bijeen. Zet
je het hele verkeer klem en je
tanden in een langs de broeks
pijp opgewreven bellefleur.
Donder, kun je er op zeggen,
dat dra het hele Landbouw-
schap komt aanrennen. Met
hogere prijzen, met een smak
achterstallige hagelschadesteun
en met een patrouille regenma
kers.
Weet je uiie ook uit de voeten
kunnen? Berijders vam. liefst
zware vrachtwagens. Eén stro
breed in de weg en in een
mum van tijd ligt het vervoer
zo plat, dal de ministers te
voet naar het Catshuis gaan.
Met in iedere hand één pot
lijm.
Er zijn ritis drie soorten men
sen. Mensen, die een vuist
kunnen maken. Personen, die
geen vuist hoeven te maken.
En onderdeuren, die het wel
nodig hehhen, maar niet kun
nenTol de tweede categorie,
die in dit vuistverband verder
met terzake doet, horen onder
meer apotheek houdende art
sen en grootgrondbezitters van
den bloede. Tot de laatste, ui
teraard geheel te verwaarlozen
categorie, rekent men kosters
en ambulante schrijvers van
grafschriften. („Hier ligt Jaap
je van Praag, maar hij ligt er
niet graag.")
Tot de eerste en krachtigste
categorie Hoorden vroeger
vooral de potefiitiële stakers.
Werkers van vele uren, die in
het geniep genoeg stuivers in
de boudsleas hadden gespaard
om. het een tijdje te kunnen
'uitzingen. Met verbeten strijd
liederen in mineur. Met hon
ger in de buik. wat jenever in
de holle maag. Om der wille
van een plakje kaas op het
droge brood legde ze het
werk neer. gingen ze lijkbeek
voor de fabriekspoort staan
sterk te wezen. Op de achter
grond handenwringende vrou
wen. Op de voorgrond de ko
ninklijke marechaussees. In
het verschiet nooit een plak,
hooguit een flintertje kaas.
Maar staken is uit. Staken
vraagt voorbereiding, kost tijd
en geld en is een subtiel spel
da', gespeeld wordt met de flo
ret. Tegenwoordig gaat de
beuk er in, wordt met de bot
te bijl gezwaaid. Dat past
meer in het eigen van de tijd
en zet sneller meer zoden aan
de dijken der laatste werkers
om een Homp Frans stokbrood
met koude kip en een lik
smaakmakerij er bij.
Stel dat die schippers in sta
king waren getreden. Hadden
om te beginnen spoor en
vracht wat meer gedaan. Had
den we eindeloze debatten ge
kregen over de solidariteit der
werkers onder en voor elkaar.
Had Westerterp Het tint oner
de weg naar het permanente
onderham.delingsgebouw ten
teken van vastberadenheid
doorgebetenWaren de schip
pers aan het evenredig 'verde
len van de stakingskas en
daarna zonder vergunning aan
het vissen gegaan. Hadden de
DooruecHters uan de 7 (zéven)
schippersvakbonden elkaar op
de bekken geslagen. Had Leo
van Laak nooit de kans gekre
gen over het water te lopen.
Met onder de ene arm een
minister, onder de andere een
staatssecretaris. En zonder
natte voeten, zonder zweet-
handen te krijgen.
In stede van het stinkende
wonden makende staakspel
zijn nu het kraken, bezetten
blokkeren, belegeren, enteren,
rammen, gijzelen en bestor
men getreden. Hele maatrege
len der krachtigen. Mes er in.
Gezwel er uit. Waar waren wc
gebleven?
Het recht kruipt langzaam
maar zeker weer daarheen
waar het niet gaan kan, maar
wel thuishoort: bij de sterk
ste. Die vrouwen uit Zeeland
en Staphorst, die zo nodig in
plaats van de bramhelm hun
f eestmuts willen ophouden.
hebben natuurlijk wel benen
om op te staan, maar geen
koppen om mee te rammen.
De leraren in de Franse taal
kunnen nu wel om het teloor
gaan van la plus belle du
monde janken, en van de weer
omstuit in staking gaan, maar
dat laat de kille gemeente
koud. Dat merkt die gemeente
niet eens.
De antenne der huidige ge
meente is zo fijntjes afge
stemd. dat zij nog slechts ge
voelig is voor de dreiging met
het grote geureld, de diepste
ramp. Een ander soort atoom
bom, die de sociale vrede met
het mes op de keel wankel
overeind houdt. Schippers bo
nen God. En onder de maat.
JAN WINTRAECKEN
(Van onze redactie
buitenland)
DUBLIN Eamon de Va
lera, voormalig president van
tie Ierse Republiek, is vrij
dag op 92-jarig» leeftijd
overleden.
