Mil
Ringslangen
De bloembak straks
Zonder Scheel
RINGSLANGEN zijn volmaakt on
gevaarlijke dieren. Veel mensen die
in het midden en oosten van ons land
zo'n dier tegenkomen zuilen onget
wijfeld schrikken als ze dit reptiel
plotseling voor hun voeten zien,
maar die schrik is ongegrond. De
verontruste ringslang - die duidelijk
te herkennen is aan de gele of lichte
halsvlekken die geen ring vormen
zal zich zeker oprichten en al bla
zend en sissend van zijn schrik ge
tuigen, maar dat heeft weinig te be
tekenen. Een ringslang bijt niet.
Twee andere, slangen die in ons land
voorkomen doen dat wel: de gladde
slang (wiens beet ongevaarlijk is) en
de adder (wiens beet 'n gevaarlijke
vergiftiging kan veroorzaken).
Ringslangen leven vooral langs de
bosranden die op het zuiden liggen.
Die voorkeur is te verklaren uit het
feit dat de ringslang, evenals andere
reptielen, een koudbloedig dier is en
daarom vooral die plekken opzoekt
waar het lekker warm is.
Het voedsel van ringslangen bestaat
vooral uit kikkers en daarnaast eten
ze ook wel kikkervisjes (dikkopjes),
salamanders en vissen. Uit deze
voedsel voorkeur blijkt al wel dat
ringslangen goede zwemmers moe
ten zijn, dat is ook zo. Ze kunnen
flinke vijvers zonder veel moeite
oversteken. Omdat het koudbloedige
dieren zijn kunnen ringslangen in de
winter niet veel doen en ze gaan
daarom tegen 't eind van oktober in
winterslaap. Ze zoeken een be
schutte plek onder een boomstronk
of een hoop bladeren en daar bren
gen ze dan de winter door in een
soort verstijving. In het voorjaar, als
de temperaturen overdag weer wat
hoger worden, ontwaken ze uit deze
lange slaap.
'n Paar maanden later, eind juni
wordt er voor het nakomelingschap
gezorgd. Het wijfje legt de eieren in
een hoop bladeren waarin de tempe
ratuur meestal wat hoger is door het
broeien. Het duurt echter geruime
tijd voordat de eieren - meestal 'n
sluk of tien uitkomen en dan loopt
het al weer tegen de winter. Veel
pasgeboren ringslangen moeten dus
de winter in zonder goed gegeten te
hebben en het ligt voor de hand dat
dit hun overlevingskansen niet erg
vergroot. Ringslangen zijn trouwens
sowieso erg kwetsbaar en omdat ze
bovendien ongevaarlijk zijn, is er
dus geen enkele reden om ze dood te
slaan. Dat is 'n slechte gewoonte die
helaas nog veel voorkomt (uit angst?)
Het doden van alle slangen is trou
wens sinds enige tijd verboden, om
dat ze op de lijst van beschermde
dieren staan.
JAAP WILLEMS
WANNEER u niet in het gelukkige I
bezit bent van een tuin en u de na
tuur alleen in huis kunt halen met
kamerplanten of bloembakken op
terras of balkon, heeft u momenteel
nog volop leven. Maar dat duurt niet
lang meer. De meeste eenjarige
bloemen worden momenteel al lelij
ker en nog even en uw fraaie bloem
bak staat of hangt er nutteloos bij.
Tot volgend jaar.
Toch is dat niet nodig. U kunt er net
zo goed eens groenblijvende planten
Inzetten. Zoals een dwergconi-
feertje, een contoneaster Damneri,
een dwergmispel of een Maagde-
palm. Vooral die laatste is een dank
bare kruip- en hangplant, want de
(paarsblauwe) bloem vertoont zich
niet alleen in het voorjaar maar vaak
ook nog in de zomer. Ook Lavendel,
die zo'n 30 cm hoog wordt, doet het
's zomers leuk en is bovendien win
terhard. Hetzelfde geldt uiteraard
voor de heideplanten. De wintere-
rica bijv. heeft maar een mager zon
netje nodig of de kleuren beginnen al
te komen.
Trouwens, behalve in de kamer doen
de bollen het ook erg leuk in de bak.
En vaak sneller dan in de volle
grond, omdat de beschutting meestal
een rol zal spelen. U kunt hiervoor
kiezen uit crocusjes, kleinbloemige
narcissen, sneeuwklokjes enz.Zet ze
wel in een aantal bij elkaar. Ook
kunt u natuurlijk van alles wat ne
men: de winterharde planten, afge
wisseld met wat bolgewassen. In elk
geval is het leuk hoogteverschillen te
scheppen. Samen met eerder ge
NA PRESIDENT Heinemann heeft
de Bondsrepubliek weer een presi
dent gekregen in de persoon van
oud-minister Walter Scheel, die voor
een zijn ambtsaanvaarding duidelijk
te verstaan gaf waarde aan protocol
en waardige manieren te hechten.
Sindsdien wordt er in Bonn weer
veelvuldig jacket gedragen, dat daar
dan „cut" heet. Onderdeel van de
nieuwe waardigheid is, dat presi
dent Scheel zijn gezang op de plaat
laat vastleggen en zijn conterfeitsel
niet voor de postzegel wil lenen. Het
zal allemaal wel te maken hebben
met de face-lifting van het presiden
tiële „drum und dran". Het kan in
tussen niet Duitser dan de president
af te lossen met een serie Industrie en
techniek. De eerste weinig zeggende
zegels zijn al uit; bijna elke maand
komt er weer een trits bij en het ge
heel moet in 1976 voltooid zijn met
een serie van 14 waarden, waarbij
dan een zegeltje van 5 Mark zal ko
men voor de eerste keer Bondsrepu-
bllkeinse existentie. Ook daar maakt
de inflatie slachtoffers. Bovendien
kan men zich afvragen of onder het
bestuur van president Scheel niet
meer postale aanpassingen in de ta
rieven zullen volgen, zodat ofwel de
serie wordt uitgebreid ofwel be
paalde waarden zeer schaars gaan
worden.
Dat is nl. het geval zowel met de serie
Heinemann, die nu uitverkocht
raakt, als ook met de serie: hoedt u
voor ongevallen. In beide gevallen
heeft gegolden, dat naar behoefte
noemde Maagdepalm krijgt u daar
mee een wat speelser effect.
Nog een raad: gebruik voor de bak
niet te lichte grond. Hoe steviger u de
aarde aandrukt, hoe kleiner is de
kans op uitdrogen. En ook met de
winterdag uw bakken water geven -
als het althans niet vriest.
HANS VELDHUIS
gedrukt en bijgedrukt wordt (voor
Berlijn met veranderd randschrift)
en eerst achteraf blijkt dan bij het
uitlopen van de serie, dat bepaalde
waarden schaars vertegenwoordigd
zijn.
Zo is de Heinemann van 170 pennin
gen (ook die van 140 penning) Zeer
dun aanwezig. Van de ongevallen
serie blijkt de 5 penning een zeld
zaamheid te worden. Het loont de
moeite in kleine plaatsjes bij de pos
thouder naar ontbrekende waarden
te vragen. De benzine haalt men er
weliswaar niet uit, maar het genoe
gen buiten de winkel om geslaagd te
zijn, is een niet alledaagse tractatie.
We zullen nog minstens een jaar ge
duld moeten oefenen om te weten
hoeveel miljoenen de oplage van de
diverse zegels waren. Verrassingen
zijn troef.
HARRY KOLKS
•jBnopjsei
-OJd :e 'Jeqosuao
sefiuey H :Bu|sso|do
Opgave II
aanzetstaal 6. snaren-
speeltuig 7. strak zet
ten 8. verhandelen
van geestelijke waar
digheden 21. Latijns
persoonlijk voor
naamwoord 22. mas
ker 23. slangvormige
vis 25. wereldtaal 26.
wier 27. berg op
Creta 28. schim 29.
duistere zaak 30.
deur waarlangs men
een gebouw verlaat
31. zonder gezelschap
32. in de steek laten
33. projectiel 34. ze
ker knaagdier 35.
ontstekingsbuis van
een projectiel.
Opgave I
De hier het
water der on
schuld drin
kende aardige
heer kwam
het afgelopen
week flink in
het nieuws.
Hij heet:
1 scheidsrechter
Joop Ver
voort;
2 schippersbaas
Arie Weste-
rop;
3 AR-fraktieleider
Aantjes.
Opgave ID
Geld ligt niet alleen op
straat, het staat zelfs in
de krant. Het is niet
zomaar een bankbiljet
want het gaat om een:
1 in Limburg aange
troffen vals dollarbil
jet;
2 een Israëlische „pro
testdollar" als wapen
tegen de huidige vrede
splannen met Egypte;
3 een speelgoedbank
biljet waarmee je je uit
de Ganzebordgevange-
nis kunt kopen.