Het ex-staatshoofd dat in
een verpleegtehuis in Dublin
verbleef, had vorige week
kou gevat. Sindsdien was
zijn toestand geleidelijk ach
teruitgegaan.
Hij overleed aan longont
steking. Kort voordat hij
stierf zei hij tot een ver
pleegster: „Ik heb mijn hele
leven mijn best gedaan voor
Ierland".
Zijn vrouw Sinead, een
schrijfster van kinderboeken,
was eerder dit jaar overle
den.
Eamon de Valera, die veer
tien jaar president van de
Ierse Republiek is geweest,
word op 14 oktober 1882 in
New York geboren uit een
Ierse moeder en een Spaanse
vader. Zijn vader overleed
toen Eamon nog geen drie
jaar was, waarna moeder en
zoon naar Ierland gingen, dat
toen deel was van het Britse
rijk.
Eamon toonde een grote
aanleg voor wiskunde. Ein
stein heeft eens gezegd dat
de Valera een van de negen
mensen was die zijn relativi
teitstheorie begrepen,
In 1913 deed De Valera,
hij was leraar wiskunde, zijn
intrede in de politiek. Hij
sloot zioh aan bij de bewe
ging die zich verzette tegen
het Britse bestuur. Het Brit
se parlement had tpen juist
een wetsontwerp aangeno
men dat Ierland binnenlands
zelfbestuur verleende, maar
ae uitvoering ervan was voor
onbepaalde tijd opgeschort.
Tevoren had De Valera al
geijverd voor erkenning van
het Gaelic, de Ierse taal. In
1910 trouwde hij met de on
der wijzeres Janie O'Flana-
gan. Zij kregen vijf zoons en
twee dochters.
In 1916 brak een (Paas)
opstand tegen het Britse ge
zag uit. De Valera was de
laatste verzetsleider die zich
aan de Britse troepen over
gaf. Door een Britse krijgs
raad werd hij ter dood ver
oordeeld, maar omdiat hij het
bij geboorte verkregen Ame
rikaanse staatsburgerschap
bezat werd de straf gewij
zigd in levenslang. In 1917
herkreeg De Valera al weer
zijn vrijheid toen alle Ierse
verzetsleiders uit gevangen
schap werden ontslagen.
De Sinn Fein („wij al
leen") koos hem tot leider.
Nog jarenlang zou de asceti
sche. zelden glimlachende,
niet rokende en geen sterke
drank gebruikende De Vale
ra een leidende rol spelen,
zowel voor- als tegenstanders
respect afdwingend. Zijn me
destanders wist hij tot fana
tieke toewijding te inspire
ren.
In 1917 werd hij in het
Britse parlement gekozen,
maar hij ging er nooit heen.
In 1918 werd hij met vele
aanhangers opnieuw gearres
teerd en in Engeland gevan
gen gezet. Na een jaar wist
De Valera te ontsnappen. Hij
zat drie weken in Manches
ter ondergedoken. Toen kre
gen alle Ierse vrijheidsstrij
ders hun vrijheid terug en
gon De Valera zioh weer in
het openbaar te vertonen. Hij
vertrok naar Amerika om
geld in te zamelen voor de
onafhankelijkheidsbeweging.
Bij de vergiezingen van
1918 werden 73 kandidaten
van de Sinn Fein in het Brit
se parlement gekozen. Deze
73 riepen zich in Dublin tot
parlement uit en kozen De
Valera, die nog niet uit
Amerika teruig was, tot pre
mier.
In 1920 zette hij weer voet
aan wal in Ierland, waar
toen een guerrillastrijd aan
gang was tussen het Republi
keinse leger en de Britse po
li tietroëpen.
In 1920 kwam het tot een
bestand. Engeland bleek be
reid Oerland met uitzonde
ring van zes districten in het
noorden waar de bevolking
Engelsgezind was de sta
tus van dominion te geven.
Een verdrag in deze geest
werd in 1921 door de Dail,
het Ierse parlement goedge
keurd tegen de zin van De
Valera, die als premier af
trad.
Het kwam tot een burger
oorlog tussen het leger van
de nieuwe Ierse vrijstaat en
de Republikeinen onder lei
ding van De Valera. In 1923
werd De Valera aangehouden
ep enige tijd gevangen ge
zet.
Bij de verkiezingen van dat
zelfde jaar kreeg de Republi
keinse partij van De Valera,
de in 1926 uit de Sinn Fein
voortgekomen Fdanna Fail,
een groot aantal zetels in de
Dail, die evenwel lange tijd
niet door de gekozenen wer
den ingenomen, omdat zij wei
geren de eed van trouw aan
de Britse koning af te leggen.