Deze man
kijkt wat ver
baasd in de
camera.
Het is:
1 de tv-
komiek René
van Vooren;
2 de West-
duitse minis
ter van Bui
tenlandse Za
ken, Hans
Dietrich Ge-
nscher;
3 Frans Jozef,
Graf von Opel.
noordelijke opponent. Zij hebben
zich door de jaren heen moeten spe
cialiseren en aanpassen aan de soms
barre omstandigheden waarin zij
hun sport uitoefenden. En met suc
ces. Het is bijvoorbeeld in het zuiden
ondenkbaar met een 0,18 snoer een
behoorlijke portie vis te vangen.
Zulks gaat wel op in bijv,
't westen van ons land, waar 't
voor de „zuiderling" een waar para
dijs is. In dat gebied nu groeit de
verwende „noordelijke" sportvisser
op. Logisch dat bij zich niet gaat
specialiseren. Hij heeft dat niet no
dig. Zij trekken naar het water met
materiaal, dat in de ogen van de
Limburgse wedstrijdvisser nergens
op lijkt. Natuurlijk, de hengels zijn
dezelfde, maar de lijndikte wijkt
nogal eens af van de doorgaans ge
bruikte. Zo is het ons herhaaldelijk
opgevallen tijdens wedstrijden in
het westen van ons land, dat de Lim
burgse deelnemers soms de helft
„dunner" visten dan hun tegenstan
ders, nl. 0.0.8 tegen 0.16 tot 0.18. Lo
gisch dat de sportvissers uit het
zuiden meer vingen. Door de jaren
heen hebben zij zich moeten aanpas
sen aan de voortschrijdende water
vervuiling en milieuverontreiniging.
Goed, de rest van ons land heeft met
deze problemen even zo goed te
kampen, maar zij hebben voldoende
uitwijkmogelijkheden naar minder
aangetaste binnenwateren, terwijl
de Limburger aangewezen blijft op
de Maas en het Julianakanaal. Van
daar dat waarschijnlijk ook dit jaar
in de Maas in Cuyk een Limburgse
wedstrijdvisser kampioen van Ne
derland gaat worden, individueel of
in teamverband.
JEAN BRANDTS
HORIZONTAAL. I.
honingdrank 3.
dreumes 5. stel 7.
sluiskolk 9. cilinder
vormig voorwerp 10.
zangstem 11. zoogdier
12. Bulgaarse munt
13. voorzetsel 14. ei
keschors 15. oude
vochtmaat 16. rivier
in Schotland 17. drie
regelige vijfvoetige
strofe 18. klaaglijk
kermen 19. aanzien
20. eens 24. wisselge
bed 28. in letters of
cijfers uitgedrukte
waarde 32. monocle
36. loofboom 37. in
bezit nemen 38. holte
in kerkmuur boven
graf 39. uitgestrekt
heid zout water 40.
gewicht 41. Turkse ti
tel 42. langs 43. man
nelijk dier 44. lid
woord 45. vlaktemaat
46. bonte papegaai
47. model 48. lij
machtig vocht 49.
vochtig 50. stapel.
ENKELE honderden wedstrijdvis
sers gaan zondag 7 september in het
Brabantse Cuyk uitmaken wie van
hen zich Nederlands beste mag noe
men. Het zal er ditmaal om gaan
spannen, dunkt ons. Immers, de
Limburgse wedstrijdvissers hebben
een gevestigde reputatie als zijnde
de sterksten van ons land: de deel
nemers uit het bovenste gedeelte van
ons land zijn er meer dan ooit op
gebrand de begeerde titel in handen
te krijgen. Zij zullen het echter niet
gemakkelijk krijgen. Want het is ei
genlijk normaal dat de Limburgse
sportvisser „beter" is dan zijn meer
Oplossing van
vorige week:
C R AC HT1B1VE
A®> I £BK 0 Kfc
RAATilLARMl
ENTENTEBAAN
VERTICAAL. 1.
krijgsmacht 2. be
kwaam door onder
vinding 3. edel me
taal 4. wijngerecht 5.
Zondag 7 september is het zover:
Wie wordt Nederlands beste wed-
strijdvisser?
men - althans niet vóórdat Martijn
dat gedaan had. Dit resulteerde tot
gróótse resultaten: Martijn moest
talloze spellen in Sansatout afwer
ken en dat deed hij zó kundig, dat ma
en zoon Cats verschillende grote
„drives" wonnen.
Ik ken echtparen waarvan „Hij" de
sterke Sans speelt en „Zij" de sterke
Klaver. Ook met de bedoeling om het
sans-a-toeteren aan Hem over te la
ten. Uiteraard denkt Hij véél beter te
spelen dan Zij. In elk geval wordt de
echtelijke vrede er minder door be
dreigd dan door de meer normale
conventies.
Voor hen die deze „conventies" wel
aanspreken heb ik tot slot nog een
bruikbaar snufje. Als Zij met één SA
opent en Hij wil vier harten of
schoppen spelen, biedt hij gewoon
dét bod. Maar als Hij met één SA
opent en Zij heeft een spel dat goed
genoeg lijkt voor vier harten of
schoppen, dan moet Zij resp. vier
ruitenof vier harten bieden, welke
acties Hij dan kan omzetten in resp.
vier harten of vier schoppen. Hij mag
dan spelen. Het kan ook via: vier
klaver en vier ruiten. Wél is nodig
het niiet te vergeten, want dén
HERMAN FILARSKI
UIT DE begintijd van het edele spel
toen vrijwel uitsluitend „robber-
bridge"werd gespeeld stamt deze
historie. Mevrouw Lena speelde in
een „bridgehome" waar je in die da
gen voor vijftig cent per middag (in
clusief twee koppen slappe thee) te
recht kon. Lena had de hebbelijk
heid om wanneer haar partner met
Sans opende zó te bieden dat zfj in
een kleurencontract terecht kwam
en dat dan zelf mocht spelen. En ook
omgekeerd: opende partnerlief met
een kleur, dan was het woord „San
satout" niet meer uit Lena's mond
wég te branden. Tijdens zo'n mid
dagpartijtje met drie heren - men
speelde om beurten twee robbers
met elk der anderen - had Lena zich
weer van haar voornoemde slechte
bridgezijde laten kennen. Toen het
robbertje met Heer Drie zou begin
nen, pakte deze zijn kaarten op, keek
er even in, trok zijn innemendste
glimlach en kondigde aan: „Me
vrouwtje, voor alle zekerheid open ik
met Zeven Sansatout!" De tegen
partij doubleerde uiteraard. Meneer
Drie redoubleerde en ging acht
down. Tegen het toenmalige „tarief"
betekende dat een bedrag waarvan
een familie een week lang knap kon
eten. De partij werd na dit klapstuk
beëindigd en Lena is weken niet
meer in het „home" teruggeweest.
Mijn helaas veel te jong overleden
vroegere partner Martijn Cats
maakte in die begintijd furore in
wedstrijdbridge dat hij toen met zijn
moeder als partner beoefende. Ma
had één instructie en die volgde zij
nauwgezet op: zij mocht nóóit het
woord „Sansatout" in de mond ne
ZAL HARM Wiersma onvoorbereid
met minder zelfvertrouwen aan een
toernooi deelnemen, nu hij in het
achtste K.S.H. damtoernooi een voor
zijn kennis beschamende tweede
plaats kreeg toegewezen? Dat is de
vraag waarmede dammend Neder
land zich bezighoudt en waarop al
leen Wiersma het antwoord weet.
Zonder ook maar iets van winnaar
Rob Clerc's prestatie af te doen, be
grijpt hij best dat hij alleen door
Wiersma's slechte voorbereiding en
nonchalance dit toernooi kon win
nen. In enkele partijen van Wiersma
kwam zijn schitterende techniek
toch naar boven en uit deze partijen
willen wij enkele fragmenten tonen.
Onbevangen trad Anton Schotanus
met wit spelend tegen Harm
Wiersma ten strijde, na 21 zetten was
de stand als volgt:
27x16 (22-27) 31x22 (17x28!) Uit.
Wit raakte nu het spoor bijster door
met 27-21? terug te offeren en na
(9-14) en (13-19) verloor hij een
schijf en later de partij. In plaats van
27-21 moest 43-39! Zwart kan nu
alleen zijn geofferde schijf terug
winnen door (16-21) en (22—27), di
rect (22-28)23x32 (13-19) enz. is ge
lijk spel.
De kampioen van Haiti Joseph Gui-
chet werd door Wiersma positioneel
volledig weggespeeld met op het
eind een leuk slot.