De Valera's aanhang groei
de en in 1932 werd hij op
nieuw premier. De eed van
trouw aan de koning van En
geland werd afgeschaft en
bepaalde betalingen aan En
geland gestaakt. Er brak een
economische oorlog tussen
Engeland en Ierland uit. Ier
land maakte zich economisch
hoe langer hoe onafhankelij
ker.
In mei 1937 voerde De Va
lera een nieuwe grondwet in.
Deze maakte Ierland in feite
staatkundig onafhankelijk.
De naam Ierse Vrijstaat
werd veranderd in Eire. Er
kwam een president in de
plaats van de Britse gouver
neur-generaal.
In de jaren dertig speelde
De Valera tevens een leiden
de rol in de Volkenbond te
Genève.
In de Tweede Wereldoorlog
bleef Eire strikt neutraal. De
Valera, premier en minister
van buitenlandse zaken, wei
gerde Engeland en Amerika
het gebruik van havens in
Eire. De diplomatieke verte
genwoordiging van Duitsland
en Japan in Dublin bleven
geopend.
De Valera bleef aan de
macht tot 1948, toen hij werd
gewipt door een coalitie van
oppositiepartijen, die het niet
eens waren met zijn binnen
landse en economische poli
tiek. De grootste partij in de
nieuwe coalitieregering, de
Fine Gael, was altijd be
schouwd als voorstander van
nauwe politieke samenwer
king met Engeland. Deson
danks riep de nieuwe rege
ring de republiek uit. Eire
hield dius ook in naam op lid
van het Britse gemenebest te
zijn.
De Valera ging nu ijveren
voor vereniging van het
Eamon de Valera
Brits gebleven Noord-Ierland
met de republiek. Bij de al
gemene verkiezingen van
1951 kwam hij weer aan het
bewind.
Na de oorlog belgon bel
gezichtsvermogen van De
Valera af te nemen. In 1952
heeft hij in Utreaht een
reeks operaties ondergaan,
waardoor een dreigende al
gehele blindheid werd afge
wend.
In 1854 ging De Valera
opnieuw in de oppositie toen
de Fianna Fail („Soldaten
van het Lot") weer bij de
verkiezingen verslagen was,
maar drie jaar daarna kreeg
hij voldoende zetels om als
regeringsleider terug te ke
ren.
In 1959 werd hij voor het
eerst tot president gekozen
met een ambtstermijn van
zeven jaar. Zijn tegenstander
van de Fine Gael was toen
generaal Sean Maceoin. Zijn
meerderheid van 120.576
stemmen was niet groot,
maar voldoende De kiezers
verwierpen tegelijkertijd een
voorstel van de Fianna Fail
om het systeem van evenre
dige vertegenwoordiging af
te schaffen.
In .juni 1963 mocht De Va
lera de uit Ierland geboortige
Amerikaanse presidtent John
Kennedy op het vliegveld
van Dublin verwelkomen.
Vijf maanden later was hij
een der zes presidenten die
de baar van de vermoorde
Kennedy volgden.
Op 2 juni 1966 kreeg De
Valera slechts een krappe
meerderheid voor een twee
de presidentiële ambtster
mijn van zeven jaar.
De Valera bleef president
tot bij in mei 1973 werd
opgevolgd door de protes
tantse politicus Erskine Chdl-
ders. De uitslag' van de ver
kiezingen was voor velen
een verrassing, want men
had verwacht dat de rooms-
katholieke tegenstander van
Childers, Tom O'Higgins, het
nieuwe staatshoofd van de
overwegend rooms-katholie-
ke republiek zou worden.
Een van de laatste belang
rijke daden van De Valera
als president verrichtte hij in
1972 toen hij zijn handteke
ning zette onder een wet die
de uitschakeling van het ver
boden Ierse Republikeinse
Leger beoogde en die de po
litie grote volmachten gaf
voor de bestrijding van de
illegale organisatie. Dat was
geen gemakkelijk besluit
voor De Valera, een van de
eerste leden van de officiële
IRA, die vóór de onafhanke
lijkheid van Ierland in 1921
tegen het Britse bestuur
streed. Bomaanslagen in Du
blin. waarbij slachtoffers
vielen, hadden De Valera er
echter van overtuigd dat met
kracht tegen de ondergrond
se IRA moest worden opge
treden.
Tweede idealen heeft De
Valer? nimmer verwezenlijkt
gezien, namelijk de herleving
van het Keltisch, de oor
spronkelijk Ierse taal en de
opneming van de Britse pro
vincie Noord-Ierland in zijn
republiek.
(ADVERTENTIE)
JAARBEURS
^UTRECHT
i
IVIMMIYUMV.' UII70UHU V WULItOUHU ^4 UUIIULHUHU
w \aW "1
SEPTEMBER SEPTEMBER W 1 SEPTEMBER SEPTEMBER
dageli|ks geopend zondag 31 augustus geopend
van 9-18 uur van 10-18 uur