IN HET IBM toernooi werd een
grootmeesterresultaat gescoord
door Makarichew, een bescheiden
22-jarige Rus, die onopvallend maar
ijzersterk speelt. Typerend is zijn
winstpartij uit de laatste ronde tegen
Kavalek, toch een grootmeester van
de eerste garnituur. Men bedenke bij
het naspelen van deze partij, dat
Makarichew met zwart moest win
nen voor zijn grootmeesternorm
maar zich niet liet verleiden tot
wilde avonturen. De partij is juist
een voorbeeld van de manier,
waarop men met „kleine middelen"
succes kan hebben.
Wit: Kavalek.
Zwart: Makarichew
Poolse verdediging.
1. Pgl-f3. Pg8-f6. 2. g2-g3, b7-b5
(Ongebruikelijk maar in feite een
onschuldige variatie op b6. Het psy
chologisch voordeel is, dat de gerou
tineerde tegenstander zich niet op él
te vertrouwd terrein zal bevinden.)
3. a2-a4, b5-b4. 4. Lfl-g2. Lc8-b7, 5.
0-0. e7-e6 6. d2-d3, Lf8-e7 7. e2-e4,
d7-d6. 8. Pbl-d2, 0-0 9. Tfl-el, Pb8-
d7 10. Pd2-c4, a7-a5 11. Pf3-d2, d6-
d5, 12. e4-e5, Pf6-e8 13. Pd2-fl, c7-
c5 14. Pc4-d2, Dd8-b6 15. Pd2-f3,
f7-f5 16. e5xf6, e.p., Le7xf6 17. Pfl-
e3, Pe8-d6 18. Pc3-g4, Ta8-e8 19.
Pg4xf6 Tf8xf6 20. Lcl-g5, Tf6-f8
21. Lg5-f4, Pd6-f7 22. Pf3-e5 ((An
ders speelt zwart e6-e5 met ruimte
lijk overwicht.) Pf7xe5 23. Lf4xe5,
Tf8-f5! 24. f2-f4 (Op Lf4 komt weer
sterk e6-e5 Pd7xe5 25. Tclxe5,
Tf5xe5 26. f4xe5, d5-d4! 27. b2-b3
(Dat moet een keer om a4 te dekken.)
Lb7xg2 28. Kglxg2, Te8-f8
(Zwart is
hier in het voordeel omdat hij de
enige open lijn beheerst en vooral
omdat de e-pion van wit zwakker is
dan die van zwart. Daafom het uit
roepteken bij zwarts 26e zet!
Pionnen-eindspelen zullen hier
meestal uitermate gunstig zijn voor
zwart.) 29. Ddl-e2, Db6-b7+ 30.
Kg2-gl, Db7-f7 31. Tal-el (na Tfl,
Dxfl+ enz. wint zwart het pionne-
neindspel omdat e5 verloren gaat).
g7-g5 32. h2-h3, Df7-f5 33. Dc2-g2,
Kg8-g7 34. Tel-e4, Kg7-g6 35. h3-
h4, Df5-f3 36. Dg2xf3, Tf8xf3 37.
Kgl-g2, Tf3-e3! (Makarichew
speelde dit alles in vlot tempo. Hij
wist, dat het nu volgende eindspel
voor hem gewonnen moest zijn.) 38.
Te4xe3, d4xe3 39. h4xg5, Kg6xg5 40.
Kg2-f3, Kg5-f5 4J. Kf3xe3, Kf5xc5
42. Ke3-e2 (Wit komt nl. altijd in
tempodwang.) Ke5-d4 43. Ke2-d2,
e6-e5 44. Kd2-e2, e5-e4 45. d3xe4,
Kd4xe4 46. Ke2-f2, Ke4-d4 47.
Kf2-e2, c5-c4 48. b3xc4, Kd4xc4 49.
Ke2-d2, Kc4-d4 50. Kd2-e2, Kd4-c3
51. Ke2-dl, h7-h5 52. Kdl-cl, b4-b3.
Wit geeft het op.
CONSTANT ORBAAN
Wiersma met zwart aan zet speelde
hier (20-25!) waarna er voor wit
geen bruikbare zet meer is. Op 45-40
of 38-32 of de gespeelde zet 42-37
volgt steeds de kombinatie (23-28)
33x22 (12-18) 22x13 (2-8) 13x2
(30-35) 2x30 (25x41). Wit geeft het
op.
JAN EDINK
Wit aan zet speelde hier 39-34,
dreigt met de damkombinatie door
24-19 (13x24) 33-28 enz. Zwart
antwoordde (27—32) 38x27 (6-11!)
op zijn beurt dreigend met (16-211)
